Bảo tồn, phát triển nghề dệt lanh của người Mông
![]() |
Chị Hạng Thị Pà, người Mông, xã viên Hợp tác xã sản xuất vải lanh truyền thống thôn Hợp Tiến, xã Lùng Tám, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang Ảnh: Anh Tuấn – TTXVN |
Đối với người Mông, lanh trở thành một biểu tượng văn hóa. Theo các cụ cao niên tại địa phương kể lại, con gái Mông khi đến tuổi trưởng thành được gia đình cho đất riêng để trồng lanh. Trước khi đi lấy chồng, họ phải biết dệt vải lanh. Khi về nhà chồng, mẹ chồng sẽ tặng con dâu một bộ lanh. Cô dâu mới biếu mẹ chồng bộ lanh do mình dệt và khâu. Dệt vải lanh còn thể hiện sự khéo tay, chăm chỉ và trở thành một trong những tiêu chí đánh giá tài năng, phẩm hạnh của người phụ nữ. Người Mông quan niệm, vải lanh giúp gắn kết giữa giữa con cháu với tổ tiên.
![]() |
Sáp ong được đun trên bếp than dùng để vẽ lên vải lanh. Ảnh: Nam Thái – TTXVN |
ạch sớm, sợi lanh sẽ dai. Thu hoạch muộn, việc tách bóc vỏ sẽ khó. Vỏ lanh khi bóc tách phải ở không có nắng và gió, tránh tình trạng vỏ lanh dính chặt vào thân cây. Sau khi tách, vỏ lanh được cho vào cối giã đến khi xoăn lại, sau đó, tiến hành nối sợi bằng cách cuộn sợi trực tiếp vào tay hoặc que gỗ, nối ngọn với ngọn, gốc với gốc đảm bảo các đoạn nối đều nhau về bề rộng. Sau khi nối xong, sợi lanh đem ngâm nước lạnh từ 15 đến 20 phút rồi đưa lên khung se sợi.
![]() |
Công đoạn giã sợi lanh. Ảnh: Nam Thái – TTXVN |
Theo bà Vàng Thị Mai, Chủ nhiệm Hợp tác xã lanh Lùng Tám: sản phẩm lanh hoàn hiện phải trải qua 41 công đoạn, từ trồng lanh, thu hoạch, bóc tách sợi, giã sợi, quay sợi, nấu sợi, dựng khung dệt… Công đoạn khó nhất là vẽ sáp ong, bởi việc này phụ thuộc vào thời tiết, chỉ khi thời tiết chuyển sang mùa hè mới làm được.
![]() |
Công đoạn tước lanh thành các sợi nhỏ. Ảnh: Nam Thái – TTXVN |
![]() |
Se các sợi lanh thành con sợi lớn. Ảnh: Nam Thái – TTXVN |
![]() |
Công đoạn dệt lanh đòi hỏi sự tỉ mỉ, tập trung cao độ. Ảnh: Nam Thái – TTXVN |
Công việc vẽ trên vải tưởng chừng như đơn giản, nhưng thực sự cầu kỳ. Để vẽ được sáp ong lên vải lanh, nghệ nhân phải ngồi nhiều giờ, nhiều ngày bên bếp đun sáp, tỉ mỉ dùng “bút” được chế tác từ thanh tre dài khoảng 10 cm, ở đầu nẹp một lưỡi đồng mỏng. Khi vẽ, nghệ nhân phải chấm đầu bút vào chảo sáp ong đang nghi ngút khói bên trên bếp than hồng, sau đó đưa tay khéo léo kẻ từng đường thẳng trên vải, khi kẻ phải căn chỉnh sao cho lượng sáp chảy đều, không loang lổ tới khi hết “mực sáp” rồi mới tiếp tục chấm nét bút tiếp theo.
![]() |
Phụ nữ dân tộc Mông vẽ sáp ong lên vải lanh. Ảnh: Nam Thái – TTXVN |
![]() |
Các em gái dân tộc Mông học thêu đắp vải màu. Ảnh: Nam Thái – TTXVN |
Ông Okabe Takashi, du khách tới từ Nhật Bản bày tỏ: Khi đến với Lùng Tám, được chứng kiến mọi người làm từng công đoạn, ông thấy công việc này hết sức tỉ mỉ, công phu, tốn nhiều công sức. Ông nghĩ rằng, nếu những sản phẩm thủ công này được làm tại Nhật Bản, có lẽ giá thành sẽ rất cao, khó có thể mua được. Ông hy vọng rằng, Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì và phát triển những làng nghề như thế này.
Cùng chung quan điểm đó, chị Nguyễn Thị Bích Ngọc, du khách tới từ Hà Nội sau khi tham quan các công đoạn dệt lanh của bà con tại xã Lùng Tám bày tỏ, khi đến với làng nghề, được giới thiệu, hướng dẫn từng công đoạn, chị Ngọc thấy bất ngờ, bởi nếu chỉ nhìn qua, sẽ không thể hình dung ra được công việc tạo ra được một tấm vải lanh sẽ mất nhiều công đoạn như vậy. Mua những sản phẩm từ lanh về làm quà, chị Ngọc bày tỏ mong muốn những sản phẩm từ lanh sẽ được bày bán ở nhiều nơi hơn, vừa để quảng bá về một sản phẩm truyền thống của địa phương, vừa đem lại thêm nguồn thu cho bà con nơi đây.
![]() |
ch du lịch tham quan, trải nghiệm các công đoạn dệt lanh. Ảnh: Nam Thái - TTXVN |
Tới nay, sau hơn 10 năm thành lập (từ 2001 đến nay), Hợp tác xã lanh Lùng Tám đã phát triển từ hơn 10 thành viên ban đầu lên tới trên 130 xã viên với 9 tổ sản xuất. Theo bà Vàng Thị Mai, thu nhập bình quân của xã viên trung bình từ 3-4 triệu đồng/tháng. Những xã viên có trình độ tay nghề cao thu nhập dao động từ 6-7 triệu đồng/tháng.
Cùng với việc lao động, sản xuất tạo ra thu nhập từ bán sản phẩm, đón khách du lịch tới tham quan, Hợp tác xã đã và đang truyền dạy nghề cho lớp trẻ. Đặc biệt, tại trụ sở của Hợp tác xã, 25 em nhỏ thuộc những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, mồ côi đang được đào tạo nghề nhằm giúp các em có thêm một nghề trong tay và gìn giữ văn hóa, bảo tồn nét đẹp nghề dệt lanh của người Mông - Bà Vàng Thị Mai cho biết thêm.
Phó Chủ tịch UBND xã Lùng Tám, huyện Quản Bạ (Hà Giang) Vương Đình Ba đánh giá, Hợp tác xã lanh Lùng Tám hoạt động khá hiệu quả, ổn định, tạo việc làm cho bà con tại địa phương, giúp họ có thu nhập từ nghề truyền thống, qua đó phần nâng cao đời sống.
![]() |
Khách du lịch tham quan, mua sắm các sản phẩm được dệt từ lanh. Ảnh: Nam Thái – TTXVN |
Hiện nay, Hợp tác xã lanh Lùng Tám cho ra đời nhiều loại sản phẩm như áo, váy, khăn quàng, túi xách, ví, vỏ chăn, khăn trải bàn,… Bên cạnh đó, các nghệ nhân còn làm ra những bức tranh treo trong các khách sạn, nhà hàng, làm những món đồ lưu niệm nhỏ xinh. Các sản phẩm được dệt từ nguyên liệu vải lanh được đánh giá là tốt cho sức khỏe vì sự thông thoáng, khả năng hút ẩm cao, khó bị nấm mốc.
Tin liên quan

