Những người giữ nghề đan gùi tre trên núi

LNV - Những chiếc gùi bằng tre đan quen thuộc lâu nay vốn vắng bóng trong đời sống sản xuất, sinh hoạt của người Tày ở Bản Liền (Bắc Hà, Lào Cai) bởi sự xuất hiện của những đồ vật tiện dụng, rẻ và dễ mua hơn. Một số người dân ở thôn Bản Chợ, xã Bản Liền đã bảo nhau học lại cách đan gùi, địu, phổ biến những tính năng ưu việt của sản phẩm truyền thống này và cùng nhau giữ nghề.


Ông Lâm A Liên và ông Lâm A Diện đang đan gùi trong căn bếp nhà mình.


Người Tày ở xã Bản Liền, ngoại trừ một số gia đình mới mở rộng sang làm du lịch nông nghiệp, làm homestay, dịch vụ…, phần lớn vẫn gắn bó với nghề nông như trồng chè, trồng cây lương thực, lúa nương, làm cốm, chăn nuôi…

Ông Lâm A Liên, thôn Bản Chợ, xã Bản Liền, một trong những người tìm học lại nghề đan gùi ở đây cho biết, chiếc gùi gắn bó với mọi hoạt động trong cuộc sống của người Tày, từ lên nương cắt lúa, gùi cỏ về cho trâu bỏ, đi hái củi, hái chè, gùi thóc… Tuy nhiên, những năm gần đây, gùi nhựa được bán rất nhiều ở khắp các chợ, giá rẻ hơn gùi tre, lại dễ sử dụng, thuận tiện, cho nên phần lớn người dân bỏ gùi tre, dùng gùi nhựa. “Chiếc gùi nhựa xuất hiện khắp nơi, tiện thì có tiện, nhưng không bảo quản nông sản được tốt như gùi tre truyền thống của chúng tôi. Hơn nữa, màu sắc màu mè, rực rỡ của gùi nhựa nhìn rất xấu, tôi nhìn mãi mà không quen, không giống với bản sắc vùng cao của chúng tôi chút nào”, ông Lâm A Liên nói.

Ông Lâm A Diện đang hướng dẫn du khách trải nghiệm đan gùi tre.


Và thế là, ông Lâm A Liên cùng em trai và cháu mình tìm đến nhà những người già còn giữ nghề, học cách đan và mày mò tự làm: “Trước đây nhà nào cũng dùng gùi tự đan, nhà nào cũng có người biết đan. Bây giờ chỉ còn một số ít người già là còn nhớ cách đan. Tôi may mắn học được nghề đan từ ông chú trong nhà”.

Kỹ thuật đan gùi không dễ nếu muốn chiếc gùi thật bền và chắc chắn. (Ảnh: KHÁNH HUY)


Đan gùi tưởng không khó mà hoàn toàn không hề dễ dàng. Quy trình đan gùi bắt đầu từ khâu chọn tre, phải chọn rất kỹ. “Tre phải già, tre già thì chẻ ra sợi cứng, dễ gãy nhưng gùi mới bền. Tre non, mềm, dễ đan, dễ uốn nhưng lại nhanh hỏng gùi. Ống tre cũng phải chọn ống có lóng dài, vì các mắt tre cứng, dễ gãy và khó đan, khi đan cũng dễ bị hở mắt đan hơn”, ông Lâm A Liên chia sẻ.

Những chiếc gùi đang được hoàn thiện dần. (Ảnh: KHÁNH HUY)


Hai anh em ông Lâm A Liên và Lâm A Diện học đan gùi trong khoảng 1 năm. “Trước đây chúng tôi cũng biết đan sơ sơ, học nghề từ bố, bác và các chú trong nhà, nhưng cũng chỉ là đan đơn giản cho nhà dùng. Sau này học đan phải học thật kỹ, hết sức cẩn thận, vì xác định đan đẹp, đan chắc chắn, chiếc gùi phải tốt mới đem ra chợ bán được. Chiếc gùi đẹp và tốt sẽ được người ta lựa chọn nhiều hơn là chiếc gùi nhựa xấu xí”, ông Lâm A Diện nói.

