Song song với đào tạo, Phú Thọ còn tổ chức tư vấn việc làm cho hơn 12.000 lượt lao động, mở các phiên giao dịch việc làm lưu động tại vùng cao, đồng thời hỗ trợ khởi nghiệp và kết nối đầu tư cho hàng trăm mô hình sản xuất nhỏ. Ảnh minh họa.

Phú Thọ hiện có hơn một triệu đồng bào dân tộc thiểu số, chiếm khoảng 25% dân số toàn tỉnh. Theo dự kiến phân định các xã theo tiêu chí mới, toàn tỉnh có 91 xã, phường thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi, trong đó có 43 xã khu vực III, 7 xã khu vực II và 41 xã khu vực I. Trong giai đoạn 2021 - 2025, cùng với việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia, tỉnh xác định đào tạo nghề và tạo việc làm cho lao động vùng cao là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội.

Theo Sở Dân tộc và Tôn giáo Phú Thọ, từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức đào tạo nghề cho hơn 22.000 lượt người dân tộc thiểu số. Trong đó, hơn 12.700 người được tham gia các mô hình đào tạo nghề tại chỗ, 9.400 người học nghề ngắn hạn, 75 người được cấp chứng chỉ nghề quốc gia, 8 người được đào tạo ngoại ngữ và kỹ năng để đi làm việc ở nước ngoài. Ngoài ra, gần 2.000 lượt lao động được tư vấn, giới thiệu việc làm; khoảng 13.000 người được hướng nghiệp, khởi nghiệp và học nghề; 3.000 cán bộ cấp xã, huyện được tập huấn triển khai chương trình đào tạo nghề vùng dân tộc.

Theo ông Nguyễn Văn Thắng, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Phú Thọ, công tác đào tạo nghề luôn gắn chặt với nhu cầu lao động của doanh nghiệp và mô hình sản xuất tại chỗ. “Thời gian tới, tỉnh sẽ mở rộng đào tạo nghề gắn với phát triển du lịch cộng đồng, công nghiệp phụ trợ và chế biến nông lâm sản, để người học có thể làm việc ngay sau khi hoàn thành khóa học”, ông Thắng cho biết.

Song song với đào tạo, Phú Thọ còn tổ chức tư vấn việc làm cho hơn 12.000 lượt lao động, mở các phiên giao dịch việc làm lưu động tại vùng cao, đồng thời hỗ trợ khởi nghiệp và kết nối đầu tư cho hàng trăm mô hình sản xuất nhỏ. Nhờ đó, tỷ lệ lao động vùng dân tộc qua đào tạo đạt khoảng 60%, trong đó 40% có chứng chỉ nghề – một bước tiến rõ nét so với giai đoạn trước.

Tuy nhiên, công tác đào tạo nghề vùng cao vẫn còn nhiều khó khăn. Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học tại nhiều trung tâm nghề còn thiếu thốn; kinh phí đầu tư chưa tương xứng, phần lớn dựa vào nguồn lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia. Việc huy động doanh nghiệp và hợp tác xã tham gia đào tạo, tiếp nhận lao động vẫn còn hạn chế. Ngoài ra, thói quen canh tác truyền thống và tâm lý trông chờ vào hỗ trợ của Nhà nước khiến một bộ phận người dân chưa thực sự chủ động trong học nghề.

Các mô hình đào tạo nghề được tổ chức linh hoạt, gắn với điều kiện thực tế của từng địa phương như trồng trọt, chăn nuôi, mộc dân dụng, may mặc, chế biến nông sản hay sửa chữa máy nông nghiệp. Ảnh minh họa.

Ông Bùi Văn Cường, Phó Chủ tịch UBND xã Thượng Cốc, chia sẻ: “Ban đầu bà con còn e dè, chưa mặn mà với việc học nghề mới. Chính quyền phải đến từng hộ tuyên truyền, vận động. Khi thấy học xong có việc làm và thu nhập ổn định, người dân mới thực sự tin tưởng và tham gia”.

Một số địa phương cũng gặp khó khăn trong việc tổ chức lớp học do địa hình phức tạp, dân cư phân tán. Đội ngũ giáo viên dạy nghề còn thiếu, năng lực chưa đồng đều, nhất là tại vùng sâu, vùng xa. Bên cạnh đó, việc dự báo nhu cầu lao động và quy hoạch ngành nghề đào tạo vẫn chưa thật sát với thực tế. Báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo cho thấy, chỉ khoảng 50% số lao động qua đào tạo có việc làm ổn định, cơ cấu ngành nghề vẫn chủ yếu tập trung vào nông nghiệp truyền thống.

Trước thực trạng này, tỉnh Phú Thọ đang tập trung nâng cao chất lượng đào tạo nghề theo hướng “thực học - thực hành - thực nghiệp”. Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp được đầu tư trang thiết bị hiện đại, áp dụng phương pháp “cầm tay chỉ việc”, gắn đào tạo với chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm tại chỗ. Tỉnh cũng chú trọng đào tạo nghề gắn với phát triển du lịch cộng đồng, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ địa phương nhằm tạo việc làm bền vững cho đồng bào dân tộc.

Anh Bùi Văn Toàn, người dân tộc Mường ở xã Vân Sơn, cho biết: “Sau khi học nghề du lịch cộng đồng, tôi cải tạo lại ngôi nhà sàn cũ để đón khách. Mỗi tháng đón vài đoàn, thu nhập ổn định, cuộc sống khấm khá hơn. Nhờ học nghề, tôi nhận ra văn hóa quê hương cũng có thể trở thành sinh kế nếu biết khai thác đúng cách”.

Trong giai đoạn 2026 - 2030, Phú Thọ đặt mục tiêu có trên 40% lao động vùng dân tộc được đào tạo nghề phù hợp và có việc làm ổn định, trong đó 50% là nữ; mỗi năm chuyển dịch ít nhất 3% lao động vùng cao sang các lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ và du lịch. Tỉnh cũng phấn đấu 100% cán bộ, công chức vùng dân tộc có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên.

Thực tế cho thấy, ở đâu chính quyền làm tốt công tác định hướng nghề nghiệp, gắn đào tạo với nhu cầu thị trường, ở đó hiệu quả thấy rõ. Nhiều thanh niên dân tộc Mường, Dao, Tày... sau học nghề đã trở thành những “hạt nhân khởi nghiệp”, mở xưởng sản xuất, làm du lịch cộng đồng, tạo việc làm cho nhiều lao động khác.

Đào tạo nghề không chỉ là cách giúp người dân có kỹ năng làm việc, mà còn là “chìa khóa vàng” mở ra cơ hội thoát nghèo và phát triển bền vững. Với sự quan tâm, đầu tư của tỉnh và tinh thần vươn lên của đồng bào dân tộc, Phú Thọ đang từng bước khẳng định hướng đi đúng đắn trên hành trình xây dựng vùng miền núi ngày càng giàu đẹp, văn minh và hội nhập.