Nghệ nhân đam mê với nghề thêu tay truyền thống

LNV - Hơn 50 năm làm nghề thêu tay, mắt đã mỏi và tay đã cứng hơn xưa nhưng nghệ nhân Nguyễn Xuân Dục thôn Bình Lăng, xã Thắng Lợi, huyện Thường Tín (Hà Nội) vẫn say sưa với công việc “dùng chỉ vẽ tranh”. Ông mong sẽ truyền được ngọn lửa đam mê của mình cho các thế hệ con cháu giữ gìn và phát huy.


Nghệ nhân Nguyễn Xuân Dục say sưa bên bàn thêu tranh


Nơi có nghề thêu tay truyền thống hơn 100 năm tuổi

Thôn Bình Lăng, xã Thắng Lợi vốn được biết đến là làng nghề thêu tay truyền thống có tuổi đời hơn 100 năm, được mệnh danh như “thủ phủ” của nghề thêu tay miền Bắc. Trải qua hàng trăm, dù nghề thêu có lúc thăng trầm biến động nhưng chưa bao giờ hết những nghệ nhân, thợ giỏi tâm huyết với nghề. Mỗi thế hệ đều tích cực tìm cách gìn giữ giá trị của cha ông để lại và luôn luôn giữ vững tình yêu với nghề thêu. Nhờ vậy, những tác phẩm tranh thêu nơi đây đã vươn xa ra nhiều vùng miền trên cả nước và thế giới, là món quà thủ công mỹ nghệ “cực phẩm” được du khách nước ngoài yêu thích khi tới Thủ đô.

Trong những người thêu tay nổi danh nhất ở Bình Lăng không thể không nhắc đến Nghệ nhân Nguyễn Xuân Dục. Ông có 67 năm tuổi đời nhưng tuổi nghề đã chiếm tới hơn 50 năm. Gia đình ông có truyền thống 5 đời làm nghề thêu tay thủ công, ngay từ khi mới 7 tuổi con cháu trong nhà đã được học thêu và được nâng cao tay nghề theo từng năm tháng và kế thừa nghề nghiệp của tổ tiên. Với những nỗ lực cống hiến của mình, ông Nguyễn Xuân Dục được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú. Năm 2021, gia đình ông vinh dự nhận Danh hiệu Bảng vàng gia tộc và là một trong 130 trữ liệu của Nhà nước được lưu trữ lại Cục Lưu trữ quốc gia.

Nhắc đến nghề thêu tay, ông Nguyễn Xuân Dục tự hào chia sẻ: “Làm cái nghề này lâu, ngồi mãi một tư thế tập trung làm việc giờ mắt mờ đi một phần, xương khớp cũng đau mỏi thường xuyên nhưng tôi luôn vui vẻ với cuộc sống. Trong xã hội hiện đại, tuy có nhiều sản phẩm công nghiệp mới nhưng chúng tôi luôn tự hào về giá trị khác biệt mà tranh thêu tay truyền thống mang lại. Quá trình hoàn thiện một bức tranh thêu giống như sự hội tụ tinh hoa văn hóa dân tộc thông qua bàn tay khéo léo của người thợ. Mỗi công đoạn đều được tỉ mỉ, trau chuốt và cẩn thận đến từng chi tiết nhỏ để bức tranh có hồn trong đó.”


Tác phẩm thêu bén thuyền của nghệ nhân Nguyễn Xuân Dục đạt giải nhì trong Hội thi sản phẩm thủ công mỹ nghệ năm 2022.

Sự khác biệt của tranh thêu tay là có đường nét sinh động, chân thật, khó phai màu nên giữ độ bền lâu. Bức tranh không sử dụng bút dạ hay màu vẽ sử dụng chỉ thêu cotton mua từ nhà máy chuyên sản xuất nguyên liệu cho đồ thủ công mỹ nghệ truyền thống. Ngoài những màu có sẵn thì người thêu sẽ nhuộm thêm các màu sắc khác cho phù hợp với bức tranh của mình. Điều này đòi hỏi người thợ có am hiểu về kỹ thuật nhuộm và phối màu sao cho chính xác và hài hòa.

