Hà Nội: 32°C Hà Nội
Đà Nẵng: 31°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 31°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 31°C Thừa Thiên Huế

Cần Thơ: “Triết lý” của dân xóm thúng

LNV - Theo gia đình từ Quảng Ngãi vào định cư ở Yên Hạ, quận Cái Răng, TP Cần Thơ năm 16 tuổi (1966), ba thế hệ trôi qua, gia tộc này giữ được ý nguyện đã sống ở đây thì phải làm cái gì coi cho được dù đó là xóm thúng...
Cái xóm nhỏ ở Yên Hạ nơi ông Hai Hiến (Tô Hiến) túc tắc làm những món hàng từ mây tre, từng có biệt danh xóm thúng - chuyên làm dụng cụ đong lúa gạo cho chành, vựa - theo ký ức của những người trong xóm.

Bây giờ thì chỉ còn một mình ông giữ nghề. Ông Hai Hiến nói có khi người ta đặt làm cái rổ đựng bánh mì, cái sề bắt mâm phối cỗ, cái gàu tát nước hay cái sàng, cái vừng bắt tấm… hễ đặt cái gì thì ông làm cái nấy. Hỏi ra thì phần lớn là làm đồ trang trí, vật dụng mỹ nghệ từ mây tre.


Ông Hai Hiến và Út Ngôn vẫn ẩn nhẫn làm những món hàng “handmade”. Ảnh: Ch.L


Khác với hồi xưa, cả xóm tập trung đan thúng, sề, nia, sàng, mẹc… gắn với chành vựa lúa gạo ở Cái Răng. “Hồi đó, những đồng hương từ thôn Thủy Triều, xã Phổ Văn, huyện Ðức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, vào đây làm nghề và mua bán hàng đan đát rồi hình thành xóm thúng ở Yên Hạ” - ông Hai Hiến vẻ mặt tươi rói kể.

Thời đó không chỉ dân miền Trung mà bà con chung quanh thấy mình làm thì họ cũng học nghề làm theo. Cả xóm, 60-70 hộ làm nghề này, lập thành tổ hợp. Chiều chiều ai nấy trải đệm, người vót nan - kẻ đan, cười nói vui vẻ lắm.

Chung quanh là những chành gạo, đong lúa gạo theo lít, táo, giạ… Một táo là 20 lít, cái thúng giạ đong đúng 40 lít, tương đương khoảng 20-22kg lúa bây giờ… Người mần ruộng, dân lái lúa (sau này gọi là hàng xáo), chành vựa, nhà máy xay xát… cần gì, xóm thúng cung đủ hết, rồi từ từ bán lan sang tỉnh khác. Không chỉ ở Sa Ðéc, Vĩnh Long… và nhiều nơi khác cũng tìm tới.

“Nhờ hàng tốt, chuẩn mực, bền chắc nên thúng, táo từ xóm thúng trở thành dụng cụ đo lường thông dụng từ ngoài chợ vô trong quê” - ông Hai Hiến nói.

Vào thời đó, xóm thúng không có công cụ kỹ thuật gì ghê gớm lắm nhưng cái hay của dân xóm thúng là táo, thúng hay bất kỳ công cụ gì cần thiết để đo lường thì họ đều làm chính xác.

Hồi mới định cư ở Yên Hạ, chỉ có 2-3 hộ sống ở đây. Nhờ nghề đan thúng mà thành ra cái xóm. Làng nghề từ Quảng Ngãi cung nguyên liệu, về sau nhu cầu tăng cao - để tối ưu hóa từng chuyến hàng - những nguyên liệu phải vót, đan sẵn gởi vô. Tàu thuyền đậu dưới sông, nhộn nhịp không kém gì bến nước của chành.

Ðến năm 1972, Hai Hiến lập gia đình, vợ chịu khó học nghề. Ông thấy “nương tử” cũng khéo tay. Cái xóm có thêm người giỏi nghề, nhưng ông phải nhập ngũ theo lệnh tổng động viên. Khi hòa bình lập lại, may mắn trở về nhà - xóm thúng vẫn nhộn nhịp. Hàng làm ra bao nhiêu, chành vựa và lái mua hết bấy nhiêu, thành ra ai cũng ăn nên làm ra. Năm 1978-1979, Nhà nước cho vay tiền, Tổ hợp vay 8 triệu đồng - thời đó lớn lắm. Hàng đan bằng tre vô cùng tiện lợi, nhà nào cũng cần xài. Có thời điểm gàu dai khan hiếm, tới mùa tát đìa, người ta đặt làm cả trăm, cả ngàn cái, làm không kịp…

Nhưng tới khi chành vựa teo tóp và kỷ nguyên đồ nhựa lan tràn, xóm thúng cạnh tranh trong thế yếu. Nghề này rất cực, lại ít tiền, đòi hỏi công phu nên mấy đứa con lớn có gia đình, làm nghề khác. Chỉ có vợ và cô con gái Út (Tô Thị Kiều Ngôn) cố gắng duy trì để an ủi ông Hai Hiến.

