Nà Gọn (Cao Bằng) phát huy nghề chạm bạc truyền thống
Những hoa văn trên trang sức bằng bạc của người Dao Đỏ xóm Nà Gọn, thị trấn Nguyên Bình (Nguyên Bình) được làm thủ công bằng tay.
Trong xu thế hội nhập và phát triển, không ít giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh đang dần mai một. Tuy nhiên, nghề chạm bạc của đồng bào Dao Đỏ xóm Nà Gọn vẫn được bảo tồn và phát huy, bởi những nét độc đáo riêng biệt mà công nghệ hiện đại không thể làm ra được. Ở đó, những “nghệ nhân làng” với những “bàn tay vàng” bền bỉ, lặng lẽ gìn giữ và phát triển nghề chạm bạc độc đáo. Qua bàn tay tài hoa của người thợ, những chiếc xà tích, nhẫn, vòng bạc hay khuy áo, chuông bạc tinh tế tạo nên vẻ đẹp truyền thống của người Dao Đỏ.
Theo các bậc cao niên trong xóm, nghề chạm bạc gắn liền với truyền thuyết trong dân gian về con gái của Ngọc Hoàng truyền nghề cho bà con dân bản. Người Dao quan niệm, bạc đem lại sự may mắn, tài lộc và thể hiện sự giàu sang, người nào mặc đồ có gắn nhiều trang sức bạc sẽ được “thần bạc” phù hộ cho gia đình và dòng họ cũng như cả bản luôn may mắn, cuộc sống sung túc, bình an. Thế nên, các cặp vợ chồng trẻ khi kết hôn, của hồi môn bố mẹ dành tặng con cái bao giờ cũng là những đồng bạc trắng, hoa xòe nổi tiếng từ xưa…
Chị Bàn Mùi Lai, xóm Nà Gọn chia sẻ: Ngày tôi đi làm dâu, mẹ cho tôi mấy đồng bạc trắng để làm quà cưới khi về nhà chồng. Sau này, tôi dùng những đồng bạc ấy để làm vòng đeo cổ, đeo tay, khuyên tai và trang trí trên mũ áo của mình. Trang phục truyền thống của phụ nữ Dao Đỏ có gắn thêm chất liệu bạc tạo điểm nhấn, nét độc đáo, tôn thêm vẻ đẹp của người phụ nữ.
Qua tìm hiểu, bộ trang sức bằng bạc của người Dao khi về nhà chồng bao gồm: vòng cổ, xà tích, cúc áo và vòng tay. Trong đó, xà tích là đồ trang sức có độ tinh sảo nhất. Để làm một bộ cúc áo cũng phải mất 4 ngày liên tục, một bộ vòng cổ, xà tích muốn hoàn chỉnh phải làm liên tục một tháng, có thể phải hơn tháng mới cho ra được bộ sản phẩm. Hiện nay, xóm còn gần 10 gia đình vẫn giữ nghề và có thu nhập ổn định từ khoảng 5 - 8 triệu đồng/tháng sau khi trừ chi phí nguyên liệu.
Ông Bàn Tòn Nhất, xóm Nà Gọn có hơn 20 năm theo nghề chạm khắc bạc cho biết: Khác với nhiều nghề khác, nghề chạm bạc của dân tộc Dao ở Nguyên Bình hoàn toàn làm bằng thủ công, đòi hỏi người thợ phải cầu kỳ, tỉ mỉ ở từng công đoạn, từ nung lửa đỏ, kéo bạc và chạm khắc. Mỗi người thợ thực sự yêu nghề, đam mê và khéo léo mới có thể làm được. Ông Nhất kể: Từ khi còn bé, những tiếng lách cách chạm bạc của ông nội và bố đã bắt nguồn cho sự đam mê với nghề của tôi. Cho đến bây giờ, khi các con trai, con gái đều có thể chạm khắc bạc nhưng mỗi khi làm ra được một sản phẩm mới, tôi vẫn thấy vui trong lòng. Nghề này đòi hỏi sự công phu, tính kiên nhẫn, tỉ mỉ và chút năng khiếu thì mới có thể trụ lại với nghề.
Sản phẩm bằng bạc của đồng bào Dao đỏ ở Nà Gọn có hoa văn với họa tiết tinh tế, phân biệt thành hai mảng sáng - tối nhờ tận dụng đặc tính phản quang của chất liệu bạc. Đối với các sản phẩm có kích thước nhỏ, nhiều hoa văn hình chìm, hình nổi tinh xảo. Hiện nay, nhiều người Dao vẫn ưa chuộng bạc chế tác thủ công để dùng cho những ngày lễ quan trọng.
Những chi tiết, hoa văn được chạm bằng bạc nổi bật trên nền đỏ và màu chàm của các bộ trang phục khiến các thiếu nữ dân tộc Dao như sáng lên lung linh giữa bản làng. Đây chính là biểu tượng và chuẩn mực cho cái đẹp của các thiếu nữ người Dao, sự tiếp nối của kỹ nghệ chạm bạc nơi đây đã làm thăng hoa giá trị nghệ thuật của kỹ nghệ chạm bạc truyền thống. Những sản phẩm bạc không đơn thuần là vật trang trí, mà còn là sự kết tinh của tự nhiên và con người, nó hòa quyện, gắn kết với cuộc sống của đồng bào từ cổ xưa. Chính vì vậy, mỗi sản phẩm bằng bạc là một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, vừa thể hiện văn hóa bản địa vừa toát lên tâm hồn, trí tuệ của người Dao qua đôi bàn tay tài hoa.
Bài, ảnh: T.B
Tin liên quan
Tin mới hơn

