Bảo tồn nghề làm ngói đất của người Nùng Dín
LNV - Chưa biết nguồn gốc viên ngói từ đâu nhưng cách nay hơn 40 năm, bà con người Nùng Dín ở xã Tung Chung Phố (huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai) đã truyền cho nhau nghề làm ngói đất nung để lợp mái nhà. Ngày nay, nghề làm ngói truyền thống của người Nùng Dín dường như mai một, ít người duy trì nghề truyền thống này nữa.
Mái ngói đất nung của người Nùng Dín đã có tuổi đời hơn bốn mươi năm - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Người Nùng Dín ở bản Văng Leng kể lại, trước kia nhà nào ở đây cũng học để tự tay làm ra ngói lợp nhà cho gia đình mình và anh em trong dòng họ.
Nghệ nhân ưu tú Lù Phìn Hòa, người Nùng Dín ở bản Văng Leng nhớ lại: "Trước năm 1979, có ông Lùng Tả Chéng, người Nùng ở thôn Lồ Sử Thàng (xã Dìn Chin) về dạy cả bản làm ngói đất. Hồi đó, hầu như đàn ông trong bản Nùng Dín ai ai cũng theo học và biết làm ngói đất".
Nghệ nhân Lù Phìn Hoà dẫn phóng viên đi thăm những gia đình còn giữ nhà truyền thống lợp ngói đất nung - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Theo tiếng dân tộc Nùng Dín thì viên ngói đất này gọi là "chích cổm". Để làm được ngói đất, người già đi chọn nơi có đất thịt, rồi giao nhiệm vụ cho thanh niên trẻ tuổi nhặt sạch đá. Sau đó, mọi người cho trâu giẫm trên đất chừng 3 đến 4 buổi, rồi mới nhào đất để cho vào khuôn làm ngói.
Theo lời mô tả của nghệ nhân Lù Phìn Hòa, khuôn làm ngói được người Nùng Dín đẽo từ gỗ thông, dùng dây cây móc làm đai. Khuôn làm ngói có hình dáng như chiếc xô tôn, đường kính khoảng 30-40 cm. Một khuôn như vậy, mỗi lần làm được 4 viên ngói đất. Sau khi thành viên ngói mộc, lựa ngày nắng đem phơi, chờ ngói khô rồi mới đắp lò để nung.
Những mái ngói đất nung in đậm dấu vết thời gian - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Mặc dù không tổ chức thành nghi lễ, nhưng thường trước khi đốt lò để nung một mẻ ngói đất, người Nùng Dín mổ lợn, mổ gà để cúng tổ tiên theo quan niệm làm "lý" cho "địa lợi, nhân hòa". Cả bản cắt cử nhau đi lấy củi về nung ngói. Để nung một mẻ ngói, phải đốt lò bằng củi và thay phiên canh lò trong 4 ngày 4 đêm liên tiếp. Mỗi mẻ ngói nung được khoảng 4 vạn viên ngói. Mỗi ngôi nhà lợp hết khoảng 10.000 viên ngói.
Sau năm 1979, cả bản người Nùng Dín dừng không làm ngói một thời gian, cho đến tận năm 1981-1982, ông Lù Phìn Hòa và đàn ông trong bản mới đốt lò ngói trở lại, những viên ngói từ năm đó vẫn dùng cho đến ngày nay… Hiện nay, nghề làm ngói truyền thống của người Nùng Dín dường như đã bị mai một, ít người duy trì nghề truyền thống này nữa.
Bản vùng cao Văng Leng còn giữ được nhiều nếp nhà lợp ngói đất nung - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Vậy nhưng, mái ngói đất nung ở Văng Leng vẫn được ví như nhân chứng lặng thầm, không chỉ chở che cho con người mà còn cả những vui buồn, ký ức tốt đẹp theo tháng năm của những gia đình, những cuộc đời nối tiếp các thế hệ trong ngôi nhà đó.
TS. Dương Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao tỉnh Lào Cai cho rằng: Nghề làm ngói đất nung là một trong số những nghề truyền thống của cộng đồng tộc người dân tộc thiểu số ở Lào Cai, chỉ tiếc là giờ đây không còn ai làm ngói nữa, mặc dù tri thức và kỹ thuật làm ngói vẫn ở trong đầu của rất nhiều người Nùng Dín vùng cao Mường Khương.