Ý tưởng làm tranh có thể được khơi nguồn bằng nhiều cách như từ ảnh chụp phong cảnh, ảnh chụp chân dung hay tự phác họa theo yêu cầu. Trong các bức tranh nghệ nhân Nguyễn Xuân Dực đã thêu không thể không nói đến các bức tranh về bác Hồ. Ông không thể đếm được mình đã thêu bao nhiêu tranh về Bác nhưng bức tranh ấn tượng nhất là bức tranh thêu lớn cho Bộ tư lệnh quân khu 3 có chiều dài 150cm và chiều rộng 90cm. Bức tranh lớn nhất mà ông từng thêu là tranh thiên nhiên phong thủy có chiều dài 240cm và chiều rộng 140cm, giá bán thời điểm đó lên tới 260 triệu đồng.




Một góc không gian trưng bày tranh thêu của gia đình nghệ nhân.

Vẫn còn đó nỗi lo giữ gìn và phát huy nghề truyền thống

Theo nghệ nhân Nguyễn Xuân Dực, đến thời điểm này, việc ông theo đuổi nghề thêu là do đam mê và sự yêu thích đặc biệt với nghề. Điều tuyệt vời nhất khi làm nghề này với ông là giúp các thế hệ sau thừa kế, bảo tồn, gìn giữ và phát triển nghề truyền thống của gia đình.

Tuy nhiên, bên cạnh sự nỗ lực của các nghệ nhân như ông Dục thì không thể phủ nhận hiện tại làng nghề thêu tay đang đối mặt với nhiều vấn đề về kinh tế và nguy cơ mai một. Chia sẻ về thực trạng kinh doanh tranh thêu tay hiện nay tại gia đình, ông Nguyễn Xuân Dực cho biết: “Tranh thêu là tác phẩm nghệ thuật cầu kỳ nhưng không phải ai cũng hiểu được giá trị của nó. Khách hàng chủ yếu của sản phẩm này là người có am hiểu về làng nghề truyền thống và du khách nước ngoài. Những năm qua, do đại dịch Covid-19 nên ngành du lịch chưa hoàn toàn khôi phục, kinh tế có nhiều bất ổn nên sản phẩm gặp nhiều khó khăn về đầu ra.”
Ngoài những nguyên nhân đó thì hiện việc đào tạo thợ giỏi cũng là điều khó bởi để rèn luyện được thành thạo thì cần mất nhiều thời gian học hỏi, thực hành thì tác phẩm mới đạt tiêu chuẩn tốt để bán ra thị trường. Điểm khác biệt nhất của tranh thêu tay là kỹ thuật điêu luyện, làm tranh bằng chỉ nhưng phải có độ tinh xảo hơn cả tranh dệt máy hiện đại.

Với chiếc kim nhỏ và các loại chỉ mảnh mai nhưng nghệ nhân có thể làm nên những bức tranh sinh động và rực rỡ sắc màu.

Hiện nay, nghề thêu nói riêng và nghề truyền thống nói chung ở huyện Thường Tín đang gặp không ít khó khăn, gặp phải sự cạnh tranh lớn từ sản phẩm hiện đại. Trước những vấn đề đó, trong nhiều năm qua, chính quyền xã Thắng Lợi, huyện Thanh Trì và Thành phố Hà Nội đã có nhiều chính sách nhằm khôi phục, gìn giữ và phát huy nghề thêu tay. Địa phương hướng tới sự kết hợp giữa làng nghề truyền thống với du lịch để quảng bá thương hiệu, đưa sản phẩm tới tay người tiêu dùng trong và ngoài nước. Mong rằng, với sự nỗ lực của chính quyền địa phương cùng sự tận tâm của những người nghệ nhân, thợ giỏi đang tâm huyết giữ lửa làng nghề, nghề thêu tay truyền thống sẽ ngày càng phát triển bền vững, tạo ra giá trị kinh tế cho người dân và góp phần gìn giữ nét truyền thống của quê hương.


