Hồi sinh tranh Tết Hàng Trống
Tranh Hàng Trống là một dòng tranh dân gian được làm tại phố Hàng Trống, Hàng Nón và Hàng Quạt, huyện Thọ Xương (ứng với các quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng và một phần các quận Ba Đình, Đống Đa của Hà Nội ngày nay). Theo nghệ nhân cuối cùng của dòng tranh dân gian Hàng Trống Lê Đình Nghiên: “Mỗi dịp chuẩn bị Tết, cả gia đình tôi phải huy động các thành viên nông nhàn để làm những công đoạn thủ công. Những đoạn quan trọng hơn thì ông tôi, bố tôi hoặc tôi làm. Không khí hồi đấy náo nhiệt lắm. Giáp Tết, bà tôi hoặc mẹ tôi mang một chiếc chiếu, trải ở vỉa hè, cạnh hàng hoa, bày bán hàng trăm bức tranh. Trong những năm tháng chiến tranh, chúng tôi cần vẽ tranh theo đơn đặt hàng của một đơn vị, nhưng không tìm đâu ra màu để vẽ, hạn giao tranh thì đã gần kề. Trong cái khó ló cái khôn, tôi nảy ra ý tưởng dùng thuốc đỏ thay thế cho màu cam. May mắn là khi vẽ lên, màu cam hoàn toàn ăn" - nghệ nhân Lê Đình Nghiên chia sẻ.
Công chúng tìm hiểu về tranh dân gian Hàng Trống tại Đình Nam Hương (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội). Ảnh: Lại Tấn
Tranh Hàng Trống thực hiện trên hai chủ đề chính là tranh Tết và tranh Thờ. Trong số tranh Tết Hàng Trống có thể kể đến tranh “Cá chép vượt vũ môn”. Tranh mang ý nghĩa tượng trưng cho khát vọng vươn đến những tầm cao mới của con người trong cuộc sống. Những người có được “viên ngọc quý” là tính nhẫn nại, kiên trì, không ngại vượt qua khó khăn, trở ngại thì chắc chắn sẽ thành công. Ngoài ra, trong tranh Tết Hàng Trống còn có tranh “Tứ quý - bốn mùa” khắc họa bốn loại cây Tùng - Cúc - Trúc - Mai.
Tìm sự mới mẻ từ những điều xưa cũ
Nhiều năm qua, hàng loạt dự án đã được các tổ chức, cá nhân triển khai, nhằm mang tranh Hàng Trống đến gần hơn với công chúng thông qua nhiều hình thức tiếp cận khác nhau. Thành quả lớn nhất các dự án làm hồi sinh tranh Hàng Trống đem lại là hình ảnh mới mẻ của đình Nam Hương (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội). Ngôi đình cổ kính, chứng nhân cho những sự đổi thay của phố Hàng Trống và dòng tranh cùng tên cả trăm năm qua không chỉ có những bức tranh trên giấy dó của nghệ nhân Lê Đình Nghiên mà xen vào đó còn có những bức tranh Hàng Trống làm từ chất liệu sơn mài của những họa sĩ trẻ. Sự đổi thay này là thành quả của chuyến hành trình “Từ truyền thống tới truyền thống”.
