Người Nùng U giữ nghề làm hương truyền thống
Hương thủ công được bày bán ở chợ xã Bằng Lang, huyện Quang Bình (Hà Giang). Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Trong số làng nghề làm hương truyền thống lâu đời ở vùng cao Hà Giang phải kể đến các làng như: Làng nghề làm hương ở thôn Bản Tát, xã Linh Hồ, huyện Vị Xuyên; nghề làm hương của đồng bào Mông ở thôn Sính Thầu, xã Sảng Tủng, huyện Đồng Văn; nghề làm hương của đồng bào dân tộc Nùng ở huyện Hoàng Su Phì và huyện Quang Bình… trong đó phải kể đến làng nghề làm hương truyền thống của người Nùng U ở thôn Hạ Lập, xã Bằng Lang, huyện Quang Bình.
Người Nùng U ở thôn Hạ Lập, xã Bằng Lang, huyện Quang Bình (Hà Giang) phơi hương. Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Thôn Hạ Lập, xã Bằng Lang có 75 hộ dân với 2 dân tộc Tày, Nùng sinh sống, trong đó dân tộc Nùng chiếm tới 42%. Cũng như những nhóm người Nùng ở các địa phương khác, người Nùng U ở Hạ Lập vẫn duy trì được nhiều nét văn hóa truyền thống độc đáo, mang bản sắc riêng của dân tộc mình, trong đó có nghề làm hương thủ công truyền thống.
Theo quan niệm của người Nùng U, nghề làm hương không chỉ là nét đẹp bản sắc dân tộc, mà nó còn gắn liền với tục thắp hương của người Việt và trở thành nét văn hóa không thể thiếu trong đời sống tâm linh. Vì vậy không biết tự bao giờ, nghề làm hương gắn bó với người Nùng U ở Hạ Lập, chỉ biết ở đây những người trên 35 tuổi trở lên ai cũng biết làm Hương.
Bột hương được làm hoàn toàn từ vỏ cây quế rừng và một số cây rừng. Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Dù đã trải qua những biến cố thăng trầm của lịch sử hàng trăm năm nhưng người Nùng U ở Hạ Lập vẫn giữ được nghề làm hương sạch hoàn toàn thủ công không dùng hóa chất. Từ cây mai để làm chân hương, vỏ cây quế rừng và đặc biệt là lá cây trên rừng dùng để làm keo kết dính các chất liệu lại với nhau, đến nay một số người trẻ không nhớ tên đó là loại cây gì mà chỉ biết đi theo những người có tuổi lên rừng hái.
Bà Lèng Thị Phui (thứ 2 từ trái qua phải), thôn Hạ Lập, xã Bằng Lang, huyện Quang Bình (Hà Giang). Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Bà Lèng Thị Phui, thôn Hạ Lập cho biết, nghề làm hương ở thôn đã có từ lâu đời, đời này truyền đời khác. “Để làm những cây hương hoàn toàn bằng nguyên liệu tự nhiên không hề đơn giản, chúng tôi phải lên rừng kiếm cây và lá rừng làm nguyên liệu. Khi làm hương phải chọn những ngày có nắng to, nếu không có nắng là không làm được” - bà Phui chia sẻ.
Để làm được một nén hương cũng cực kỳ phức tạp, sau khi đi rừng lấy đủ vật liệu về phải phơi thất khô, rồi nghiền hoặc giã thật nhỏ, thật mịn, rồi lại đem phơi khô lần nữa. Để hoàn thiện nén hương thơm thuần chất, theo những người làm hương lâu năm, quan trọng là công thức pha bột hương. Nếu pha trộn tỷ lệ bột không đều nén hương sẽ không dính, không có mùi thơm đặc trưng của lá cây, hương gỗ.
Vỏ cây quế rừng, một trong những nguyên liệu làm hương. Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Cây hương đẹp là sau khi lăn đi lăn lại tạo thành nét to đẹp, đều, tròn trịa... Khi lăn hương, người làm dùng cán hương nhúng vào xô nước, sau đó đem ra lăn qua lăn lại trên lớp bột khô đã được trộn sẵn, rồi lại nhúng nhanh vào xô nước mang ra tiếp tục lăn đến khi nào đạt tiêu chuẩn thì thôi, đây là công đoạn quyết định mẫu mã và cả chất lượng của nén hương.
Nghề làm hương của đồng bào dân tộc Nùng U ở thôn Hạ Lập được truyền từ đời này sang đời kia, nhưng không phải ai biết là được làm hương. Người làm hương cũng phải tuân thủ những quy định, như chỉ phụ nữ đã đứng tuổi, có con cái đã trưởng thành mới được làm còn đàn ông thì không.
Kỹ thuật làm hương hoàn toàn thủ công. Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Đặc biệt, trong những ngày giáp Tết, làm hương đã trở thành một nghề mang lại thu nhập cao cho người dân tộc Nùng, với nguồn nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên, chỉ cần 2 đến 3 ngày làm hương đem ra chợ huyện bán cũng thu được một khoản tiền từ vài triệu, có khi cả chục triệu đồng. Sản phẩm hương được làm theo phương pháp thủ công truyền thống nên được nhiều khách hàng lựa chọn.
Chân hương được làm từ cây mai. Ảnh: Nguyễn Chiến-TTXVN
Chủ tịch UBND xã Bằng Lang Vũ Mạnh Tiềm cho biết, từ năm 2016, các tổ hội nhóm yêu thích nghề làm hương truyền thống ở xã Bằng Lang được thành lập, mục đích để duy trì và phát huy làng nghề làm hương thủ công truyền thống. Những người làm hương ở xã Bằng Lang chủ yếu tập trung ở thôn Hạ Lập, hiện có khoảng gần chục hộ làm hương quanh năm, còn lại các hộ khác chỉ làm những lúc nông nhàn. Thu nhập từ hương chưa cao những cũng góp phần giải quyết việc làm cho bà con.
Nguyễn Chiến/TTXVN
Tin liên quan
Tin mới hơn

