Bảo tồn nghề làm ngói đất của người Nùng Dín
LNV - Chưa biết nguồn gốc viên ngói từ đâu nhưng cách nay hơn 40 năm, bà con người Nùng Dín ở xã Tung Chung Phố (huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai) đã truyền cho nhau nghề làm ngói đất nung để lợp mái nhà. Ngày nay, nghề làm ngói truyền thống của người Nùng Dín dường như mai một, ít người duy trì nghề truyền thống này nữa.
Mái ngói đất nung của người Nùng Dín đã có tuổi đời hơn bốn mươi năm - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Người Nùng Dín ở bản Văng Leng kể lại, trước kia nhà nào ở đây cũng học để tự tay làm ra ngói lợp nhà cho gia đình mình và anh em trong dòng họ.
Nghệ nhân ưu tú Lù Phìn Hòa, người Nùng Dín ở bản Văng Leng nhớ lại: "Trước năm 1979, có ông Lùng Tả Chéng, người Nùng ở thôn Lồ Sử Thàng (xã Dìn Chin) về dạy cả bản làm ngói đất. Hồi đó, hầu như đàn ông trong bản Nùng Dín ai ai cũng theo học và biết làm ngói đất".
Nghệ nhân Lù Phìn Hoà dẫn phóng viên đi thăm những gia đình còn giữ nhà truyền thống lợp ngói đất nung - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Theo tiếng dân tộc Nùng Dín thì viên ngói đất này gọi là "chích cổm". Để làm được ngói đất, người già đi chọn nơi có đất thịt, rồi giao nhiệm vụ cho thanh niên trẻ tuổi nhặt sạch đá. Sau đó, mọi người cho trâu giẫm trên đất chừng 3 đến 4 buổi, rồi mới nhào đất để cho vào khuôn làm ngói.
Theo lời mô tả của nghệ nhân Lù Phìn Hòa, khuôn làm ngói được người Nùng Dín đẽo từ gỗ thông, dùng dây cây móc làm đai. Khuôn làm ngói có hình dáng như chiếc xô tôn, đường kính khoảng 30-40 cm. Một khuôn như vậy, mỗi lần làm được 4 viên ngói đất. Sau khi thành viên ngói mộc, lựa ngày nắng đem phơi, chờ ngói khô rồi mới đắp lò để nung.
Những mái ngói đất nung in đậm dấu vết thời gian - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Mặc dù không tổ chức thành nghi lễ, nhưng thường trước khi đốt lò để nung một mẻ ngói đất, người Nùng Dín mổ lợn, mổ gà để cúng tổ tiên theo quan niệm làm "lý" cho "địa lợi, nhân hòa". Cả bản cắt cử nhau đi lấy củi về nung ngói. Để nung một mẻ ngói, phải đốt lò bằng củi và thay phiên canh lò trong 4 ngày 4 đêm liên tiếp. Mỗi mẻ ngói nung được khoảng 4 vạn viên ngói. Mỗi ngôi nhà lợp hết khoảng 10.000 viên ngói.
Sau năm 1979, cả bản người Nùng Dín dừng không làm ngói một thời gian, cho đến tận năm 1981-1982, ông Lù Phìn Hòa và đàn ông trong bản mới đốt lò ngói trở lại, những viên ngói từ năm đó vẫn dùng cho đến ngày nay… Hiện nay, nghề làm ngói truyền thống của người Nùng Dín dường như đã bị mai một, ít người duy trì nghề truyền thống này nữa.
Bản vùng cao Văng Leng còn giữ được nhiều nếp nhà lợp ngói đất nung - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Vậy nhưng, mái ngói đất nung ở Văng Leng vẫn được ví như nhân chứng lặng thầm, không chỉ chở che cho con người mà còn cả những vui buồn, ký ức tốt đẹp theo tháng năm của những gia đình, những cuộc đời nối tiếp các thế hệ trong ngôi nhà đó.
