Nỗ lực của nữ kỹ sư Nguyễn Thị Hồng

Bà Nguyễn Thị Hồng, Giám đốc Công ty Cổ phần Dược thảo Thiên Phúc là một trong 09 nữ nông dân Việt Nam xuất sắc 2021. Bà Hồng xuất phát điểm từ một cử nhân tốt nghiệp khoa Công nghệ Sinh học, Trường đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội. Bà là một trong những người đầu tiên nghiên cứu và phát triển thành công mô hình nuôi trồng và chế biến đông trùng hạ thảo tại Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Hồng - Giám đốc Công ty Cổ phần Dược thảo Thiên Phúc bên sản phẩm đông trùng hạ thảo của mình - Ảnh: An Khuê

Năm 2003, trong một lần tham gia nghiên cứu về nấm linh chi, bà Hồng tình cờ biết đến nấm đông trùng hạ thảo. Khi ấy, Việt Nam chưa có bất kỳ tài liệu nghiên cứu hay cơ sở nuôi trồng nào về loại nấm này. Xuất phát từ niềm say mê nghiên cứu khoa học, năm 2009, nữ giám đốc Dược thảo Thiên Phúc đã quyết định một mình sang Trung Quốc để học tập kinh nghiệm từ những mô hình trồng nấm đông trùng hạ thảo.

Thời gian đầu, bà Nguyễn Thị Hồng gặp rất nhiều khó khăn: “Thứ nhất, khó khăn về công nghệ. Toàn bộ công nghệ trồng đông trùng gần như chúng tôi đều phải tự mày mò. Thời điểm đó, mua giống đông trùng rất khó. Sau nhiều lần nhờ bạn bè mua giống từ Hàn Quốc, Nhật Bản không được, tôi tự sang Tây Tạng (Trung Quốc) để mua giống cũng như học hỏi thực tế về công nghệ. Những ngày đầu một thân một mình sang Trung Quốc vất vả vô cùng.

Không chỉ bất đồng ngôn ngữ trong giao tiếp, trong công việc, tôi còn phải tiết kiệm hết mức chi phí ăn, ở để dành tiền học. Tôi muốn phát triển nghề trồng nấm nên cứ cố gắng làm, cố gắng nghiên cứu khoa học, kiểu gì cũng tới đích.” – bà Nguyễn Thị Hồng, Giám đốc Công ty Cổ phần Dược thảo Thiên Phúc chia sẻ.

Sau nhiều lần thất bại, bà Hồng đã tự đúc rút được nhiều kinh nghiệm trong việc điều chỉnh các thông số nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm phù hợp trong quá trình nuôi trồng nấm. Năm 2013, Sở KH&CN TP Hà Nội đã hỗ trợ công ty của bà Hồng triển khai dự án hoàn thiện công nghệ sản xuất quả thể đông trùng hạ thảo với nguồn cơ chất tổng hợp an toàn, sẵn có ở Việt Nam trên quy mô công nghiệp.

Đông trùng hạ thảo đang trong quá trình nuôi trong môi trường vô trùng của Công ty Cổ phần Dược thảo Thiên Phúc

Bà Nguyễn Thị Hồng chia sẻ thêm: Khởi điểm chúng tôi bắt đầu nuôi cấy đông trùng hạ thảo, hàm lượng hoạt chất sinh học cordycepin (chất quan trọng nhất của đông trùng hạ thảo) chỉ có 0,37mg/g. Năm 2014, sau khi được sự hỗ trợ từ Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, chúng tôi đã nâng hàm lượng hoạt chất quý này lên 3,7mg/g, gấp 10 lần so thời điểm khởi nghiệp.

Hiện tại, Công ty Cổ phần Dược thảo Thiên Phúc đã chủ động được nguồn giống đông trùng hạ thảo. Đây là giống bản địa được lấy ở đỉnh Fansipan thuộc dãy Hoàng Liên Sơn, có khả năng sinh tồn tốt, ít bị thoái hoá. Hàm lượng hoạt chất cordycepin trong đông trùng thành phẩm của công ty lên đến 10mg/g, gấp gần 30 lần so với thời điểm ban đầu.