Bài và ảnh Tường Vi

Tin liên quan

Tin mới hơn

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội và Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị chuẩn bị cho Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025.
Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

LNV - Làng hoa giấy Thanh Tiên - cái nôi của nghệ thuật làm hoa giấy truyền thống - một nghề không chỉ tạo ra những đóa hoa rực rỡ mà còn chắt lọc tinh hoa của văn hóa tâm linh, của bàn tay khéo léo và tình yêu dành cho di sản dân tộc.
Giữ hồn quê qua từng mối đan

Giữ hồn quê qua từng mối đan

LNV - Giữa vùng núi rừng xã Tân Lĩnh, tỉnh Lào Cai (xã Phan Rang, Lục Yên , Yên Bái cũ), thôn Rầu Chang vẫn rộn ràng tiếng chẻ tre, vót nan – âm thanh thân quen của nghề đan rọ tôm. Nghề thủ công tưởng chừng chỉ gắn với miền sông nước nay đã bén rễ, lớn lên từ chính bàn tay cần mẫn của người vùng cao. Trải qua bao đổi thay, nghề không chỉ là kế sinh nhai mà còn là niềm tự hào, là nhịp sống không thể thiếu của người dân nơi đây.
Cổng làng trong lòng phố

Cổng làng trong lòng phố

LNV - Giữa nhịp sống hối hả của Hà Nội hôm nay, nơi những dòng xe cuồn cuộn lao đi như chẳng kịp níu giữ thời gian, đôi khi ta bắt gặp một khoảnh khắc chùng lại: một cổng làng cũ kỹ, rêu phong, âm thầm nép mình bên góc phố. Cổng làng - như dấu lặng giữa bản nhạ
Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

LNV - Các sản phẩm của làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng (Lào Cai) mang nét riêng khó trộn lẫn: Họa tiết tinh xảo, màu sắc rực rỡ, vừa truyền thống vừa hiện đại, là món quà lưu niệm hấp dẫn du khách.
Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

LNV - Được thiên nhiên ưu đãi chất đất đỏ độc đáo, Vĩnh Long từ lâu đã nổi tiếng là thủ phủ gốm của miền Tây Nam bộ. Giữa biến động thời cuộc và sự mai một của làng nghề truyền thống, nơi đây hiện đang thắp lại ngọn lửa nghề bằng sự kết hợp giữa di sản và đổi mới, với vai trò tiên phong của những người nghệ nhân giàu tâm huyết.

Tin khác

Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

LNV - Nằm cách TP. Huế khoảng 7km về hướng Tây Nam, làng hương Thủy Xuân (TP Huế) ẩn mình dưới chân đồi Vọng Cảnh, bên dòng sông Hương thơ mộng. Nơi đây, từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm hương trầm thơm trên đất thần kinh của người dân đã nức tiếng xa gần. Trong những năm trở lại đây, làng hương này còn trở thành địa điểm tham quan đặc sắc của du khách trong và ngoài nước.
Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

LNV - Với định hướng và mong muốn phát triển dài hạn tại Việt Nam, thương hiệu trà sữa CHAGEE xem việc đồng hành giúp bà con nông dân xây dựng mô hình vùng nguyên liệu thí điểm là hành động cần thiết để góp phần thúc đẩy nông nghiệp bền vững, minh bạch và gắn kết với cộng đồng địa phương.
Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị về việc tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025. Đồng chí Nguyễn Mạnh Quyền, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội và đồng chí Võ Văn Hưng, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì hội nghị.
"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

