Bảo tồn nghề làm ngói đất của người Nùng Dín
LNV - Chưa biết nguồn gốc viên ngói từ đâu nhưng cách nay hơn 40 năm, bà con người Nùng Dín ở xã Tung Chung Phố (huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai) đã truyền cho nhau nghề làm ngói đất nung để lợp mái nhà. Ngày nay, nghề làm ngói truyền thống của người Nùng Dín dường như mai một, ít người duy trì nghề truyền thống này nữa.
Mái ngói đất nung của người Nùng Dín đã có tuổi đời hơn bốn mươi năm - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Người Nùng Dín ở bản Văng Leng kể lại, trước kia nhà nào ở đây cũng học để tự tay làm ra ngói lợp nhà cho gia đình mình và anh em trong dòng họ.
Nghệ nhân ưu tú Lù Phìn Hòa, người Nùng Dín ở bản Văng Leng nhớ lại: "Trước năm 1979, có ông Lùng Tả Chéng, người Nùng ở thôn Lồ Sử Thàng (xã Dìn Chin) về dạy cả bản làm ngói đất. Hồi đó, hầu như đàn ông trong bản Nùng Dín ai ai cũng theo học và biết làm ngói đất".
Nghệ nhân Lù Phìn Hoà dẫn phóng viên đi thăm những gia đình còn giữ nhà truyền thống lợp ngói đất nung - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Theo tiếng dân tộc Nùng Dín thì viên ngói đất này gọi là "chích cổm". Để làm được ngói đất, người già đi chọn nơi có đất thịt, rồi giao nhiệm vụ cho thanh niên trẻ tuổi nhặt sạch đá. Sau đó, mọi người cho trâu giẫm trên đất chừng 3 đến 4 buổi, rồi mới nhào đất để cho vào khuôn làm ngói.
Theo lời mô tả của nghệ nhân Lù Phìn Hòa, khuôn làm ngói được người Nùng Dín đẽo từ gỗ thông, dùng dây cây móc làm đai. Khuôn làm ngói có hình dáng như chiếc xô tôn, đường kính khoảng 30-40 cm. Một khuôn như vậy, mỗi lần làm được 4 viên ngói đất. Sau khi thành viên ngói mộc, lựa ngày nắng đem phơi, chờ ngói khô rồi mới đắp lò để nung.
Những mái ngói đất nung in đậm dấu vết thời gian - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Mặc dù không tổ chức thành nghi lễ, nhưng thường trước khi đốt lò để nung một mẻ ngói đất, người Nùng Dín mổ lợn, mổ gà để cúng tổ tiên theo quan niệm làm "lý" cho "địa lợi, nhân hòa". Cả bản cắt cử nhau đi lấy củi về nung ngói. Để nung một mẻ ngói, phải đốt lò bằng củi và thay phiên canh lò trong 4 ngày 4 đêm liên tiếp. Mỗi mẻ ngói nung được khoảng 4 vạn viên ngói. Mỗi ngôi nhà lợp hết khoảng 10.000 viên ngói.
Sau năm 1979, cả bản người Nùng Dín dừng không làm ngói một thời gian, cho đến tận năm 1981-1982, ông Lù Phìn Hòa và đàn ông trong bản mới đốt lò ngói trở lại, những viên ngói từ năm đó vẫn dùng cho đến ngày nay… Hiện nay, nghề làm ngói truyền thống của người Nùng Dín dường như đã bị mai một, ít người duy trì nghề truyền thống này nữa.
Bản vùng cao Văng Leng còn giữ được nhiều nếp nhà lợp ngói đất nung - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Vậy nhưng, mái ngói đất nung ở Văng Leng vẫn được ví như nhân chứng lặng thầm, không chỉ chở che cho con người mà còn cả những vui buồn, ký ức tốt đẹp theo tháng năm của những gia đình, những cuộc đời nối tiếp các thế hệ trong ngôi nhà đó.
