Trong các loại cây trồng trên địa bàn xã Phú Đô, cây chè đã tồn tại 50 năm. Vài năm trở lại đây, cây chè phát triển mạnh và hiện đã và đang trở thành loại cây trồng mũi nhọn của xã với diện tích trên 500 ha. Một trong những điểm sáng về sản xuất, chế biến và kinh doanh chè của xã Phú Đô là Hợp tác xã Nông nghiệp – Thương mại – Dịch vụ Saemaul Phú Nam 1 (gọi tắt là HTX Phú Nam 1)

Nhân viên bán hàng của hợp tác xã làng nghề Phú Nam 1

Trưa muộn, các hộ gia đình làng nghề Phú Nam 1 vẫn mải miết thu hái, cắt cành và chăm bón chuẩn bị cho vụ chè mới. Nắng rắc lên núi đồi muôn cánh tơ vàng óng ánh. Những luống chè uốn lượn biếc nõn tạo nên một khung cảnh thật
huyền diệu.

Khác với nhiều vùng trồng chè, diện tích chè của Phú Nam 1 phần lớn bao quanh những nếp nhà còn tươi màu sơn, uốn lượn bên các sườn đồi, một số trải dài trên các chân ruộng, nhiều vườn chè được trồng cạnh vườn thanh long, hoặc xen các loại cây ăn quả như nhãn, bưởi.

Cơ sở chế biến chè vừa hoàn thiện

Mấy chục năm qua, cùng với nhiều loại cây trồng, vật nuôi khác, cây chè thực sự là cây “xóa đói giảm nghèo”. Tuy nhiên, làng nghề không có tư cách pháp nhân để kí kết hợp đồng kinh tế và thu hút được các nhà đầu tư về kỹ thuật trồng, chăm sóc, chế biến, nên diện tích chè không nhiều.

Thực hiện chủ trương chuyển đổi cây trồng vật nuôi và được sự quan tâm về nhiều mặt của các cấp ủy Đảng, chính quyền, năm 2017 hợp tác xã của làng nghề thành lập và được tài trợ trong khuôn khổ “Dự án Làng thí điểm nông thôn mới Saemaul Phú Nam 1” của Hàn Quốc. Mục tiêu của dự án là giúp những khu vực dân cư khó khăn phát triển sản xuất bền vững. Từ loại cây xóa đói giảm nghèo, hiện nay chè đã trở thành loại cây làm giầu của bà con 5 năm qua Phú Nam 1 đã được đầu tư 14 tỷ đồng phát triển cơ sở hạ tầng, mở rộng diện tích trồng chè, xây dựng giàn phun nước tưới, nhà văn hóa xóm, phòng làm việc của hợp tác xã, hệ thống cân, máy hút chân không và khu chế biến chè tập trung. Khu nhà trưng bày và giới thiệu sản phẩm chè trị giá 2,6 tỷ đồng cũng đã mở cửa đón các đoàn khách trong nước và quốc tế cùng mọi người tới tham quan, thưởng trà.

Thu hái chè tại làng nghề Phú Nam 1

Hợp tác xã đảm nhận tập huấn kĩ thuật, hướng dẫn các hộ gia đình trồng chè tuân thủ nghiêm ngặt mọi quy định về kỹ thuật trồng, chăm sóc và chế biến, đảm bảo sản xuất chè sạch, an toàn. Phối hợp với các cấp, các ngành xây dựng mã số vùng trồng, dán tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Các loại phân hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật được hợp tác xã cung ứng cho tất cả các hộ.

Tìm hiểu thực tế tôi được biết làng nghề hiện có 60 hộ gia đình thì tất cả đều trồng chè, Cây chè là một loại cây trồng chủ lực với diện tích đang cho thu hoạch là 47 ha, trong đó có 15 ha trồng theo tiêu chuẩn VietGAP, sản lượng bình quân đạt 12 tấn chè búp tươi/ năm. Giống chè được trồng ở đây là: Thúy Ngọc, chè lai F1, Trung du, nhiều nhất là Tri 777. Các loại chè này có ưu điểm là khi trồng cho tỷ lệ sống cao. Khả năng chống chịu sâu bệnh và thích ứng khá tốt với điều kiện khí hậu thổ nhưỡng địa phương. Cây sinh trưởng khỏe, mật độ búp dày và mập, thích hợp cho chế biến chè đặc sản.