LNV - Nếu phải xác định một điểm khởi đầu cho hành trình chuyển đổi số tại huyện Phú Xuyên, thì đó không phải là hạ tầng, công nghệ hay những con số đầu tư hàng chục tỷ đồng, mà chính là yếu tố con người - những người dám nghĩ, dám làm, dám tiên phong.
Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

LNV - Giữa dòng chảy hiện đại hóa, những nghề truyền thống như dệt thổ cẩm và đan lát của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ (tỉnh Quảng Ngãi) vẫn được gìn giữ bền bỉ qua nhiều thế hệ. Không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao, các sản phẩm thủ công còn là biểu tượng văn hóa độc đáo, gắn liền với đời sống núi rừng và tâm hồn người Hrê. Nhờ đôi bàn tay khéo léo của những nghệ nhân, những nghề xưa không chỉ sống lại mà còn trở thành điểm nhấn trong phát triển du lịch cộng đồng địa phương.
Mùa sen ở hồ Tây

Mùa sen ở hồ Tây

LNV - Vào dịp tháng 6 này, trên khắp các ao, đầm trồng sen ở khu vực hồ Tây (quận Tây Hồ) rộn ràng không khí thu hoạch, chụp ảnh với hoa. Sen trồng ở đây là sen bách diệp với bông to có 100 cánh, mùi thơm đượm mang một nét đặc trưng riêng của hồ Tây mà không nơi nào có được.
Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

LNV - Bắc Ninh là một tỉnh nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống, trong đó phải kể đến làng nghề đúc đồng Đại Bái, trước đây gọi là làng Văn Lãng (hay còn gọi là làng Bưởi Nồi), thuộc xã Đại Bái, huyện Gia Bình. Từ lâu, làng đã nổi danh với nghề đúc đồng, chuyên sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo.
Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

LNV - Việc đưa các sản phẩm làng nghề lồng ghép trong các cuốn sách là cách thức hiệu quả để quảng bá thương hiệu, tăng cơ hội xuất khẩu.
Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

LNV - Hà Nội là mảnh đất hội tụ tinh hoa văn hóa dân tộc, nơi lưu giữ hơn 1.350 làng nghề và làng có nghề truyền thống. Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề đang đứng trước nhiều thách thức. Chương trình 'Mỗi xã một sản phẩm' (OCOP) được xác định là một trong những giải pháp chiến lược giúp Hà Nội bảo tồn văn hóa làng nghề một cách hiệu quả và bền vững.
Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

LNV - Theo UBND huyện Gia Lâm, UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 2738/QĐ-UBND, cho phép Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp xã Dương Xá sử dụng địa danh “Dương Xá” để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Nông sản chế biến Dương Xá”.
Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

LNV - Trong số sáu cá nhân vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân” vì những cống hiến đặc biệt trong gìn giữ và phát huy di sản nghề thủ công mỹ nghệ, tỉnh Quảng Nam vinh dự có hai đại diện: Ông Lê Đức Hạ (nghệ nhân gốm ở TX Điện Bàn) và ông Huỳnh Sướng (nghệ nhân mộc tại TP Hội An).
Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”

Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”

LNV - ’’Nơi tôi sinh: Làng Phùng Xá- Huyện Thạch Thất gần Chùa Thầy- một làng quê nghèo nhưng dân quê tôi thật thà lắm… “ Một câu nói cũng rất thật thà chân chất đến từ người đàn ông có ánh mắt kiên định, khuôn mặt sáng có chút lãng tử như một hoạ sĩ. Đó là anh Chu Văn Ân, nghệ nhân gỗ lũa Trai Vàng.
Nghệ nhân sinh vật cảnh năng động, sáng tạo

Nghệ nhân sinh vật cảnh năng động, sáng tạo

LNV - Nói đến "Bắc lan" hay "Bắc hồ câu", "Bất động sản Phương Bắc" ở Suối Hai thì người dân huyện Ba Vì (Hà Nội) và các địa phương lân cận ai cũng biết đó là tên thường gọi của doanh nhân Lê Đức Bắc. Anh Bắc không những thành đạt trong lĩnh vực vận tải, xây dựng, kinh doanh bất động sản mà còn là một nghệ nhân sinh vật cảnh và làm vườn (SVC & LV).
Làng nghề xứ Thanh – Nơi kết tinh tinh hoa văn hóa cha ông