Giọt mắm Nam Ô và câu chuyện từ làng biển trăm năm tuổi
08:00 | 09/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Khát vọng phát triển từ làng nghề truyền thống đến trung tâm công nghiệp
15:07 | 08/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn làng nghề bánh đa nem trăm năm tuổi ở Thổ Hà
10:00 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Sức sống mới cho thủ công mỹ nghệ Thủ đô từ thị trường nội địa
08:50 | 05/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

An Giang: Nơi tiếng búa vang vọng cả đời người
11:18 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bánh gio - món ăn truyền thống của người Tày
10:21 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Nâng tầm đặc sản quê hương
10:00 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lưu giữ giá trị văn hóa làng nghề mộc Chợ Thủ
09:16 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Giọt Ngọc gốm Chu Đậu – Quà tặng đặc biệt của Hà Nội dịp Quốc khánh 2/9
14:47 | 28/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Từ Vân tất bật may, thêu cờ Tổ quốc
15:36 | 27/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nét đẹp làng nghề truyền thống ở Quảng Bình
15:35 | 27/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bắc Ninh: Về Đồng Cống nghe đất chuyển mình
11:18 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nỗi lo ở làng nghề gỗ truyền thống Đồng Kỵ
11:18 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ, phát triển làng nghề truyền thống: Tiềm năng nhưng đầy thách thức
11:17 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ninh Bình: Hiến đất mở đường - Khi tinh thần cộng đồng tạo nên kỳ tích
14:55 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn nghề, mở lối mới cho làng nghề Phú Thọ
14:54 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Cao Bằng: Làng nghề truyền thống vươn mình nhờ sức mạnh kinh tế tập thể
10:32 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề trồng dâu nuôi tằm – Hướng phát triển bền vững ở xã Đak Lua, Đồng Nai
09:09 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề gửi hồn dân tộc đi khắp muôn phương
10:50 | 20/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề lưỡi câu Mỹ Hòa vào mùa
09:40 | 20/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Xã Bát Tràng phát huy giá trị làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch
11:28 | 19/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

OCOP Nghệ An ghi dấu ấn tại Triển lãm 80 năm
08:00 OCOP

Giọt mắm Nam Ô và câu chuyện từ làng biển trăm năm tuổi
08:00 Làng nghề, nghệ nhân

Khát vọng phát triển từ làng nghề truyền thống đến trung tâm công nghiệp
15:07 Làng nghề, nghệ nhân

Đẩy mạnh thu hút đầu tư chế biến nông sản, phát huy lợi thế công nghiệp nông thôn
15:07 Khuyến công

Gia Lai: Quyết liệt gỡ vướng cho các dự án phía Tây, đồng hành cùng doanh nghiệp vì phát triển bền vững
22:16 Kinh tế