Vẻ đẹp của mái ngói đất nung cũng làm nên nét độc đáo trong kiến trúc nhà ở của người Nùng Dín - Ảnh: VGP/Lê Thanh Cường
Mái ngói đất nung mang theo mơ ước của người Nùng Dín ở vùng cao Mường Khương về một gia đình trên kính dưới nhường, hòa hợp, hạnh phúc. Mái ngói ấy còn là biểu tượng cho sự giao hòa giữa đất và trời, mang theo niềm tin về một cuộc sống yên bình, giản dị, đậm nét truyền thống. Hơn thế, viên ngói đất nung của người Nùng Dín ở Tung Chung Phố còn thể hiện tình đoàn kết, gắn bó keo sơn.
Mong muốn khôi phục lại nghề làm ngói đất nung của người Nùng Dín, bà Nguyễn Thị Điều, Phó Trưởng Phòng Văn hóa Thể thao huyện Mường Khương cho biết: "Huyện Mường Khương cũng đã đưa vào kế hoạch bảo tồn nghề làm ngói đất nung này. Cùng với bảo tồn di sản múa ngựa giấy của người Nùng Dín, chúng tôi sẽ xây dựng bản Văng Leng trở thành điểm đến du lịch văn hóa hấp dẫn của vùng cao Mường Khương".
Theo Lê Thanh Cường
Tin liên quan
Tin mới hơn
Đẩy mạnh xây dựng thương hiệu hợp chuẩn quốc tế với sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam
18:42 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Ngày 3/12, tại Bắc Ninh, Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đã tổ chức Hội thảo “Tư vấn nâng cao nhận thức về xây dựng thương hiệu hợp chuẩn quốc tế đối với sản phẩm thủ công mỹ nghệ”
Làng nghề hương xạ ở Sơn Nam: Nơi gìn giữ tinh hoa hương Việt
10:06 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Tổ dân phố Cao (phường Sơn Nam, Hưng Yên) từ lâu được biết đến là địa phương còn lưu giữ và phát triển nghề làm hương truyền thống nổi tiếng của tỉnh. Với kinh nghiệm lâu năm và lòng yêu nghề bền bỉ, người thợ nơi đây đã tạo nên sản phẩm hương thuốc bắc đặc trưng, góp phần bảo tồn nét văn hóa và lan tỏa giá trị của nghề truyền thống đến cộng đồng.
Làng nghề mỳ Chũ Thủ Dương vào vụ Tết
10:05 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Làng nghề mỳ Chũ ở thôn Thủ Dương (xã Nam Dương, tỉnh Bắc Ninh) đang bước vào giai đoạn sản xuất sôi động nhất trong năm để chuẩn bị nguồn hàng phục vụ Tết Nguyên đán. Từ tờ mờ sáng đến tận khuya, khắp thôn rộn vang tiếng máy tráng, tiếng cắt sợi, tiếng đóng gói.
Từ lễ hội đến lan tỏa giá trị khẳng định vị thế vùng đất nghề
10:05 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Lễ hội vinh danh làng nghề và Tuần Văn hoá – Du lịch, Thương mại làng nghề năm 2025 đã chính thức khép lại sau bốn ngày tổ chức sôi động, giàu màu sắc tại xã Phú Xuyên (huyện Phú Xuyên, Hà Nội). Đây là sự kiện có quy mô lớn nhất từ trước tới nay của địa phương, do UBND xã Phú Xuyên phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội tổ chức, mang đến chuỗi hoạt động văn hóa – kinh tế đa dạng, hướng tới mục tiêu tôn vinh, gìn giữ và phát huy giá trị các làng nghề truyền thống.
Giữ lửa nghề qua từng sợi bánh
10:04 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Bánh hỏi từ lâu đã là món ăn dân dã quen thuộc trong đời sống người Việt. Nhưng ở làng nghề bánh hỏi An Nhứt (xã Long Điền, TP.HCM), món ăn ấy không chỉ là thực phẩm mà còn là một nghệ thuật ẩm thực tinh tế, được truyền nối qua nhiều thế hệ như một phần máu thịt của văn hóa địa phương.