TS. Dương Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao tỉnh Lào Cai cho rằng: Nghề làm ngói đất nung là một trong số những nghề truyền thống của cộng đồng tộc người dân tộc thiểu số ở Lào Cai, chỉ tiếc là giờ đây không còn ai làm ngói nữa, mặc dù tri thức và kỹ thuật làm ngói vẫn ở trong đầu của rất nhiều người Nùng Dín vùng cao Mường Khương.
Vẻ đẹp của mái ngói đất nung cũng làm nên nét độc đáo trong kiến trúc nhà ở của người Nùng Dín - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Mái ngói đất nung mang theo mơ ước của người Nùng Dín ở vùng cao Mường Khương về một gia đình trên kính dưới nhường, hòa hợp, hạnh phúc. Mái ngói ấy còn là biểu tượng cho sự giao hòa giữa đất và trời, mang theo niềm tin về một cuộc sống yên bình, giản dị, đậm nét truyền thống. Hơn thế, viên ngói đất nung của người Nùng Dín ở Tung Chung Phố còn thể hiện tình đoàn kết, gắn bó keo sơn.
Mong muốn khôi phục lại nghề làm ngói đất nung của người Nùng Dín, bà Nguyễn Thị Điều, Phó Trưởng Phòng Văn hóa Thể thao huyện Mường Khương cho biết: "Huyện Mường Khương cũng đã đưa vào kế hoạch bảo tồn nghề làm ngói đất nung này. Cùng với bảo tồn di sản múa ngựa giấy của người Nùng Dín, chúng tôi sẽ xây dựng bản Văng Leng trở thành điểm đến du lịch văn hóa hấp dẫn của vùng cao Mường Khương".
Theo Lê Thanh Cường
Tin liên quan
Tin mới hơn
Chuyên Mỹ: Vùng đất của những bàn tay giữ lửa nghề truyền thống
09:44 | 21/11/2025 Tin tức
LNV - Sau sáp nhập, xã Chuyên Mỹ mới nổi lên như trung tâm nghề thủ công phía Nam Hà Nội, nơi hội tụ nhiều làng nghề lâu đời như khảm trai – sơn mài, da giày, mộc mỹ nghệ, may mặc. Với nền tảng văn hóa đặc sắc và tinh thần sáng tạo bền bỉ, Chuyên Mỹ đang từng bước chuyển mình, hướng tới phát triển công nghiệp văn hóa và du lịch làng nghề.
Hành trình chuyển mình của các làng nghề Việt Nam
09:17 | 21/11/2025 Tin tức
LNV - Làng nghề không chỉ đơn thuần làm ra sản phẩm, mà phải trở thành chủ thể sáng tạo văn hóa: chuyển hóa bản sắc địa phương, lịch sử và mỹ thuật cổ truyền thành những sản phẩm sống động, phù hợp với thị hiếu người dùng. Chất lượng, thiết kế, bao bì, câu chuyện văn hóa… trở thành các yếu tố quan trọng tạo nên giá trị gia tăng cho sản phẩm thủ công.
Khơi mở sức sống mới cho di sản làng nghề Huế
09:16 | 21/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Giữa không gian trầm mặc của Ngự Hà Viên, buổi sáng mùa thu xứ Huế như hiện lên bằng những gam màu cổ kính: mái ngói rêu phong, mặt nước lặng, những đường cong của kiến trúc xưa vẫn đằm mình giữa nhịp sống hiện đại. Trong không gian ấy, hội thảo “Khơi nguồn cảm hứng di sản kiến tạo tương lai làng nghề” diễn ra như một cuộc chuyện trò sâu lắng về cách gìn giữ và đánh thức đời sống mới cho di sản làng nghề cố đô.
