Phú Yên: Lẫm An Nghiệp - công trình kiến trúc cổ trên 100 năm
Công trình kiến trúc cổ trên 100 năm
An Nghiệp là một làng cổ nằm bên bờ tả ngạn sông Ba, hiện tọa lạc tại khu phố Định Thắng 1, thị trấn Phú Hòa, huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Trong quá trình lập làng, cộng đồng cư dân xây dựng lẫm An Nghiệp.
![]() |
Lẫm An Nghiệp tại khu phố Định Thắng 1, thị trấn Phú Hòa, huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên |
Lúc đầu lẫm được xây dựng với vật liệu bằng tre, gỗ, vách đất, mái lợp tranh, có chức năng là nơi chứa lúa của làng. Đến đầu thế kỷ XX, lẫm được trùng tu, xây dựng lại bằng vật liệu xi măng, mái lợp ngói âm dương, bên trong là hệ thống cột, kèo bằng gỗ tốt. Mặt tiền của lẫm được trang trí tỉ mỉ họa tiết hoa lá và các câu đối Hán Nôm.
Phần trên mặt tiền có đính các mảnh sành sứ với 4 chữ Hán “An Nghiệp tự lẫm” (lẫm làng An Nghiệp), trên mái là 2 cặp lân. Lúc này lẫm An Nghiệp đã chuyển đổi chức năng không còn là nơi chứa lúa mà thờ phụng Thành hoàng, các vị tiền hiền, hậu hiền của làng. Trong gian điện thờ của lẫm chia làm 3 ban thờ: Chính giữa là thờ thần Thành hoàng, bên phải thờ tiền hiền, bên trái thờ hậu hiền. Trước 3 ban thờ là 3 tấm nghi thêu rồng phụng làm gia tăng sự linh thiêng của gian thờ.
![]() |
Gian điện thờ của lẫm chia làm 3 ban thờ: Chính giữa là thờ thần Thành hoàng, bên phải thờ tiền hiền, bên trái thờ hậu hiền. |
Năm 1949, cơn bão lớn làm cho lẫm An Nghiệp bị sập. Sau đó người dân góp tiền và công sức tu sửa, thay mái ngói. Trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, lẫm An Nghiệp bị ảnh hưởng nên hư hỏng, xuống cấp. Năm 2003, lẫm An Nghiệp được trùng tu, tôn tạo khang trang như ngày nay bằng nguồn kinh phí quyên góp trong Nhân dân. Mặt tiền của lẫm được giữ nguyên như lúc đầu xây dựng cách đây trên 100 năm, nên vẫn giữ được nét cổ kính của một di tích văn hóa lâu đời, trải qua bao thăng trầm của thời cuộc.
Diện tích của điện thờ lẫm An Nghiệp có chiều dài và rộng đều 9m, người dân địa phương thường gọi là lẫm vuông. Mỗi khi tế lễ tại lẫm, người dân thường truyền tụng nhau về công đức của các bậc tiền hiền có công khai hoang lập ấp cho làng được đưa vào thờ phụng tại lẫm, nên lẫm An Nghiệp còn được gọi là nhà tiền hiền.
Tín ngưỡng tâm linh của cư dân
Với lịch sử trên 100 năm, lẫm An Nghiệp là chứng tích quan trọng trong quá trình khai hoang lập làng của cộng đồng cư dân đồng bằng Tuy Hòa. Lẫm An Nghiệp là công trình phục vụ nhu cầu tín ngưỡng tâm linh của cư dân địa phương. Trước năm 1945, việc tế lễ diễn ra 2 lần trong năm gọi là xuân kỳ thu tế. Trong hai cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, việc tế lễ bị gián đoạn.
![]() |
Ông Phạm Văn Phụng hằng ngày thắp hương các ban thờ |
Thời kỳ kháng chiến chống Pháp, lẫm An Nghiệp được trưng dụng làm trường học giảng dạy học sinh cấp tiểu học của địa phương. Khi lẫm được trùng tu cho đến nay, việc cúng tế được khôi phục theo nghi thức truyền thống, có đọc chúc văn và tấu nhã nhạc với sự tham gia đông đảo các tầng lớp Nhân dân.
Ông Phạm Văn Phụng (53 tuổi) hiện đang sinh sống tại khu phố Định Thắng 1, thị trấn Phú Hòa, huyện Phú Hòa, cho biết: Lễ tế diễn ra vào ngày 12 tháng Giêng hằng năm. Lễ vật để dâng cúng Thành hoàng và các bậc tiền hiền, hậu hiền là hương đăng, hoa quả và thịt gà, thịt heo. Việc tế lễ tại lẫm An Nghiệp được Ban quản lý lẫm tổ chức, cầu cho mưa thuận gió hòa, mọi việc làm ăn của cư dân trong làng đều thuận lợi, may mắn. Đây cũng là dịp để bà con trong làng gia tăng sự đoàn kết, giúp đỡ nhau trong cuộc sống. Nhiều người đi làm ăn nơi xa nhớ ngày tế lễ cũng về tham dự, thắp nén hương tạ ơn Thành hoàng và các bậc tiền, hậu hiền của làng.
Ông Phạm Văn Phụng chia sẻ: Lẫm An Nghiệp được trùng tu tôn tạo, nhưng theo thời gian lẫm đã xuống cấp hư hỏng, bà con địa phương mong muốn các cấp chính quyền quan tâm, các mạnh thường quân hảo tâm hỗ trợ giúp đỡ kinh phí, để lẫm được tôn tạo, sửa chữa làm mới lại những vết tích cũ, gìn giữ nơi thờ phụng tín ngưỡng cho bà con xa quê hương, khách tham quan du lịch cùng Nhân dân địa phương hội tụ về lẫm chiêm bái, thắp nén hương tạ ơn các bậc tiền hiền và cầu an phước lành đến cho gia đạo.
Dù trải qua bao biến đổi của thời gian, lẫm An Nghiệp vẫn là trung tâm tín ngưỡng của cộng đồng cư dân địa phương, là nơi dân làng gửi gắm những mong ước vào vị thần phò trợ cho làng, ghi ơn các bậc tiền nhân có công tạo lập làng qua các thời kỳ. Việc cộng đồng cư dân địa phương gìn giữ, tu tạo kiến trúc lẫm An Nghiệp và duy trì các phong tục, tín ngưỡng của làng, góp phần vào việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc.
Tin liên quan
Tin mới hơn

