Thái Nguyên: Xây dựng nông thôn mới gắn với đánh thức tiềm năng du lịch

Trên 800 di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh, 238 làng nghề truyền thống (trong đó có trên 200 làng nghề chè truyền thống nổi tiếng) đã tạo cho Thái Nguyên có tiềm năng lớn trong việc phát triển sản phẩm nông nghiệp theo hướng nông nghiệp sinh thái, sản phẩm dịch vụ du lịch kết hợp sản xuất nông nghiệp văn hóa truyền thống và lịch sử dân tộc.

Không những vậy, Thái Nguyên nổi tiếng với vùng chè lớn thứ hai cả nước có tứ đại danh trà như: Tân Cương, La Bằng, Khe Cốc, Trại Cài với nhiều đặc sản nổi tiếng như: Măng khô, miến, gạo bao thai Định Hóa, gạo Nếp vải Phú Lương và Tương Úc Kỳ Phú Bình, diện tích rừng lớn và lưu giữ nhiều loại cây quí với thảm thực vật và các loại thảo dược phong phú.

Một số nơi đã hình thành các khu, điểm tham quan du lịch với các loại dịch vụ trải nghiệm thu hút hàng chục nghìn lượt khách tham quan như du lịch văn hóa dân tộc tại bản làng Thái Hải hay không gian trưng bày trải nghiệm chế biến chè của HTX chè Hảo Đạt (xã Tân Cương, TP Thái Nguyên), HTX chè La Bằng ( xã La Bằng, huyện Đại Từ), HTX du lịch cộng đồng hồ Ghềnh chè ( xã Bình Sơn, TP Sông Công), điểm du lịch Thác Ngao của HTX Quân Chu, huyện Đại Từ…). Đây chính là khởi điểm để tỉnh Thái Nguyên thực hiện Chương trình phát triển du lịch nông thôn theo Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021 – 2025.

Theo ông Trần Nho Hưởng – Phó Chánh văn phòng - Văn phòng điều phối Nông thôn mới tỉnh Thái Nguyên: Với những lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, những thành quả từ xây dựng nông thôn mới đã trở thành điểm tựa vững chắc để Thái Nguyên phát triển du lịch gắn với nông nghiệp. Bên cạnh phát triển sản phẩm du lịch văn hóa, tâm linh, lịch sử, về nguồn; du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, tỉnh Thái Nguyên còn chú trọng phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng, nông thôn gắn với văn hóa trà, giúp cải thiện sinh kế, tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống cho người nông dân.

Tương tự, ông Nguyễn Ngọc Tuân, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thái Nguyên chia sẻ: Thái Nguyên hấp dẫn du khách không chỉ bởi du lịch về nguồn tìm hiểu về các di tích lịch sử văn hóa, di chỉ khảo cổ mà còn bởi sự phát triển mạnh của du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, bởi đây là vùng đất non xanh nước biếc với nhiều danh thắng nổi tiếng như Hồ Núi Cốc, Hang Phượng Hoàng- suối Mỏ Gà, Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải, Điểm du lịch sinh thái Dũng Tân, Điểm du lịch cộng đồng xã Tân Cương, Điểm du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà... Sườn Đông dãy Tam Đảo trùng điệp thuộc tỉnh Thái Nguyên có cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, kỳ vĩ, nhiều dòng suối, thác nước, bãi đá được thiên nhiên kiến tạo làm nên nét độc đáo, riêng có nơi đây.

Vùng đất “Đệ nhất danh trà” còn nổi tiếng với những đồi chè xanh ngút ngàn trên những vùng chè đặc sản như: Tân Cương, La Bằng, Khe Cốc, Trại Cài... Sự phát triển của cây chè và sản phẩm trà từ lâu đã gắn với đời sống của người dân Thái Nguyên, nghệ thuật thưởng trà đã trở thành nét văn hóa đặc sắc hấp dẫn du khách. Thái Nguyên là nơi sinh sống đan xen của 51/54 dân tộc anh em, trong đó đông nhất là 08 dân tộc: Kinh, Tày, Nùng, Sán Dìu, Sán Chay, Dao, Mông, Hoa. “Đến với Thái Nguyên, du khách sẽ được tìm hiểu, trải nghiệm các lễ hội, văn hóa dân gian, ẩm thực, nghề thủ công, trang phục... Mỗi dân tộc còn lưu giữ được những nét văn hóa truyền thống đặc sắc, tạo nên bản sắc độc đáo thu hút khách du lịch”.