Điện Biên: Giữ lửa cho nghề rèn của người Mông
09:56 | 07/03/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề dệt lanh Lùng Tám - Bừng sáng sắc màu văn hoá bản Mông
13:54 | 04/07/2023 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề dệt lanh truyền thống người Mông hút khách Tây
14:09 | 17/05/2023 Du lịch làng nghề
Tin mới hơn

Phú Yên công nhận 11 nghề truyền thống năm 2025
15:44 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Người âm thầm dùng cây kim, sợi chỉ lưu giữ hồn cốt văn hóa Việt
15:42 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Văn hoá Bắc Bộ qua các làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Hà Nội
15:41 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chủ tịch nước Lương Cường gặp mặt nghệ nhân làng nghề tiêu biểu toàn quốc
13:19 | 12/06/2025 Tin tức

Cao Bằng gìn giữ và phát triển làng nghề truyền thống: Nét đẹp văn hóa gắn liền phát triển kinh tế
09:17 | 12/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Xây dựng Cụm công nghiệp làng nghề nhìn từ huyện Phú Xuyên
14:48 | 11/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Khám phá nghề chằm áo tơi Yên Lạc – Nét đẹp văn hóa truyền thống Hà Tĩnh
15:19 | 10/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đưa công nghệ số phát triển ngành ong Việt
15:19 | 10/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển nghề nuôi ong ở Nghĩa Đồng
09:42 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: Nghệ nhân Nhân dân Đinh Chương “di sản sống” giữa đại ngàn Vĩnh Sơn
09:42 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Nhóm yêu thích nghề làm men lá” giữ gìn và phát triển nghề truyền thống
09:41 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề bánh pía Vũng Thơm
09:39 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Cao Bằng: Nghề nhuộm vải chàm của người Nùng An
09:39 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Lê Mạnh Tuấn – Người giữ hồn đất, thổi hồn cho “đất nở hoa”
22:13 | 07/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Nguyễn Văn Lưu: Người đưa gốm sứ Chu Đậu trở về từ đáy biển
11:03 | 06/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thanh Hóa: Gắn kết chương trình OCOP với du lịch làng nghề – Hướng đi bền vững cho kinh tế nông thôn
09:06 | 04/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đánh thức làng nghề truyền thống bằng du lịch và sản phẩm OCOP
10:50 | 03/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên: Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa gốm Quảng Đức
10:09 | 02/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đóng thuyền gỗ truyền thống của người Tày Hà Giang
09:52 | 30/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề trầm hương Vạn Thắng hơn trăm năm tuổi
09:18 | 29/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: Phát triển Làng nghề bún, bánh An Phong theo hướng bền vững
09:15 | 29/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ấn tượng đêm chung kết Hoa hậu và Nam vương siêu mẫu thể hình thế giới 2025
23:09 Văn hóa - Xã hội

Bí thư Tỉnh ủy Bình Định trao Giấy chứng nhận đầu tư dự án 1 tỷ USD tại Thụy Điển
23:09 Kinh tế

Bình Định và Gia Lai kiến tạo nên một vùng du lịch giàu bản sắc
23:09 Du lịch làng nghề

Bình Định: Mô hình “Tàu cá mang rác nhựa về bờ” thu hút sự tham gia của 200 tàu cá
15:45 Môi trường

Hội Nhà văn Hà Nội: Bàn về sáng tác văn học viết cho trẻ em
15:45 Văn hóa - Xã hội