Để học đan gùi thành thạo cũng phải mất khoảng 1 năm (Ảnh: KHÁNH HUY)


Ban đầu học đan, hai ông thú nhận là cũng chưa được chuẩn lắm. Sau đó họ đi học hỏi thêm những người già trong thôn, rồi ra chợ xem thêm gùi đan của những người bán hàng hiếm hoi còn sót lại. “Sau khoảng 1 năm là chúng tôi đan thạo, đan đẹp, rồi mới mang ra chợ bán. Khi ra chợ thấy giỏ của người ta đan đẹp cũng đến xem, học hỏi cách để sửa sản phẩm của mình”, ông Liên kể.

Làm gùi phải chuẩn từ khâu chọn nguyên liệu. (Ảnh: KHÁNH HUY)


Giờ đây, tuy chưa nhiều, nhưng một số thanh niên ở thôn Bản Chợ, xã Bản Liền đã bắt đầu chú ý và học cách đan gùi truyền thống từ các bậc cha chú của mình. Nghề đan gùi tre ở đây khá đặc biệt, chủ yếu là những người đàn ông trong thôn làm, từ khâu tìm tre, chặt tre, vót nan cho đến đan gùi, hong bếp.

Làm gùi phải đan chặt tay từ từng lớp đan cho đến lớp khóa. (Ảnh: KHÁNH HUY)


Anh Lâm A Nâng, thôn Đội 3, cháu ông Lâm A Liên cho biết, đan gùi khó nhất là phần đáy. Khi đan đáy phải quay vòng sợi nan nhiều lần thì đáy giỏ mới chắc được. Ngoài ra, phần thân giỏ, bên cạnh việc phải vót sợi nan cho thật đều, xếp mũi đan thật khít, thì sau mỗi một lượt mũi đan lại có một lượt mũi “khóa”, giúp cho sợi nan vững chắc, không xô lệch, không tuột. Mỗi ngày, một người đan thạo có thể làm được một chiếc gùi. Gùi đan xong phải gác lên trên bếp củi hong khói cho bền. Người mua mua gùi về cũng gác tiếp lên bếp củi nhà mình.

Họa sĩ Đỗ Đức (bên phải) trò chuyện cùng chủ nhà Lâm A Liên về quá trình làm chiếc gùi tre.


Người Tày ở Bản Liền khá tự hào về sản phẩm truyền thống của mình. Gùi người Tày khác với gùi của người H'Mông. Gùi của người H'Mông miệng vuông sắc cạnh, gùi của người Tày bo tròn đều, để đan được sao cho miệng gùi tròn cũng rất khó. “Chúng tôi đan gùi theo từng mục đích sử dụng. Chẳng hạn như gùi đựng thóc thì phải đan khít, kín. Gùi đựng chè hái từ trên nương chè về lại phải đan thưa, thoáng để chè không bị nóng, bí, hấp hơi. Gùi nhựa đựng chè dễ bị hỏng do nóng, búp chè bị “hầm” chín. Gùi tre thông thoáng, đựng chè hay nông sản, cỏ đều giữ được độ tươi mới”, anh Lâm A Nâng chia sẻ.

Chiếc gùi dần trở thành thương hiệu của người Tày ở Bản Liền.


Hai năm trở lại đây, dự án của Trung tâm Phát triển kinh tế nông thôn (CRED) vào hỗ trợ người dân Bản Liền giữ nghề đan truyền thống, giúp về kinh phí và đào tạo nghề.

Những người “lội ngược dòng” như ông Lâm A Diện, Lâm A Liên thấy phấn khởi và đầy hy vọng vào tương lai: “Hiện tại chúng tôi đan túc tắc đem ra chợ bán cũng được. Sắp tới, khi du lịch mở rộng hơn ở Bản Liền, anh em chúng tôi dự kiến sẽ mở dịch vụ trải nghiệm đan gùi, giỏ tre cho khách, và làm các loại giỏ tre đan dưới dạng sản phẩm du lịch để bán cho du khách”, ông Lâm A Liên hồ hởi nói.

