Người Nùng U giữ nghề làm hương truyền thống
Hương thủ công được bày bán ở chợ xã Bằng Lang, huyện Quang Bình (Hà Giang). Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Trong số làng nghề làm hương truyền thống lâu đời ở vùng cao Hà Giang phải kể đến các làng như: Làng nghề làm hương ở thôn Bản Tát, xã Linh Hồ, huyện Vị Xuyên; nghề làm hương của đồng bào Mông ở thôn Sính Thầu, xã Sảng Tủng, huyện Đồng Văn; nghề làm hương của đồng bào dân tộc Nùng ở huyện Hoàng Su Phì và huyện Quang Bình… trong đó phải kể đến làng nghề làm hương truyền thống của người Nùng U ở thôn Hạ Lập, xã Bằng Lang, huyện Quang Bình.
Người Nùng U ở thôn Hạ Lập, xã Bằng Lang, huyện Quang Bình (Hà Giang) phơi hương. Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Thôn Hạ Lập, xã Bằng Lang có 75 hộ dân với 2 dân tộc Tày, Nùng sinh sống, trong đó dân tộc Nùng chiếm tới 42%. Cũng như những nhóm người Nùng ở các địa phương khác, người Nùng U ở Hạ Lập vẫn duy trì được nhiều nét văn hóa truyền thống độc đáo, mang bản sắc riêng của dân tộc mình, trong đó có nghề làm hương thủ công truyền thống.
Theo quan niệm của người Nùng U, nghề làm hương không chỉ là nét đẹp bản sắc dân tộc, mà nó còn gắn liền với tục thắp hương của người Việt và trở thành nét văn hóa không thể thiếu trong đời sống tâm linh. Vì vậy không biết tự bao giờ, nghề làm hương gắn bó với người Nùng U ở Hạ Lập, chỉ biết ở đây những người trên 35 tuổi trở lên ai cũng biết làm Hương.
Bột hương được làm hoàn toàn từ vỏ cây quế rừng và một số cây rừng. Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Dù đã trải qua những biến cố thăng trầm của lịch sử hàng trăm năm nhưng người Nùng U ở Hạ Lập vẫn giữ được nghề làm hương sạch hoàn toàn thủ công không dùng hóa chất. Từ cây mai để làm chân hương, vỏ cây quế rừng và đặc biệt là lá cây trên rừng dùng để làm keo kết dính các chất liệu lại với nhau, đến nay một số người trẻ không nhớ tên đó là loại cây gì mà chỉ biết đi theo những người có tuổi lên rừng hái.
Bà Lèng Thị Phui (thứ 2 từ trái qua phải), thôn Hạ Lập, xã Bằng Lang, huyện Quang Bình (Hà Giang). Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Bà Lèng Thị Phui, thôn Hạ Lập cho biết, nghề làm hương ở thôn đã có từ lâu đời, đời này truyền đời khác. “Để làm những cây hương hoàn toàn bằng nguyên liệu tự nhiên không hề đơn giản, chúng tôi phải lên rừng kiếm cây và lá rừng làm nguyên liệu. Khi làm hương phải chọn những ngày có nắng to, nếu không có nắng là không làm được” - bà Phui chia sẻ.
Để làm được một nén hương cũng cực kỳ phức tạp, sau khi đi rừng lấy đủ vật liệu về phải phơi thất khô, rồi nghiền hoặc giã thật nhỏ, thật mịn, rồi lại đem phơi khô lần nữa. Để hoàn thiện nén hương thơm thuần chất, theo những người làm hương lâu năm, quan trọng là công thức pha bột hương. Nếu pha trộn tỷ lệ bột không đều nén hương sẽ không dính, không có mùi thơm đặc trưng của lá cây, hương gỗ.
Vỏ cây quế rừng, một trong những nguyên liệu làm hương. Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Cây hương đẹp là sau khi lăn đi lăn lại tạo thành nét to đẹp, đều, tròn trịa... Khi lăn hương, người làm dùng cán hương nhúng vào xô nước, sau đó đem ra lăn qua lăn lại trên lớp bột khô đã được trộn sẵn, rồi lại nhúng nhanh vào xô nước mang ra tiếp tục lăn đến khi nào đạt tiêu chuẩn thì thôi, đây là công đoạn quyết định mẫu mã và cả chất lượng của nén hương.
Nghề làm hương của đồng bào dân tộc Nùng U ở thôn Hạ Lập được truyền từ đời này sang đời kia, nhưng không phải ai biết là được làm hương. Người làm hương cũng phải tuân thủ những quy định, như chỉ phụ nữ đã đứng tuổi, có con cái đã trưởng thành mới được làm còn đàn ông thì không.
Kỹ thuật làm hương hoàn toàn thủ công. Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Đặc biệt, trong những ngày giáp Tết, làm hương đã trở thành một nghề mang lại thu nhập cao cho người dân tộc Nùng, với nguồn nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên, chỉ cần 2 đến 3 ngày làm hương đem ra chợ huyện bán cũng thu được một khoản tiền từ vài triệu, có khi cả chục triệu đồng. Sản phẩm hương được làm theo phương pháp thủ công truyền thống nên được nhiều khách hàng lựa chọn.
Chân hương được làm từ cây mai. Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Chủ tịch UBND xã Bằng Lang Vũ Mạnh Tiềm cho biết, từ năm 2016, các tổ hội nhóm yêu thích nghề làm hương truyền thống ở xã Bằng Lang được thành lập, mục đích để duy trì và phát huy làng nghề làm hương thủ công truyền thống. Những người làm hương ở xã Bằng Lang chủ yếu tập trung ở thôn Hạ Lập, hiện có khoảng gần chục hộ làm hương quanh năm, còn lại các hộ khác chỉ làm những lúc nông nhàn. Thu nhập từ hương chưa cao những cũng góp phần giải quyết việc làm cho bà con.
Nguyễn Chiến/TTXVN
Tin liên quan
Tin mới hơn