TS. Dương Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao tỉnh Lào Cai cho rằng: Nghề làm ngói đất nung là một trong số những nghề truyền thống của cộng đồng tộc người dân tộc thiểu số ở Lào Cai, chỉ tiếc là giờ đây không còn ai làm ngói nữa, mặc dù tri thức và kỹ thuật làm ngói vẫn ở trong đầu của rất nhiều người Nùng Dín vùng cao Mường Khương.
Vẻ đẹp của mái ngói đất nung cũng làm nên nét độc đáo trong kiến trúc nhà ở của người Nùng Dín - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Mái ngói đất nung mang theo mơ ước của người Nùng Dín ở vùng cao Mường Khương về một gia đình trên kính dưới nhường, hòa hợp, hạnh phúc. Mái ngói ấy còn là biểu tượng cho sự giao hòa giữa đất và trời, mang theo niềm tin về một cuộc sống yên bình, giản dị, đậm nét truyền thống. Hơn thế, viên ngói đất nung của người Nùng Dín ở Tung Chung Phố còn thể hiện tình đoàn kết, gắn bó keo sơn.
Mong muốn khôi phục lại nghề làm ngói đất nung của người Nùng Dín, bà Nguyễn Thị Điều, Phó Trưởng Phòng Văn hóa Thể thao huyện Mường Khương cho biết: "Huyện Mường Khương cũng đã đưa vào kế hoạch bảo tồn nghề làm ngói đất nung này. Cùng với bảo tồn di sản múa ngựa giấy của người Nùng Dín, chúng tôi sẽ xây dựng bản Văng Leng trở thành điểm đến du lịch văn hóa hấp dẫn của vùng cao Mường Khương".
Theo Lê Thanh Cường
Tin liên quan
Tin mới hơn
An Giang: Nơi tiếng búa vang vọng cả đời người
11:18 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Suốt hàng chục năm qua, nghề chẻ đá tại ấp Hòn Sóc, xã Hòn Đất vẫn được người dân nơi đây duy trì như một phần không thể thiếu trong cuộc sống mưu sinh. Mỗi buổi sáng, cả bãi đá rộng lớn vang lên âm thanh đặc trưng của làng nghề: tiếng máy cắt xèng xèng, tiếng búa tạ nện vào nêm thép cắc cắc, hòa quyện thành nhịp điệu lao động cần cù.
Bánh gio - món ăn truyền thống của người Tày
10:21 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Giữa đại ngàn xanh thẳm của vùng cao Đông Bắc, người Tày vẫn gìn giữ một món bánh giản dị nhưng đậm đà bản sắc – bánh gio. Bánh được làm từ gạo nếp thơm ngâm nước tro vỏ cây, gói trong lá chít và nấu bằng lửa nhỏ. Bánh gio mang hương vị thanh mát, mộc mạc, gắn liền với ký ức mỗi mùa Tết, ngày rằm. Giữa vòng xoay hiện đại, bánh gio vẫn giữ nguyên hương vị truyền thống như cách người Tày gìn giữ bản sắc dân tộc mình một cách tự nhiên, bền bỉ và đầy tự hào.
Nâng tầm đặc sản quê hương
10:00 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Với khát vọng nâng tầm giá trị đặc sản quê hương từ nguồn nguyên liệu có sẵn, nhiều hộ gia đình đã tạo nên các sản phẩm độc đáo.
Lưu giữ giá trị văn hóa làng nghề mộc Chợ Thủ
09:16 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Khi nhắc đến đồ gỗ mỹ nghệ truyền thống là ai cũng biết làng nghề mộc Chợ Thủ ở tỉnh An Giang. Làng nghề mộc Chợ Thủ từ lâu đã trở thành một thương hiệu đồ gỗ uy tín trên thị trường.