Khó nhất của nghề này là nguyên liệu phải mua từ miền Trung đem vô. Hồi trước mua 3 triệu thì bây giờ lên 6 triệu (10.000 sợi), đặt trước mấy tháng mới có hàng. Những làng nghề khác dùng dây gân, dây chì thay mây nhưng trong mắt ông làm vậy không đẹp, không chắc và không phải là hàng của Xóm thúng.

Ông Hai Hiến chỉ lưỡi dao đã khuyết sâu sau hàng chục năm vót nan, nói: “Bây giờ nhiều món thu nhỏ lại để trưng bày hoặc để du khách ở xa mang theo gọn gàng, vót nan kỹ hơn, nhiều công hơn, lâu hơn. Có người đặt làm nôi em bé, không kỹ thì không an toàn, không đẹp và đã không đẹp thì không giữ lâu làm gì”.

Làm kỳ công, sắc sảo thì có nhiều nơi đặt hàng mà khách nhiều thì tuổi đã cao, không còn sức để làm nữa. Kiếm người làm tiếp lại không vừa ý. Ðó là cái “rối” của ông Hai Hiến.

Ông nói: “Hồi xưa người ta nói “cùng nghề mới đan thúng, túng nghề đan nia”. Tôi lại nghĩ khác, nghề của mình thì mình cứ giữ. Có hôm chỉ làm mấy món bán được 200.000-300.000 đồng, vẫn vui!”.

Út Ngôn luôn là niềm hy vọng của ông. Cô có việc làm theo giờ hành chánh, chiều về lo cơm nước cho con cái xong thì ngồi đan những món được cha vót sẵn. “Ước ao lớn nhất là Út Ngôn giữ được nghề truyền thống” - ông Hai Hiến nói.

Hồi xưa, xóm thúng góp sức cho chành, cho nhu cầu nông nghiệp. Lâu nay, tự lực duy trì hoạt động và là dấu ấn hàng “handmade” của quận Cái Răng được nhiều nơi ưa chuộng. “Phải hiểu đó là món quà của người miền Trung đem vô Yên Hạ, vun đắp giá trị cho nơi mình đang chung sống” - ông Hai Hiến luôn dặn Út Ngôn.

Bài, ảnh: Châu Lan

Tin liên quan

Tin mới hơn

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

LNV - Trong làn sóng phát triển nông nghiệp gắn với văn hóa bản địa và thương mại hóa sản phẩm truyền thống, bánh tráng làng Tày Đam Rông đang dần khẳng định vị thế như một sản phẩm đặc trưng tiêu biểu của vùng cao phía Bắc tỉnh Lâm Đồng. Việc xác lập nhãn hiệu chứng nhận không chỉ bảo hộ sở hữu trí tuệ mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững.
Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

LNV - Vào một dịp cuối xuân, tôi đến thăm gia đình Nghệ nhân Đỗ Phi Thường. Nhà anh ở thôn 4, xã Chàng Sơn, huỵện Thạch Thất, Hà Nội (nay là xã Tây Phương, Hà Nội), địa danh này trước gọi là xóm Mã Lão, một xóm đã sinh ra nhiều người thợ mộc giỏi giang, nổi tiếng như cụ Cả Bỉnh, cụ Hai Thuyết, cụ Văn Kính, cụ Hai Xuân, Cụ cả Luân... góp phần làm đẹp và để lại cho đời nhiều tác phẩm nhà gỗ, đình, đền, chùa và những bức tranh, tượng tuyệt tác tồn tại đến ngày nay.
Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời

LNV - Nghề dệt lụa ở làng Đốc Tín, xã Đốc Tín, huyện Mỹ Đức, Hà Nội (nay là xã Hương Sơn, Hà Nội) đã có một thời gian phát triển mạnh mẽ.
Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội và Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị chuẩn bị cho Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025.
Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên

LNV - Làng hoa giấy Thanh Tiên - cái nôi của nghệ thuật làm hoa giấy truyền thống - một nghề không chỉ tạo ra những đóa hoa rực rỡ mà còn chắt lọc tinh hoa của văn hóa tâm linh, của bàn tay khéo léo và tình yêu dành cho di sản dân tộc.
Giữ hồn quê qua từng mối đan

