Bảo tồn nghề làm ngói đất của người Nùng Dín
LNV - Chưa biết nguồn gốc viên ngói từ đâu nhưng cách nay hơn 40 năm, bà con người Nùng Dín ở xã Tung Chung Phố (huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai) đã truyền cho nhau nghề làm ngói đất nung để lợp mái nhà. Ngày nay, nghề làm ngói truyền thống của người Nùng Dín dường như mai một, ít người duy trì nghề truyền thống này nữa.
Mái ngói đất nung của người Nùng Dín đã có tuổi đời hơn bốn mươi năm - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Người Nùng Dín ở bản Văng Leng kể lại, trước kia nhà nào ở đây cũng học để tự tay làm ra ngói lợp nhà cho gia đình mình và anh em trong dòng họ.
Nghệ nhân ưu tú Lù Phìn Hòa, người Nùng Dín ở bản Văng Leng nhớ lại: "Trước năm 1979, có ông Lùng Tả Chéng, người Nùng ở thôn Lồ Sử Thàng (xã Dìn Chin) về dạy cả bản làm ngói đất. Hồi đó, hầu như đàn ông trong bản Nùng Dín ai ai cũng theo học và biết làm ngói đất".
Nghệ nhân Lù Phìn Hoà dẫn phóng viên đi thăm những gia đình còn giữ nhà truyền thống lợp ngói đất nung - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Theo tiếng dân tộc Nùng Dín thì viên ngói đất này gọi là "chích cổm". Để làm được ngói đất, người già đi chọn nơi có đất thịt, rồi giao nhiệm vụ cho thanh niên trẻ tuổi nhặt sạch đá. Sau đó, mọi người cho trâu giẫm trên đất chừng 3 đến 4 buổi, rồi mới nhào đất để cho vào khuôn làm ngói.
Theo lời mô tả của nghệ nhân Lù Phìn Hòa, khuôn làm ngói được người Nùng Dín đẽo từ gỗ thông, dùng dây cây móc làm đai. Khuôn làm ngói có hình dáng như chiếc xô tôn, đường kính khoảng 30-40 cm. Một khuôn như vậy, mỗi lần làm được 4 viên ngói đất. Sau khi thành viên ngói mộc, lựa ngày nắng đem phơi, chờ ngói khô rồi mới đắp lò để nung.
Những mái ngói đất nung in đậm dấu vết thời gian - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Mặc dù không tổ chức thành nghi lễ, nhưng thường trước khi đốt lò để nung một mẻ ngói đất, người Nùng Dín mổ lợn, mổ gà để cúng tổ tiên theo quan niệm làm "lý" cho "địa lợi, nhân hòa". Cả bản cắt cử nhau đi lấy củi về nung ngói. Để nung một mẻ ngói, phải đốt lò bằng củi và thay phiên canh lò trong 4 ngày 4 đêm liên tiếp. Mỗi mẻ ngói nung được khoảng 4 vạn viên ngói. Mỗi ngôi nhà lợp hết khoảng 10.000 viên ngói.
Sau năm 1979, cả bản người Nùng Dín dừng không làm ngói một thời gian, cho đến tận năm 1981-1982, ông Lù Phìn Hòa và đàn ông trong bản mới đốt lò ngói trở lại, những viên ngói từ năm đó vẫn dùng cho đến ngày nay… Hiện nay, nghề làm ngói truyền thống của người Nùng Dín dường như đã bị mai một, ít người duy trì nghề truyền thống này nữa.
Bản vùng cao Văng Leng còn giữ được nhiều nếp nhà lợp ngói đất nung - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Vậy nhưng, mái ngói đất nung ở Văng Leng vẫn được ví như nhân chứng lặng thầm, không chỉ chở che cho con người mà còn cả những vui buồn, ký ức tốt đẹp theo tháng năm của những gia đình, những cuộc đời nối tiếp các thế hệ trong ngôi nhà đó.
TS. Dương Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao tỉnh Lào Cai cho rằng: Nghề làm ngói đất nung là một trong số những nghề truyền thống của cộng đồng tộc người dân tộc thiểu số ở Lào Cai, chỉ tiếc là giờ đây không còn ai làm ngói nữa, mặc dù tri thức và kỹ thuật làm ngói vẫn ở trong đầu của rất nhiều người Nùng Dín vùng cao Mường Khương.
Vẻ đẹp của mái ngói đất nung cũng làm nên nét độc đáo trong kiến trúc nhà ở của người Nùng Dín - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Mái ngói đất nung mang theo mơ ước của người Nùng Dín ở vùng cao Mường Khương về một gia đình trên kính dưới nhường, hòa hợp, hạnh phúc. Mái ngói ấy còn là biểu tượng cho sự giao hòa giữa đất và trời, mang theo niềm tin về một cuộc sống yên bình, giản dị, đậm nét truyền thống. Hơn thế, viên ngói đất nung của người Nùng Dín ở Tung Chung Phố còn thể hiện tình đoàn kết, gắn bó keo sơn.
Mong muốn khôi phục lại nghề làm ngói đất nung của người Nùng Dín, bà Nguyễn Thị Điều, Phó Trưởng Phòng Văn hóa Thể thao huyện Mường Khương cho biết: "Huyện Mường Khương cũng đã đưa vào kế hoạch bảo tồn nghề làm ngói đất nung này. Cùng với bảo tồn di sản múa ngựa giấy của người Nùng Dín, chúng tôi sẽ xây dựng bản Văng Leng trở thành điểm đến du lịch văn hóa hấp dẫn của vùng cao Mường Khương".
Theo Lê Thanh Cường
Tin liên quan
Tin mới hơn
Vẻ đẹp làng Việt qua những khung hình đoạt giải Ảnh Di sản 2025
21:40 | 29/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Cuộc thi Ảnh Di sản Việt Nam 2025 (Vietnam Heritage Photo Awards) đã chính thức công bố những tác phẩm xuất sắc nhất, mang đến một góc nhìn đầy cảm xúc về văn hóa, con người và di sản trên khắp mọi miền đất nước.
Phú Xuyên tổ chức cuộc thi trong khuôn khổ Lễ hội vinh danh làng nghề 2025
21:35 | 29/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong chuỗi hoạt động của “Lễ hội vinh danh làng nghề và Tuần văn hóa, du lịch, thương mại làng nghề năm 2025”, ngày 29/11, UBND xã Phú Xuyên đã tổ chức cuộc thi “Tìm hiểu về Cải cách hành chính, Chuyển đổi số gắn với phát triển văn hóa, du lịch, thương mại, làng nghề”.
Làng nghề Đắk Lắk chung tay vượt qua mùa nước lớn
21:34 | 29/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trận lũ vừa qua đã để lại những tổn thất nặng nề cho nhiều làng nghề truyền thống trên địa bàn, khiến công việc sản xuất vốn đã khó khăn nay càng thêm chồng chất.
Người đàn ông nửa đời thuần rắn với đôi tay đặc biệt
16:46 | 28/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Nổi tiếng với mệnh danh “thủ phủ rắn độc”, xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc (nay thuộc xã Thổ Tang, tỉnh Phú Thọ) có khoảng 60% số hộ dân nuôi rắn và chủ yếu là rắn hổ mang. Ông Phạm Thanh Hưng một người thợ giỏi của làng với hơn 30 năm kinh nghiệm là một trong số những hộ dân đặc biệt đó.
Làng nghề xứ Thanh khởi sắc từ phát triển tiểu thủ công nghiệp
14:09 | 28/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Các làng nghề truyền thống ở Thanh Hóa đang hồi sinh mạnh mẽ nhờ sự phát triển của ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, góp phần tạo sinh kế bền vững, giữ gìn văn hóa và làm mới diện mạo kinh tế nông thôn.
