PV: Lần đầu tiên Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng danh hiệu “Bảng vàng gia tộc nghề truyền thống Việt Nam” để tôn vinh các dòng họ, gia tộc kế thừa, bảo tồn và phát huy nghề truyền thống, xin Chủ tịch cho biết ý nghĩa và giá trị của chương trình này?

Chủ tịch Lưu Duy Dần: Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đã thành lập được 10 năm. Trong một thập kỷ ấy, cơ quan quản lý Nhà nước là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân đánh giá Hiệp hội đã có nhiều công sức. Điều đó có thể gói gọn trong 18 chữ: Hiệp hội Làng nghề Việt Nam - Bảo tồn - Tôn vinh - Phát triển Làng nghề truyền thống Việt Nam trên cờ do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tặng Hiệp hội Làng nghề Việt Nam nhân 10 năm thành lập. Hơn nữa, Hiệp hội vinh dự hơn khi được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen cũng dịp kỷ niệm 10 năm thành lập.

Trong 10 năm qua, Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đã phong tặng 331 nghệ nhân làng nghề, 57 làng nghề truyền thống.

Nhà nước đã tổng kết có 5.096 làng nghề và có nghề. Rõ ràng, các làng nghề đã “nở rộ” trong thời kỳ hội nhập. Trong Hội nghị lần thứ 8, Ban chấp hành nhiệm kỳ III, Thường trực Hiệp hội đã đề xuất chương trình đánh dấu những dòng họ “cha truyền con nối” nghề truyền thống với tiêu chí quan trọng nhất là phải có 3 đời trở lên. Chương trình nhằm ghi nhận, biểu dương những dòng họ, gia tộc đã tham gia.

Ông Lưu Duy Dần - Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam

Chương trình khởi động từ cuối năm 2015 với rất nhiều khó khăn khi giao về các địa phương, các hiệp hội ngành hàng của làng nghề, phải được chính quyền địa phương chấp thuận, các hội chuyên ngành… Đến nay, chúng ta đã bình chọn được 70 hồ sơ dòng họ, gia tộc của 14 tỉnh, thành phố. Tính ra có 21 dòng họ, mà họ Nguyễn là đông nhất. Những nghề có nhiều dòng họ được bình chọn nhất là gốm sứ, mộc, thêu, ẩm thực truyền thống, kim hoàn đá quý. Về phân vùng, chủ yếu các dòng họ được bình chọn tập trung ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Hà Nội đông nhất với 32 dòng họ, gia tộc được bình chọn. Đã dòng họ nên phần lớn là có nghệ nhân, được phong từ quốc gia, tỉnh - thành phố và làng nghề.

Điều hay là chương trình đã tạo được sự phấn khởi ở các làng nghề nên các dòng họ, gia tộc tham gia rất nhiệt tình, khai hồ sơ rõ ràng, chính xác. Điều đặc biệt là có những gia tộc truyền nghề cho con dâu, ủy quyền cho con dâu làm đại diện và vẫn lấy dòng họ gốc để tham gia chương trình. Điều này được người chồng, người anh chồng hoặc người chú chồng còn xác nhận vào hồ sơ để chính quyền xác nhận theo.

Chương trình phong tặng “Bảng vàng gia tộc nghề truyền thống Việt Nam” còn làm tăng sự đoàn kết trong dòng họ, gia tộc. Các thành viên thấy được giá trị của ông cha để lại cho thế hệ hiện tại và mai sau.

PV: Thưa Chủ tịch, trong tương lai Thường trực Hiệp hội sẽ làm gì để đưa danh hiệu “Bảng vàng gia tộc nghề truyền thống Việt Nam” thành một thương hiệu của Hiệp hội Làng nghề Việt Nam trong cộng đồng làng nghề cả nước nói riêng và quốc tế nói chung?

Chủ tịch Lưu Duy Dần: Nếu chúng ta làm tốt, các dòng họ, gia tộc sẽ tiến xây dựng được thương hiệu của chính dòng họ, gia tộc của mình. Ví dụ ở phố Hàng Than (Hà Nội) có rất nhiều gia đình làm bánh gai, bánh cốm, trong đó có gia đình họ Nguyễn Đăng do bà con dâu Lương Thị Dung làm đại diện. Dòng họ này đã được công nhận nghề truyền thống từ năm 1932, có chứng nhận của vua Bảo Đại.

Danh hiệu “Bảng vàng gia tộc nghề truyền thống Việt Nam” muốn thành một thương hiệu của Hiệp hội Làng nghề Việt Nam thì chính phải trên nền tảng thương hiệu của các dòng họ, gia tộc được chương trình phong tặng, vinh danh.

Chương trình đánh dấu một bước chuyển hướng hoạt động của Hiệp hội sang một thời kỳ mới - đó là xây dựng thương hiệu. Sau đó, quảng bá thương hiệu ra nước ngoài, hướng hội viên tới hội nhập quốc tế. Đây cũng là một trong những cái mới mà Đại hội 4 Hiệp hội Làng nghề Việt Nam tới đây hướng tới.

Để làm được điều này, các thành viên của Hiệp hội phải cùng xắn tay vào cuộc, cùng giúp đỡ các dòng họ, gia tộc nâng cao thương hiệu, xây dựng mẫu mã, tiến tới xây dựng làng nghề thành doanh nghiệp, tiền đề của sự hội nhập. Thời báo Làng nghề Việt phải đóng vai trò “đầu tàu” về tuyên truyền, cung cấp thông tin cho các hội viên cái hay, cái mới để học tập, áp dụng vào sản xuất, kinh doanh, phản ánh và đánh động các nhà quản lý trong hoạch định chính sách quản lý và phát triển làng nghề.

- Xin trân trọng cảm ơn Chủ tịch!

PV