Làng nghề xứ Thanh – Nơi kết tinh tinh hoa văn hóa cha ông

LNV - Xứ Thanh nổi tiếng là vùng đất của những làng nghề truyền thống lâu đời, nơi lưu giữ trọn vẹn giá trị văn hóa, tinh thần và bàn tay tài hoa của bao thế hệ. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, mỗi làng nghề không chỉ là kế sinh nhai của người dân mà còn là “bảo tàng sống” của tinh hoa văn hóa đất Việt, ngày càng được phát huy mạnh mẽ trong đời sống hiện đại.
Giữ lửa nghề bánh tráng Thuận Hưng

Giữ lửa nghề bánh tráng Thuận Hưng

LNV - Nằm ven dòng sông Hậu hiền hòa, làng nghề bánh tráng Thuận Hưng (xã Thuận Hưng, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ) là một trong những làng nghề truyền thống lâu đời, nổi tiếng miền Tây Nam Bộ. Ngày nay, những người dân nơi đây vẫn miệt mài đỏ lửa, tráng bánh nhằm gìn giữ và phát triển làng nghề địa phương.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Định vị thương hiệu du lịch sen Hà Nội

Định vị thương hiệu du lịch sen Hà Nội

LNV - Sở hữu nhiều đầm sen lớn, ẩn chứa bao giá trị văn hóa, lịch sử của mảnh đất ngàn năm văn hiến, Hà Nội đang nỗ lực xây dựng nhiều sản phẩm trải nghiệm sen độc đáo, thu hút sự quan tâm của đông đảo khách tham quan trong và ngoài nước. Cách làm này góp
Sản xuất, tiêu thụ sản phẩm động vật theo chuỗi liên kết: Nâng hiệu quả kiểm soát chất lượng thực phẩm

Sản xuất, tiêu thụ sản phẩm động vật theo chuỗi liên kết: Nâng hiệu quả kiểm soát chất lượng thực phẩm

LNV - Thời gian qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã hỗ trợ các hợp tác xã, người dân tổ chức chăn nuôi theo chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, bảo đảm an toàn sinh học.
Hà Nội chính thức cho phép khai thác đất bãi sông phục vụ nông nghiệp, du lịch

Hà Nội chính thức cho phép khai thác đất bãi sông phục vụ nông nghiệp, du lịch

LNV - Nghị quyết vừa được HĐND thành phố thông qua, mở ra cơ hội khai thác hiệu quả quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp và phát triển du lịch.
Hà Nội lắp đặt, huy động 284 màn hình LED phục vụ lễ kỷ niệm Quốc khánh 2-9

Hà Nội lắp đặt, huy động 284 màn hình LED phục vụ lễ kỷ niệm Quốc khánh 2-9

LNV - Hà Nội lắp đặt 14 màn hình LED tại 11 điểm thuộc 3 tuyến diễu binh, diễu hành; 7 màn hình LED tại 6 điểm cửa ngõ Thủ đô; 136 màn hình LED tại các điểm công cộng…
Du lịch Gia Lai có lợi thế rừng vàng biển bạc, hệ sinh thái du lịch đa dạng

Du lịch Gia Lai có lợi thế rừng vàng biển bạc, hệ sinh thái du lịch đa dạng

LNV - Tại lễ kỷ niệm 65 năm Ngày truyền thống ngành Du lịch Việt Nam, bà Đỗ Thị Diệu Hạnh, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai khẳng định, sự ra đời của tỉnh Gia Lai mới từ ngày 1/7/2025 là bước ngoặt mang tính lịch sử. Với lợi thế “rừng
Giao diện di động