Bắc Ninh: Làng Đình Tổ có nghề làm tương lâu đời
LNV - Tương truyền nghề làm tương ở Đình Tổ huyện Thuận Thành (Bắc Ninh) có từ lâu đời, gắn với truyền thuyết về vị Trạng nguyên của nước Đại Việt, Lê Văn Thịnh. Chuyện kể rằng khi qua Đình Tổ khi về đến làng, Ngài bị ốm thèm ăn bát cháo Thái, một khúc cá nướng chấm tương. Người dân Đình Tổ lấy mốc thời gian đó là thời gian ra đời của nghề làm tương và nấu cháo Thái.
Khác với các loại tương khác, tương Đình Tổ khác được làm từ nguyên liệu chính là ngô, ngoài ra còn có đỗ tương và gạo nếp cái hoa vàng. Tất cả đều được ủ và lên men tự nhiên không dùng bất kỳ một loại hoá chất hay men phụ trợ nào.
Đỗ tương sau khi đãi sạch, để khô rồi đem rang tới khi có mùi thơm và ngả vàng. Sau khi bỏ vỏ và tách vỡ đôi, cho đỗ tương vào vại, chum sành, ngâm với nước đã đun sôi và ủ cho lên men. Trong suốt quá trình ủ ngâm, phải kiểm tra, đảo đều, vớt bọt để tương có độ sánh, mịn đạt tiêu chuẩn.
Trong lúc chờ đỗ lên men thì làm mốc (men cái). Ngô sau khi phơi khô phải sàng kỹ cho hết sạch mày và vỏ bên ngoài, chỉ giữ lại phần sọ bên trong rồi ngâm mềm. Gạo nếp cái hoa vàng vo sạch, ngâm cho nở hạt gạo rồi trộn với ngô đồ lên thành xôi và cho ủ kín trong túi ni lông hoặc túi vảiđể lên men.
Tương Đình Tổ khác biệt ở chỗ là không để cơm nếp lên men mốc xanh, mà để cơm lên men trong điều kiện yếm khí, hạn chế mất màu và mùi so với lên men tiếp xúc không khí. Công đoạn này người dân gọi là nấu mốc. Sau khi có được mốc thì đổ vào chum đỗ tương đảo đều, cứ 9 bát tương thì 2 bát muối. Tất cả nguyên liệu tiếp tục ngâm 1 tuần rồi đem xay mới tạo ra tương thành phẩm.
Chính màu của ngô đã tạo nên sắc vàng nâu cho tương. Mùi thơm của nếp hòa quyện mùi thơm của đỗ tương rang tạo nên hương vị tương thơm ngon. Độ dẻo của nếp làm cho tương thêm sánh đặc, mịn và béo ngậy chứ không loãng như một số tương khác. Do quá trình lên men tự nhiên trong nước chín, có tỉ lệ muối cụ thể nên tương Đình Tổ có độ ngọt tự nhiên, độ mặn vừa phải.
Tương ăn có giá trị dinh dưỡng cao, dùng chấm các món ăn như: rau luộc, thịt luộc, cá nướng, bánh đúc… hoặc dùng làm gia vị cho các món kho. Hiện nay, tương Đình Tổ không còn nằm trong phạm vi thôn xã nữa mà chở thành thương hiệu lớn được cả nước biết đến.
Đỗ tương sau khi đãi sạch, để khô rồi đem rang tới khi có mùi thơm và ngả vàng. Sau khi bỏ vỏ và tách vỡ đôi, cho đỗ tương vào vại, chum sành, ngâm với nước đã đun sôi và ủ cho lên men. Trong suốt quá trình ủ ngâm, phải kiểm tra, đảo đều, vớt bọt để tương có độ sánh, mịn đạt tiêu chuẩn.
