Quán triệt một số nội dung trọng tâm và các chương trình chuyên đề thuộc chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025

Ông Trần Thanh Nam – Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp & PTNT chủ trì hội nghị

Kế hoạch triển khai các chương trình hoàn thiện trước ngày 31/12/2022

Phát biểu tại hội nghị ông Phương Đình Anh - Phó Chánh Văn phòng Điều phối NTM Trung ương báo cáo tóm tắt hướng dẫn thực hiện chương trình OCOP và chương trình chuyển đổi số trong xây dựng NTM, giai đoạn 2021 – 2025. Trong đó về rà soát, ban hành kế hoạch triển khai hai chương trình: Trong quá trình xây dựng Kế hoạch, phải kết hợp nghiên cứu, đánh giá, rút kinh nghiệm việc triển khai chương trình OCOP những năm qua trên địa bàn, từ đó phát huy những điểm mạnh đồng thời khắc phục những tồn tại, hạn chế, yếu kém với mục tiêu hướng tới đánh giá, công nhận sản phẩm OCOP đảm bảo đúng bản chất, giá trị văn hóa là “trục sản phẩm địa phương làng/xã” tập trung khai thác các bản sắc, lợi thế địa phương. Thời gian hoàn thiện kế hoạch các cấp: Trước ngày 31/12/2022.

Ông Phương Đình Anh - Phó Chánh Văn phòng Điều phối NTM Trung ương phát biểu tại hội nghị

Qua đó những nội dung cần lưu ý khi xây dựng Kế hoạch và triển khai thực hiện 2 Chương trình: Cần phát huy giá trị tài nguyên bản địa, truyền tải về văn hóa, tri thức dân gian của địa phương; nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển chuỗi giá trị sản phẩm OCOP gắn với xây dựng vùng nguyên liệu địa phương. Đặc biệt khuyến khích sử dụng nhu phẩm nông nghiệp tại chỗ để tạo các sản phẩm OCOP đặc trưng.

Lưu ý trong báo cáo kinh tế kỹ thuật xây dựng mô hình thí điểm xã NTM thông minh, thôn thông minh phải nêu bật được mục đích, yêu cầu, hiệu quả đạt được và khả năng nhân rộng ở địa phương…

Ông Trần Nhật Lam, Phó Chánh Văn phòng Điều phối NTM Trung ương phát biểu tại Hội nghị

Ông Trần Nhật Lam, Phó Chánh Văn phòng Điều phối NTM Trung ương cho biết: Bộ Nông nghiệp và PTNT sẽ có văn bản đề nghị các địa phương đăng ký mô hình chỉ đạo điểm của Trung ương. Các địa phương cần đăng ký trước ngày 30/11/2022. Trong đó, xây dựng và ban hành Kế hoạch triển khai Chương trình thời gian hoàn thành là 31/12/2022. Bộ Nông nghiệp & PTNT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tập trung chỉ đạo thực hiện một số nội dung sau như: (i) Rà soát, hoàn thiện cơ chế chính sách hỗ trợ triển khai Chương trình (ii) Bố trí nguồn vốn triển khai Chương trình; (iii) Xây dựng và triển khai thực hiện các mô hình thí điểm (vi) Tổ chức nhân rộng các mô hình hiện có về cấp nước, bảo vệ môi trường và an toàn thực phẩm; (v) Tổ chức hiệu quả các hoạt động quảng bá, kết nối về du lịch nông nghiệp, nông thôn ở các địa phương…

Tổng nguồn vốn ngân sách trung ương bố trí thực hiện Chương trình giai đoạn 2021 – 2025 là 39,632 tỷ đồng

Theo đó đã phân bổ 30.000 tỷ đồng, bao gồm: 27.000 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển và 3.000 tỷ đồng kinh phí sự nghiệp.

Ông Vi Việt Hoàng - Trưởng phòng Kế hoạch, Tài chính và Giám sát, Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương cho biết: Tổng nguồn vốn ngân sách trung ương bố trí thực hiện Chương trình giai đoạn 2021 – 2025 là 39,632 tỷ đồng

Hiện nay, Chính phủ đã có báo cáo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV xem xét quyết định về phương án phân bổ nốt 9.632 tỷ đồng gồm: 3.000 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển và 6.632 tỷ đồng kinh phí sự nghiệp còn lại của Chương trình. Đồng thời, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép bổ sung thêm 88,6 triệu USD tương đương khoảng 2.050 tỷ đồng vốn vay ADB thực hiện Chương trình đầu tư phát triển mạng lưới y tế cơ sở vùng khó khăn.

Như vậy, trong trường hợp Ủy ban Thường vụ thông qua phương án bổ sung 88,6 triệu USD vốn vay ADB, thì tổng vốn ngân sách trung ương của Chương trình giai đoạn 2021-2025 tăng thêm 2.050 tỷ đồng vốn nước ngoài so với tổng vốn ngân sách trung ương đã được Quốc hội phê duyệt tại Nghị quyết số 25/2021/QH15.

Nguồn vốn này sẽ được phân bổ cho 16 tỉnh tham gia thực hiện Chương trình đầu tư phát triển mạng lưới y tế cơ sở vùng khó khăn theo quy định tại Khoản 5 Điều 5 Quyết định số 07/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chỉnh phủ và các quy định khác có liên quan. Ông Vi Việt Hoàng - Trưởng phòng Kế hoạch, Tài chính và Giám sát, Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương cho biết.

Cần có cơ chế lồng ghép ngân sách hợp lý

Chia sẻ những vướng mắc trong quá trình triển khai các chương trình, ông Phan Văn Sinh, Phó Chánh văn phòng NTM tỉnh Đắc Nông cho biết: Hiện tỉnh Đắc Nông đã cơ bản hoàn thành các văn bản quy định triển khai quyết định của Thủ tướng, Trung ương. Tuy hiên hiện 6 chương trình chuyên đề thì UBND tỉnh Đắc Nông đang giao cho Văn phòng NTM tỉnh phụ trách 5 chuyên đề nên trong quá trình phối hợp thực hiện cũng chưa thực sự thống nhất về bản chất mặt quản lý nhà nước lại liên quan tới các sở ngành. Vấn đề thứ hai mà tỉnh Đắc Nông cũng còn lúng túng đó là phân bổ nguồn vốn, giai đoạn 2021-2025 đã có quyết định phân bổ vốn, nhưng khó khăn lớn nhất của tỉnh là phân bổ nguồn vốn sự nghiệp đối với 6 chương trình chuyên đề cũng như các nội dung thành phần. Hiện có nhiều nội dung giữa chương trình chuyên đề và nội dung thành phần gần giống nhau nên khi xác định nội dung để phân bổ vốn sự nghiệp cho các đơn vị sở ngành, huyện gặp khó khăn. Vì vậy ông Sinh đề xuất Trung ương nên có hướng dẫn thống nhất bộ máy điều hành và phân bổ vốn năm 2023 để các địa phương sớm triển khai.

Ông Huỳnh Thành Hữu – Chánh văn phòng Nông thôn mới tỉnh Hậu Giang: Các văn bản của Chính phủ, Thông tư, Nghị định, phân bổ các định mức chi tỉnh Hậu Giang cơ bản hoàn thành trong mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Tỉnh còn vướng mắc một số tiêu chí như: tỷ lệ lao động làm việc kinh tế chủ lực trên địa bàn...

Còn đại diện tỉnh Sóc Trăng cho biết: Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM đã có những khung cơ chế về chính sách phân bổ nguồn vốn nhưng Sóc Trăng vẫn còn gặp khó khăn về nguồn lực cũng như là thời gian thực hiện gấp. Đến nay đã phân bổ nguồn vốn các xã đang thực hiện sử dụng nguồn vốn hợp lý. Tuy nhiên chương trình OCOP còn lúng túng trong cách làm…Người dân chưa có kinh nghiệm trong việc làm du lịch, phát triển du lịch còn mang tính tự phát vậy nên việc sản xuất kinh doanh hay liên kết du lịch còn hạn chế. Đối với vấn đề chuyển đổi số: chưa phát triển sâu rộng, cơ sở dữ liệu chưa đồng bộ… Qua đó, tỉnh Sóc Trăng cần sự tư vấn và hỗ trợ từ phía văn phòng điều phối nông thôn mới TW với những chương trình chuyên đề như: chuyển đổi số, OCOP, phát triển du lịch nông thôn…

Ông Nguyễn Hồng Tuấn - Chi cục trưởng chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Hòa Bình phát biểu tại hội nghị.

Theo ông Nguyễn Hồng Tuấn - Chi cục trưởng chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Hòa Bình: Tỉnh Hòa Bình cũng xác định lấy chương trình NTM làm nhiệm vụ chính trị trọng tâm của tỉnh, lồng ghép các nguồn vốn giao chỉ tiêu cho các sở ban ngành. Trong đó, nguồn vồn của chương trình NTM để đưa 9 xã thuộc vùng I và II về đích; nguồn vốn của chương trình dân tộc miền núi hỗ trợ đầu tư cho 26 xã còn lại về đích NTM. Trọng tâm phát triển của tỉnh: Phát triển kinh tế tập thể, phát triển chuỗi sản xuất, chuỗi liên kết, phát triển du lịch công đồng. Việc thực hiện chương trình chuyển đổi số tỉnh gặp khó khăn vì giải ngân vốn của năm 2022 thời gian quá gấp, các tiêu chí giai đoạn 2021 – 2025 nâng lên nhưng mà những xã chưa về đích hầu hết là những xã thuộc vùng III vùng đặc biệt khó khăn. Qua đó, tỉnh kiến nghị: Các cơ quan Trung ương thông báo sớm nguồn lực, để tỉnh có sự đối ứng, ban hành cơ chế thi đua khen thưởng để động viên các cơ sở khi thực hiện chương trình NTM.