Làng nghề xứ Thanh – Nơi kết tinh tinh hoa văn hóa cha ông
10:49 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ lửa nghề bánh tráng Thuận Hưng
10:21 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đổi thay tích cực cho nghề nuôi biển: Tháo gỡ các nút thắt
10:08 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề dệt lanh Lùng Tám – Nét văn hóa Mông trên Cao nguyên đá
09:01 | 19/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân “hồi sinh” các con giống bột cổ
11:09 | 18/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên công nhận 11 nghề truyền thống năm 2025
15:44 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Người âm thầm dùng cây kim, sợi chỉ lưu giữ hồn cốt văn hóa Việt
15:42 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Văn hoá Bắc Bộ qua các làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Hà Nội
15:41 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chủ tịch nước Lương Cường gặp mặt nghệ nhân làng nghề tiêu biểu toàn quốc
13:19 | 12/06/2025 Tin tức

Cao Bằng gìn giữ và phát triển làng nghề truyền thống: Nét đẹp văn hóa gắn liền phát triển kinh tế
09:17 | 12/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Xây dựng Cụm công nghiệp làng nghề nhìn từ huyện Phú Xuyên
14:48 | 11/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Khám phá nghề chằm áo tơi Yên Lạc – Nét đẹp văn hóa truyền thống Hà Tĩnh
15:19 | 10/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đưa công nghệ số phát triển ngành ong Việt
15:19 | 10/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển nghề nuôi ong ở Nghĩa Đồng
09:42 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: Nghệ nhân Nhân dân Đinh Chương “di sản sống” giữa đại ngàn Vĩnh Sơn
09:42 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Nhóm yêu thích nghề làm men lá” giữ gìn và phát triển nghề truyền thống
09:41 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề bánh pía Vũng Thơm
09:39 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Cao Bằng: Nghề nhuộm vải chàm của người Nùng An
09:39 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Lê Mạnh Tuấn – Người giữ hồn đất, thổi hồn cho “đất nở hoa”
22:13 | 07/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Nguyễn Văn Lưu: Người đưa gốm sứ Chu Đậu trở về từ đáy biển
11:03 | 06/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thanh Hóa: Gắn kết chương trình OCOP với du lịch làng nghề – Hướng đi bền vững cho kinh tế nông thôn
09:06 | 04/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thành phố Hà Nội hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới 2024
19:09 Tin tức

Làng nghề - “mắt xích” cho công nghiệp văn hóa
10:50 Nghiên cứu trao đổi

Làng nghề xứ Thanh – Nơi kết tinh tinh hoa văn hóa cha ông
10:49 Làng nghề, nghệ nhân

Thủ tướng Chính phủ công nhận Thành phố Hà Nội hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới
10:36 Nông thôn mới

Giữ lửa nghề bánh tráng Thuận Hưng
10:21 Làng nghề, nghệ nhân