Hà Nội: 27°C Hà Nội
Đà Nẵng: 29°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 31°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 31°C Thừa Thiên Huế

Người mang nhiều duyên nợ với múa rối

LNV - Người yêu mến nghệ thuật múa rối, hẳn sẽ biết Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Tiến Dũng vốn được gọi là “phù thủy” của những con rối. Anh đã mạnh dạn đưa lên sân khấu rối nhiều thử nghiệm sáng tạo mang đến luồng sinh khí mới, góp phần nâng tầm nghệ thuật rối Việt Nam.


Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Tiến Dũng.

Là con trai của đạo diễn, Nghệ sĩ Ưu tú Hoàng Luận-một trong những người đặt những viên gạch đầu tiên cho sự hình thành nghệ thuật múa rối chuyên nghiệp sau khi Đoàn Múa rối trung ương (nay là Nhà hát Múa rối Việt Nam) thành lập, Nguyễn Tiến Dũng được làm quen với rối theo đúng kiểu “con nhà nòi”.

Ở trong khu tập thể Nhà hát Múa rối Việt Nam, tuổi thơ anh đã gắn bó với những con rối, trò diễn truyền thống. Anh thường xuyên theo cha đến nhà hát xem các nghệ sĩ dựng vở, tạo hình rối. Và “tình yêu rối” cứ thế được nuôi dưỡng, thẩm thấu nơi anh như một lẽ tự nhiên. Ấy vậy nhưng sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông, chàng trai sinh năm 1972 không lựa chọn rối mà đầu quân cho sân khấu kịch theo lời rủ của bạn bè.

Năm 1991, anh thi tuyển vào Đoàn Kịch nói Quân đội và theo học lớp diễn viên kịch nói Khoa Sân khấu Trường đại học Văn hóa Nghệ thuật quân đội. Bảy năm gắn bó với sân khấu kịch, từng giành Huy chương vàng diễn viên (vai Sơn trong vở “Người trong bóng tối”), nhưng cơ duyên đã lại đưa chàng trung úy về với rối và trở thành diễn viên Nhà hát Múa rối Việt Nam năm 1998. Anh phải chấp nhận học lại từ đầu. Ban ngày cặm cụi học thầy, học bạn diễn, tối đến, anh lại cần mẫn với những trang giáo án dạy điều khiển con rối của người cha đã khuất. Và chỉ sau một thời gian ngắn diễn vai phụ, anh bắt đầu được giao những vai chính đầu tiên.

Nguyễn Tiến Dũng đã gây dấu ấn với nhiều vai diễn đạt giải thưởng cao tại các liên hoan, hội diễn rối chuyên nghiệp, như: Huy chương vàng vai quan thanh tra cùng hai Huy chương bạc vai lâm tặc và thợ săn trong vở “Chuyện của trái đất” (Liên hoan Múa rối chuyên nghiệp toàn quốc năm 2003); Huy chương vàng vai múa phượng trong vở “Hồn quê” (Liên hoan Múa rối quốc tế năm 2008); Huy chương vàng vai chú lính chì trong vở “Truyện cổ Andersen” (Liên hoan Múa rối quốc tế năm 2010); giải Nghệ sĩ xuất sắc trong chương trình “Nhịp điệu quê hương” (Liên hoan Sân khấu ASEAN năm 2013)...

Từ đây, anh tiếp tục thử sức trong vai trò đạo diễn. Làm quen với dàn dựng từ năm 2003, đến năm 2007 anh quyết định theo học chuyên ngành đạo diễn tại Trường đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội. Anh chia sẻ, quãng thời gian là diễn viên rối trước khi trở thành đạo diễn đã mang đến cho anh nhiều kiến thức về cách điều khiển bộ máy con rối cũng như những kinh nghiệm “bếp núc” để thực hiện tốt hơn công tác chỉ đạo diễn xuất cho diễn viên, nắm được ở từng cảnh diễn nên tập trung vào cử động con rối hay cần đến ngôn ngữ âm thanh, ánh sáng.

Được làm nghề bằng đam mê, như cá gặp nước, anh thỏa sức tung hoành với những ý tưởng sáng tạo. Anh đã được nhận giải đạo diễn xuất sắc nhất tại các Liên hoan Múa rối quốc tế năm 2015 (vở “Vũ điệu hoa quỳnh”), năm 2018 (vở “Trê và Cóc”), Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm năm 2019 (vở “Thân phận nàng Kiều”)... Năm 2015 anh vinh dự được trao danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân.

Nói đến Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Tiến Dũng là nói đến người luôn đau đáu đưa những thử nghiệm vào sân khấu rối, đặc biệt trên phương diện đạo diễn. Trong nghệ thuật, anh không bao giờ bằng lòng với những thứ đã trở nên quen thuộc. Theo dõi những tác phẩm của anh, người xem luôn ít nhiều được thỏa mãn với những sáng tạo mới. Đơn cử, với “Nhịp điệu quê hương”, cả khán giả và bạn nghề trong, ngoài nước đều phải ngỡ ngàng trước màn biểu diễn uyển chuyển của những con rối được làm hoàn toàn từ những sản phẩm mây tre đan.

Hay với “Vũ điệu hoa quỳnh” (Huy chương vàng Liên hoan Múa rối quốc tế 2015), người xem càng không thể tưởng tượng con rối với những chuyển động mềm mại, tinh tế của từng cánh hoa lại được tạo tác từ tre - thứ nguyên liệu vốn thô mộc, khô cứng. Ít ai biết trước đó ít ngày, những con rối này vốn được làm từ voan để thể hiện sự mong manh, tinh khiết của hoa quỳnh...

Người ta vẫn nói, mọi thử nghiệm đều phải có sự can đảm và dám chấp nhận rủi ro, nhưng với Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Tiến Dũng còn phải dựa trên sự cân nhắc kỹ những giải pháp thực hiện.

Chẳng hạn, khi lần đầu tiên đưa Truyện Kiều lên sân khấu rối với vở “Thân phận nàng Kiều” (Huy chương vàng Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm năm 2019), anh đã ấp ủ ý tưởng suốt gần mười năm. Để rồi, vở diễn đã phá tan những băn khoăn của người xem về những hạn chế của ngôn ngữ rối khi thể hiện một tác phẩm kinh điển bằng những sáng tạo trong kỹ thuật thể hiện tâm lý qua con rối, cách tạo nên những lớp chuyển giàu cảm xúc thông qua sự xuất hiện của hai nhân vật hư cấu quan trọng là Nguyễn Du (con rối bút lông) và Đạm Tiên (con rối đàn tỳ bà), cách đưa âm nhạc mới vào trong tác phẩm...

Với những thử nghiệm này, rối đã không còn chỉ là những trò diễn dành cho trẻ con hay khách du lịch mà chứng tỏ được khả năng chinh phục nhiều đối tượng khán giả, kể cả những khán giả khó tính.

Qua quá trình làm nghề, Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Tiến Dũng nhận ra, so với các loại hình sân khấu khác, con rối có hạn chế hơn trong biểu lộ tình cảm, nét mặt hay diễn biến nội tâm nhân vật, nhưng nghệ thuật rối lại sở hữu nhiều thế mạnh trong việc tạo ra sự biến hóa, kỳ ảo, có thể chuyển tải tự nhiên nhiều đề tài phong phú, kể cả những vấn đề mang tính trào phúng, châm biếm hoặc cần tuyên truyền, giáo dục... Đây cũng chính là những yếu tố đã chắp thêm đôi cánh sáng tạo cho nghệ sĩ.

Trang Anh/BND

Tin liên quan

Tin mới hơn

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

LNV - Nếu phải xác định một điểm khởi đầu cho hành trình chuyển đổi số tại huyện Phú Xuyên, thì đó không phải là hạ tầng, công nghệ hay những con số đầu tư hàng chục tỷ đồng, mà chính là yếu tố con người - những người dám nghĩ, dám làm, dám tiên phong.
Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ

LNV - Giữa dòng chảy hiện đại hóa, những nghề truyền thống như dệt thổ cẩm và đan lát của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ (tỉnh Quảng Ngãi) vẫn được gìn giữ bền bỉ qua nhiều thế hệ. Không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao, các sản phẩm thủ công còn là biểu tượng văn hóa độc đáo, gắn liền với đời sống núi rừng và tâm hồn người Hrê. Nhờ đôi bàn tay khéo léo của những nghệ nhân, những nghề xưa không chỉ sống lại mà còn trở thành điểm nhấn trong phát triển du lịch cộng đồng địa phương.
Mùa sen ở hồ Tây

Mùa sen ở hồ Tây

LNV - Vào dịp tháng 6 này, trên khắp các ao, đầm trồng sen ở khu vực hồ Tây (quận Tây Hồ) rộn ràng không khí thu hoạch, chụp ảnh với hoa. Sen trồng ở đây là sen bách diệp với bông to có 100 cánh, mùi thơm đượm mang một nét đặc trưng riêng của hồ Tây mà không nơi nào có được.
Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh

LNV - Bắc Ninh là một tỉnh nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống, trong đó phải kể đến làng nghề đúc đồng Đại Bái, trước đây gọi là làng Văn Lãng (hay còn gọi là làng Bưởi Nồi), thuộc xã Đại Bái, huyện Gia Bình. Từ lâu, làng đã nổi danh với nghề đúc đồng, chuyên sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo.
Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu

LNV - Việc đưa các sản phẩm làng nghề lồng ghép trong các cuốn sách là cách thức hiệu quả để quảng bá thương hiệu, tăng cơ hội xuất khẩu.
Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội

LNV - Hà Nội là mảnh đất hội tụ tinh hoa văn hóa dân tộc, nơi lưu giữ hơn 1.350 làng nghề và làng có nghề truyền thống. Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc bảo tồn và phát huy giá trị làng nghề đang đứng trước nhiều thách thức. Chương trình 'Mỗi xã một sản phẩm' (OCOP) được xác định là một trong những giải pháp chiến lược giúp Hà Nội bảo tồn văn hóa làng nghề một cách hiệu quả và bền vững.

Tin khác

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến

LNV - Theo UBND huyện Gia Lâm, UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 2738/QĐ-UBND, cho phép Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp xã Dương Xá sử dụng địa danh “Dương Xá” để đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Nông sản chế biến Dương Xá”.
Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng

LNV - Trong số sáu cá nhân vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân” vì những cống hiến đặc biệt trong gìn giữ và phát huy di sản nghề thủ công mỹ nghệ, tỉnh Quảng Nam vinh dự có hai đại diện: Ông Lê Đức Hạ (nghệ nhân gốm ở TX Điện Bàn) và ông Huỳnh Sướng (nghệ nhân mộc tại TP Hội An).
Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”

Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”

LNV - ’’Nơi tôi sinh: Làng Phùng Xá- Huyện Thạch Thất gần Chùa Thầy- một làng quê nghèo nhưng dân quê tôi thật thà lắm… “ Một câu nói cũng rất thật thà chân chất đến từ người đàn ông có ánh mắt kiên định, khuôn mặt sáng có chút lãng tử như một hoạ sĩ. Đó là anh Chu Văn Ân, nghệ nhân gỗ lũa Trai Vàng.
Nghệ nhân sinh vật cảnh năng động, sáng tạo

Nghệ nhân sinh vật cảnh năng động, sáng tạo

LNV - Nói đến "Bắc lan" hay "Bắc hồ câu", "Bất động sản Phương Bắc" ở Suối Hai thì người dân huyện Ba Vì (Hà Nội) và các địa phương lân cận ai cũng biết đó là tên thường gọi của doanh nhân Lê Đức Bắc. Anh Bắc không những thành đạt trong lĩnh vực vận tải, xây dựng, kinh doanh bất động sản mà còn là một nghệ nhân sinh vật cảnh và làm vườn (SVC & LV).
Làng nghề xứ Thanh – Nơi kết tinh tinh hoa văn hóa cha ông

Làng nghề xứ Thanh – Nơi kết tinh tinh hoa văn hóa cha ông

LNV - Xứ Thanh nổi tiếng là vùng đất của những làng nghề truyền thống lâu đời, nơi lưu giữ trọn vẹn giá trị văn hóa, tinh thần và bàn tay tài hoa của bao thế hệ. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, mỗi làng nghề không chỉ là kế sinh nhai của người dân mà còn là “bảo tàng sống” của tinh hoa văn hóa đất Việt, ngày càng được phát huy mạnh mẽ trong đời sống hiện đại.
Giữ lửa nghề bánh tráng Thuận Hưng