Trường THCS Nguyễn Trường Tộ- Điểm sáng của ngành giáo dục Thủ đô
14:01 | 15/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Nâng tầm Lễ hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc
11:15 | 15/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Phong trào thi đua yêu nước tạo động lực cho Gia Lai phát triển toàn diện bền vững
09:09 | 15/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Cầu Long Biên - Cây cầu bắc qua miền yêu thương
12:00 | 12/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Làng nghề truyền thống trong dòng chảy “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”
11:00 | 12/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Triển lãm thành tựu Đất nước: Bảo đảm phục vụ tốt nhất nhu cầu của Nhân dân cho đến khi kết thúc Triển lãm
09:47 | 10/09/2025 Văn hóa - Xã hội
Tin khác

Gia Lai tăng cường kết nối cung - cầu lao động, bảo đảm an sinh xã hội cho người lao động
09:51 | 09/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Nhạc sĩ, ca sĩ Phạm Mai Hiền Xuân: Tỏa sáng với những giải thưởng âm nhạc
10:53 | 07/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Lãnh đạo Thành phố Hà Nội tham quan hai không gian trưng bày đặc sắc của Thu đô tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia Việt Nam
22:49 | 06/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Mừng Lễ Vu Lan báo hiếu 2025
10:49 | 05/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Pháo hoa rực sáng bầu trời Hà Nội mừng Quốc khánh 2-9
09:42 | 03/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Gia Lai: Triển lãm “Hồn của đất” tôn vinh tinh hoa gốm sứ và bản sắc văn hóa Việt
18:23 | 31/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Chiến dịch “Tự hào Việt Nam - Nhuộm đỏ không gian mạng” mừng Quốc khánh 2-9
09:28 | 29/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Khai mạc Triển lãm “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”: Bức tranh toàn cảnh về khát vọng Việt Nam
23:58 | 28/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Gia Lai: Rộc Tưng - Gò Đá dấu ấn 800.000 năm và khát vọng vươn ra thế giới
14:16 | 28/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Mùa hè đỏ lửa ở Thành cổ Quảng Trị
09:26 | 28/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Cách mạng Tháng Tám và khát vọng đi tới phồn vinh của dân tộc Việt Nam
11:19 | 27/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Phương án vận hành xe buýt và đường sắt đô thị trong ngày 27-8
10:08 | 27/08/2025 Tin tức

94 gian hàng ẩm thực, OCOP, làng nghề được trưng bày tại Lễ hội tinh hoa Đại ngàn - Biển xanh hội tụ 2025
09:26 | 27/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Người con Hậu Giang dành cho miền đất nghĩa tình
15:36 | 26/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Ngày tựu trường – Nơi yêu thương khởi nguồn tri thức
15:33 | 26/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Bà Rịa – Vũng Tàu: Khuyến công tạo động lực cho phát triển công nghiệp bền vững
14:59 Khuyến công

Trường THCS Nguyễn Trường Tộ- Điểm sáng của ngành giáo dục Thủ đô
14:01 Văn hóa - Xã hội

Nâng tầm Lễ hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc
11:15 Văn hóa - Xã hội

Những đôi tay giữ lửa ở làng gốm đỏ bên bờ sông Cửu Long
11:02 Làng nghề, nghệ nhân

Trám đen Hoàng Vân – “vàng đen” trên đất Bắc Ninh
10:34 Kinh tế