Người dân thôn Bản Chợ hy vọng, chiếc gùi sẽ trở thành một sản phẩm hữu ích cả trong đời sống sinh hoạt và khai thác du lịch.


Sự trở lại của những sản phẩm truyền thống với tính năng ưu việt sẽ thực sự hữu ích khi chúng gắn bó và giúp người dân sinh lợi. Khi những chiếc gùi tre đan truyền thống của thôn Bản Chợ được du khách biết đến nhiều hơn, chúng sẽ có tên trên “bản đồ đặc sản” của du lịch Bắc Hà, cùng với cốm Na Lo, rượu ngô Hồng Mi Bản Phố, chè Bản Liền…

Nhân dân

Tin liên quan

Tin mới hơn

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội và Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị chuẩn bị cho Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025.
Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

LNV - Làng hoa giấy Thanh Tiên - cái nôi của nghệ thuật làm hoa giấy truyền thống - một nghề không chỉ tạo ra những đóa hoa rực rỡ mà còn chắt lọc tinh hoa của văn hóa tâm linh, của bàn tay khéo léo và tình yêu dành cho di sản dân tộc.
Giữ hồn quê qua từng mối đan

Giữ hồn quê qua từng mối đan

LNV - Giữa vùng núi rừng xã Tân Lĩnh, tỉnh Lào Cai (xã Phan Rang, Lục Yên , Yên Bái cũ), thôn Rầu Chang vẫn rộn ràng tiếng chẻ tre, vót nan – âm thanh thân quen của nghề đan rọ tôm. Nghề thủ công tưởng chừng chỉ gắn với miền sông nước nay đã bén rễ, lớn lên từ chính bàn tay cần mẫn của người vùng cao. Trải qua bao đổi thay, nghề không chỉ là kế sinh nhai mà còn là niềm tự hào, là nhịp sống không thể thiếu của người dân nơi đây.
Cổng làng trong lòng phố

Cổng làng trong lòng phố

LNV - Giữa nhịp sống hối hả của Hà Nội hôm nay, nơi những dòng xe cuồn cuộn lao đi như chẳng kịp níu giữ thời gian, đôi khi ta bắt gặp một khoảnh khắc chùng lại: một cổng làng cũ kỹ, rêu phong, âm thầm nép mình bên góc phố. Cổng làng - như dấu lặng giữa bản nhạ
Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

LNV - Các sản phẩm của làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng (Lào Cai) mang nét riêng khó trộn lẫn: Họa tiết tinh xảo, màu sắc rực rỡ, vừa truyền thống vừa hiện đại, là món quà lưu niệm hấp dẫn du khách.
Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

LNV - Được thiên nhiên ưu đãi chất đất đỏ độc đáo, Vĩnh Long từ lâu đã nổi tiếng là thủ phủ gốm của miền Tây Nam bộ. Giữa biến động thời cuộc và sự mai một của làng nghề truyền thống, nơi đây hiện đang thắp lại ngọn lửa nghề bằng sự kết hợp giữa di sản và đổi mới, với vai trò tiên phong của những người nghệ nhân giàu tâm huyết.

Tin khác

Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

LNV - Nằm cách TP. Huế khoảng 7km về hướng Tây Nam, làng hương Thủy Xuân (TP Huế) ẩn mình dưới chân đồi Vọng Cảnh, bên dòng sông Hương thơ mộng. Nơi đây, từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm hương trầm thơm trên đất thần kinh của người dân đã nức tiếng xa gần. Trong những năm trở lại đây, làng hương này còn trở thành địa điểm tham quan đặc sắc của du khách trong và ngoài nước.
Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

LNV - Với định hướng và mong muốn phát triển dài hạn tại Việt Nam, thương hiệu trà sữa CHAGEE xem việc đồng hành giúp bà con nông dân xây dựng mô hình vùng nguyên liệu thí điểm là hành động cần thiết để góp phần thúc đẩy nông nghiệp bền vững, minh bạch và gắn kết với cộng đồng địa phương.
Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị về việc tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025. Đồng chí Nguyễn Mạnh Quyền, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội và đồng chí Võ Văn Hưng, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì hội nghị.
"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