Các làng nghề ở Hợp Tiến vào vụ quất cảnh tết
14:08 | 28/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Xã Hợp Tiến (tỉnh Thanh Hóa) lại rộn ràng bước vào vụ quất cảnh phục vụ thị trường Tết Nguyên đán. Không khí lao động hối hả phủ kín các con đường, khu vườn; đi đến đâu cũng nghe người dân nhắc chuyện chăm quất, tạo thế, dự báo nguồn cung và giá bán trong mùa tết sắp đến. Từ lâu, cây quất không chỉ là nét đẹp trong đời sống tinh thần mà còn là sinh kế quan trọng giúp nhiều hộ dân Hợp Tiến vươn lên khá giả.
Tin khác
Hương thảo mộc của nghệ nhân người Giáy Vũ Thị Xìn: tinh hoa núi rừng giữa mây ngàn Sapa
14:56 | 25/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Giữa thung lũng Tả Van (Sapa), nơi những triền núi bao phủ bởi mây trắng, những nếp nhà người Giáy ẩn hiện sau thửa ruộng bậc thang, một hương thơm đang lặng lẽ lan tỏa, hòa quyện cùng gió mây của đất trời. Đó là hương thơm thảo mộc từ những nén hương do nghệ nhân Vũ Thị Xìn tỉ mỉ tạo nên. Từ căn nhà nhỏ nơi sườn núi, hương thơm ấy đã vượt qua thung lũng Tả Van đại ngàn, trở thành điểm nhấn văn hóa độc đáo tại Bản Mây - quần thể nhà ga cáp treo Sun World Fansipan Legend.
Hương Vân Trà - Nâng tầm Trà Việt từ những giá trị trà truyền thống
11:50 | 24/11/2025 Tin tức
Thái Nguyên là vùng đất gắn với cây chè truyền thống, sản phẩm chè được đem đi khắp các vùng miền và cả thị trường nước ngoài, được những người sành chè và nhiều thị trường khó tính chấp nhận. Tại Thái Nguyên vùng đất Tân Cương từ lâu được biết đến như “đệ nhất danh trà”, nơi hội tụ khí hậu, thổ nhưỡng và bàn tay cần mẫn của người trồng chè để tạo nên những búp trà xanh ngát, mang hương vị đặc trưng khó lẫn. Giữa không gian ấy, Hương Vân Trà nổi lên như một doanh nghiệp đi đầu trong hành trình gìn giữ và phát triển những giá trị trà truyền thống, đồng thời luôn mạnh dạn đổi mới để góp phần tạo nên một sản phẩm nông sản sạch, chất lượng, uy tín, đưa sản phẩm trà Tân Cương (Thái Nguyên) vươn tầm ra thế giới.
Vigo Bát Tràng: Hơi thở mới cho làng gốm nghìn năm tuổi
00:03 | 24/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Bát Tràng ngôi làng gốm cổ kính ven sông Hồng, vốn nổi danh là “công xưởng” gốm sứ hàng đầu Việt Nam. Tuy nhiên, giữa guồng quay sản xuất hối hả, tiềm năng du lịch và giá trị văn hóa cốt lõi của làng nghề đôi khi bị lu mờ. Chính trong bối cảnh đó, một người con ưu tú của làng gốm, anh Lê Đình Tùng, đã nhen nhóm và hiện thực hóa dự án VIGO Bát Tràng, mang đến một hướng mới về trải nghiệm, kết nối và lan tỏa văn hóa Bát Tràng đến cộng đồng trong và ngoài nước.
Nghệ nhân thổi hồn vào những sản phẩm từ mây tre
00:03 | 24/11/2025 Tin tức
LNV - Đến số nhà 19, Hồ Phương Lưu (phường Đông Hài – TP Hải Phòng) mọi người sẽ nhìn thấy một cổng vòm hoàn toàn bằng Tre trên có biển hiệu “ WSV - GYM & COFFEE”. Bên trong cống này là một quán cà phê, đồng thời cũng là xưởng chế tác, trưng bày sản phẩm làm từ tre của nghệ nhân Nguyễn Văn Mạnh (43 tuổi), một Nghệ nhân chuyên xây dựng các nhà hàng, quán cà phê và các sản phẩm gia dụng khác rất độc đáo vừa mang tình truyền thống và hiện đại mà nguyên liệu hoàn toàn làm từ mây và tre.