Bản làng Thái Hải, hay còn gọi là “Khu bảo tồn Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải”, ở xóm Mỹ Hào, xã Thịnh Đức (TP. Thái Nguyên). Nơi đây đậm chất sự mộc mạc của văn hóa truyền thống đồng bào dân tộc Tày thu hút nhiều du khách tìm về.

Với sự mộc mạc, đậm chất văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Tày, bản làng Thái Hải đã tạo sức hấp dẫn diệu kỳ, thu hút đông đảo du khách tìm về.

Trưởng làng Thái Hải - bà Nguyễn Thị Thanh Hải chia sẻ: Khoảng năm 2014, bản làng Thái Hải có nhiều khách du lịch đến vãn cảnh, họ đưa tiền nhờ nấu cơm giúp và cho nghỉ nhờ. Vì khung cảnh thanh tịnh và những món ăn truyền thống mà nhiều khách du lịch bảo nhau về đông đúc hơn. Từ đó bản làng Thái Hải bắt tay vào làm du lịch và đón khách tới tham quan trải nghiệm. Hiện nay bản làng có khả năng đón tiếp, phục vụ ăn uống ngủ, nghỉ cùng lúc với hơn 1.200 khách.

Nơi đây bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của người dân tộc Tày Thái Nguyên, với những sản phẩm chủ lực như: kiến trúc nhà sàn, ẩm thực và văn hóa truyền thống. Hơn 30 nếp nhà sàn cổ, các đồ dùng, vật dụng trong nhà như cối xay thóc, giã gạo mâm cơm bằng gỗ, rổ rá, nứa để dựng đồ đạc đều được bà con lưu giữ và sử dụng hàng ngày như vật dụng thiết yếu.

Đến bản làng Thái Hải các loại ẩm thực như: bánh chưng, bánh gai, chè lam, thịt treo gác bếp và rượu men lá được nấu theo phương pháp truyền thống luôn làm du khách thích thú. Mọi công dân của bản làng nói chuyện, giao tiếp với nhau bằng tiếng dân tộc; cùng tập luyện, trao truyền hát Then, đàn Tính; từng gia đình thực hiện gìn giữ tôn ti trật tự, nếp sống truyền thống gia đình.

Từ mô hình bản làng Thái Hải, tỉnh Thái Nguyên đã quan tâm đẩy mạnh phát triển loại hình du lịch cộng đồng, điều này được thể hiện trong nội dung Đề án phát triển du lịch tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 đã được Hội đồng nhân dân tỉnh thông qua tại Nghị quyết số 14/NQ-HĐND ngày 23/3/2021. Đề án nêu rõ sẽ tập trung hỗ trợ để phát triển các điểm du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh; phấn đấu đến năm 2025 hoàn thành hỗ trợ 05 địa điểm được lựa chọn xây dựng mô hình điểm về phát triển du lịch cộng đồng, cụ thể: Năm 2022 xây dựng 1 điểm ở xã La Bằng, huyện Đại Từ và 1 điểm ở thành phố Thái Nguyên; năm 2023 xây dựng 1 điểm ở huyện Phú Lương; năm 2024 xây dựng 1 điểm xóm Mỏ Gà, xã Phú Thượng, huyện Võ Nhai; năm 2025 xây dựng 1 điểm ở huyện Định Hóa hoặc 1 điểm ở hồ Ghềnh Chè, xã Bình Sơn, thành phố Sông Công.

Du lịch đóng góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của Thái Nguyên. Bên cạnh phát triển sản phẩm du lịch văn hóa, tâm linh, lịch sử, về nguồn; du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, tỉnh Thái Nguyên còn chú trọng phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng, nông thôn gắn với văn hóa trà, giúp cải thiện sinh kế, tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống cho người nông dân.

Thái Nguyên hiện nay có 6 vùng chè đặc sản gồm: Tân Cương (thành phố Thái Nguyên), La Bằng (huyện Đại Từ), Trại Cài – Minh Lập (huyện Đồng Hỷ), Tức Tranh (huyện Phú Lương), Phú Ninh (huyện Định Hóa). Nhận thấy rõ được tiềm năng của cây chè và văn hóa trà trong phát triển du lịch, tỉnh Thái Nguyên đã và đang đẩy mạnh phát triển du lịch gắn với các sản phẩm từ chè, văn hóa trà.

