Mô hình chăn nuôi gà lông màu thương phẩm theo hướng VietGAP gắn với tiêu thụ sản phẩm. Ảnh: TL

Trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ, quỹ đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp, biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp và nhu cầu của thị trường về nông sản an toàn, chất lượng cao không ngừng tăng lên, Hà Nội đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới mạnh mẽ phương thức sản xuất nông nghiệp.

Trong những năm qua, Trung tâm Khuyến nông Hà Nội đã trở thành “cầu nối” đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật đến với nông dân, góp phần quan trọng thay đổi diện mạo sản xuất nông nghiệp của Thủ đô. Những mô hình trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản tiên tiến, ứng dụng công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu đã chứng minh hiệu quả kinh tế và xã hội rõ rệt, đồng thời đặt nền tảng cho bước đi mới trong giai đoạn tới.

Chương trình khuyến nông thành phố Hà Nội giai đoạn 2020-2025 đã ghi dấu nhiều thành công. Hàng loạt mô hình trình diễn giống mới, kỹ thuật tiên tiến được triển khai rộng khắp, giúp gia tăng năng suất, chất lượng nông sản và nâng cao thu nhập cho người dân. Trong 5 năm, thành phố đã thực hiện 76 mô hình với sự tham gia của hơn 13.300 hộ sản xuất, hợp tác xã, tập trung vào các lĩnh vực: sản xuất hữu cơ, VietGAP, ứng dụng công nghệ cao, cơ giới hóa, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường.

Đáng chú ý, nhiều mô hình đạt hiệu quả kinh tế vượt trội từ 10 đến 35% so với sản xuất truyền thống, được người dân đồng thuận và các địa phương đánh giá cao. Không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế, các mô hình còn có tính lan tỏa, nhân rộng rõ rệt, khẳng định vai trò “bệ đỡ” của hoạt động khuyến nông trong sự phát triển nông nghiệp Thủ đô.

Song song với việc triển khai mô hình, công tác thông tin, tuyên truyền cũng được đổi mới, tận dụng các nền tảng số như website, Zalo OA, YouTube, bản tin chuyên đề… để truyền tải kiến thức đến người dân một cách nhanh chóng, kịp thời. Công tác tập huấn cũng được cải tiến, lấy người học làm trung tâm, kết hợp lý thuyết với thực hành, giúp bà con chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất phù hợp với nhu cầu thị trường. Đây chính là tiền đề quan trọng để bước vào giai đoạn 2026-2030 với yêu cầu cao hơn.

Các mô hình khuyến nông mới hứa hẹn sẽ mang lại giá trị kinh tế cao cho sản phẩm nông nghiệp. Ảnh minh họa

Chỉ riêng trong năm 2025, Trung tâm Khuyến nông Hà Nội đã triển khai 24 mô hình khuyến nông tại 84 điểm, với hơn 3.700 hộ và hợp tác xã tham gia. Trong đó, có 14 mô hình trồng trọt, 7 mô hình chăn nuôi, 3 mô hình thủy sản. Đặc biệt, Trung tâm đã xác định 8 nhóm trọng điểm cần nhân rộng gồm: sản xuất theo VietGAP, hướng hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao; chăn nuôi an toàn sinh học; mô hình thích ứng biến đổi khí hậu; phát triển liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm; mở rộng cơ giới hóa; phát triển mô hình nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái…

Những kết quả này cho thấy nông nghiệp Hà Nội đang dịch chuyển từ mô hình sản xuất nhỏ lẻ sang hướng tập trung, đa giá trị và bền vững hơn. Tuy nhiên, các thách thức vẫn còn hiện hữu: quỹ đất nông nghiệp thu hẹp do đô thị hóa, lao động trong lĩnh vực nông nghiệp giảm, yêu cầu truy xuất nguồn gốc và bảo đảm an toàn thực phẩm ngày càng khắt khe. Đây là lý do khiến việc xây dựng chương trình khuyến nông mới cho giai đoạn 2026-2030 trở thành nhiệm vụ cấp bách.

Mô hình nuôi ốc nhồi thương phẩm của ông Nguyễn Bá Thành (thôn Miêng Hạ, xã Ứng Thiên). Ảnh: TL

Theo Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội Nguyễn Thị Kim Quế, mục tiêu trọng tâm của Chương trình khuyến nông giai đoạn 2026-2030 là chuyển giao và khuyến khích áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ hiện đại nhằm nâng cao năng lực sản xuất, hiệu quả kinh doanh nông nghiệp, góp phần phát triển nền nông nghiệp sinh thái, đa giá trị.

Điểm nhấn của giai đoạn mới là việc gắn sản xuất nông nghiệp với xây dựng nông thôn mới thông minh, hiện đại; đồng thời chú trọng cải thiện chất lượng đời sống và thu nhập của nông dân. Đây là bước chuyển từ khuyến nông truyền thống sang khuyến nông toàn diện, bao gồm cả chuyển giao kỹ thuật, phát triển thị trường, liên kết chuỗi giá trị, bảo vệ môi trường và khai thác các giá trị văn hóa – du lịch.

Để hiện thực hóa mục tiêu, Trung tâm Khuyến nông Hà Nội tập trung triển khai các giải pháp như đẩy mạnh phát triển cây trồng, vật nuôi, thủy sản có chất lượng và giá trị kinh tế cao; xây dựng các vùng sản xuất tập trung theo hướng hiện đại. Các ứng dụng cơ giới hóa, công nghệ cao và công nghệ số sẽ được áp dụng mạnh mẽ trong quản lý sản xuất và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đáp ứng nhu cầu ngày càng khắt khe của thị trường; Thứ hai, hỗ trợ phát triển sản xuất bền vững gắn với bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu. Trọng tâm là phát triển nông nghiệp sinh thái, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, sản xuất hữu cơ và giảm phát thải khí nhà kính.

Hình thành và nhân rộng các mô hình kết hợp sản xuất nông nghiệp với du lịch sinh thái, giáo dục trải nghiệm; phát triển kinh tế dưới tán rừng và mở rộng sản xuất sinh vật cảnh, tạo thêm nguồn thu đa dạng cho nông dân. Thúc đẩy liên kết sản xuất – tiêu thụ sản phẩm, xây dựng các mô hình kinh tế hợp tác và chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ. Mục tiêu đặt ra là giá trị gia tăng tối thiểu 10-15% so với sản xuất truyền thống, đồng thời bảo đảm các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm. Xây dựng đội ngũ cán bộ khuyến nông chuyên nghiệp, thành thạo công nghệ số, có khả năng chuyển giao nhanh tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Trung tâm sẽ tổ chức tập huấn chuyên sâu cho 100% cán bộ khuyến nông, từ đó lan tỏa kiến thức đến cộng đồng, góp phần phát triển nguồn nhân lực nông nghiệp chất lượng cao cho Thủ đô.

Với quyết tâm đổi mới, sáng tạo và phát huy thế mạnh sẵn có, Hà Nội kỳ vọng Chương trình khuyến nông giai đoạn 2026-2030 sẽ tạo bước đột phá trong phát triển nông nghiệp đô thị sinh thái, bền vững, đa giá trị. Đây không chỉ là hướng đi để nâng cao thu nhập và chất lượng đời sống cho nông dân, mà còn góp phần xây dựng diện mạo nông thôn mới của Thủ đô ngày càng văn minh, hiện đại và giàu bản sắc./

Bài biết có sự phối hợp của sở nông nghiệp và môi trường Hà Nội