LNV - Nếu phải xác định một điểm khởi đầu cho hành trình chuyển đổi số tại huyện Phú Xuyên, thì đó không phải là hạ tầng, công nghệ hay những con số đầu tư hàng chục tỷ đồng, mà chính là yếu tố con người - những người dám nghĩ, dám làm, dám tiên phong.
Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

LNV - Giữa dòng chảy hiện đại hóa, những nghề truyền thống như dệt thổ cẩm và đan lát của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ (tỉnh Quảng Ngãi) vẫn được gìn giữ bền bỉ qua nhiều thế hệ. Không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao, các sản phẩm thủ công còn là biểu tượng văn hóa độc đáo, gắn liền với đời sống núi rừng và tâm hồn người Hrê. Nhờ đôi bàn tay khéo léo của những nghệ nhân, những nghề xưa không chỉ sống lại mà còn trở thành điểm nhấn trong phát triển du lịch cộng đồng địa phương.
Mùa sen ở hồ Tây

Mùa sen ở hồ Tây

LNV - Vào dịp tháng 6 này, trên khắp các ao, đầm trồng sen ở khu vực hồ Tây (quận Tây Hồ) rộn ràng không khí thu hoạch, chụp ảnh với hoa. Sen trồng ở đây là sen bách diệp với bông to có 100 cánh, mùi thơm đượm mang một nét đặc trưng riêng của hồ Tây mà không nơi nào có được.
Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

LNV - Bắc Ninh là một tỉnh nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống, trong đó phải kể đến làng nghề đúc đồng Đại Bái, trước đây gọi là làng Văn Lãng (hay còn gọi là làng Bưởi Nồi), thuộc xã Đại Bái, huyện Gia Bình. Từ lâu, làng đã nổi danh với nghề đúc đồng, chuyên sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo.
Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

LNV - Việc đưa các sản phẩm làng nghề lồng ghép trong các cuốn sách là cách thức hiệu quả để quảng bá thương hiệu, tăng cơ hội xuất khẩu.
Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

LNV - Hà Nội là mảnh đất hội tụ tinh hoa văn hóa dân tộc, nơi lưu giữ hơn 1.350 làng nghề và làng có nghề truyền thống. Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề đang đứng trước nhiều thách thức. Chương trình 'Mỗi xã một sản phẩm' (OCOP) được xác định là một trong những giải pháp chiến lược giúp Hà Nội bảo tồn văn hóa làng nghề một cách hiệu quả và bền vững.
Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

LNV - Theo UBND huyện Gia Lâm, UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 2738/QĐ-UBND, cho phép Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp xã Dương Xá sử dụng địa danh “Dương Xá” để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Nông sản chế biến Dương Xá”.
Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

LNV - Trong số sáu cá nhân vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân” vì những cống hiến đặc biệt trong gìn giữ và phát huy di sản nghề thủ công mỹ nghệ, tỉnh Quảng Nam vinh dự có hai đại diện: Ông Lê Đức Hạ (nghệ nhân gốm ở TX Điện Bàn) và ông Huỳnh Sướng (nghệ nhân mộc tại TP Hội An).
Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”

Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”

LNV - ’’Nơi tôi sinh: Làng Phùng Xá- Huyện Thạch Thất gần Chùa Thầy- một làng quê nghèo nhưng dân quê tôi thật thà lắm… “ Một câu nói cũng rất thật thà chân chất đến từ người đàn ông có ánh mắt kiên định, khuôn mặt sáng có chút lãng tử như một hoạ sĩ. Đó là anh Chu Văn Ân, nghệ nhân gỗ lũa Trai Vàng.
Nghệ nhân sinh vật cảnh năng động, sáng tạo