Giữ lửa nghề bánh tráng Thuận Hưng

LNV - Nằm ven dòng sông Hậu hiền hòa, làng nghề bánh tráng Thuận Hưng (xã Thuận Hưng, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ) là một trong những làng nghề truyền thống lâu đời, nổi tiếng miền Tây Nam Bộ. Ngày nay, những người dân nơi đây vẫn miệt mài đỏ lửa, tráng bánh nhằm gìn giữ và phát triển làng nghề địa phương.
Đổi thay tích cực cho nghề nuôi biển: Tháo gỡ các nút thắt

Đổi thay tích cực cho nghề nuôi biển: Tháo gỡ các nút thắt

LNV - Với đường bờ biển dài, điều kiện tự nhiên thuận lợi và nguồn lợi thủy sản phong phú, Việt Nam sở hữu lợi thế lớn về nghề nuôi biển. Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách nhằm tháo gỡ những nút thắt, phát huy tối đa tiềm năng, hướng tới mục tiêu phát triển nghề nuôi biển hiện đại, bền vững.
Làng nghề dệt lanh Lùng Tám – Nét văn hóa Mông trên Cao nguyên đá

Làng nghề dệt lanh Lùng Tám – Nét văn hóa Mông trên Cao nguyên đá

LNV - Lên Cao nguyên đá, nhiều du khách sẽ tìm đến với Làng nghề dệt vải lanh Lùng Tám, xã Lùng Tám, huyện Quản Bạ. Nơi đây nổi tiếng với việc gìn giữ, phát huy hiệu quả nghề truyền thống của Hợp tác xã lanh Lùng Tám, với 100% thành viên là phụ nữ người Mông. Sự cần cù, sáng tạo từ những sợi lanh đã cho ra đời nhiều sản phẩm thủ công rất đẹp, mang đậm bản sắc truyền thống. Chính điều này đã giúp cho Làng nghề dệt vải lanh Lùng Tám trở thành một điểm du lịch trải nghiệm cực kỳ hấp dẫn và thu hút rất đông du khách.
Nghệ nhân “hồi sinh” các con giống bột cổ

Nghệ nhân “hồi sinh” các con giống bột cổ

LNV - Từ năm 2012 đến nay, nghệ nhân Đặng Văn Hậu (làng Xuân La, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, Hà Nội) đã lần lượt tái hiện lại hàng loạt con giống độc đáo: Lục súc tranh công, Tứ linh, Tam sư, Nghê hý châu, Ngũ hổ thần quan… Đặc biệt, các họa tiết truyền thống vân mây từ tranh Hàng Trống được đưa vào con giống bột, tạo nên sự giao thoa giữa mỹ thuật dân gian và hơi thở hiện đại.
Phú Yên công nhận 11 nghề truyền thống năm 2025

Phú Yên công nhận 11 nghề truyền thống năm 2025

LNV - UBND tỉnh Phú Yên vừa ban hành Quyết định công nhận 11 nghề truyền thống năm 2025 cho các địa phương trên địa bàn tỉnh.
Người âm thầm dùng cây kim, sợi chỉ lưu giữ hồn cốt văn hóa Việt

Người âm thầm dùng cây kim, sợi chỉ lưu giữ hồn cốt văn hóa Việt

LNV - Sự phát triển của khoa học kỹ thuật đã dẫn đến việc sử dụng máy móc thay cho lao động chân tay, máy thêu ra đời và công nghệ thêu cũng phát triển theo đó. Mặt khác, trước sự tác động của kinh tế thị trường trong những năm gần đây, nhiều nghề thủ công có nguy cơ mai một, trong đó có nghề tranh thêu tay truyền thống.
Văn hoá Bắc Bộ qua các làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Hà Nội

Văn hoá Bắc Bộ qua các làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Hà Nội

