Khai phá tiềm năng du lịch nông nghiệp, nông thôn

Trên thế giới, hình thức làm nông kết hợp trải nghiệm du lịch giải trí đã gặt hái những thành công đáng kể. Tính hiệu quả của mô hình thể hiện qua thu nhập người làm nông được cải thiện, thu hút du khách tham quan trải nghiệm miền quê, từ đó thúc đẩy bảo tồn, phát huy cảnh quan thiên nhiên và hình ảnh nông thôn.

Tại Việt Nam, nhiều mô hình tương tự đang trên đà phát triển và đạt một số thành tựu nhất định. Điển hình ở khu vực Tây Nguyên - Bắc Bộ có làng Kon Kơ Tu (tỉnh Kon Tum) và làng Lô Lô Chải (tỉnh Hà Giang) là những minh chứng cho việc bà con địa phương, dân tộc thiểu số thành công trong làm du lịch. Khi đến thăm hai làng văn hóa du lịch đạt OCOP 3 sao kể trên, du khách có dịp hòa mình với phong cảnh thiên nhiên hoang sơ kết hợp với trải nghiệm văn hóa truyền thống bản địa.

Tồn tại hàng trăm năm qua, làng cổ Đường Lâm (thị trấn Sơn Tây, Hà Nội) lưu giữ những công trình cổ đậm phong cách Bắc Bộ xưa. Nơi đây còn nổi danh là “đất hai vua”, nơi sản sinh ra hai vị anh hùng dân tộc vua Ngô Quyền và vua Phùng Hưng. Ngôi làng được công nhận danh hiệu Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia năm 2006.

Ở khu vực miền Trung, làng Gò Cỏ (tỉnh Quảng Ngãi) là một trong hai sản phẩm du lịch nông thôn đạt công nhận OCOP 3 sao năm 2020. Người dân được tìm hiểu về nguồn gốc văn hóa Sa Huỳnh và Chăm Pa của ngôi làng mình sống, sau đó họ tiếp nhận đào tạo rồi bắt đầu phát triển dịch vụ du lịch. Ở miền Nam, nổi bật có nhà cổ Ba Đức (tỉnh Tiền Giang) đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao vào năm 2021. Khu nhà ghi dấu ấn bằng lối kiến trúc kết hợp Đông - Tây với tuổi đời gần 200 năm, lưu giữ nhiều giá trị văn hóa - truyền thống cùng bề dày lịch sử.

Một góc bản làng Thái Hải - đại diện duy nhất của Đông Nam Á nhận giải thưởng “Làng du lịch tốt nhất thế giới 2022”

Vừa qua, khu bảo tồn làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải ở tỉnh Thái Nguyên là đại diện Đông Nam Á duy nhất góp mặt trong top 32 “Làng du lịch tốt nhất” năm 2022 do Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO) công bố. Giải thưởng là minh chứng cho thấy khả năng vươn tầm quốc tế của làng du lịch Việt Nam, tạo động lực thúc đẩy cho các làng khác tại nước nhà và hướng đến hoàn thiện bức tranh du lịch tổng thể.

Khai thác thế mạnh về cảnh quan thiên nhiên kết hợp bản sắc vùng miền, nhiều địa phương khác đạt những thành tựu nhất định. Trong năm 2022, tỉnh Thanh Hóa đón hơn 10 nghìn lượt khách du lịch, doanh thu đạt hơn 19 nghìn tỷ đồng, vượt 6,4% so với kế hoạch ban đầu. Cùng loại hình du lịch truyền thống, nông - du lịch đóng góp đáng kể vào lợi nhuận kể trên cũng như góp phần xây dựng hình ảnh du lịch của tỉnh.

Làng cổ Đường Lâm

Bên cạnh những mô hình đang phát triển, nhiều nơi còn “thờ ơ”, chưa nhìn nhận toàn diện tiềm năng của những kiến trúc cổ xưa được ví như “mỏ vàng bị lãng quên” tại địa phương. Ngoài ra, một số mô hình còn phát triển theo hình thức tự phát, “mạnh ai nấy làm”, chưa có sự liên kết và phát triển đồng bộ. Điển hình, tại miền Đông Nam Bộ, đô thị, công nghiệp chiếm ưu thế, du lịch nông nghiệp chưa có đất phát triển. Hàng loạt dự án phần lớn còn nằm ở bước khảo sát và đề xuất.

Do vậy, các bộ, ban, ngành cần nhìn nhận lại giá trị tiềm năng và đưa nông - du lịch vào trung tâm hạt nhân của công tác phát huy giá trị truyền thống cũng như thúc đẩy giá trị thương mại. Song song đó, chính quyền địa phương cần hỗ trợ người dân, doanh nghiệp xây dựng linh hoạt để phù hợp điều kiện sẵn có cũng như định hướng của từng địa phương; tận dụng nguồn lực sẵn có từ nền văn hóa làng xã, nông nghiệp lúa nước tiến tới phát triển du lịch, kinh tế gắn với xây dựng nông thôn mới.

Sản phẩm OCOP nông - du lịch là một “mỏ vàng” tiềm năng. Cần phát triển du lịch nông thôn gắn với chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới kết hợp chương trình OCOP nhằm hỗ trợ các hộ dân tiếp cận nguồn vốn, đào tạo nghiệp vụ để phát triển phù hợp nhu cầu thị trường. Từ đó, nông - du lịch mới có thể đóng vai trò bàn đạp thúc đẩy tái cơ cấu kinh tế, hướng tới phát triển bền vững nhằm góp phần nâng cao chất lượng sống cho người dân và đổi mới hình ảnh nông thôn Việt Nam.