Hà Nội: 29°C Hà Nội
Đà Nẵng: 29°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 26°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 28°C Thừa Thiên Huế

Về làng “May mặc đệ nhất Hà thành”

LNV - Còn nhớ quãng mươi, mười lăm năm trước, một ngày đầu hè, anh Minh Sang - phóng viên truyền hình, người rủ rê tôi trong chuyến đi này tỏ ra thông thạo nói: “Vào tới xã rồi ông mới thấy cái hay của làng”…

Vào làng, người chúng tôi gặp đầu tiên là ông Nguyễn Văn Hòa. Ông Hòa tuổi trạc bát tuần, người thấp nhỏ nhưng nhanh nhẹn, ông ngừng tay kéo ngẩng mặt lên chào khách. Rồi nhận ra Minh Sang là chỗ quen biết nên ông vừa quàng sợi thước dây qua vai, vừa chỉ tay mời chúng tôi lại bàn uống nước. Anh Minh Sang giới thiệu luôn: “Muốn hỏi chuyện thế nào thì cứ ông Hòa đây mà hỏi”. Ông Hòa sau khi chiêu ngụm nước trà thì thủng thẳng nói: “Làng Vân Hoàng Cựu cùng với làng Từ Thuận đem hai chữ đầu hợp lại thì thành tên xã Vân Từ (Phú Xuyên, Hà Nội)”. Anh Minh Sang đế thêm: “Giờ nhắc đến Vân Từ là nhắc đến một làng nghề nổi tiếng”.

Xã Vân Từ được công nhận là làng nghề du lịch của  Hà
Xã Vân Từ được công nhận là làng nghề du lịch của Hà

Làng Cựu xưa…

Từ làng Từ Thuận, ông Hòa dẫn chúng tôi sang làng Vân Hoàng Cựu (gọi nôm là làng Cựu) cách đó một thôi đường đất. Khác với thôn Từ Thuận hiện nay có chút nhộn nhịp làm ăn thì làng Cựu lại trầm lắng ẩn trong những ngôi biệt thự cũ mang phong cách Pháp. Ông Hòa bồi hồi cho biết: Những người thợ may đồ Tây đầu tiên của làng Cựu phải kể đến anh em nhà ông Phúc Mỹ, Phúc Hưng. Chính họ đã gây dựng nên những tên tuổi, những nhà may còn in đậm trong tâm tưởng người xưa. Rồi nhiều người làng Cựu thấy hay mà bảo nhau ra Hà Nội theo học nghề. Từ một, đến hai, rồi ba, và rất nhiều hiệu may danh tiếng như hiệu may Thuận, hiệu may Toản, hiệu may Thịnh…. đã biến tên làng Cựu thành “làng may đệ nhất Hà thành”.

Tài năng của thợ may đồ Tây làng Cựu đã giúp họ dần chiếm thị trường may đồ Tây ở Hà Nội. Hàng loạt các cửa hàng, hiệu may được mở ở các phố Hàng Gai, Hàng Trống, Hàng Ngang… rồi lan tới tận Sài Gòn - Chợ Lớn. Tôi ngẩn người nghe ông Hòa kể thêm, thì ra khoảng 100 năm trước, sau biến cố cả làng bị “bà hỏa” thiêu rụi, người làng Cựu tha hương kiếm sống. Và khi đã có tiền thì họ quay về cố hương mong lập lại làng xưa. Họ dựng lại nhà bề thế hơn, rộng rãi hơn, và dĩ nhiên như người ta nói là “làm nhà cao cửa rộng cho khỏi thẹn với đời, mở mặt, mở mày với xóm, với quê”. Như ông Hòa cho hay thì các ngôi biệt thự kiểu Pháp mà người làng Cựu xây cất dạo ấy đã tạo nên một dãy “phố Pháp” giữa vùng chiêm trũng. Những ngôi biệt thự ấy có cả chục, rồi tới trăm, chẳng ngôi nào giống ngôi nào. Mỗi ngôi biệt thự đều mang một kiểu dáng riêng nhằm nêu rõ nhân thân gia chủ. Người làng Cựu đã khéo kéo giữ lại cái đẹp của kiến trúc Việt và lồng vào kiến trúc Pháp.