Sẵn sàng cho đề cử làng nghề truyền thống tham gia mạng lưới các thành phố Thủ công sáng tạo Thế giới
00:02 | 24/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Làng nghề tạc tượng gỗ, tượng sơn son thếp vàng Sơn Đồng thu hút giới sành đồ thờ, trang trí bởi giá trị văn hóa truyền thống, lịch sử. Đây là làng nghề có sức sống bền bỉ theo suốt chiều dài lịch sử đất nước. Có lúc thăng lúc trầm nhưng mạch nguồn nghề truyền thống tạc tượng sơn son thiếp vàng vẫn tồn tại và phát triển.
"Nước mắm Cà Ná" Khánh Hoà 100 năm tinh hoa từ biển
00:01 | 24/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Những con cá cơm ngọt tươi, nẩy thịt, giàu đạm ướp với muối tinh chất tốt nhất vùng Đông Nam Á theo công thức ủ chượp - kéo rút gia truyền đã tích lũy qua trăm năm, tạo nên đặc sản “nước mắm Cà Ná” màu hổ phách với vị đậm đà, thơm ngon đến đến giọt cuối cùng.
Chuyên Mỹ: Vùng đất của những bàn tay giữ lửa nghề truyền thống
09:44 | 21/11/2025 Tin tức
LNV - Sau sáp nhập, xã Chuyên Mỹ mới nổi lên như trung tâm nghề thủ công phía Nam Hà Nội, nơi hội tụ nhiều làng nghề lâu đời như khảm trai – sơn mài, da giày, mộc mỹ nghệ, may mặc. Với nền tảng văn hóa đặc sắc và tinh thần sáng tạo bền bỉ, Chuyên Mỹ đang từng bước chuyển mình, hướng tới phát triển công nghiệp văn hóa và du lịch làng nghề.
Hành trình chuyển mình của các làng nghề Việt Nam
09:17 | 21/11/2025 Tin tức
LNV - Làng nghề không chỉ đơn thuần làm ra sản phẩm, mà phải trở thành chủ thể sáng tạo văn hóa: chuyển hóa bản sắc địa phương, lịch sử và mỹ thuật cổ truyền thành những sản phẩm sống động, phù hợp với thị hiếu người dùng. Chất lượng, thiết kế, bao bì, câu chuyện văn hóa… trở thành các yếu tố quan trọng tạo nên giá trị gia tăng cho sản phẩm thủ công.
Khơi mở sức sống mới cho di sản làng nghề Huế
09:16 | 21/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Giữa không gian trầm mặc của Ngự Hà Viên, buổi sáng mùa thu xứ Huế như hiện lên bằng những gam màu cổ kính: mái ngói rêu phong, mặt nước lặng, những đường cong của kiến trúc xưa vẫn đằm mình giữa nhịp sống hiện đại. Trong không gian ấy, hội thảo “Khơi nguồn cảm hứng di sản kiến tạo tương lai làng nghề” diễn ra như một cuộc chuyện trò sâu lắng về cách gìn giữ và đánh thức đời sống mới cho di sản làng nghề cố đô.
‘Xanh hóa’ làng nghề: Hà Nội chuyển mình vì môi trường và tương lai
16:00 | 19/11/2025 Môi trường
Hà Nội đang đẩy mạnh “xanh hóa” các làng nghề truyền thống thông qua quy hoạch đồng bộ, ứng dụng công nghệ sạch, hoàn thiện chính sách và nâng cao ý thức cộng đồng.
Bảo tồn và phát triển làng nghề gắn với du lịch trong bối cảnh mới
10:04 | 19/11/2025 Tin tức
LNV - Hội thảo “Các giải pháp bảo tồn, phát triển làng nghề gắn với du lịch, giữ gìn các giá trị văn hóa tạo ra đa giá trị cho làng nghề” vừa diễn ra với sự tham dự của đại diện các bộ, ngành, chuyên gia trong nước, quốc tế và các tổ chức nghề thủ công. Sự kiện nhằm chia sẻ kinh nghiệm, giới thiệu mô hình hiệu quả và đề xuất các giải pháp thiết thực để phát huy tiềm năng, lợi thế của làng nghề Việt Nam trong giai đoạn mới.
Người giữ hồn nón lá làng Chuông giữa nhịp sống hiện đại
16:34 | 18/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Hơn nửa thế kỷ gắn bó với nghề, nghệ nhân Lê Văn Tuy không chỉ làm nên những chiếc nón tinh xảo mà còn bền bỉ lan tỏa giá trị văn hóa làng Chuông ra thế giới.
Đưa khảm trai – sơn mài Chuyên Mỹ lên bản đồ thế giới
16:00 | 18/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Ngày 17/11, xã Chuyên Mỹ tiếp đón gần 200 đại biểu quốc tế trong khuôn khổ chương trình thẩm định để công nhận làng nghề khảm trai - sơn mài Chuyên Mỹ trở thành thành viên Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới năm 2025.
Nâng tầm làng nghề trong chiến lược phát triển nông thôn bền vững
10:12 | 16/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Sau 6 năm triển khai Nghị định 52/2018/NĐ-CP và 3 năm thực hiện Chương trình bảo tồn, phát triển làng nghề theo Quyết định 801/QĐ-TTg, khu vực làng nghề nông thôn đạt nhiều kết quả nổi bật nhưng cũng đối mặt không ít thách thức về nguyên liệu, công nghệ, thị trường và nhân lực.
Chuyên Mỹ khai mạc Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn năm 2025
23:00 | 15/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tối 15/11, UBND xã Chuyên Mỹ cùng Sở Nông nghiệp & Môi trường Hà Nội tổ chức khai mạc Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn trên địa bàn thành phố Hà Nội. Tham dự khai mạc có đại diện các sở, ban, ngành Thành phố và địa phương lân cận.
Mới nhất
Đọc nhiều
Vẻ đẹp làng Việt qua những khung hình đoạt giải Ảnh Di sản 2025
21:40 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Cuộc thi Ảnh Di sản Việt Nam 2025 (Vietnam Heritage Photo Awards) đã chính thức công bố những tác phẩm xuất sắc nhất, mang đến một góc nhìn đầy cảm xúc về văn hóa, con người và di sản trên khắp mọi miền đất nước.
Ninh Bình đổi thay mạnh mẽ trên hành trình xây dựng nông thôn mới
21:39 Nông thôn mới
LNV - Sau khi hoàn thành mục tiêu đạt chuẩn nông thôn mới, Ninh Bình tiếp tục tạo dấu ấn với những mô hình khu dân cư kiểu mẫu, hạ tầng đồng bộ, cảnh quan xanh – sạch – đẹp và kinh tế tăng trưởng bền vững. Những đổi thay sâu rộng đang kiến tạo diện mạo nô
Vân Du đổi mới để xây dựng nông thôn mới nâng cao
21:38 Nông thôn mới
LNV - Những năm gần đây, xã Vân Du (tỉnh Thanh Hóa) đang có bước chuyển mình mạnh mẽ nhờ đổi mới tư duy lãnh đạo, phát huy nội lực và triển khai đồng bộ các giải pháp phát triển kinh tế xã hội.
Bắc Ninh hướng tới nông thôn mới hiện đại từ nền tảng chuyển đổi số
21:36 Nông thôn mới
LNV - Trong quá trình phát triển của tỉnh Bắc Ninh, xây dựng nông thôn mới (NTM) và giảm nghèo bền vững luôn là hai nhiệm vụ then chốt góp phần định hình diện mạo kinh tế - xã hội. Những năm gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, Bắc Ni
Đồng Tháp: Nông thôn mới từ nền tảng hợp lực và đồng thuận
21:35 Nông thôn mới
LNV - Sau quá trình củng cố và phát triển trên nền tảng hợp nhất hai tỉnh Đồng Tháp (cũ) và Tiền Giang, tỉnh Đồng Tháp mới đang cho thấy một mô hình nông thôn mới (NTM) mang tính bền vững và toàn diện. Không chỉ sở hữu hạ tầng hiện đại, kinh tế nông nghiệ