Chum tương Đình Tổ
Trong lúc chờ đỗ lên men thì làm mốc (men cái). Ngô sau khi phơi khô phải sàng kỹ cho hết sạch mày và vỏ bên ngoài, chỉ giữ lại phần sọ bên trong rồi ngâm mềm. Gạo nếp cái hoa vàng vo sạch, ngâm cho nở hạt gạo rồi trộn với ngô đồ lên thành xôi và cho ủ kín trong túi ni lông hoặc túi vảiđể lên men.
Tương Đình Tổ khác biệt ở chỗ là không để cơm nếp lên men mốc xanh, mà để cơm lên men trong điều kiện yếm khí, hạn chế mất màu và mùi so với lên men tiếp xúc không khí. Công đoạn này người dân gọi là nấu mốc. Sau khi có được mốc thì đổ vào chum đỗ tương đảo đều, cứ 9 bát tương thì 2 bát muối. Tất cả nguyên liệu tiếp tục ngâm 1 tuần rồi đem xay mới tạo ra tương thành phẩm.
Chính màu của ngô đã tạo nên sắc vàng nâu cho tương. Mùi thơm của nếp hòa quyện mùi thơm của đỗ tương rang tạo nên hương vị tương thơm ngon. Độ dẻo của nếp làm cho tương thêm sánh đặc, mịn và béo ngậy chứ không loãng như một số tương khác. Do quá trình lên men tự nhiên trong nước chín, có tỉ lệ muối cụ thể nên tương Đình Tổ có độ ngọt tự nhiên, độ mặn vừa phải.
Tương ăn có giá trị dinh dưỡng cao, dùng chấm các món ăn như: rau luộc, thịt luộc, cá nướng, bánh đúc… hoặc dùng làm gia vị cho các món kho. Hiện nay, tương Đình Tổ không còn nằm trong phạm vi thôn xã nữa mà chở thành thương hiệu lớn được cả nước biết đến.
Bài, ảnh: Lam Lam
Tin liên quan
Tin mới hơn
Giữ lửa men đất Phú Lễ trong hành trình phát triển bền vững
09:29 | 17/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Giữa vùng đất Ba Tri xưa, làng nghề rượu Phú Lễ hơn trăm năm tuổi vẫn đỏ lửa qua nhiều thế hệ. Từ bí quyết men cổ truyền, Phú Lễ hôm nay đang chuyển mình thành điểm giao thoa giữa bảo tồn làng nghề, du lịch trải nghiệm và mô hình kinh tế tuần hoàn gắn với cộng đồng.
Làng nghề miền Tây vào vụ Tết
09:27 | 16/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Những ngày cuối năm, không khí sản xuất tại nhiều làng nghề đặc sản ở miền Tây trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Từ sáng sớm đến khuya, tiếng máy móc, tiếng nói cười rộn ràng vang lên khắp các xưởng sản xuất, báo hiệu mùa cao điểm phục vụ thị trường Tết đã bắt đầu. Tuy nhiên, phía sau sự tất bật ấy là những gam màu trái ngược: có nơi đầy lạc quan nhờ đơn hàng tăng mạnh, có nơi lại không khỏi lo lắng vì chi phí đầu vào leo thang, sức mua khó dự đoán.
Làng Ngâu – Hương rượu cúc chi níu giữ hồn quê Đại Thanh
15:35 | 15/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Nằm ven đô Hà Nội, làng Ngâu, xã Đại Thanh từ lâu đã được biết đến là vùng đất cần cù, nơi lưu giữ một nghề truyền thống độc đáo: nấu rượu cúc chi. Trải qua bao thăng trầm của thời gian, nghề nấu rượu nơi đây vẫn được người dân gìn giữ như một phần máu thịt của làng quê, kết tinh từ bàn tay lao động, kinh nghiệm dân gian và hương sắc của loài hoa cúc chi thuần khiết.