Theo ông Vũ Thành Thơm – Giám đốc HTX chè Đạt Phát xã Vô Tranh, huyện Phú Lương: Hợp tác xã Chè sạch Đạt Phát được thành lập năm 2020 với tổng số 7 thành viên góp vốn, chuyên sản xuất các loại chè thương phẩm từ vùng chè VietGAP Vô Tranh (xã Vô Tranh, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên). Xác định thế mạnh từ chè, HTX đã đầu tư, xây dựng không gian trưng bày Chè sạch Đạt Phát và hình thành điểm giới thiệu sản phẩm OCOP huyện Phú Lương tại trụ sở Hợp tác xã trên tuyến đường cao tốc Thái Nguyên – Bắc Kạn nhằm mở rộng giới thiệu, quảng bá sản phẩm của Phú lương nói chung, của Hợp tác xã nói riêng (năm 2022). Sau khi khai trương, điểm trưng bày đang tiếp đón hơn 200 khách/ngày, đóng góp khá trong cơ cấu doanh thu của hợp tác xã.

Phát triển sản phẩm du lịch gắn với văn hóa trà được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đề án phát triển du lịch tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030 với các sản phẩm như: Du lịch cộng đồng gắn với văn hóa trà; du lịch nông nghiệp gắn với văn hóa trà; du lịch lịch sử, văn hóa, tâm linh gắn với văn hóa trà; du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, MICE (du lịch kết hợp hội nghị, hội thảo) gắn với văn hóa trà; du lịch khám phá hang động, thể thao gắn với văn hóa trà.

Theo ông Nguyễn Công Dũng – Trưởng phòng Hành chính – Tổng hợp - Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Thái Nguyên: Tỉnh đã ban hành nhiều hoạt động để quảng bá bảo tồn giá trị văn hóa, lịch sử của các làng nghề nông thôn, như xây dựng đề án phát triển du lịch tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030 trong đó có xây dựng và phát triển các sản phẩm du lịch, phát triển nguồn nhân lực du lịch, xác định phát triển du lịch trong đó du lịch làng nghề nông thôn trở thành một ngành kinh tế quan trọng.

Tuy nhiên Thái Nguyên chưa phát huy được lợi thế và thiếu hấp dẫn du khách vì sản phẩm du lịch còn hơi nghèo nàn, một số điểm du lịch hiện nay đã bị bê tông hóa, dần đánh mất nét đẹp của nông thôn xưa. Bên cạnh đó sự phối hợp liên kết du lịch giữa các địa phương còn hạn chế, chưa hiệu quả. Nhiều nơi còn chưa có khái niệm du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, chưa nghỉ đến du lịch nông thôn là giải pháp hiệu quả để thu hút tài chính, và bảo tồn các giá trị văn hóa làng nghề…đội ngũ là du lịch còn non trẻ chưa được đào tạo bài bản về các kỹ năng tiếp thị sản vật địa phương.

Vì vậy, ông Phạm Văn Sỹ - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên cho rằng: Để phát triển du lịch nông nghiệp hắn với xây dựng NTM trong giai đoạn 2021 – 2025 có hiệu quả, tỉnh Thái Nguyên cần thực hiện những giải pháp sau: (i) Một là hoàn thiện quy hoạch và quản lý nhà nước và phát triển du lịch nông nghiệp cho từng sản phẩm địa phương. Bố trí nguồn vốn đối ứng từ chương trình MTQG xâu dựng NTM và lồng ghép các nguồn vốn khác để thực hiện các mô hình thí điểm về du lịch nông thôn. (ii) Hai là tăng cường đầu tư kết cấu hạ tầng, thay đổi tích cực diện mạo nông thôn, tạo việc làm nâng cao thu nhập cho người dân. (iii) Đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực cho các doanh nghiệp du lịch, (iv) Đồng thời xây dựng cơ chế chính sách đủ sức hấp dẫn thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực du lịch nông nghiệp.

Chương trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh trong năm 2023 đã đạt được nhiều kết quả ấn tượng, cụ thể như: Số xã đạt chuẩn NTM là 10 xã, lũy kế đến nay toàn tỉnh có 118/126 xã đạt chuẩn NTM (đạt tỷ lệ 93,7%); 16 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, vượt 4 xã so với kế hoạch, lũy kế có 33 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 6 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu, vượt 2 xã so với kế hoạch, lũy kế có 10 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 2 huyện đạt chuẩn NTM là Định Hóa và Đại Từ, vượt 1 huyện so với kế hoạch, lũy kế có 6 đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM (đạt tỷ lệ gần 67%)...

Bài: Thanh Hậu

Ảnh: Phòng OCOP.LNV

( Trang thông tin có sự phối hợp với Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương)