Dọc theo Quốc lộ 4G vào huyện Phù Yên những ngày này, hình ảnh bắt gặp đầu tiên là những cánh đồng lúa chỉ mới cách đây một tháng còn đang chín vàng, giờ đã biết thành cánh đồng tỏi xanh ngút ngàn. Đây chính là nơi sản sản sinh ra thứ tỏi cô đơn, đặc sản được nhiều du khách tìm mua.

Lộc trời cho

Khác với những loại tỏi thông thường, có nhiều tép, tỏi cô đơn chỉ có duy nhất một tép nhỏ bằng ngón tay út. Loại tỏi này chứa nhiều dinh dưỡng và có khả năng chữa được bệnh. Chính vì vậy tỏi cô đơn Phù Yên được người tiêu dùng nhiều nơi săn đón.

Dọc theo Quốc lộ 4G vào huyện Phù Yên những ngày này, hình ảnh bắt gặp đầu tiên là những cánh đồng lúa chỉ mới cách đây một tháng còn đang chín vàng, giờ đã biết thành cánh đồng tỏi xanh ngút ngàn. Đây chính là nơi sản sản sinh ra thứ tỏi cô đơn, đặc sản được nhiều du khách tìm mua.

Có giá cao gấp 5 – 6 lần tỏi thông thường, từ 250.000 đồng – 300.000 đồng/kg nhưng tỏi cô đơn nơi đây cũng vẫn không có đủ cung cấp cho khách hàng vì người mua rất nhiều. Hơn nữa, tỏi cô đơn rất quý hiếm, không phải nơi nào cũng trồng được.

Đang hí hoáy nhổ cây cỏ dại trên ruộng tỏi, chị Mùi Thị Liên, bản Lá, (Gia Phù) một người có kinh nghiệm trồng tỏi nhiều năm, nghỉ tay tiếp chuyện với chúng tôi: "Khi thu hoạch lúa xong bà con chuyển sang trồng tỏi. Tháng 11, thời điểm đầu đông, sương bắt đầu xuống lúc này rất thích hợp để trồng tỏi. Riêng tỏi cô đơn rất khó trồng, tỏi khắc tự có chứ không có giống riêng, trong hàng nghìn m2 tỏi thì chỉ thu được vài kg tỏi mà thôi. Đặc biệt phải trồng giống tỏi tía địa phương mới có sinh ra tỏi cô đơn".

Theo chị Liên, cả cánh đồng tỏi rộng nhưng tỏi cô đơn chỉ ở một, hai khu vực nhỏ vì tỏi rất kén đất, phần lớn phụ thuộc vào đặc tính tự nhiên của đất. Loại tỏi này có đặc trưng riêng là ít bón phân, bởi tỏi phát triển tự nhiên ít tác có tác động từ bên ngoài. Cả ruộng tỏi rộng 1.000 m2 của gia đình chị chỉ thu được 20 kg – 30 kg tỏi cô đơn, trong khi tỏi thường thì thu được gần 2 tấn. “Tỏi cô đơn là do vận may, ông trời cho nó mọc tỏi 1 nhánh trên ruộng của mình thì nó mới mọc chứ mình cũng không làm gì khác được”, chị Liên chia sẻ.

Không phải ngẫu nhiên mà trồng được tỏi cô đơn, thực tế trong hàng chục ha đất trồng tỏi ở Phù Yên mới chỉ thu được ít tỏi cô đơn. Nếu tỏi thông thường phải chọn những nơi đất phù sa, màu mỡ, tơi xốp có độ ẩm cao thì thứ "siêu đặc sản" này lại chỉ được trồng ở những nơi đất rắn, ít phù sa. Đặc biệt, phải là giống tỏi tía truyền thống địa phương thì mới có thể trồng sinh ra nhiều tỏi cô đơn.

Vì tỏi có một nhánh nên chất lượng cao hơn hẳn các loại tỏi khác, lượng tinh dầu cao hơn. Tuy nhiên không phải tất cả những lứa tỏi mọc lên đều là tỏi một nhánh mà tỏi một nhánh chiếm tỉ lệ cực thấp. Nếu thu được 10kg tỏi thường thì chỉ thu được 5 lạng tỏi một nhánh. Do tất cả các tinh chất của cây đều tập trung vào một nhánh tỏi nên tỏi cô đơn Phù Yên chỉ to bằng ngón tay út nhưng rất nhiều tinh dầu.

Công dụng của tỏi cô đơn

Tỏi cô đơn có vị thơm cay nồng đặc biệt, rất giàu dinh dưỡng nên ngoài công dụng làm gia vị cho các món ăn, tỏi cô đơn còn có tác dụng chữa nhiều bệnh.

Theo các nhà khoa học, tỏi cô đơn không chỉ là loại thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng mà còn có những đặc tính kỳ diệu như có khả năng tăng cường hệ thống miễn dịch, làm giảm huyết áp, có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa tế bào, chống tắc nghẽn mạch máu, làm giảm sưng huyết và tiêu viêm, chống lại ung thư…

Chị Nguyễn Thị Hoa, một người chuyên đi thu gop tỏi cô đơn bán cho các thương lái, cho biết: Với vị thơm ngon đặc biệt và nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, tỏi cô đơn ở Phù Yên được rất nhiều khách hàng ở các tỉnh như: Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng… đặt mua liên tục, gom được bao nhiêu bán hết bấy nhiêu, thậm chí tỏi còn bị cháy hàng".

Quốc Định
Theo Dân Việt