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh
14:01 | 01/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu
10:30 | 30/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội
10:30 | 30/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến
10:24 | 26/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng
11:03 | 25/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”
11:02 | 25/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Nghệ nhân sinh vật cảnh năng động, sáng tạo
11:02 | 25/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề xứ Thanh – Nơi kết tinh tinh hoa văn hóa cha ông
10:49 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ lửa nghề bánh tráng Thuận Hưng
10:21 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đổi thay tích cực cho nghề nuôi biển: Tháo gỡ các nút thắt
10:08 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề dệt lanh Lùng Tám – Nét văn hóa Mông trên Cao nguyên đá
09:01 | 19/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân “hồi sinh” các con giống bột cổ
11:09 | 18/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên công nhận 11 nghề truyền thống năm 2025
15:44 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Người âm thầm dùng cây kim, sợi chỉ lưu giữ hồn cốt văn hóa Việt
15:42 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Văn hoá Bắc Bộ qua các làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Hà Nội
15:41 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chủ tịch nước Lương Cường gặp mặt nghệ nhân làng nghề tiêu biểu toàn quốc
13:19 | 12/06/2025 Tin tức

Cao Bằng gìn giữ và phát triển làng nghề truyền thống: Nét đẹp văn hóa gắn liền phát triển kinh tế
09:17 | 12/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Xây dựng Cụm công nghiệp làng nghề nhìn từ huyện Phú Xuyên
14:48 | 11/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Khám phá nghề chằm áo tơi Yên Lạc – Nét đẹp văn hóa truyền thống Hà Tĩnh
15:19 | 10/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đưa công nghệ số phát triển ngành ong Việt
15:19 | 10/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển nghề nuôi ong ở Nghĩa Đồng
09:42 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự lễ công bố Nghị quyết, quyết định của Trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh cấp xã
14:33 Tin tức

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh
14:01 Làng nghề, nghệ nhân

Hoà Bình: Lan tỏa phong trào nông dân chung tay vì nông thôn mới bền vững
14:01 Nông thôn mới

Thanh Hoá: Phát huy vai trò của chi bộ trong xây dựng nông thôn mới
14:01 Nông thôn mới

Bà Rịa - Vũng Tàu: Thêm 2 làng nghề được công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
14:00 Tin tức