Chuyến hành trình ấy được khởi động bằng những câu chuyện kể của nghệ nhân Lê Đình Nghiên. Ông Nghiên kể về Hà Nội, về Hàng Trống, về phố, về tranh. Qua đó, những tác phẩm tranh Hàng Trống bỗng chốc trở nên gần gũi hơn trong mắt người nghệ sĩ trẻ. “Khi được đối thoại trực tiếp với nghệ nhân Lê Đình Nghiên, tôi hiểu rõ hơn về tranh dân gian Hàng Trống” - Hà Anh, sinh viên trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam. Từ những thông tin, kiến thức được tiếp nhận, qua lăng kính hội họa của một nhóm sinh viên trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, tranh Hàng Trống đã hòa hợp với tranh sơn mài - chất liệu đặc sắc của hội họa Việt Nam, cũng là một đích đến trong chuyến hành trình. Trong một xưởng tranh, sinh viên trường Đại học Mỹ thuật đã đưa 2 dòng tranh tưởng chừng như có sự đối ngược với nhau hòa lại thành một. Trái tim của những người nghệ sĩ yêu cái đẹp và đắm say với giá trị truyền thống đã đem những điều tưởng chừng như không liên quan ấy lại gần với nhau. Tuy nhiên, không có chuyến đi nào là dễ dàng, hành trình đưa những họa tiết của tranh Hàng Trống đến gặp nghệ thuật sơn mài cũng đầy rẫy khó khăn. “Khó khăn đầu tiên là tìm nguồn tài liệu. Tôi đã tìm trên mạng nhưng hình ảnh không rõ nét, trong khi những họa tiết trên tranh Hàng Trống có những nét rất điêu luyện. Khi có được tài liệu để vẽ, việc thể hiện tinh thần trên tranh Hàng Trống cũng gặp khó khăn vì đây là dòng tranh lâu đời, tranh có nhiều chi tiết” - Trương Hoàng Hải, sinh viên trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam tâm sự.
Mặc dù có những hạn chế nhất định - do hoàn cảnh lịch sử, môi trường địa lý và đặc điểm tâm lý thị dân, nhưng dòng tranh Hàng Trống vẫn có những đóng góp đáng kể vào kho tàng nghệ thuật dân gian Việt Nam.
Bài, ảnh: Minh An
Tin liên quan
Tin mới hơn
Luồng sinh khí mới cho các làng nghề ở Hải Dương
14:34 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc Hội chợ quốc tế Quà tặng hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội 2024
14:16 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ trao giải cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ năm 2024
14:12 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tháo gỡ khó khăn cho làng nghề
13:49 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hoạ sĩ trẻ đam mê nghệ thuật sơn mài truyền thống
13:48 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề truyền thống Minh Khai có nhiều sản phẩm OCOP
13:43 | 11/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Đẩy mạnh hoạt động marketing để xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ làng nghề Việt Nam
11:07 | 10/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phú Yên: Đưa thổ cẩm Xí Thoại trở thành sản phẩm du lịch
10:01 | 09/10/2024 Văn hóa - Xã hội
Chi cục PTNT tỉnh Thái Nguyên tham dự Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024
14:14 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hưng Yên: Làng nghề cây cảnh ảnh hưởng nặng sau mưa lũ
09:17 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hồi sinh nghề gốm cổ tại buôn Dơng Bắk
09:16 | 07/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh: 12 cơ sở ở làng nghề giấy Phong Khê dừng hoạt động
09:24 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội An đón nhận “Nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh” danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia
09:24 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Công nhận nghề truyền thống Hà Nội đối với nghề kim hoàn, đậu bạc Định Công
09:08 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội thi làng nghề thành phố Hà Nội năm 2024: Tôn vinh nét đẹp của nghề truyền thống
07:00 | 04/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Về miền cổ tích gốm Thanh Hà truyền thống 500 năm tuổi
10:23 | 03/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam Trịnh Quốc Đạt làm việc với đơn vị trực thuộc tại thành phố Hải Phòng
15:12 | 02/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Lập Đề án phát triển Làng nghề trồng hoa Gia An Nam
13:30 | 02/10/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Kiên Giang
10:07 | 30/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Trăm năm kể chuyện nghề rèn
10:07 | 30/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghệ nhân ẩm thực nâng tầm món ăn truyền thống Việt
15:06 | 27/09/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Luồng sinh khí mới cho các làng nghề ở Hải Dương
14:34 Làng nghề, nghệ nhân
TP Hồ Chí Minh và các tỉnh Vùng Duyên hải Trung bộ hợp tác xúc tiến đầu tư
14:25 Xúc tiến thương mại
Khai mạc Hội chợ quốc tế Quà tặng hàng thủ công mỹ nghệ Hà Nội 2024
14:16 Làng nghề, nghệ nhân
Lễ trao giải cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ năm 2024
14:12 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Đến cảng cá Đề Gi, người dân vẫn đảm bảo nguồn sinh kế
13:56 Kinh tế