Đầu tư 205 tỷ đồng bảo vệ và phát huy nghệ thuật làm gốm của người Chăm
15:25 | 15/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - UBND tỉnh Khánh Hòa vừa phê duyệt Đề án Quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể “Nghệ thuật làm gốm của người Chăm” giai đoạn 2025 – 2028 và những năm tiếp theo. Đây là bước đi quan trọng nhằm bảo tồn một di sản văn hóa độc đáo đang đứng trước nguy cơ mai một, đồng thời tạo nền tảng để phát triển kinh tế xã hội gắn với du lịch và làng nghề truyền thống.
Làng nghề Thái Nguyên tìm hướng phát triển từ kinh tế sáng tạo
15:25 | 15/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Dưới tác động mạnh mẽ của chuyển đổi số, các làng nghề truyền thống đang từng bước tìm thấy hướng phát triển mới gắn với kinh tế sáng tạo. Tại Thái Nguyên, vùng đất nổi tiếng với cây chè, xu hướng này đang ngày càng rõ nét, đặc biệt với sự tham gia của lực lượng lao động trẻ.
Nghề ươm cây giống giúp Bảo Lộc phát triển kinh tế địa phương
16:00 | 13/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Hơn 150 hộ dân ở Bảo Lộc làm nghề ươm cây giống, tạo việc làm và thu nhập cao từ cây cà phê, chè, sầu riêng, và nhiều loại cây đặc trưng.
Tin khác
Nghệ thuật thủ công Việt Nam sống động cùng FOXDESIGN – Liên Hoa Vạn Phúc
15:59 | 13/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Với thông điệp kể chuyện qua giấy và ánh sáng, FOXDESIGN - Liên Hoa Vạn Phúc định hình lại nghệ thuật thủ công truyền thống trong xu hướng đương đại.
Hội thảo “Tư vấn Hỗ trợ xúc tiến thương mại sản phẩm thủ công mỹ nghệ cho các doanh nghiệp, cơ sở công nghiệp nông thôn”
12:38 | 11/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Sáng 11/12/2025, tại Phường Phủ Lý (tỉnh Ninh Bình), Trung tâm Khoa học và Công nghệ Phát triển làng nghề (Hiệp hội Làng nghề Việt Nam) phối hợp với Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) và Sở Công thương tỉnh Ninh Bình tổ chức Hội thảo “Tư vấn Hỗ trợ xúc tiến thương mại sản phẩm thủ công mỹ nghệ cho các doanh nghiệp, cơ sở công nghiệp nông thôn”.
Thành công Đại hội Hiệp hội Làng nghề thành phố Hải Phòng mở ra kỳ vọng lớn lao
10:57 | 08/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Ngày 28/11/2025 đã trở thành một dấu mốc đáng nhớ khi Đại hội Hiệp hội Làng nghề Thành phố Hải Phòng lần thứ III, nhiệm kỳ 2025 – 2030 đã khép lại với thành công rực rỡ!
Nước Mắm Việt Nam: Từ một phần di sản biển đến chiến lược phát triển bền vững
10:55 | 08/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Ngày 28/11/2025, tại thành phố Đà Nẵng, Trung tâm Công nghệ Sinh học Đà Nẵng (DBC) phối hợp cùng Đại học Yamagata (Nhật Bản), Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật - Đại học Đà Nẵng và Hiệp hội Văn hoá Ẩm thực TP. Đà Nẵng (DCCA) tổ chức Hội thảo Khoa học Quốc tế “Nước mắm và thủy sản lên men truyền thống: Di sản văn hóa, khoa học và phát triển bền vững”.
Đà Nẵng tạo dấu ấn với hội thảo quốc tế về nước mắm truyền thống
10:34 | 05/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Ngày 28/11, tại TP Đà Nẵng, Trung tâm Công nghệ Sinh học Đà Nẵng (DBC) phối hợp cùng Đại học Yamagata (Nhật Bản), Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật - Đại học Đà Nẵng và Hiệp hội Văn hoá Ẩm thực TP. Đà Nẵng (DCCA) tổ chức Hội thảo Khoa học Quốc tế “Nước mắm và thủy sản lên men truyền thống: Di sản văn hóa, khoa học và phát triển bền vững”.