Hướng đi mới trong giáo dục trải nghiệm khi nghệ nhân, nghệ sĩ tham gia giảng dạy
09:54 | 02/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong năm học này, xu hướng đưa chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ và vận động viên vào trường học để trực tiếp giảng dạy đang trở nên ngày càng phổ biến.
Tin khác
Người giữ hồn âm nhạc Khmer giữa nhịp sống hiện đại
09:53 | 02/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong Đoàn Nghệ thuật Tổng hợp Khmer – Nhà hát Cao Văn Lầu, nhắc đến cái tên Kim Văn Đồi, nhiều nghệ sĩ và khán giả đều dành sự trân trọng đặc biệt. Hơn hai thập kỷ gắn bó với nghề, anh không chỉ là người phụ trách hòa âm, phối khí, cân chỉnh âm thanh cho dàn nhạc trong các chương trình lớn nhỏ, mà còn là người lặng lẽ gìn giữ những thanh âm tinh hoa của văn hóa Khmer bằng tất cả đam mê và trách nhiệm.
Nghề lấy yến sào ở Nha Trang
09:53 | 02/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Với 36 năm gắn bó cùng những vách đá giữa biển khơi, nghệ nhân Võ Văn Cam (phường Nha Trang) là một trong những người thợ kỳ cựu đã góp phần gìn giữ và truyền lại tinh hoa nghề khai thác yến sào – sản vật được mệnh danh là “vàng trắng” của vùng biển Khánh Hòa.
Hà Nội ban hành chính sách hỗ trợ mới cho nghệ nhân và cơ sở ngành nghề nông thôn
09:59 | 01/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - HĐND thành phố Hà Nội vừa thông qua Nghị quyết quy định một số chính sách hỗ trợ bảo tồn, phát triển làng nghề và ngành nghề nông thôn tại kỳ họp thứ 28 khóa XVI, nhiệm kỳ 2021–2026. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, nhằm triển khai Luật Thủ đô năm 2025 liên quan đến công tác bảo tồn, phát triển làng nghề và ngành nghề nông thôn trên địa bàn.
Hành trình gìn giữ làng nghề di sản Chăm
09:56 | 01/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trải qua hàng trăm năm, những làng nghề như thổ cẩm Mỹ Nghiệp và gốm Bàu Trúc (trước đây thuộc tỉnh Ninh Thuận cũ, nay thuộc tỉnh Khánh Hòa) vẫn giữ được sức sống mãnh liệt, trở thành biểu tượng văn hóa đặc trưng của cộng đồng người Chăm. Đây không chỉ là những nơi lưu giữ tinh hoa nghề cổ mà còn là “bảo tàng sống” về lịch sử, phong tục và bản sắc Chăm giữa đời sống hiện đại.
Làng nghề Thủ đô - Hướng tới hệ sinh thái xanh và sáng tạo
09:55 | 01/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Hà Nội đang triển khai đồng bộ các chính sách và giải pháp sáng tạo nhằm bảo tồn, phát triển làng nghề, kết hợp kinh tế, văn hóa và du lịch, tạo động lực mới cho nông thôn Thủ đô.
Vẻ đẹp làng Việt qua những khung hình đoạt giải Ảnh Di sản 2025
21:40 | 29/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Cuộc thi Ảnh Di sản Việt Nam 2025 (Vietnam Heritage Photo Awards) đã chính thức công bố những tác phẩm xuất sắc nhất, mang đến một góc nhìn đầy cảm xúc về văn hóa, con người và di sản trên khắp mọi miền đất nước.
Phú Xuyên tổ chức cuộc thi trong khuôn khổ Lễ hội vinh danh làng nghề 2025
21:35 | 29/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong chuỗi hoạt động của “Lễ hội vinh danh làng nghề và Tuần văn hóa, du lịch, thương mại làng nghề năm 2025”, ngày 29/11, UBND xã Phú Xuyên đã tổ chức cuộc thi “Tìm hiểu về Cải cách hành chính, Chuyển đổi số gắn với phát triển văn hóa, du lịch, thương mại, làng nghề”.