Bình Giọt Ngọc gốm Chu Đậu – Quà tặng đặc biệt của Hà Nội dịp Quốc khánh 2/9
14:47 | 28/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Thành phố Hà Nội lựa chọn Bình Giọt Ngọc gốm Chu Đậu làm quà tặng trang trọng. Tác phẩm là sự kết tinh tinh hoa văn hóa truyền thống và niềm tự hào dân tộc.
Làng Từ Vân tất bật may, thêu cờ Tổ quốc
15:36 | 27/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Làng Từ Vân (Thường Tín, Hà Nội) nổi tiếng với nghề may, thêu cờ Tổ quốc từ lâu đời. Làng nghề đang bước vào những ngày cao điểm sản xuất, phục vụ nhu cầu cờ Tổ quốc tăng cao dịp Quốc khánh 2/9.
Tin khác
Nét đẹp làng nghề truyền thống ở Quảng Bình
15:35 | 27/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Giữa lòng Quảng Bình – mảnh đất nổi tiếng với vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ – vẫn còn lưu giữ những làng nghề truyền thống mang đậm dấu ấn văn hóa lâu đời. Làng nghề truyền thống ở Quảng Bình không chỉ là nơi sản sinh ra những sản phẩm thủ công tinh xảo, mà còn là minh chứng sống động cho sự khéo léo, cần cù của người dân địa phương. Ghé thăm những làng nghề này, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng quy trình làm nghề độc đáo mà còn được lắng nghe câu chuyện đầy tự hào phía sau mỗi sản phẩm thủ công.
Bắc Ninh: Về Đồng Cống nghe đất chuyển mình
11:18 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Khoảng 10 năm về trước, thôn Đồng Cống, xã Bảo Đài (Bắc Ninh) thuộc diện nghèo khó nhất xã. Mấy năm gần đây, nhờ biết cách khai thác tốt lợi thế tự nhiên từ đất vườn đồi, đời sống kinh tế của người dân trong thôn có nhiều khởi sắc.
Nỗi lo ở làng nghề gỗ truyền thống Đồng Kỵ
11:18 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Như một bản nhạc, sau những nốt thăng vút cao sẽ có những nốt trầm da diết, lắng đọng. Với ngành sản xuất gỗ mỹ nghệ cũng vậy. Giữa “bản giao hưởng hội nhập” của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đang vang lên mạnh mẽ thì ở những “thủ phủ” đồ gỗ mỹ nghệ nổi tiếng của Bắc Ninh như Đồng Kỵ, Hương Mạc, Phù Khê… lại đang ở “nốt trầm”, loay hoay tìm hướng đi mới.
Gìn giữ, phát triển làng nghề truyền thống: Tiềm năng nhưng đầy thách thức
11:17 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Làng nghề truyền thống tại Hà Nội cũng như trên cả nước dù có nhiều thuận lợi và tiềm năng nhưng những điểm yếu cố hữu như hoạt động manh mún, thiếu liên kết, già hóa nhân lực, thiếu cả vốn lẫn công nghệ... khiến các làng nghề Hà Nội phản ứng chậm chạp với những đổi thay của kinh tế hiện đại.
Ninh Bình: Hiến đất mở đường - Khi tinh thần cộng đồng tạo nên kỳ tích
14:55 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Từ sự lãnh đạo quyết liệt của các cấp ủy đảng, chính quyền, tinh thần tiên phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên cùng sự đồng thuận của nhân dân, phong trào hiến đất làm đường xây dựng nông thôn mới (NTM) ở Ninh Bình đã tạo nên những đổi thay rõ nét. Từng mét đường được mở rộng không chỉ mở lối cho xe cộ, hàng hóa giao thương thuận lợi, gắn kết cộng đồng, nâng cao đời sống nhân dân, mà còn là minh chứng sống động cho tinh thần “ý Đảng hợp lòng dân” lan tỏa khắp các vùng quê, đưa NTM phát triển bền vững.
