Tháo gỡ khó khăn phát triển sản xuất làng nghề gỗ Hương Mạc
Làng nghề nơi đây quy tụ những đôi tay lành nghề của các nghệ nhân lâu năm đã tạo nên các sản phẩm từ gỗ độc đáo, chất lượng, mẫu mã đẹp và đầy tính nghệ thuật.
Theo các vị bô lão trong làng, ngay từ thời vua Lý Nhân Tông (1072 -1128) khi đi xem xét phòng tuyến Như Nguyệt (trên dòng sông Cầu) chống giặc Tống. Vua nghe tiếng làng Mạc có nghề chạm gỗ bèn kén thợ để chế tác các loại đồ gỗ ngự dụng. Thế rồi nghệ nhân ở làng Mạc nhận mẫu chạm khắc rồi kết hợp với các nhóm thợ khảm trai làng Chuôn (Hà Tây) do ông tổ là Trương Công Thành truyền nghề khảm trai. Nhiều đồ gỗ như tủ, sập, câu đối, ghế... đã khảm trai trước khi tiến cung.
Họ đã để lại cho đời sau những công trình văn hóa như đình làng Hương Mặc có từ thời Lê, xây dựng lại vào thời Nguyễn và đến tận bây giờ nó trở thành một công trình kiến trúc khang trang bề thế. Rồi một số nhà thờ của các bậc đại khoa đã được cấp bằng di tích lịch sử văn hóa như: đền thờ cụ Tiết nghĩa Đàm Thận Huy, đền thờ Trạng nguyên Nguyễn Giản Thanh, đền thờ Quốc sư Đàm Công Hiệu, đền thờ Quận công Đàm Đình Cư, đền thờ cụ Hoàng giáp Đỗ Đại Uyên… Nghề chạm khảm của làng Mạc từ ấy đã được nhân rộng, nhiều người biết đến và được đánh giá cao.
Người thợ đang miệt mài từng chi tiết, tạo hồn cho tác phẩm
Trải qua thăng trầm lịch sử, nghề chạm khắc gỗ ở Hương Mạc thực sự phát triển vào đầu những năm 1990. Bằng khối óc, bàn tay khéo léo của mình, những nghệ nhân, người thợ làng nghề vẫn lưu giữ được những giá trị tinh hoa của sản phẩm truyền thống. Cùng với sự sáng tạo trong các công đoạn xử lý nguyên liệu, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất, không ngừng nâng cao chất lượng, đổi mới mẫu mã sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ…, giúp sản xuất làng nghề ngày càng phát triển. Đến nay sản phẩm của Hương Mạc đã có mặt khắp nơi trong đất nước và vươn sang một số thị trường nước ngoài như Trung Quốc, Đài Loan….
Hầu như món hàng nào người làng Hương Mạc cũng đều chế tác được.
*Đồ gỗ nội thất cao cấp như: bàn ghế, giường, tủ, sập, kệ, bàn ghế ăn,…
*Đồ thờ: bàn thờ, tủ thờ, ban thần tài, hoành phi, câu đối, các loại tượng gỗ, lộc bình…
*Các loại tranh gỗ treo tường như: tranh tứ quý, tranh phong thủy, tranh tứ linh và rất nhiều loại tranh bằng gỗ các loại khác.
*Đồ gỗ trang trí như: đồng hồ cổ, cặp lộc bình cổ, khay nước bằng gỗ, giá ngà, khay trà cổ….
*Đồ nội thất văn phòng: kiểu cổ, tân cổ...
*Đồ nội thất khách sạn: cao cấp...
*Quà tặng gỗ mỹ nghệ.
Nguyên liệu được sử dụng ở đây là gỗ tự nhiên, và thường là loại gỗ quý hoặc hiếm như: gỗ lim, trắc, mun, hương đá, hương xám, cẩm lai, gõ đỏ, cà te, nghiến… Có những loại gỗ bán và mua theo kg, giá vài chục đến cả trăm nghìn đồng. Vậy nên không hiếm những bộ đồ gỗ có giá lên đến hàng trăm triệu - và cả tỷ đồng ở làng Hương Mạc.
Thị trường tiêu thụ chính của đồ gỗ Hương Mạc là cả trong và ngoài nước như Trung Quốc, Lào, Camphuchia, Malaysia…
Toàn xã hiện có gần 5.000 hộ, trong đó tỷ lệ hộ dân làm nghề đồ gỗ mỹ nghệ chiếm từ 80 - 85%; có khoảng 50 công ty, hợp tác xã chuyên sản xuất, kinh doanh mỹ nghệ; 05 người được công nhận “Nghệ nhân thủ công mỹ nghệ”.
Trên địa bàn xã có 8 dự án cụm công nghiệp, khu dịch vụ làng nghề và giới thiệu sản phẩm với tổng diện tích quy hoạch là 70,5ha, trong đó nhiều dự án đã đi vào hoạt động.
Mỗi năm, doanh thu từ sản xuất tiểu thủ công nghiệp và thương mại - dịch vụ trên địa bàn xã đạt khoảng 450 tỷ đồng (chiếm tới 90% tỷ trọng cơ cấu kinh tế của địa phương). Đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0,4%. Cơ sở hạ tầng xã hội được chú trọng đầu tư đồng bộ, năm 2016, xã Hương Mạc được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới.