Làng nghề Đắk Lắk chung tay vượt qua mùa nước lớn
21:34 | 29/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trận lũ vừa qua đã để lại những tổn thất nặng nề cho nhiều làng nghề truyền thống trên địa bàn, khiến công việc sản xuất vốn đã khó khăn nay càng thêm chồng chất.
Người đàn ông nửa đời thuần rắn với đôi tay đặc biệt
16:46 | 28/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Nổi tiếng với mệnh danh “thủ phủ rắn độc”, xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc (nay thuộc xã Thổ Tang, tỉnh Phú Thọ) có khoảng 60% số hộ dân nuôi rắn và chủ yếu là rắn hổ mang. Ông Phạm Thanh Hưng một người thợ giỏi của làng với hơn 30 năm kinh nghiệm là một trong số những hộ dân đặc biệt đó.
Làng nghề xứ Thanh khởi sắc từ phát triển tiểu thủ công nghiệp
14:09 | 28/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Các làng nghề truyền thống ở Thanh Hóa đang hồi sinh mạnh mẽ nhờ sự phát triển của ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, góp phần tạo sinh kế bền vững, giữ gìn văn hóa và làm mới diện mạo kinh tế nông thôn.
Các làng nghề ở Hợp Tiến vào vụ quất cảnh tết
14:08 | 28/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Xã Hợp Tiến (tỉnh Thanh Hóa) lại rộn ràng bước vào vụ quất cảnh phục vụ thị trường Tết Nguyên đán. Không khí lao động hối hả phủ kín các con đường, khu vườn; đi đến đâu cũng nghe người dân nhắc chuyện chăm quất, tạo thế, dự báo nguồn cung và giá bán trong mùa tết sắp đến. Từ lâu, cây quất không chỉ là nét đẹp trong đời sống tinh thần mà còn là sinh kế quan trọng giúp nhiều hộ dân Hợp Tiến vươn lên khá giả.
Hương thảo mộc của nghệ nhân người Giáy Vũ Thị Xìn: tinh hoa núi rừng giữa mây ngàn Sapa
14:56 | 25/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Giữa thung lũng Tả Van (Sapa), nơi những triền núi bao phủ bởi mây trắng, những nếp nhà người Giáy ẩn hiện sau thửa ruộng bậc thang, một hương thơm đang lặng lẽ lan tỏa, hòa quyện cùng gió mây của đất trời. Đó là hương thơm thảo mộc từ những nén hương do nghệ nhân Vũ Thị Xìn tỉ mỉ tạo nên. Từ căn nhà nhỏ nơi sườn núi, hương thơm ấy đã vượt qua thung lũng Tả Van đại ngàn, trở thành điểm nhấn văn hóa độc đáo tại Bản Mây - quần thể nhà ga cáp treo Sun World Fansipan Legend.
Hương Vân Trà - Nâng tầm Trà Việt từ những giá trị trà truyền thống
11:50 | 24/11/2025 Tin tức
Thái Nguyên là vùng đất gắn với cây chè truyền thống, sản phẩm chè được đem đi khắp các vùng miền và cả thị trường nước ngoài, được những người sành chè và nhiều thị trường khó tính chấp nhận. Tại Thái Nguyên vùng đất Tân Cương từ lâu được biết đến như “đệ nhất danh trà”, nơi hội tụ khí hậu, thổ nhưỡng và bàn tay cần mẫn của người trồng chè để tạo nên những búp trà xanh ngát, mang hương vị đặc trưng khó lẫn. Giữa không gian ấy, Hương Vân Trà nổi lên như một doanh nghiệp đi đầu trong hành trình gìn giữ và phát triển những giá trị trà truyền thống, đồng thời luôn mạnh dạn đổi mới để góp phần tạo nên một sản phẩm nông sản sạch, chất lượng, uy tín, đưa sản phẩm trà Tân Cương (Thái Nguyên) vươn tầm ra thế giới.