Giữ hồn quê qua từng mối đan

LNV - Giữa vùng núi rừng xã Tân Lĩnh, tỉnh Lào Cai (xã Phan Rang, Lục Yên , Yên Bái cũ), thôn Rầu Chang vẫn rộn ràng tiếng chẻ tre, vót nan – âm thanh thân quen của nghề đan rọ tôm. Nghề thủ công tưởng chừng chỉ gắn với miền sông nước nay đã bén rễ, lớn lên từ chính bàn tay cần mẫn của người vùng cao. Trải qua bao đổi thay, nghề không chỉ là kế sinh nhai mà còn là niềm tự hào, là nhịp sống không thể thiếu của người dân nơi đây.

Tin khác

Cổng làng trong lòng phố

Cổng làng trong lòng phố

LNV - Giữa nhịp sống hối hả của Hà Nội hôm nay, nơi những dòng xe cuồn cuộn lao đi như chẳng kịp níu giữ thời gian, đôi khi ta bắt gặp một khoảnh khắc chùng lại: một cổng làng cũ kỹ, rêu phong, âm thầm nép mình bên góc phố. Cổng làng - như dấu lặng giữa bản nhạ
Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng

LNV - Các sản phẩm của làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng (Lào Cai) mang nét riêng khó trộn lẫn: Họa tiết tinh xảo, màu sắc rực rỡ, vừa truyền thống vừa hiện đại, là món quà lưu niệm hấp dẫn du khách.
Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước

LNV - Được thiên nhiên ưu đãi chất đất đỏ độc đáo, Vĩnh Long từ lâu đã nổi tiếng là thủ phủ gốm của miền Tây Nam bộ. Giữa biến động thời cuộc và sự mai một của làng nghề truyền thống, nơi đây hiện đang thắp lại ngọn lửa nghề bằng sự kết hợp giữa di sản và đổi mới, với vai trò tiên phong của những người nghệ nhân giàu tâm huyết.
Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề

LNV - Nằm cách TP. Huế khoảng 7km về hướng Tây Nam, làng hương Thủy Xuân (TP Huế) ẩn mình dưới chân đồi Vọng Cảnh, bên dòng sông Hương thơ mộng. Nơi đây, từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm hương trầm thơm trên đất thần kinh của người dân đã nức tiếng xa gần. Trong những năm trở lại đây, làng hương này còn trở thành địa điểm tham quan đặc sắc của du khách trong và ngoài nước.
Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên

LNV - Với định hướng và mong muốn phát triển dài hạn tại Việt Nam, thương hiệu trà sữa CHAGEE xem việc đồng hành giúp bà con nông dân xây dựng mô hình vùng nguyên liệu thí điểm là hành động cần thiết để góp phần thúc đẩy nông nghiệp bền vững, minh bạch và gắn kết với cộng đồng địa phương.
Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống

LNV - Sáng 3/7, UBND thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị về việc tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025. Đồng chí Nguyễn Mạnh Quyền, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội và đồng chí Võ Văn Hưng, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì hội nghị.
"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

LNV - Nếu phải xác định một điểm khởi đầu cho hành trình chuyển đổi số tại huyện Phú Xuyên, thì đó không phải là hạ tầng, công nghệ hay những con số đầu tư hàng chục tỷ đồng, mà chính là yếu tố con người - những người dám nghĩ, dám làm, dám tiên phong.
Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

LNV - Giữa dòng chảy hiện đại hóa, những nghề truyền thống như dệt thổ cẩm và đan lát của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ (tỉnh Quảng Ngãi) vẫn được gìn giữ bền bỉ qua nhiều thế hệ. Không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao, các sản phẩm thủ công còn là biểu tượng văn hóa độc đáo, gắn liền với đời sống núi rừng và tâm hồn người Hrê. Nhờ đôi bàn tay khéo léo của những nghệ nhân, những nghề xưa không chỉ sống lại mà còn trở thành điểm nhấn trong phát triển du lịch cộng đồng địa phương.
Mùa sen ở hồ Tây

Mùa sen ở hồ Tây

LNV - Vào dịp tháng 6 này, trên khắp các ao, đầm trồng sen ở khu vực hồ Tây (quận Tây Hồ) rộn ràng không khí thu hoạch, chụp ảnh với hoa. Sen trồng ở đây là sen bách diệp với bông to có 100 cánh, mùi thơm đượm mang một nét đặc trưng riêng của hồ Tây mà không nơi nào có được.
Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

