Mang nghề truyền thống về làm giàu cho quê hương

Đến xã Thanh Liên, nơi có 2 làng nghề là làng bánh bún Liên Hương và làng hương trầm Liên Đức, trong đó làng nghề hương trầm Liên Đức được hình thành và phát triển theo cách thức khác biệt. Với quy mô hơn 30 hộ, nghề làm hương được sản xuất tập trung tại một khu đất rộng 2.500m2 của gia đình ông Phan Bá Bảy và bà Nguyễn Thị Lương (xóm Liên Trường, xã Thanh Liên). Ông Bảy được xem như người đi đầu trong việc tạo dựng và phát triển nghề làm hương ở nơi đây.

Làng nghề Hương trầm Liên Đức (xã Thanh Liên, huyện Thanh Chương) thu hút hơn 30 hộ tham gia sản xuất.

Theo bà Nguyễn Thị Lương – vợ ông Bảy, một trong những trở ngại lớn nhất khi mở rộng nghề làm hương là tìm kiếm và đào tạo nguồn lao động. Người dân ở Thanh Liên vốn đã quen với công việc đồng áng, dù thu nhập không cao nhưng họ đã quen với sản xuất nông nghiệp nên việc vận động tham gia vào nghề mới gặp nhiều trở ngại. Mặc dù vậy, sau quá trình vận động và thuyết phục thì đã có hàng chục hộ dân đồng ý tham gia học nghề làm hương của gia đình. Từ khi có thêm nhân công lao động, cơ sở tích cực truyền dạy nghề cho các hộ dân tham gia, trung bình mỗi người sẽ mất khoảng 2 tháng để thành thạo nghề làm hương.

Với bí quyết làm nghề của gia đình kết hợp cùng máy móc và nguồn nhân lực dồi dào, nghề làm hương trầm ở Thanh Liên dần trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Số lượng người tham gia lao động tăng đến hơn 30 người, có những thời gian sản xuất cao điểm có thể đạt đến 70 người, với mức thu nhập khoảng 6 triệu đồng/tháng. Năm 2010, làng nghề Hương trầm Liên Đức được UBND tỉnh Nghệ An công nhận là Làng nghề truyền thống. Từ đây, với vai trò là người đi đầu trong phát triển nghề làm hương trầm truyền thống ở Thanh Liên, ông Phan Bá Bảy tiếp tục đầu tư thêm máy móc thiết bị, hệ thống nhà xưởng sản xuất chuyên nghiệp.

Bà Nguyễn Thị Lương (bên trái) giới thiệu sản phẩm làng nghề cho khách hàng.

“Được sự quan tâm của chính quyền địa phương, làng nghề hương trầm Liên Đức đã được nguồn ngân sách tỉnh Nghệ An hỗ trợ mua máy nghiền và máy sấy. Cùng với đó, chúng tôi thường xuyên được tham gia các hội nghị, hội thảo, chương trình thực tế về phát triển nghề truyền thống, xây dựng sản phẩm nông nghiệp… Cơ quan chính quyền cấp xã, cấp huyện thường xuyên quan tâm, hỗ trợ làng nghề đề xuất các giải pháp nhằm duy trì và phát triển nghề làm hương Liên Đức”, ông Phan Bá Bảy chia sẻ.

Chủ tịch UBND xã Thanh Liên Phan Bá Ngọc cho biết, sự phát triển của các làng nghề có ảnh hưởng lớn để kinh tế chung của địa phương, làng nghề tạo ra việc làm ổn định cho lao động, đóng góp vào việc nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống của nhân dân. Làng nghề Hương trầm Liên Đức đã thành công xây dựng được một nghề mới ở quê hương, thu hút được nhiều người lao động tham gia học nghề và sản xuất theo hướng bền vững. Sản phẩm Hương trầm Liên Đức còn đạt chất lượng OCOP 4 sao.

Theo báo cáo của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Thanh Chương, hiện nay, huyện đang có 10 làng nghề được tỉnh công nhận là làng nghề truyền thống.

Hiện các làng nghề vẫn giữ được tốc độ phát triển khá tốt. Theo tính toán, doanh thu từ làng nghề, làng nghề truyền thống đã được công nhận năm 2020 là 37,8 tỷ đồng. Tổng số lao động thường xuyên khoảng 850 người, trong đó số người có tay nghề cao khoảng 120 người. Thu nhập bình quân của người lao động ở các làng nghề đạt mức từ 3,3 triệu đồng/tháng.