Về làng “May mặc đệ nhất Hà thành”

Và phố nay

“Trăm năm một cuộc bể dâu, làng Cựu xưa, làng của những thợ may trứ danh, làng của những ngôi biệt thự kiểu Pháp giờ vẫn còn nguyên, nhưng cũng đã phôi phai” - ông Hòa rơm rớm nước mắt. Chuyện của một thời đã làm người làng Cựu phải lần nữa tha phương, nhưng là cái tha phương để mong an toàn thân phận. Nửa cuối những năm 50 của thế kỷ trước, nhiều người làng Cựu đã bị quy đồng bằng mức độ giàu nghèo mà không cần biết nguồn gốc do đâu. Thế là những con người rất mực tài hoa ấy lại bỏ làng ra đi. Họ vào Nam, họ sang Lào, họ sang tận Paris mở hiệu may cho người Tây...

Thời trai trẻ, ông Hòa cũng được gia đình cho lên Hà Nội theo học nghề may, đơn giản cũng là vì người làng Từ Thuận gắng noi gương người làng Cựu. Anh thợ Hòa đang làm công cho một hiệu may tư nhân trên phố Hàng Gai thì bỗng một ngày trở thành xã viên hợp tác xã may mặc. Đầu những năm 1960 khắp Hà Nội sôi nổi phong trào hình thành hợp tác xã. Rồi dần dần, các hợp tác xã ấy teo tóp theo thời gian bởi mô hình không còn thích hợp. Những lớp thợ xã viên cũng tứ tán xa nghề. Riêng ông Hòa còn cố níu kéo, thực chất ông cũng không biết làm việc gì khác ngoài nghề thợ may, ông cặm cụi ngồi đạp máy kiếm sống qua ngày.

Nhiều cụ già tại làng Vân Từ đã gắn bó với nghề may comple vài chục năm
Nhiều cụ già tại làng Vân Từ đã gắn bó với nghề may comple vài chục năm

May thay, công cuộc “Đổi mới” cuối những năm 80 của thế kỷ 20 đã khơi nguồn cho ông và những người thợ may. Vì yếu sức khỏe nên ông Hòa thôi làm trên phố và trở về quê nhà, trở về cái làng Từ Thuận, xã Vân Từ nước nổi quanh năm để sinh sống. Đầu tiên ông bắt tay vào hướng nghiệp cho các con của mình bằng việc nhận may gia công hàng xuất khẩu. Việc tuy chẳng nhiều, nhưng ông Hòa hình như biết trước tương lai nên đã mời những người cùng làng, cùng xã đến học nghề may để chuẩn bị cho sau này. Rồi như duyên phận, ông chuyển sang may cắt đồ Tây. Những năm ấy cả làng cũng chỉ còn 2 cụ thợ già là biết làm.

Được khích lệ, những người thợ cũ từng bỏ nghề hay tứ tán cũng tụ về làng làm lại nghề xưa. Ông Hòa hợp sức cùng ông Phúc (con trai của nhà may Toàn Thuận danh tiếng) kết hợp để nuôi chí mở lại nghề may Âu phục (tức comple). Được đà, nghề may comple nhanh chóng lan ra toàn xã Vân Từ. Sự lan rộng này đã khác xưa bởi nó không còn bó hẹp trong một làng nữa. Cả xã Vân Từ hối hả rủ nhau cùng làm một nghề. Sau bao năm tháng vắng bóng, làng nghề nức tiếng một thời, dĩ vãng một thời lại rộn rã tiếng máy may, lạch cạch tiếng kéo cắt vải. Những bộ comple giá bình dân hay cao cấp xuất phát từ xã Vân Từ tỏa đi khắp thị thành.

Hôm tôi về làng cũng là ngày người con trai lớn của ông Hòa chạy xe xuống Hạ Long để kịp khai trương nhà may Vân Từ dưới đó. Ông Hòa vui chuyện cho biết thêm: “Những nhà may comple của người Vân Từ đã tới Sài Gòn và nhiều tỉnh thành khác”. Cái danh xưng “làng comple Vân Từ” chính thức hồi sinh.