Đẩy mạnh xây dựng thương hiệu hợp chuẩn quốc tế với sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam
18:42 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Ngày 3/12, tại Bắc Ninh, Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đã tổ chức Hội thảo “Tư vấn nâng cao nhận thức về xây dựng thương hiệu hợp chuẩn quốc tế đối với sản phẩm thủ công mỹ nghệ”
Làng nghề hương xạ ở Sơn Nam: Nơi gìn giữ tinh hoa hương Việt
10:06 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Tổ dân phố Cao (phường Sơn Nam, Hưng Yên) từ lâu được biết đến là địa phương còn lưu giữ và phát triển nghề làm hương truyền thống nổi tiếng của tỉnh. Với kinh nghiệm lâu năm và lòng yêu nghề bền bỉ, người thợ nơi đây đã tạo nên sản phẩm hương thuốc bắc đặc trưng, góp phần bảo tồn nét văn hóa và lan tỏa giá trị của nghề truyền thống đến cộng đồng.
Làng nghề mỳ Chũ Thủ Dương vào vụ Tết
10:05 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Làng nghề mỳ Chũ ở thôn Thủ Dương (xã Nam Dương, tỉnh Bắc Ninh) đang bước vào giai đoạn sản xuất sôi động nhất trong năm để chuẩn bị nguồn hàng phục vụ Tết Nguyên đán. Từ tờ mờ sáng đến tận khuya, khắp thôn rộn vang tiếng máy tráng, tiếng cắt sợi, tiếng đóng gói.
Từ lễ hội đến lan tỏa giá trị khẳng định vị thế vùng đất nghề
10:05 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Lễ hội vinh danh làng nghề và Tuần Văn hoá – Du lịch, Thương mại làng nghề năm 2025 đã chính thức khép lại sau bốn ngày tổ chức sôi động, giàu màu sắc tại xã Phú Xuyên (huyện Phú Xuyên, Hà Nội). Đây là sự kiện có quy mô lớn nhất từ trước tới nay của địa phương, do UBND xã Phú Xuyên phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội tổ chức, mang đến chuỗi hoạt động văn hóa – kinh tế đa dạng, hướng tới mục tiêu tôn vinh, gìn giữ và phát huy giá trị các làng nghề truyền thống.
Giữ lửa nghề qua từng sợi bánh
10:04 | 03/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Bánh hỏi từ lâu đã là món ăn dân dã quen thuộc trong đời sống người Việt. Nhưng ở làng nghề bánh hỏi An Nhứt (xã Long Điền, TP.HCM), món ăn ấy không chỉ là thực phẩm mà còn là một nghệ thuật ẩm thực tinh tế, được truyền nối qua nhiều thế hệ như một phần máu thịt của văn hóa địa phương.
Hướng đi mới trong giáo dục trải nghiệm khi nghệ nhân, nghệ sĩ tham gia giảng dạy
09:54 | 02/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong năm học này, xu hướng đưa chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ và vận động viên vào trường học để trực tiếp giảng dạy đang trở nên ngày càng phổ biến.
Người giữ hồn âm nhạc Khmer giữa nhịp sống hiện đại
09:53 | 02/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Trong Đoàn Nghệ thuật Tổng hợp Khmer – Nhà hát Cao Văn Lầu, nhắc đến cái tên Kim Văn Đồi, nhiều nghệ sĩ và khán giả đều dành sự trân trọng đặc biệt. Hơn hai thập kỷ gắn bó với nghề, anh không chỉ là người phụ trách hòa âm, phối khí, cân chỉnh âm thanh cho dàn nhạc trong các chương trình lớn nhỏ, mà còn là người lặng lẽ gìn giữ những thanh âm tinh hoa của văn hóa Khmer bằng tất cả đam mê và trách nhiệm.