Vươn tầm thương hiệu Việt

Hiện nay, dược thảo Thiên Phúc đã hoàn thiện quy trình công nghệ cao đưa vào nuôi trồng đông trùng hạ thảo, mở rộng 2 cơ sở nuôi cấy trên địa bàn huyện Chương Mỹ (Hà Nội) và thành phố Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng), với tổng diện tích 15.000m2, trong đó, quy mô gần 10.000 m² tại xã Phú Nam An, huyện Chương Mỹ, Hà Nội. Các sản phẩm đông trùng hạ thảo đều được sản xuất theo tiêu chuẩn GACP và được bảo hộ thương hiệu. Công ty cung cấp ra thị trường 3 loại đông trùng hạ thảo: dạng tươi nguyên trong lọ thủy tinh, dạng khô được sấy hút chân không và sản phẩm được bào chế dạng viên đóng hộp.

Xưởng nuôi trồng ĐTHT của Thiên Phúc tại xã Phú Nam An (huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội)

Theo Bà Nguyễn Thị Vân Trang - cán bộ phòng kỹ thuật Công ty Cổ phần dược thảo Thiên Phúc, từ nguyên liệu chính là nhộng tằm, dược thảo Thiên Phúc tiến hành 2 phương pháp nuôi cấy: thứ nhất, nhân nuôi đông trùng hạ thảo trên ký chủ nhộng tằm còn sống nguyên con, được vô trùng các yếu tố vi sinh vật bất lợi, sau đó nấm Cordyceps militaris được cấy trực tiếp vào cơ thể chúng. Phương pháp còn lại là nhân nuôi nấm đông trùng hạ thảo trên môi trường cơ chất tổng hợp, gồm: gạo lứt, nhộng tằm xay nhuyễn cộng thêm nhiều loại khoáng chất và vitamin có ích chiết xuất từ giá đỗ, khoai tây. Sau khi đã chuẩn bị xong nguyên liệu sẽ cho mang đi khử trùng và cho ra các lọ cơ chất nuôi trồng đông trùng hạ thảo. Điều kiện nuôi cấy cho hệ sợi nấm phát triển và hình thành quả thể là ở nhiệt độ không khí từ 22 đến 24 độ C, cường độ chiếu sáng 700Lux. Sau 55 – 70 ngày, đông trùng hạ thảo sẽ cho thu hoạch.

Công ty cổ phần Dược thảo Thiên Phúc đã đăng ký đánh giá 5 sản phẩm tiềm năng để tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của huyện Chương Mỹ. Bên cạnh đó, cơ sở nuôi cấy đông trùng hạ thảo Thiên Phúc tại xã Phú Nam An, huyện Chương Mỹ đã góp phần tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 24 nhân công và việc làm thời vụ cho gần 30 lao động khác tại địa phương.

Các sản phẩm đông trùng hạ thảo mang thương hiệu Thiên Phúc

Các sản phẩm đông trùng hạ thảo của Thiên Phúc không chỉ được tiêu thụ rộng rãi tại 63 tỉnh thành trên cả nước mà còn được xuất khẩu ra thị trường nước ngoài và được đón nhận tại nhiều nước trên thế giới mang lại doanh thu hơn 15 tỷ đồng trong năm 2021. Bên cạnh đó, công ty đã kết nối tiêu thụ một số nông sản tại địa phương như gạo lứt, giá đỗ, khoai tây.

Theo định hướng phát triển giai đoạn 2021 – 2025, dược thảo Thiên Phúc sẽ mở rộng quy mô nuôi trồng 500kg/mẻ đông trùng hạ thảo và có tính liên tục, gối đầu. Bên cạnh đó, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, chất lượng giống để đẩy mạnh sản xuất, gia tăng giá trị sản phẩm. Đặc biệt, Công ty Cổ phần Dược thảo Thiên Phúc chú trọng đa dạng hóa sản phẩm, coi đây là kim chỉ nam cho sự phát triển thành thương hiệu bền vững và tin dùng cho người Việt, mở rộng xuất khẩu trong tương lai.