Vigo Bát Tràng: Hơi thở mới cho làng gốm nghìn năm tuổi
00:03 | 24/11/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Bát Tràng ngôi làng gốm cổ kính ven sông Hồng, vốn nổi danh là “công xưởng” gốm sứ hàng đầu Việt Nam. Tuy nhiên, giữa guồng quay sản xuất hối hả, tiềm năng du lịch và giá trị văn hóa cốt lõi của làng nghề đôi khi bị lu mờ. Chính trong bối cảnh đó, một người con ưu tú của làng gốm, anh Lê Đình Tùng, đã nhen nhóm và hiện thực hóa dự án VIGO Bát Tràng, mang đến một hướng mới về trải nghiệm, kết nối và lan tỏa văn hóa Bát Tràng đến cộng đồng trong và ngoài nước.
Nghệ nhân thổi hồn vào những sản phẩm từ mây tre
00:03 | 24/11/2025 Tin tức
LNV - Đến số nhà 19, Hồ Phương Lưu (phường Đông Hài – TP Hải Phòng) mọi người sẽ nhìn thấy một cổng vòm hoàn toàn bằng Tre trên có biển hiệu “ WSV - GYM & COFFEE”. Bên trong cống này là một quán cà phê, đồng thời cũng là xưởng chế tác, trưng bày sản phẩm làm từ tre của nghệ nhân Nguyễn Văn Mạnh (43 tuổi), một Nghệ nhân chuyên xây dựng các nhà hàng, quán cà phê và các sản phẩm gia dụng khác rất độc đáo vừa mang tình truyền thống và hiện đại mà nguyên liệu hoàn toàn làm từ mây và tre.
Mới nhất
Đọc nhiều
Đẩy mạnh xây dựng thương hiệu hợp chuẩn quốc tế với sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam
18:42 Làng nghề, nghệ nhân
Ngày 3/12, tại Bắc Ninh, Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đã tổ chức Hội thảo “Tư vấn nâng cao nhận thức về xây dựng thương hiệu hợp chuẩn quốc tế đối với sản phẩm thủ công mỹ nghệ”
Hà Nội cấp bách kiểm soát ô nhiễm không khí
10:18 Môi trường
Hà Nội đang trải qua những ngày ô nhiễm không khí nằm trong top đầu thế giới, kéo dài từ sáng đến đêm. Trước diễn biến phức tạp của chất lượng không khí, Hà Nội ban hành công văn triển khai loạt biện pháp cấp bách, từ giám sát bằng viễn thám, UAV, ứng dụng số đến kiểm soát chặt công trường xây dựng và các nguồn thải lớn.
Mô hình liên kết nuôi bò vỗ béo, Gia Lai hướng đến ngành chăn nuôi hiện đại, bền vững, chuyên nghiệp
10:08 Khuyến nông
LNV - UBND tỉnh Gia Lai vừa phê duyệt Dự án liên kết sản xuất chăn nuôi và tiêu thụ bò thịt vỗ béo tại xã Ân Tường và xã Kim Sơn. Đây được xem là mô hình liên kết chăn nuôi mới, lần đầu tiên áp dụng đồng bộ cơ chế chuỗi giá trị, hỗ trợ hộ nghèo, bao tiêu
Gia Lai: Giữ lại mái đình thiêng Ngọc Thạnh trong ký ức cộng đồng làng quê Việt
10:07 Văn hóa - Xã hội
LNV - Cơn bão số 13 tối ngày 6/11/2025 đổ bộ trực tiếp vào tỉnh Gia Lai đã quét qua vùng đất Tuy Phước Tây, khiến Đình Ngọc Thạnh là di tích lịch sử, văn hóa cấp tỉnh bị tốc mái ngói, hư hỏng nặng, để lại trong lòng người dân thôn Ngọc Thạnh 1 nỗi xót xa
Mô hình dưa chuột hữu cơ mở hướng phát triển mới cho vùng bãi ven sông Lam
10:06 Khuyến nông
LNV - Trên địa bàn tỉnh Nghệ An có hơn 20.000 ha đất bãi bồi dọc sông Lam, trải dài qua các huyện Hưng Nguyên, Nam Đàn, Thanh Chương, Đô Lương, Anh Sơn (cũ)… Đây vốn là vùng đất giàu phù sa nhưng nhiều năm qua vẫn bị bỏ hoang hoặc khai thác kém hiệu quả d