Nghề lấy yến sào ở Nha Trang
09:53 | 02/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Với 36 năm gắn bó cùng những vách đá giữa biển khơi, nghệ nhân Võ Văn Cam (phường Nha Trang) là một trong những người thợ kỳ cựu đã góp phần gìn giữ và truyền lại tinh hoa nghề khai thác yến sào – sản vật được mệnh danh là “vàng trắng” của vùng biển Khánh Hòa.
Đưa khảm trai – sơn mài Chuyên Mỹ lên bản đồ thế giới
10:00 | 01/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Trong tháng 11 vừa qua, xã Chuyên Mỹ tiếp đón gần 200 đại biểu quốc tế trong khuôn khổ chương trình thẩm định để công nhận làng nghề khảm trai - sơn mài Chuyên Mỹ trở thành thành viên Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới năm 2025.
Hà Nội ban hành chính sách hỗ trợ mới cho nghệ nhân và cơ sở ngành nghề nông thôn
09:59 | 01/12/2025 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - HĐND thành phố Hà Nội vừa thông qua Nghị quyết quy định một số chính sách hỗ trợ bảo tồn, phát triển làng nghề và ngành nghề nông thôn tại kỳ họp thứ 28 khóa XVI, nhiệm kỳ 2021–2026. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, nhằm triển khai Luật Thủ đô năm 2025 liên quan đến công tác bảo tồn, phát triển làng nghề và ngành nghề nông thôn trên địa bàn.
Mới nhất
Đọc nhiều
Khuyến công tạo động lực mới cho công nghiệp nông thôn Khánh Hòa sau sáp nhập
09:29 Khuyến công
LNV - Với nguồn kinh phí hơn 1 tỷ đồng trong năm 2025, chương trình khuyến công địa phương sau sáp nhập Khánh Hòa – Ninh Thuận đang được triển khai theo hướng đồng bộ, tập trung nâng cao nội lực doanh nghiệp, hỗ trợ đầu tư máy móc và xây dựng thương hiệu,
Nông dân Nghệ An làm giàu từ mô hình trồng dưa lưới công nghệ cao
09:29 Khuyến nông
LNV - Nắm bắt xu hướng, nhu cầu ngày càng cao của sản xuất nông nghiệp xanh, sạch và an toàn, anh Lê Văn Trường, một nông dân tại xóm 3, xã Văn Kiều, tỉnh Nghệ An đã quyết định đầu tư xây dựng nhà lưới để trồng dưa lưới. Mô hình này không chỉ mang lại hiệ
Giữ lửa men đất Phú Lễ trong hành trình phát triển bền vững
09:29 Làng nghề, nghệ nhân
LNV - Giữa vùng đất Ba Tri xưa, làng nghề rượu Phú Lễ hơn trăm năm tuổi vẫn đỏ lửa qua nhiều thế hệ. Từ bí quyết men cổ truyền, Phú Lễ hôm nay đang chuyển mình thành điểm giao thoa giữa bảo tồn làng nghề, du lịch trải nghiệm và mô hình kinh tế tuần hoàn g
Hà Nội chuyển toàn bộ lực lượng khuyến nông về cấp xã từ năm 2026
09:28 Khuyến nông
LNV - UBND TP. Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 6070/QĐ-UBND về việc chuyển chức năng, nhiệm vụ và nhân sự làm công tác khuyến nông tại Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp và các Trạm Khuyến nông khu vực thuộc Trung tâm Khuyến nông (Sở Nông nghiệp và Môi trườn
TP.HCM khai mạc Tuần lễ kết nối giao thương ngành lương thực, thực phẩm năm 2025
09:28 Tin tức
LNV - Ngày 16/12, Tuần lễ kết nối giao thương và giới thiệu sản phẩm ngành lương thực, thực phẩm TPHCM năm 2025 chính thức khai mạc, thu hút đông đảo doanh nghiệp tham gia, mở ra cơ hội tăng cường liên kết chuỗi giá trị, mở rộng thị trường tiêu thụ và xuấ