LNV - Trải qua biết bao nhiêu thăng trầm, biến cố, các làng nghề ở Hà Nội vẫn giữ được nét đẹp riêng, góp phần làm nên vẻ đẹp của mảnh đất ngàn năm văn hiến. Những làng nghề truyền thống ấy nổi tiếng là điểm đến thú vị cho bạn trong những chuyến đi cuối tuần khám phá Thủ đô.
Chủ tịch nước Lương Cường gặp mặt nghệ nhân làng nghề tiêu biểu toàn quốc

Chủ tịch nước Lương Cường gặp mặt nghệ nhân làng nghề tiêu biểu toàn quốc

LNV - Nhân kỷ niệm 20 năm ngày thành lập Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, chiều 10/6, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Lương Cường gặp mặt các nghệ nhân làng nghề tiêu biểu toàn quốc và lãnh đạo Hiệp hội Làng nghề Việt Nam.
Cao Bằng gìn giữ và phát triển làng nghề truyền thống: Nét đẹp văn hóa gắn liền phát triển kinh tế

Cao Bằng gìn giữ và phát triển làng nghề truyền thống: Nét đẹp văn hóa gắn liền phát triển kinh tế

LNV - Từ những làng nghề đan lát, dệt thổ cẩm, đến miến dong Phia Đén, rèn Phúc Sen hay ngói đất nung Lũng Rì, tỉnh Cao Bằng đang từng bước gìn giữ và phát huy giá trị của các làng nghề truyền thống. Không chỉ góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, các làng nghề còn mang lại sinh kế ổn định cho người dân, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, và trở thành điểm tựa quan trọng trong hành trình xây dựng nông thôn mới bền vững.
Xây dựng Cụm công nghiệp làng nghề nhìn từ huyện Phú Xuyên

Xây dựng Cụm công nghiệp làng nghề nhìn từ huyện Phú Xuyên

LNV - Phú Xuyên là vùng đất trăm nghề có lợi thế rất lớn để phát triển sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. Đầu tư quy hoạch, xây dựng Cụm công nghiệp (CCN) làng nghề đang là hướng đi đúng tạo động lực phát triển kinh tế địa phương bền vững.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên

LNV - Nếu phải xác định một điểm khởi đầu cho hành trình chuyển đổi số tại huyện Phú Xuyên, thì đó không phải là hạ tầng, công nghệ hay những con số đầu tư hàng chục tỷ đồng, mà chính là yếu tố con người - những người dám nghĩ, dám làm, dám tiên phong.
Đời sống mới ở xã Lê Lợi

Đời sống mới ở xã Lê Lợi

LNV - Sau khi đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2019, xã Lê Lợi (huyện Thường Tín) không ngừng nâng chất các tiêu chí nông thôn mới đã đạt và thực hiện các tiêu chí, chỉ tiêu nông thôn mới nâng cao.
Dự báo, giá xăng, dầu giảm mạnh 6,8 - 7,5% trong ngày 3-7

Dự báo, giá xăng, dầu giảm mạnh 6,8 - 7,5% trong ngày 3-7

LNV - Mô hình dự báo giá xăng, dầu của Viện Dầu khí Việt Nam (VPI) nhận định, tại kỳ điều hành ngày 3-7, giá xăng, dầu bán lẻ có thể giảm 6,8 - 7,5%.
Trí thức trẻ Lê Bảo Hưng đam mê với khát vọng làm giàu trên mảnh đất quê hương

Trí thức trẻ Lê Bảo Hưng đam mê với khát vọng làm giàu trên mảnh đất quê hương

LNV - Năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, anh Lê Bảo Hưng, sinh năm 1993, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp chăn nuôi Bảo Hưng (HTX), xã Trường Hà đã khởi nghiệp thành công từ mô hình chăn nuôi an toàn sinh học. Anh là gương điển hình cho lớp trí thức t
Hiệu quả từ sản xuất nông nghiệp công nghệ cao

Hiệu quả từ sản xuất nông nghiệp công nghệ cao

LNV - Bài viết về cách nông nghiệp công nghệ cao nâng cao chất lượng, tăng thu nhập và mở rộng thị trường cho nông dân miền núi phía Bắc Việt Nam.
Giao diện di động