Nguyễn Trọng Văn

Tin liên quan

Nghệ nhân đánh thức làng nghề Trạch Xá

Nghệ nhân đánh thức làng nghề Trạch Xá

LNV - Đàn ông Trạch Xá khéo may - Tay đo, tay thước suốt ngày chỉ kim. Quả thực, hiếm có làng quê nào như làng Trạch Xá, xã Hòa Lâm, huyện Ứng Hòa - nơi hầu hết đàn ông trong làng đều làm nghề may áo.
Điểm sáng mặt hàng may mặc tại Tây Nguyên

Điểm sáng mặt hàng may mặc tại Tây Nguyên

LNV - Trải qua gần 28 năm xây dựng và trưởng thành (1996 - 2024), Xí nghiệp may Kon Tum đang dần khẳng định vị thế của một doanh nghiệp tiềm năng, phát triển bền vững, có nhiều đóng góp đối với sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Tạo việc làm ổn định cho hàng trăm lao động tại chỗ, nhất là lao động người đồng bào dân tộc thiểu số vùng Tây Nguyên.

Tin mới hơn

Các làng nghề nước mắm ở Hà Tĩnh hút khách du lịch

Các làng nghề nước mắm ở Hà Tĩnh hút khách du lịch

LNV - Các làng nghề nước mắm truyền thống ở Hà Tĩnh hút khách du lịch nhờ hương vị đậm đà, quy trình chế biến thủ công và trải nghiệm văn hóa độc đáo ven biển.
Giữ làng nghề truyền thống thời 4.0

Giữ làng nghề truyền thống thời 4.0

LNV - Vùng Đông Nam Bộ có tốc độ đô thị hóa nhanh. Nhiều năm qua, nhiều hộ sản xuất, kinh doanh nghề truyền thống dần dần chuyển sang nghề khác, chủ yếu là thương mại - dịch vụ.
Chả cá Lã Vọng -  đặc sản đất Hà thành

Chả cá Lã Vọng - đặc sản đất Hà thành

LNV - Chả cá Lã Vọng - một món ẩm thực đặc trưng của Hà Nội. Miếng chả cá vàng ruộm, thơm lừng ăn kèm húng láng, thìa là, rau mùi cùng ớt tươi và mắm tôm - những thứ gia vị độc đáo chỉ có ở món này.
Nghề làm bún Đa Mai

Nghề làm bún Đa Mai

LNV - Trong khi nhiều làng nghề thủ công truyền thống đang phải đối mặt với nguy cơ mai một bởi khó khăn về đầu ra sản phẩm thì nghề làm bún tại phường Đa Mai, Bắc Giang (nay là Bắc Ninh) lại ngày càng phát triển, tạo thu nhập ổn định và đem lại cuộc sống khấm khá cho nhiều hộ dân.
Về An Giang thăm làng nghề bánh phồng Phú Mỹ

Về An Giang thăm làng nghề bánh phồng Phú Mỹ

LNV - Làng nghề bánh phồng Phú Mỹ nằm tại xã Phú Tân, tỉnh An Giang (mới), có lịch sử hàng trăm năm. Trải qua nhiều thế hệ lưu giữ và kế thừa, nghề làm bánh phồng không chỉ là sinh kế của người dân địa phương mà còn là nét văn hóa truyền thống đặc trưng, góp phần giữ gìn bản sắc làng nghề xưa.
Đặc sắc gốm Gia Thuỷ

Đặc sắc gốm Gia Thuỷ

LNV - Làng nghề gốm Gia Thuỷ được hình thành và phát triển đến nay hơn 60 năm, trong suốt ngần ấy thời gian, gốm Gia Thuỷ đã cho ra đời nhiều tác phẩm nghệ thuật thủ công đặc sắc được hình thành từ đất.

Tin khác

Xã Tân Hưng – “Kho báu” nhãn đặc sản của Hưng Yên

Xã Tân Hưng – “Kho báu” nhãn đặc sản của Hưng Yên

LNV - Vừa là vùng trồng nhãn lớn nhất tỉnh, vừa lưu giữ nhiều giống nhãn cổ quý, xã Tân Hưng đang trở thành điểm sáng trong phát triển nông nghiệp đặc sản.
Hà Nội nâng tầm giá trị cây sen

Hà Nội nâng tầm giá trị cây sen

LNV - Chiều 11-7, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại kiểm tra mô hình "Sản xuất hoa sen gắn với xây dựng nhãn hiệu và phát triển du lịch tại một số tỉnh Đồng bằng sông Hồng" tại xã Chuyên Mỹ (Hà Nội).
Những thông điệp nghĩa tình trên chiếu cói làng Vũ Hạ