Vẫn còn đó nhiều khó khăn, thách thức
Mặc dù làng nghề gỗ mỹ nghệ Hương Mạc hiện đã khẳng định được chỗ đứng của mình trên thị trường, tuy nhiên vẫn có nhiều khó khăn, thách thức.
Đó là về đặc thù sản phẩm, chưa phong phú, còn mang tính thủ công và đậm nét văn hóa truyền thống Á Đông. Bên cạnh đó, nguyên liệu, giá cả, biến động thị trường và xu hướng tiêu dùng thay đổi, thiếu nguồn lao động có tay nghề cũng là những thách thức đáng kể khác.
Một nghịch lý là kinh tế càng phát triển, đời sống càng hiện đại thì thị phần của đồ gỗ mỹ nghệ truyền thống càng bị thu hẹp. Các sản phẩm của Hương Mạc phần lớn là những sản phẩm mang tính truyền thống, phù hợp với không gian rộng với các các chi tiết chạm trổ, kiểu dáng cồng kềnh. Về tương lai thì Hương Mạc phải tìm được hướng đi riêng cho làng nghề, cần mạnh dạn phát triển các dòng sản phẩm mới cho phù hợp xu hướng và phù hợp với từng thị trường đặc thù riêng. Cải tiến sản phẩm để phù hợp với xu thế, mở rộng đối tượng khách hàng, trong khi vẫn tận dụng được ưu thế về sản xuất và tay nghề để tạo điểm nhấn riêng. Ví như thị trường châu Âu họ rất ưa các đồ nội thất gỗ tự nhiên nhưng theo phong cách riêng của họ - văn hóa châu Âu (không phải Á Đông).
Bộ bàn ghế gỗ cao cấp chạm trổ tinh xảo dưới bàn tay của các nghệ nhân
Nguồn nguyên vật liệu mà làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ sử dụng chủ yếu là gỗ tự nhiên quý như gỗ gụ, gỗ mun, hương đá, hương xám, gõ đỏ, gỗ chắc, nu nghiến, cẩm lai… Đa phần các loại gỗ trên đều đã bị cấm khai thác ở Việt Nam, nguồn hợp pháp còn rất ít. Gỗ nhập từ Lào, Cam-pu- chia có chất lượng tốt nhưng cũng không còn nhiều. Gỗ nhập từ Nam Phi, ca mơ run,…chất lượng không tốt bằng và ngày càng khó khăn do các quy định về xuất xứ và bảo vệ môi trường. Có thể nói nguồn nguyên liệu cho làng nghề ngày càng khan hiếm, độ quý của sản phẩm tăng nhưng giá thành cũng ngày càng cao. Vấn đề xuất xứ gỗ cũng là rảo cản khi muốn mở rộng thị trường ra các nước phát triển như Châu Âu, Mỹ, Nhật…Vì vậy, làng nghề Hương Mạc cần mở rộng ứng dụng các loại gỗ mới, nguyên liệu mới trong sản xuất. Mạnh dạn sử dụng các loại gỗ rừng trồng, gỗ nhập khẩu có tính chất cơ lý cao như óc chó, sồi…là những gỗ có giá thành rẻ, nguyên liệu dồi dào, xuất xứ rõ ràng…để sản xuất các mẫu sản phẩm trẻ trung, đáp ứng các đơn hàng lớn, đơn hàng xuất khẩu. Tăng cường nghiên cứu sản phẩm mới kết hợp giữa gỗ với nệm mút, da, vải nỉ, vàng, đồng,…
Các cơ sở sản xuất cần có sự liên kết với nhau trong việc tìm hướng mở rộng thị trường, cả tiêu thụ nội địa và xuất khẩu. Theo đó hướng đến thị trường nhiều nước hơn nữa, không bó hẹp tại một nước để tránh tình trạng ùn hàng, không xuất khẩu được ở nước này sẽ có bạn hàng ở nước khác, đồng thời liên kết thành lập hội ngành nghề, chia sẻ về kinh nghiệm, hỗ trợ nhau về vốn.
Bên cạnh đó, về phía chính quyền địa phương cần tích cực đẩy mạnh tạo điều kiện giúp các hộ sản xuất, doanh nghiệp vay vốn ngân hàng để đầu tư trang thiết bị máy móc, thu mua nguyên liệu về đến nơi sản xuất.
Hy vọng với những giải pháp tích cực và đồng bộ, sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, thời gian tới làng nghề truyền thống sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ Hương Mạc sẽ tiếp tục phát triển hơn nữa, đóng góp nhiều hơn nữa vào phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Thanh Hoa
Tin liên quan
Tin mới hơn