Nghệ nhân sinh vật cảnh năng động, sáng tạo

LNV - Nói đến "Bắc lan" hay "Bắc hồ câu", "Bất động sản Phương Bắc" ở Suối Hai thì người dân huyện Ba Vì (Hà Nội) và các địa phương lân cận ai cũng biết đó là tên thường gọi của doanh nhân Lê Đức Bắc. Anh Bắc không những thành đạt trong lĩnh vực vận tải, xây dựng, kinh doanh bất động sản mà còn là một nghệ nhân sinh vật cảnh và làm vườn (SVC & LV).
Làng nghề xứ Thanh – Nơi kết tinh tinh hoa văn hóa cha ông

Làng nghề xứ Thanh – Nơi kết tinh tinh hoa văn hóa cha ông

LNV - Xứ Thanh nổi tiếng là vùng đất của những làng nghề truyền thống lâu đời, nơi lưu giữ trọn vẹn giá trị văn hóa, tinh thần và bàn tay tài hoa của bao thế hệ. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, mỗi làng nghề không chỉ là kế sinh nhai của người dân mà còn là “bảo tàng sống” của tinh hoa văn hóa đất Việt, ngày càng được phát huy mạnh mẽ trong đời sống hiện đại.
Giữ lửa nghề bánh tráng Thuận Hưng

Giữ lửa nghề bánh tráng Thuận Hưng

LNV - Nằm ven dòng sông Hậu hiền hòa, làng nghề bánh tráng Thuận Hưng (xã Thuận Hưng, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ) là một trong những làng nghề truyền thống lâu đời, nổi tiếng miền Tây Nam Bộ. Ngày nay, những người dân nơi đây vẫn miệt mài đỏ lửa, tráng bánh nhằm gìn giữ và phát triển làng nghề địa phương.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Định vị thương hiệu du lịch sen Hà Nội

Định vị thương hiệu du lịch sen Hà Nội

LNV - Sở hữu nhiều đầm sen lớn, ẩn chứa bao giá trị văn hóa, lịch sử của mảnh đất ngàn năm văn hiến, Hà Nội đang nỗ lực xây dựng nhiều sản phẩm trải nghiệm sen độc đáo, thu hút sự quan tâm của đông đảo khách tham quan trong và ngoài nước. Cách làm này góp
Sản xuất, tiêu thụ sản phẩm động vật theo chuỗi liên kết: Nâng hiệu quả kiểm soát chất lượng thực phẩm

Sản xuất, tiêu thụ sản phẩm động vật theo chuỗi liên kết: Nâng hiệu quả kiểm soát chất lượng thực phẩm

LNV - Thời gian qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã hỗ trợ các hợp tác xã, người dân tổ chức chăn nuôi theo chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, bảo đảm an toàn sinh học.
Hà Nội chính thức cho phép khai thác đất bãi sông phục vụ nông nghiệp, du lịch

Hà Nội chính thức cho phép khai thác đất bãi sông phục vụ nông nghiệp, du lịch

LNV - Nghị quyết vừa được HĐND thành phố thông qua, mở ra cơ hội khai thác hiệu quả quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp và phát triển du lịch.
Hà Nội lắp đặt, huy động 284 màn hình LED phục vụ lễ kỷ niệm Quốc khánh 2-9

Hà Nội lắp đặt, huy động 284 màn hình LED phục vụ lễ kỷ niệm Quốc khánh 2-9

LNV - Hà Nội lắp đặt 14 màn hình LED tại 11 điểm thuộc 3 tuyến diễu binh, diễu hành; 7 màn hình LED tại 6 điểm cửa ngõ Thủ đô; 136 màn hình LED tại các điểm công cộng…
Du lịch Gia Lai có lợi thế rừng vàng biển bạc, hệ sinh thái du lịch đa dạng

Du lịch Gia Lai có lợi thế rừng vàng biển bạc, hệ sinh thái du lịch đa dạng

LNV - Tại lễ kỷ niệm 65 năm Ngày truyền thống ngành Du lịch Việt Nam, bà Đỗ Thị Diệu Hạnh, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai khẳng định, sự ra đời của tỉnh Gia Lai mới từ ngày 1/7/2025 là bước ngoặt mang tính lịch sử. Với lợi thế “rừng
Giao diện di động