LNV - Bắc Ninh là một tỉnh nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống, trong đó phải kể đến làng nghề đúc đồng Đại Bái, trước đây gọi là làng Văn Lãng (hay còn gọi là làng Bưởi Nồi), thuộc xã Đại Bái, huyện Gia Bình. Từ lâu, làng đã nổi danh với nghề đúc đồng, chuyên sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo.
Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

LNV - Việc đưa các sản phẩm làng nghề lồng ghép trong các cuốn sách là cách thức hiệu quả để quảng bá thương hiệu, tăng cơ hội xuất khẩu.
Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

LNV - Hà Nội là mảnh đất hội tụ tinh hoa văn hóa dân tộc, nơi lưu giữ hơn 1.350 làng nghề và làng có nghề truyền thống. Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề đang đứng trước nhiều thách thức. Chương trình 'Mỗi xã một sản phẩm' (OCOP) được xác định là một trong những giải pháp chiến lược giúp Hà Nội bảo tồn văn hóa làng nghề một cách hiệu quả và bền vững.
Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

LNV - Theo UBND huyện Gia Lâm, UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 2738/QĐ-UBND, cho phép Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp xã Dương Xá sử dụng địa danh “Dương Xá” để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Nông sản chế biến Dương Xá”.
Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

LNV - Trong số sáu cá nhân vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân” vì những cống hiến đặc biệt trong gìn giữ và phát huy di sản nghề thủ công mỹ nghệ, tỉnh Quảng Nam vinh dự có hai đại diện: Ông Lê Đức Hạ (nghệ nhân gốm ở TX Điện Bàn) và ông Huỳnh Sướng (nghệ nhân mộc tại TP Hội An).
Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”

Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”

LNV - ’’Nơi tôi sinh: Làng Phùng Xá- Huyện Thạch Thất gần Chùa Thầy- một làng quê nghèo nhưng dân quê tôi thật thà lắm… “ Một câu nói cũng rất thật thà chân chất đến từ người đàn ông có ánh mắt kiên định, khuôn mặt sáng có chút lãng tử như một hoạ sĩ. Đó là anh Chu Văn Ân, nghệ nhân gỗ lũa Trai Vàng.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Triển lãm Liên hoan du lịch, ẩm thực, làng nghề Vĩnh Phúc năm 2025

Triển lãm Liên hoan du lịch, ẩm thực, làng nghề Vĩnh Phúc năm 2025

LNV - Vừa qua, Triển lãm Liên hoan du lịch, ẩm thực, làng nghề Vĩnh Phúc năm 2025 đã mang lại nhiều trải nghiệm hấp dẫn cho du khách và cơ hội hợp tác thiết thực cho cộng đồng doanh nghiệp.
Tây Ninh thực hiện gần 70 đề án khuyến công

Tây Ninh thực hiện gần 70 đề án khuyến công

LNV - Công tác khuyến công ở Tây Ninh đã lan tỏa lợi ích, giúp các cơ sở, doanh nghiệp công nghiệp nông thôn cải thiện năng suất, tăng doanh thu và lợi nhuận.
Thanh Hoá: Khuyến công thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn và chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Thanh Hoá: Khuyến công thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn và chuyển dịch cơ cấu kinh tế

LNV - Hoạt động khuyến công tại Thanh Hóa đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển công nghiệp nông thôn, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá. facebook
Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận

LNV - Trong làn sóng phát triển nông nghiệp gắn với văn hóa bản địa và thương mại hóa sản phẩm truyền thống, bánh tráng làng Tày Đam Rông đang dần khẳng định vị thế như một sản phẩm đặc trưng tiêu biểu của vùng cao phía Bắc tỉnh Lâm Đồng. Việc xác lập nhãn hiệu chứng nhận không chỉ bảo hộ sở hữu trí tuệ mà còn mở ra cơ hội phát triển bền vững.
Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng

LNV - Vào một dịp cuối xuân, tôi đến thăm gia đình Nghệ nhân Đỗ Phi Thường. Nhà anh ở thôn 4, xã Chàng Sơn, huỵện Thạch Thất, Hà Nội (nay là xã Tây Phương, Hà Nội), địa danh này trước gọi là xóm Mã Lão, một xóm đã sinh ra nhiều người thợ mộc giỏi giang, nổi tiếng như cụ Cả Bỉnh, cụ Hai Thuyết, cụ Văn Kính, cụ Hai Xuân, Cụ cả Luân... góp phần làm đẹp và để lại cho đời nhiều tác phẩm nhà gỗ, đình, đền, chùa và những bức tranh, tượng tuyệt tác tồn tại đến ngày nay.
Giao diện di động