Những thông điệp nghĩa tình trên chiếu cói làng Vũ Hạ

LNV - Làng nghề dệt chiếu cói tại thôn Vũ Hạ, xã Phụ Dực, tỉnh Hưng Yên (trước đây là xã An Vũ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình) đã có tuổi đời hàng trăm năm. Những chiếc chiếu cói đỏ thắm nơi đây không chỉ phản ánh nếp sống văn hóa sinh hoạt truyền thống của dân tộc, mà còn gửi gắm những thông điệp nghĩa tình, phản ánh tâm tư, tình cảm và khát vọng hạnh phúc bình dị của người Việt Nam.
Hà Nội: Đưa sản phẩm làng nghề đến gần hơn với thế giới

Hà Nội: Đưa sản phẩm làng nghề đến gần hơn với thế giới

LNV - Hà Nội từ lâu được biết đến là vùng đất giàu truyền thống thủ công với mạng lưới làng nghề lớn và đa dạng bậc nhất cả nước. Trên địa bàn thành phố hiện có khoảng 1.350 làng nghề và làng có nghề, trong đó 334 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được công nhận chính thức. Không chỉ góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa lâu đời, những làng nghề này còn đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế địa phương, với tổng giá trị sản xuất hàng năm vượt 24.000 tỷ đồng.
Trăn trở nghề hấp cá ở xã Cửa Việt

Trăn trở nghề hấp cá ở xã Cửa Việt

LNV - Hình thành cách đây khoảng 20 năm, nghề hấp cá xuất khẩu ở xã Cửa Việt mang lại thu nhập khá cao cho các cơ sở chế biến và tạo sinh kế ổn định cho hàng trăm lao động địa phương. Dù vậy, quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, các cơ sở hấp cá nằm rải rác trong khu dân cư không còn phù hợp vì ảnh hưởng đến môi trường. Mong muốn của chính quyền địa phương và các hộ dân là sớm đưa các cơ sở vào khu làng nghề tập trung để hoạt động ổn định. Song nguyện vọng đó đến nay vẫn chưa thành hiện thực.
Đặc sản Hà Nội - Bánh gai làng Giá

Đặc sản Hà Nội - Bánh gai làng Giá

LNV - Làng Giá nằm ở xã Yên Đỗ, Hoài Đức, Hà Nội. Nơi này có một thứ bánh nức tiếng gần xa, đó là bánh gai làng Giá đến nỗi có câu ca dao về bánh gai ở đây đã ra đời: “Bánh gai làng Giá thơm ngon. Con gái làng Giá tươi giòn sắc xuân”.
Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

LNV - Trong làn sóng phát triển nông nghiệp gắn với văn hóa bản địa và thương mại hóa sản phẩm truyền thống, bánh tráng làng Tày Đam Rông đang dần khẳng định vị thế như một sản phẩm đặc trưng tiêu biểu của vùng cao phía Bắc tỉnh Lâm Đồng. Việc xác lập nhãn hiệu chứng nhận không chỉ bảo hộ sở hữu trí tuệ mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững.
Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

LNV - Vào một dịp cuối xuân, tôi đến thăm gia đình Nghệ nhân Đỗ Phi Thường. Nhà anh ở thôn 4, xã Chàng Sơn, huỵện Thạch Thất, Hà Nội (nay là xã Tây Phương, Hà Nội), địa danh này trước gọi là xóm Mã Lão, một xóm đã sinh ra nhiều người thợ mộc giỏi giang, nổi tiếng như cụ Cả Bỉnh, cụ Hai Thuyết, cụ Văn Kính, cụ Hai Xuân, Cụ cả Luân... góp phần làm đẹp và để lại cho đời nhiều tác phẩm nhà gỗ, đình, đền, chùa và những bức tranh, tượng tuyệt tác tồn tại đến ngày nay.
Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

LNV - Nghề dệt lụa ở làng Đốc Tín, xã Đốc Tín, huyện Mỹ Đức, Hà Nội (nay là xã Hương Sơn, Hà Nội) đã có một thời gian phát triển mạnh mẽ.
Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội và Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị chuẩn bị cho Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025.
Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