Giữ hồn nghề, mở lối mới cho làng nghề Phú Thọ
14:54 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Từ nón lá Sai Nga đến rượu men lá Mai Hạ, mỗi làng nghề ở Phú Thọ đều mang dấu ấn riêng, vừa lưu giữ hồn cốt văn hóa, vừa tạo sinh kế cho hàng vạn lao động. Song, trước sức ép của thị trường và sự thiếu vắng lớp thợ trẻ, làng nghề chỉ có thể bền vững khi mạnh dạn đổi mới công nghệ, xây dựng thương hiệu và gắn với du lịch, thương mại điện tử.
Cao Bằng: Làng nghề truyền thống vươn mình nhờ sức mạnh kinh tế tập thể
10:32 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Các làng nghề truyền thống ở Cao Bằng đang khẳng định vị thế là động lực quan trọng, không chỉ tạo sinh kế bền vững mà còn góp phần tích cực vào công cuộc giảm nghèo và nâng cao đời sống người dân. Đặc biệt, mô hình hợp tác xã (HTX) chính là nhân tố quan trọng giúp các làng nghề phát huy tối đa tiềm năng, gia tăng giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường, từ đó mang lại thu nhập ổn định và cải thiện đáng kể đời sống cho hàng nghìn hộ gia đình.
Nghề trồng dâu nuôi tằm – Hướng phát triển bền vững ở xã Đak Lua, Đồng Nai
09:09 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Nghề trồng dâu nuôi tằm là một trong những nghề truyền thống lâu đời tại Việt Nam, gắn liền với lịch sử sản xuất tơ lụa dân tộc. Tại xã Đak Lua, huyện Tân Phú (Đồng Nai), nghề này đã được duy trì và phát triển suốt hơn 30 năm, trở thành nguồn thu nhập chính cho nhiều hộ dân, đồng thời góp phần gìn giữ giá trị văn hóa làng nghề.
Làng nghề gửi hồn dân tộc đi khắp muôn phương
10:50 | 20/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Những ngày cận kề Quốc khánh 2/9, không khí tại làng Từ Vân (xã Chương Dương, Hà Nội) trở nên nhộn nhịp lạ thường. Con đường làng yên bình bỗng rộn rã tiếng máy khâu, kéo cắt vải... như nhịp trống báo hiệu ngày lễ lớn đang đến gần. Với người dân nơi đây, ngày 2/9 không chỉ là dịp trọng đại của đất nước, mà còn là thời khắc thiêng liêng để họ góp phần lan tỏa hồn dân tộc qua từng lá cờ Tổ quốc.
Làng nghề lưỡi câu Mỹ Hòa vào mùa
09:40 | 20/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Khi con nước bắt đầu "nhảy" khỏi bờ cũng là lúc làng nghề lưỡi câu Mỹ Hòa, phường Long Xuyên (tỉnh An Giang) trở nên nhộn nhịp. Dù đã qua thời hưng thịnh, nhưng vào mùa nước về, xóm nhỏ này vẫn vang lên âm thanh của tiếng máy mài giũa, tiếng máy cán, tiếng búa dập lưỡi câu đều đặn…
Xã Bát Tràng phát huy giá trị làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch
11:28 | 19/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - "Trong thời gian tới, xã Bát Tràng cần tiếp tục phát huy các giá trị làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch. Trong đó, cần gắn các tour, tuyến du lịch sông Hồng với du lịch làng nghề, sinh thái, trải nghiệm", Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Thành ủy Hà Nội Hoàng Trọng Quyết nói.
Làng nghề Ninh Bình đứng trước cơ hội bứt phá
10:39 | 19/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Ngày 1/7 vừa qua, tỉnh Ninh Bình mới chính thức được thành lập trên cơ sở hợp nhất ba tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình cũ. Với diện tích gần 4.000 km² và dân số hơn 4,4 triệu người, đứng thứ 6 cả nước, tỉnh Ninh Bình mới không chỉ tinh gọn bộ máy hành chính mà còn mở ra dư địa lớn để phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là lĩnh vực làng nghề truyền thống gắn với du lịch và công nghiệp văn hóa.