Ông Nguyễn Hữu Hiền – Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương cho biết, để bảo tồn và phát triển các làng nghề trên địa bàn, thời gian qua, huyện đã có nhiều cơ chế chính sách và lồng ghép các nguồn lực hỗ trợ: Đầu tư hơn 12 tỷ đồng đầu tư xây dựng giao thông ở 3 làng (làng nghề kết chổi đót Thôn Sơn xã Thanh Lĩnh, làng nghề rèn Ba Ba xã Thanh Lương, làng nghề mộc dân dụng Dinh Chu xã Thanh Tường); Đầu tư các hoạt động đào tạo nguồn nhân lực làng nghề với kinh phí 161 triệu đồng; Hỗ trợ kinh phí bảo vệ môi trường làng nghề; Hỗ trợ làng nghề mua nguyên vật liệu, máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất…

Từ đó tạo nguồn lao động để duy trì và phát triển các làng nghề giúp tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho các hộ dân làm nghề, góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới. Đồng thời, các làng nghề cũng là nơi tạo ra các sản phẩm đặc trưng cho địa phương như Hương trầm Liên Đức (đạt chứng nhận OCOP 4 sao), Bánh đa làng Vịnh (đạt chất lượng OCOP 3 sao), chổi tre giang, chổi đót Thanh Lĩnh...​”

Các giải pháp để đào tạo nghề và phát triển kinh tế làng nghề

Bên cạnh những kết quả đạt được thì việc đào tạo nghề tại các làng nghề cũng đang có nhiều khó khăn. Việc truyền nghề phần lớn theo phương thức truyền thống là cầm tay chỉ việc hoặc tổ chức những lớp học ngắn ngày, rất ít làng nghề có thể tổ chức đào tạo chuyên nghiệp. Việc dạy nghề truyền thống ở một số trường đào tạo nghề cũng chưa gắn với nhu cầu, do đó, nhiều người học xong vẫn không tìm được việc làm.

Nhằm tạo điều kiện cho các làng nghề phát triển bền vững gắn với bảo tồn giá trị truyền thống, bản sắc văn hóa của làng nghề, trong thời gian tới chính quyền và các làng nghề ở huyện Thanh Chương sẽ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện nhiều giải pháp để hỗ trợ đào tạo nghề cho lao động nói riêng, phát triển kinh tế làng nghề nói chung.

Sản phẩm Hương trầm Liên Đức đạt chất lượng OCOP 4 sao.

Trong giai đoạn từ nay đến năm 2030, Thanh Chương tập trung đi sâu vào chất lượng và hiệu quả hoạt động của các làng nghề, nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế, bản sắc của từng địa phương, góp phần tăng thêm thu nhập, giải quyết việc làm và nâng cao mức sống cho người dân ở vùng nông thôn, đặc biệt là những xã nghèo của huyện. Triển khai các cơ chế chính sách phát ngành nghề nông thôn (Nghị quyết 06/2019/NQ-HĐND ngày 12/7/2019 của Hội đồng nhân dân tỉnh Nghệ An về một số cơ chế chính sách phát triển ngành nghề nông thôn trên địa bàn tỉnh Nghệ An), để hỗ trợ cho công tác đào tạo nghề, thưởng cho các làng đạt tiêu chí làng nghề, hỗ trợ kinh phí để đầu tư cơ sở hạ tầng làng nghề. Tiếp tục chỉ đạo phát triển ổn định các làng nghề hiện có. Quan tâm, hướng dẫn và tạo điều kiện để các ngành nghề, làng nghề đủ điều kiện lập hồ sơ đề nghị UBND tỉnh công nhận nghề truyền thống, làng nghề và làng nghề truyền thống.

Để thực hiện được những mục xoá đói giảm nghèo, huyện Thanh Chương đề nghị UBND tỉnh và các ngành liên quan đầu tư hỗ trợ xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho các làng nghề đã được UBND tỉnh công nhận; tạo cơ chế cho vay vốn ưu đãi thuận lợi đối với các hộ sản xuất kinh doanh tại các làng nghề; hỗ trợ kinh phí để các làng nghề đi tham quan học tập mô hình phát triển làng nghề trên địa bàn tỉnh, góp phần khôi phục phát triển Làng nghề Việt Nam.