LNV - Làng hoa giấy Thanh Tiên - cái nôi của nghệ thuật làm hoa giấy truyền thống - một nghề không chỉ tạo ra những đóa hoa rực rỡ mà còn chắt lọc tinh hoa của văn hóa tâm linh, của bàn tay khéo léo và tình yêu dành cho di sản dân tộc.
Giữ hồn quê qua từng mối đan

Giữ hồn quê qua từng mối đan

LNV - Giữa vùng núi rừng xã Tân Lĩnh, tỉnh Lào Cai (xã Phan Rang, Lục Yên , Yên Bái cũ), thôn Rầu Chang vẫn rộn ràng tiếng chẻ tre, vót nan – âm thanh thân quen của nghề đan rọ tôm. Nghề thủ công tưởng chừng chỉ gắn với miền sông nước nay đã bén rễ, lớn lên từ chính bàn tay cần mẫn của người vùng cao. Trải qua bao đổi thay, nghề không chỉ là kế sinh nhai mà còn là niềm tự hào, là nhịp sống không thể thiếu của người dân nơi đây.
Cổng làng trong lòng phố

Cổng làng trong lòng phố

LNV - Giữa nhịp sống hối hả của Hà Nội hôm nay, nơi những dòng xe cuồn cuộn lao đi như chẳng kịp níu giữ thời gian, đôi khi ta bắt gặp một khoảnh khắc chùng lại: một cổng làng cũ kỹ, rêu phong, âm thầm nép mình bên góc phố. Cổng làng - như dấu lặng giữa bản nhạ
Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

LNV - Các sản phẩm của làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng (Lào Cai) mang nét riêng khó trộn lẫn: Họa tiết tinh xảo, màu sắc rực rỡ, vừa truyền thống vừa hiện đại, là món quà lưu niệm hấp dẫn du khách.
Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

LNV - Được thiên nhiên ưu đãi chất đất đỏ độc đáo, Vĩnh Long từ lâu đã nổi tiếng là thủ phủ gốm của miền Tây Nam bộ. Giữa biến động thời cuộc và sự mai một của làng nghề truyền thống, nơi đây hiện đang thắp lại ngọn lửa nghề bằng sự kết hợp giữa di sản và đổi mới, với vai trò tiên phong của những người nghệ nhân giàu tâm huyết.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Khai mạc Hội nghị Trung ương 12

Khai mạc Hội nghị Trung ương 12

LNV – Hội nghị Trung ương 12 chính thức khai mạc sáng nay (18/7) tại Thủ đô Hà Nội. Hội nghị diễn ra trong không khí cả nước đang tràn đầy phấn khởi, thi đua lập thành tích chào mừng các ngày lễ lớn, các sự kiện trọng đại của dân tộc và quyết tâm thực hiệ
Hà Nội: Hàng loạt biệt thự, nhà cao tầng xây trái phép trên đất cụm công nghiệp làng nghề

Hà Nội: Hàng loạt biệt thự, nhà cao tầng xây trái phép trên đất cụm công nghiệp làng nghề

LNV - Lợi dụng quá trình chuyển đổi, một số cá nhân đã xây dựng nhà kiên cố cao 5-7 tầng, rộng hàng nghìn mét vuông tại Cụm công nghiệp làng nghề Tân Triều.
Các làng nghề nước mắm ở Hà Tĩnh hút khách du lịch

Các làng nghề nước mắm ở Hà Tĩnh hút khách du lịch

LNV - Các làng nghề nước mắm truyền thống ở Hà Tĩnh hút khách du lịch nhờ hương vị đậm đà, quy trình chế biến thủ công và trải nghiệm văn hóa độc đáo ven biển.
Giữ làng nghề truyền thống thời 4.0

Giữ làng nghề truyền thống thời 4.0

LNV - Vùng Đông Nam Bộ có tốc độ đô thị hóa nhanh. Nhiều năm qua, nhiều hộ sản xuất, kinh doanh nghề truyền thống dần dần chuyển sang nghề khác, chủ yếu là thương mại - dịch vụ.
Hà Nội tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

Hà Nội tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

LNV - UBND Thành phố Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành Kế hoạch liên tịch số 185/KHLT-UBND-BNNMT về việc phối hợp tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025.
Giao diện di động