‘Xanh hóa’ làng nghề: Hà Nội chuyển mình vì môi trường và tương lai
16:00 | 19/11/2025 Môi trường
Hà Nội đang đẩy mạnh “xanh hóa” các làng nghề truyền thống thông qua quy hoạch đồng bộ, ứng dụng công nghệ sạch, hoàn thiện chính sách và nâng cao ý thức cộng đồng.
Bảo tồn và phát triển làng nghề gắn với du lịch trong bối cảnh mới
10:04 | 19/11/2025 Tin tức
LNV - Hội thảo “Các giải pháp bảo tồn, phát triển làng nghề gắn với du lịch, giữ gìn các giá trị văn hóa tạo ra đa giá trị cho làng nghề” vừa diễn ra với sự tham dự của đại diện các bộ, ngành, chuyên gia trong nước, quốc tế và các tổ chức nghề thủ công. Sự kiện nhằm chia sẻ kinh nghiệm, giới thiệu mô hình hiệu quả và đề xuất các giải pháp thiết thực để phát huy tiềm năng, lợi thế của làng nghề Việt Nam trong giai đoạn mới.
Người giữ hồn nón lá làng Chuông giữa nhịp sống hiện đại
16:34 | 18/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Hơn nửa thế kỷ gắn bó với nghề, nghệ nhân Lê Văn Tuy không chỉ làm nên những chiếc nón tinh xảo mà còn bền bỉ lan tỏa giá trị văn hóa làng Chuông ra thế giới.
Tin khác
Đưa khảm trai – sơn mài Chuyên Mỹ lên bản đồ thế giới
16:00 | 18/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Ngày 17/11, xã Chuyên Mỹ tiếp đón gần 200 đại biểu quốc tế trong khuôn khổ chương trình thẩm định để công nhận làng nghề khảm trai - sơn mài Chuyên Mỹ trở thành thành viên Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới năm 2025.
Nâng tầm làng nghề trong chiến lược phát triển nông thôn bền vững
10:12 | 16/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Sau 6 năm triển khai Nghị định 52/2018/NĐ-CP và 3 năm thực hiện Chương trình bảo tồn, phát triển làng nghề theo Quyết định 801/QĐ-TTg, khu vực làng nghề nông thôn đạt nhiều kết quả nổi bật nhưng cũng đối mặt không ít thách thức về nguyên liệu, công nghệ, thị trường và nhân lực.
Chuyên Mỹ khai mạc Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn năm 2025
23:00 | 15/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tối 15/11, UBND xã Chuyên Mỹ cùng Sở Nông nghiệp & Môi trường Hà Nội tổ chức khai mạc Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn trên địa bàn thành phố Hà Nội. Tham dự khai mạc có đại diện các sở, ban, ngành Thành phố và địa phương lân cận.
Bảo tồn và Phát triển Làng nghề Việt Nam gắn với Du lịch và Giá trị Văn hóa
12:03 | 15/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Trong bối cảnh nhiều làng nghề truyền thống đang đối mặt với nguy cơ mai một, Hội thảo “Các giải pháp bảo tồn, phát triển làng nghề gắn với du lịch, giữ gìn các giá trị văn hóa, tạo ra đa giá trị cho làng nghề” diễn ra nhằm tìm lời giải cho bài toán vừa gìn giữ bản sắc vừa nâng cao giá trị kinh tế.
Làng miến dong Bình Lư vươn mình từ đặc sản quê hương
08:09 | 15/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Những ngày này, tại xã Bình Lư (tỉnh Lai Châu), không khí sản xuất miến dong trở nên rộn ràng hơn bao giờ hết. Từ sáng sớm, dọc các con ngõ nhỏ, từng mẻ miến mới được đưa ra phơi, phủ trắng những khoảng sân, báo hiệu một mùa dong riềng bội thu và một năm sản xuất đầy kỳ vọng.