Toàn bộ diện tích chè đã được trang bị giàn tưới tự động. Mô hình sản xuất chè theo phương thức hộ gia đình, hợp tác xã hỗ trợ giống, kỹ thuật, phân bón, quảng bá thương hiệu, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm và quản lý toàn bộ mẫu mã bao bì, tem truy xuất nguồn gốc bước đầu phát huy hiệu quả.

Phú Nam 1 đã có không gian trưng bày và chế biến trà khang trang

Saemaul Phú Nam 1 đang sản xuất 7 loại chè: Phú Nam Trà đinh, Trà Tôm nõn đặc biệt, Trà Tôm nõn đặc sản, Kim Ngọc trà, Trà Móc câu đặc biệt, Trà móc câu đặc sản, Trà xanh đặc sản. Năm 2021, sản phẩm Trà Tôm nõn của hợp tác xã đã đạt tiêu chuẩn OCOP hạng 4 sao.

Chị Nguyễn Thị Hoàng, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp-Thương Mại- Dịch vụ Saemaul Phú Nam 1 khẳng định: “Thời gian tới, bên cạnh việc tăng diện tích trồng chè mới, hợp tác xã tập trung vận động và hướng dẫn các hộ xã viên lựa chọn giống chè chất lượng cao, mở rộng diện tích trồng theo tiêu chuẩn VietGAP. Sản xuất chè sạch, chè an toàn là hướng đi làng nghề và hợp tác xã đã xác lập. OCOP chính là giải pháp nâng cao giá trị cây chè, ngoài Trà Tôm nõn, chúng tôi đang phấn đấu để có thêm nhiều sản phẩm đạt tiêu chuẩn đó”.

Để có thể nâng cao sản lượng thu mua, tiêu thụ chè cho bà con nông dân, hợp tác xã đã tích cực quảng bá, giới thiệu sản sản phẩm Phú Nam 1 bằng nhiều hình thức. Không chỉ tham gia hội chợ, lễ hội, lễ vinh danh làng nghề của huyện và tỉnh, hợp tác xã còn mang chè tham gia hội chợ tại Phú Xuyên, Vân Từ (Hà Nội) và sang cả hội chợ tại Quảng Châu (Trung Quốc) bán giới thiệu, tìm kiếm khách hàng...

Tuy nhiên, do cây chè mới phát triển mạnh những năm gần đây, việc tiêu thụ sản phẩm của Saemaul Phú Nam 1 chưa hẳn đã hết khó khăn. Phần lớn sản lượng chè vẫn tiêu thụ qua các kênh nhỏ lẻ, phân tán, chưa có những đầu mối tiêu thụ và các hợp đồng lớn với bạn hàng. Từ ngày nhà trưng bày, giới thiệu sản phẩm trà và khu chế biến sản phẩm tập trung đi vào hoạt động, sản phẩm trà Saemaul Phú Nam 1 và cây chè trên vùng đất này được nhiều người biết tới hơn và có thêm cơ hội phát triển.

Nhấp li trà thơm đượm, màu vàng xanh, thoảng nhẹ mùi cốm, uống xong có vị ngọt lắng sâu trong vị giác không thua kém bất cứ một loại chè nơi nào khác, tôi tin rằng, những ai đã thưởng thức hương vị trà Saemaul Phú Nam 1 sẽ rất ấn tượng.

Ngắm nhìn những nương chè ngời ngợi màu xanh nõn ánh lên như ngọc, chúng tôi không khỏi bồi hồi xúc động và vui mừng trước thành quả bước đầu người dân đã cần cù tạo dựng. Dường như trên những nương chè tươi non, cả bốn mùa sắc xuân luôn ngập tràn và những mùa hương thơm ngát bay lên.

Bài và ảnh Phan Thái