Bánh cuốn Thanh Trì – Niềm tự hào mới của văn hóa ẩm thực Hà Nội
10:27 | 19/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Mới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chính thức công nhận nghề làm bánh cuốn Thanh Trì (phường Vĩnh Hưng, TP Hà Nội) là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thuộc loại hình tri thức dân gian và nghề thủ công truyền thống. Sự kiện này đánh dấu bước phát triển quan trọng không chỉ với người dân Thanh Trì mà còn góp phần khẳng định giá trị văn hóa ẩm thực độc đáo của đất Thăng Long – Hà Nội.
Gìn giữ nghề mây tre đan truyền thống
09:24 | 15/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Từ bao đời nay, hình ảnh cây tre đã gắn liền với làng quê Việt Nam, đặc biệt ở các vùng quê phía Đông của Đắk Lắk. Những lũy tre xanh không chỉ là biểu tượng văn hóa mà còn là nguồn nguyên liệu quý cho các làng nghề thủ công truyền thống, trong đó có làng nghề mây tre đan.
Đưa làng nghề hội nhập thế giới
09:24 | 15/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Hà Nội có 1.350 làng nghề, làng có nghề, hội tụ 47 nghề trong tổng số 52 nghề truyền thống cả nước. Việc làng nghề gốm sứ Bát Tràng và dệt lụa Vạn Phúc được công nhận là thành viên của Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới tiếp tục mở ra cơ hội để các làng nghề Hà Nội phát triển, nâng tầm vị thế trên thị trường quốc tế.
Mới nhất
Đọc nhiều
An Giang: Nơi tiếng búa vang vọng cả đời người
11:18 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Suốt hàng chục năm qua, nghề chẻ đá tại ấp Hòn Sóc, xã Hòn Đất vẫn được người dân nơi đây duy trì như một phần không thể thiếu trong cuộc sống mưu sinh. Mỗi buổi sáng, cả bãi đá rộng lớn vang lên âm thanh đặc trưng của làng nghề: tiếng máy cắt xèng
Thông điệp về khát vọng hùng cường từ đại lễ 80 năm Quốc khánh
10:22 Tin tức
LNV - Sáng mùng 2 tháng 9 năm 2025, Quảng trường Ba Đình lại một lần nữa chứng kiến thời khắc lịch sử. Tám mươi năm sau mùa thu 1945, Việt Nam đã kỷ niệm Quốc khánh bằng một đại lễ choáng ngợp, vừa trang nghiêm, vừa rực rỡ, vừa thấm đẫm niềm tự hào dân tộc.
Bánh gio - món ăn truyền thống của người Tày
10:21 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Giữa đại ngàn xanh thẳm của vùng cao Đông Bắc, người Tày vẫn gìn giữ một món bánh giản dị nhưng đậm đà bản sắc – bánh gio. Bánh được làm từ gạo nếp thơm ngâm nước tro vỏ cây, gói trong lá chít và nấu bằng lửa nhỏ. Bánh gio mang hương vị thanh mát, m
Đồng Tháp livestream bán sản phẩm OCOP và kết nối thị trường tiêu thụ
09:55 OCOP
OVN - Sở Công Thương Đồng Tháp tổ chức livestream giới thiệu sản phẩm OCOP, kết nối doanh nghiệp với người tiêu dùng. Tham gia ngay để khám phá các sản phẩm đặc trưng và cơ hội giao thương.
Pháo hoa rực sáng bầu trời Hà Nội mừng Quốc khánh 2-9
09:42 Văn hóa - Xã hội
LNV - Hàng vạn người dân đã hân hoan, phấn khích khi chiêm ngưỡng pháo hoa rực sáng trên bầu trời thủ đô Hà Nội tối 2-9 chào mừng Quốc khánh.