Những làng dệt thổ cẩm ở Tây Bắc
09:38 | 09/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Theo dấu tằm tơ
09:37 | 09/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lan tỏa hương vị bánh gai xứ Dừa
11:04 | 08/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Nghề Truyền Thống Hồi Sinh Nhờ Thương Mại Điện Tử
09:04 | 07/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: Bảo tồn và phát triển Làng nghề dệt thổ cẩm xã Vĩnh Hiệp
09:04 | 07/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thái Bình: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống
10:04 | 06/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Làng gốm Bàu Trúc – Bảo tồn và phát triển di sản gốm Chăm trong thời hiện đại
10:04 | 06/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bảo tồn và phát triển làng nghề Hà Nam trong xu thế mới
12:19 | 05/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Về thăm làng nghề bánh phồng Sơn Đốc hơn trăm năm tuổi
12:15 | 05/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phụ nữ Tây Hồ chung tay bảo tồn nghề truyền thống: Hành trình từ những búp sen
10:39 | 29/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề làm cờ Tổ quốc tất bật trước dịp kỉ niệm ngày giải phóng miền nam, thống nhất đất nước
10:18 | 29/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Mặc áo mới” cho sản phẩm làng nghề gỗ
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Trần Văn Việt thổi hồn vào đá
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

10 làng nghề lâu đời nổi tiếng ở Bắc Giang
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Mang du lịch, ẩm thực, làng nghề Việt Nam đến châu Âu
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

5 làng nghề miền Tây có truyền thống lâu đời
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Người đàn ông thổi hồn vào từng thớ gỗ
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề làm dưa bồn bồn
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Những người giữ hồn đất nung tại Lò lu Đại Hưng
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề thúng chai với 'tuyệt chiêu' chống thấm
10:04 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lào Cai: Nghề làm nón lá cọ Bản Liền
10:04 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ba Vì (Hà Nội): Chi hội cựu Công an xã Phú Đông góp phần xây dựng nông thôn mới
09:59 Nông thôn mới

Diễu hành xe đạp làng nghề
09:41 Tin tức

Hà Nội: Thành lập 2 cụm công nghiệp làng nghề vốn gần 370 tỷ đồng
09:40 Nghiên cứu trao đổi

Thành phố biển Quy Nhơn rực rỡ sắc vàng hoa lim xẹt
09:39 Du lịch làng nghề

Những làng dệt thổ cẩm ở Tây Bắc
09:38 Làng nghề, nghệ nhân