Đại diện tỉnh Quảng Ninh cho rằng: công tác chuyển đổi số chúng ta đang ứng dụng công nghệ thông tin trong việc đánh giá, phân hạng các sản phẩm cấp sao, đề nghị Văn phòng NTM TW cần có mô hình triển khai thực điểm các nội dung này.

Chương trình OCOP cần có những hỗ trợ phù hợp không còn hỗ trợ mô hình cụ thể mà cần thiết hướng tới những quy trình quy mô theo chuỗi

Những vướng mắc của các tỉnh Văn phòng điều phối nông thôn mới TW sẽ có những văn bản hướng dẫn cụ thể gửi UBND các tỉnh - Thứ trưởng Bộ Nông Nghiệp & PTNT ông Trần Thanh Nam cho biết

Kết luận hội nghị Thứ trưởng Bộ Nông Nghiệp & PTNT ông Trần Thanh Nam cho biết: Những vướng mắc của các tỉnh Văn phòng điều phối nông thôn mới TW sẽ có những văn bản hướng dẫn cụ thể gửi UBND các tỉnh. Qua đó, Thứ trưởng đề nghị các văn phòng điều phối tỉnh cần tham mưu tốt cho địa phương làm tốt chương trình cần thực hiện ngay tránh chồng chéo các chương trình, cơ chế rõ ràng. Trong quá trình triển khai các tỉnh tham mưu để tháo gỡ khó khăn. Thứ trưởng đề nghị các tỉnh phải đọc rõ các quyết định, chương trình OCOP cần có những hỗ trợ phù hợp, không còn hỗ trợ mô hình cụ thể, mà cần thiết hướng tới những quy trình quy mô theo chuỗi từ vùng nguyên liệu, đến thu hoạch, chế biến sản phẩm. Việc quan trọng nhất đó là quản lý các tiêu chuẩn thế nào nên cần phân cấp xuống địa phương để nâng cao được chất lượng sản phẩm OCOP.

Theo đó, chương trình chuyển đổi số ứng dụng công nghệ số theo chuỗi vẫn là hành lang của Bộ Nông nghiệp, ở địa phương có chương trình chuyển đổi số các địa phương. Chúng ta chỉ xây dựng các mô hình hỗ trợ thương mại, kiểm soát được dịch bệnh, đừng quan điểm chúng ta xây dựng cả xã, huyện mà xây dựng mô hình điểm. cần làm rõ việc lấy ý kiến người dân như thế nào, kết nối các cơ quan từ xã đến cộng đồng dân cư…

Đối với chương trình KHCN, cần phải nâng tầm không quay lại những gì đã có. Chương trình an ninh trật tự cần xây dựng các tổ đội an ninh. Đối với vấn đề môi trường cần xây dựng các mô hình xử lý rác cộng đồng, các điểm tập kết rác…những mô hình nước sạch cần xây dựng những mô hình nước ngọt để ứng phó với biến đổi khí hậu. Nông thôn mới không yêu cầu làm cả hồ chứa nước hàng nghìn ha mà cần xây dựng những cái gì đơn giản nhất cho người dân. Xây dựng mô hình để nhân rộng và phát huy tính cộng đồng... Nên chăng chúng ta cần xây dựng những mô hình đảm bảo được quy hoạch nhà ở, môi trường, ứng phó được với biến đổi khí hậu nhất là những vùng cao, lũ quét…

Về hoạt động văn phòng điều phối, theo thứ trưởng Trần Thanh Nam, nhiệm vụ của văn phòng là nâng cao vai trò tham mưu để địa phương lựa chọn cho hợp lý các nội dung thực hiện đáp ứng yêu cầu phát triển chung của mỗi vùng, miền, đơn vị… Từ đó đòi hỏi hệ thống VPĐP phải nắm chắc các nội dung của chương trình, lựa chọn phù hợp và giúp lãnh đạo, BCĐ các địa phương tổ chức hiệu quả. Cần thiết tổ chức hội nghị triển khai chương trình cho giai đoạn tại từng địa phương.

Tin/ảnh: Nam Hậu