Khai mạc Festival Bảo tồn và Phát triển Làng nghề Quốc tế 2025
22:00 | 14/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc Festival Bảo tồn và Phát triển Làng nghề Quốc tế 2025, sự kiện quy mô lớn quy tụ những sản phẩm tinh hoa cùng hàng trăm nghệ nhân trong và ngoài nước. Bên cạnh trưng bày và trình diễn nghề, Festival còn tạo ra không gian kết nối thương mại, giao lưu và chia sẻ kinh nghiệm nhằm thúc đẩy phát triển bền vững cho các làng nghề truyền thống.
Chào đón Đại biểu Quốc tế dự Festival Bảo tồn và Phát triển Làng nghề 2025
18:00 | 14/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Chiều ngày 14/11, UBND TP. Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (Bộ NN &MT) đã tổ chức buổi làm việc với Hội đồng Thủ công thế giới và đoàn khách quốc tế tham dự Festival Bảo tồn và phát triển làng nghề quốc tế năm 2025
Tò he Xuân La và hành trình trong kỷ nguyên số
11:51 | 14/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong nhịp sống sôi động của thời đại công nghệ, khi trò chơi điện tử và giải trí trực tuyến chiếm lĩnh phần lớn đời sống tinh thần thì tò he vẫn giữ được chỗ đứng riêng. Tò he giờ đây không đây không chỉ xuất hiện bên cổng trường hay khu vui chơi, ngày nay bên cổng trường hay khu vui chơi, ngày nay thứ đồ chơi truyền thống ấy đã bước tới không gian mạng, đến gần hơn với công chúng trẻ. Người góp phần quan trọng trong hành trình ấy là nghệ nhân Đặng Văn Hậu, người con của làng Xuân La (xã Phượng Dực, Thành phố Hà Nội) - cái nôi của nghề nặn tò he trứ danh đất Thăng Long.
Hiệp hội Làng nghề Thành phố Hải Phòng phát huy thành tích tiến tới đại hội nhiệm kỳ 2025 - 2030
23:18 | 13/11/2025 Tin tức
LNV - Bước vào thực hiện Nghị quyết Đại hội II Hiệp hội Làng nghề thành phố Hải Phòng trong bối cảnh chính trị, kinh tế - xã hội của thế giới có những biến đổi sâu sắc, khó lường; thiên tai, bão lũ, dịch bệnh, đặc biện là đại dịch Covid – 19 đã tác động tiêu cực, lâu dài đến phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam và thành phố Hải Phòng.
Hải Phòng thúc đẩy phát triển làng nghề gắn với phát triển du lịch
23:17 | 13/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Hải Phòng có hàng chục làng nghề truyền thống tuổi đời hàng trăm năm, những làng nghề này có tài nguyên phát triển du lịch.
Nữ nghệ nhân gốm Chu Đậu Giữ lửa truyền thống, thắp sáng tương lai
23:17 | 13/11/2025 Tin tức
LNV - Gốm Chu Đậu - tinh hoa văn hóa Việt Nam - đã có lịch sử hàng trăm năm rực rỡ, với dấu ấn đặc biệt của bà tổ nghề Bùi Thị Hý, người phụ nữ tài hoa thế kỷ XV. Từ nền tảng truyền thống ấy, hôm nay, những nữ nghệ nhân đất Cảng tiếp tục viết tiếp câu chuyện di sản, góp phần đưa gốm Chu Đậu tỏa sáng trong đời sống hiện đại và vươn ra thế giới.
Làng nghề Hải Phòng ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số để phát triển
23:16 | 13/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong bối cảnh hội nhập và kinh tế số ngày càng phát triển, nhiều làng nghề ở Hải Phòng đang nỗ lực ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số để phát huy giá trị, nâng cao năng suất và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Tý: Nặng lòng với các món đồ chơi cho trẻ nhỏ
10:16 | 13/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Cách trung tâm Hà Nội chưa đầy 30km, làng Bá Dương Nội (xã Ô Diên, thành phố Hà Nội) vẫn giữ được nét yên bình, cổ kính với mái đình rêu phong, tiếng sáo diều chiều muộn và những con ngõ nhỏ quanh co. Nơi đây từng nổi tiếng với nghề làm đồ chơi dân gian cho trẻ em mỗi dịp Trung thu. Nhưng giờ đây, chỉ còn một người duy nhất vẫn say sưa, miệt mài giữ nghề, giữ lại mùa trăng tuổi thơ cho bao thế hệ. Đó là nghệ nhân Nguyễn Văn Tý, ông đã 67 tuổi với đôi bàn tay chai sần, ánh mắt hiền từ, lặng lẽ như mang lại cả kí ức một thời.
Quảng bá tinh hoa làng nghề Hà Nội qua những hội chợ lớn
18:55 | 12/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Hội chợ Làng nghề Việt Nam lần thứ 21 tại Hà Nội và Hội chợ Lifestyle Việt Nam tại TP Hồ Chí Minh vừa qua đã mang lại những kết quả đáng ghi nhận cho Thủ đô, không chỉ về quảng bá thương hiệu mà còn đạt doanh thu hàng chục tỷ đồng và mở ra cơ hội hợp tác phân phối quy mô lớn.
Khám phá hàng ngàn đặc sản 3 miền tại Hội chợ AgroViet 2025
14:00 | 12/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm ngành Nông nghiệp và Môi trường, ngày 12/11, Trung tâm Xúc tiến Thương mại Nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã tổ chức khai mạc Hội chợ Triển lãm Nông nghiệp Quốc tế lần thứ 25 – AgroViet 2025. Sự kiện là hoạt động xúc tiến thương mại thường niên quan trọng của ngành nông nghiệp Việt Nam, nhằm quảng bá sản phẩm, kết nối doanh nghiệp và thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững.
Mới nhất
Đọc nhiều
Sơn Đồng mở rộng hợp tác quốc tế trong hành trình giữ gìn nghề truyền thống
17:53 Emagazine
Sơn Đồng mở rộng hợp tác quốc tế trong hành trình giữ gìn nghề truyền thống
Thanh Oai – Điểm hẹn quảng bá thương hiệu OCOP và làng nghề Thủ đô
14:12 Tin tức
LNV - Tối 20/11, Sở Công Thương Hà Nội phối hợp với UBND xã Thanh Oai tổ chức khai mạc Triển lãm quảng bá, giao thương kết nối sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ, làng nghề phục vụ du lịch và Phiên chợ Việt năm 2025 tại xã Thanh Oai.
TP.HCM công bố chương trình kết nối cung cầu lớn nhất từ trước đến nay
09:44 Tin tức
OVN - Ngày 18/11, Sở Công Thương TP. HCM đã công bố chi tiết về Chương trình Kết nối cung cầu giữa TP và các tỉnh, thành năm 2025. Đây là sự kiện trọng điểm,
Chuyên Mỹ: Vùng đất của những bàn tay giữ lửa nghề truyền thống
09:44 Tin tức
LNV - Sau sáp nhập, xã Chuyên Mỹ mới nổi lên như trung tâm nghề thủ công phía Nam Hà Nội, nơi hội tụ nhiều làng nghề lâu đời như khảm trai – sơn mài, da giày, mộc mỹ nghệ, may mặc. Với nền tảng văn hóa đặc sắc và tinh thần sáng tạo bền bỉ, Chuyên Mỹ đang
Gia Lai không để người dân đói rét và tình người ánh lên như những tia nắng trong mưa lũ
09:18 Tin tức
LNV - 3 người chết, hơn 19.200 căn nhà bị ngập sâu trong mưa lũ, tổng thiệt hại ước tính ban đầu hơn 1.000 tỷ đồng. UBND tỉnh Gia Lai đã có Tờ trình đề nghị Bộ Tài chính và Bộ Nông nghiệp và Môi trường xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xuất cấp 2.000 t
