Biểu tượng văn hoá Tây Nguyên giữa lòng Thành Phố
Buôn Akô Dhông được thành lập vào năm 1956 bởi già Ama H'rin, một vị già làng được người dân vô cùng kính trọng. Khi ấy, già Ama H’rin (tên thật là Y Diêm Niê) ở cao nguyên M’Đrắc lấy vợ, theo vợ về vùng đất này. Nhưng dạo ấy, người và đất dường như “không ưng nhau”, nên già không khỏi trăn trở khi chứng kiến người thân sống trong cảnh nghèo đói vì đất đai cằn cỗi, cỏ tranh và thú dữ nhiều hơn sông suối. Già đã đeo cung tên lên vai, tay cầm giáo, bạt lau dắt vợ con đi tìm vùng đất mới.
![]() |
Giữa phố thị sầm uất vẫn còn một ngôi làng bản địa lưu giữ được nét văn hóa của đồng bào Ê-Đê. |
Đất dựng buôn ngày ấy phải đi nhiều ngày mới tìm được và nơi này là đầu nguồn con suối lớn nhất Buôn Ma Thuột khi có 6 con suối khác nhau tụ hội là Ea Nuôl, Ea Giang, Ea Dung, Ea Ding, Ea Pủi và Thun M’nung. Buôn Ma Thuột thuở ấy hoang sơ giữa rừng già bao phủ. Buôn Ako D’hong có tên từ đó với nghĩa “làng ở đầu nguồn suối”. Ngày đó, ngoài Akô Dhông, xung quanh khu vực Buôn Ma Thuột chỉ có 3 buôn là Kô Siêr, Păn Lăm và Alê.
Ama H’rin học kỹ thuật trồng cà phê từ người Pháp, tìm ra những giống cà phê tốt nhất cho vùng đất này. Với sức khỏe cường tráng, lòng gan dạ, lòng quyết tâm sắt đá và trí thông minh, già Ama H’rin đã dạy buôn làng trồng cà phê, quy hoạch buôn, chia đất cho bà con... Ngoài cà phê, Ama H'rin còn chỉ cho dân làng trồng các loại cây điều, bơ, tiêu, chăn nuôi gia súc, gia cầm cải thiện đời sống. Nhiều giai đoạn kinh tế khó khăn đã xảy ra sau này, nhưng người Ako D’hông chưa bao giờ bị đói. Họ cùng đoàn kết, sẵn sàng chia sẻ cho nhau từ hạt muối đến bầu nước. Nhưng rồi, sau 82 mùa cúng bến nước, già Ama H'rin đã phải về bên kia núi, song sức sống của buôn làng ngày càng mạnh mẽ. Nhờ tư duy của già, buôn Ako Dhong vẫn giữ nguyên nhiều nét đẹp truyền thống của đồng bào.
![]() |
Các chàng trai, cô gái Ê Đê ở buôn Ako Dhông trong trang phục truyền thống. |
Kế tục sự nghiệp của già Ama H'rin, nhiều người trong buôn Ako Dhong bấy lâu nay vẫn đau đáu bảo tồn, khai thác và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Ê Đê cho sự phát triển của cộng đồng giữa cơn lốc đô thị hóa khiến bản sắc văn hóa dân tộc dễ bề phai nhạt. Buôn Ako Dhong cũng như nhiều buôn làng Ê Đê khác trên dải đất bazan nắng đỏ này, vẫn còn nhiều người nhiệt huyết giữ mạch nguồn văn hóa truyền thống dân tộc, như gia đình già làng Ama Denny (con rể của già Ama H’rin); Y Zack (con trai của già Ama H’rin), ca sĩ trong nhóm Du Ca sôi động của nhạc sĩ Trần Tiến ngày nào; Nay Phai, nghệ nhân chỉnh chiêng một đời tâm huyết gìn giữ và truyền dạy văn hóa cồng chiêng; Ama Nhiên, nghệ nhân kể khan trẻ nhất thế hệ hiện tại; Y Tis, nghệ nhân trẻ đa tài vừa có thể chơi được rất nhiều nhạc cụ Tây Nguyên, vừa chế tác nhạc cụ, cũng là học trò xuất sắc của nghệ nhân Nay Phai... Ngoài ra, còn có nghệ nhân dệt thổ cẩm H’min Niê và cả Y Thiên - một doanh nhân làm du lịch cộng đồng như được các “Yang giao cho trọng trách lớn” với quê hương buôn làng của mình.
Giữ buôn không chỉ để nuôi người mà còn gìn giữ giá trị truyền thống
Buôn Akô Dhông với diện tích hơn 62ha, hiện là nơi sinh sống của 247 hộ với 1.004 nhân khẩu (trong đó, người dân tộc Ê Đê có 64 hộ, 317 nhân khẩu). Nơi đây vẫn gìn giữ được 32 ngôi nhà dài làm bằng gỗ, lợp ngói, vách nghiêng, mái nhọn nhô ra phía trước trong buôn, đều nằm dọc hai bên đường theo hướng truyền thống từ Bắc đến Nam. Đầu nhà quay về phía Bắc, có cửa chính và là cửa đón khách, thông ra sàn rộng, còn đầu hồi phía Nam cuối nhà dành cho sinh hoạt gia đình. Với người Ê Đê, nhà dài là biểu tượng văn hóa, là trái tim, máu thịt, là điều gần gũi và thiêng liêng của dân tộc. Đây không chỉ là nơi sinh hoạt của gia đình mà còn là không gian văn hóa, địa điểm tổ chức các nghi lễ quan trọng của cộng đồng.
Cùng với tài sản vô giá từ những ngôi nhà dài dưới những tán cây cổ thụ, bên bến nước thiên nhiên tuyệt đẹp được bảo vệ nghiêm ngặt, những giá trị văn hóa truyền thống đặc trưng độc đáo của người Ê Đê hiện hữu trong lễ hội cồng chiêng, những pho tượng gỗ, văn hóa ẩm thực, nghề dệt thổ cẩm... được lưu giữ, bảo tồn bao đời nay đã mang lại cho buôn Akô Dhông một sức hút mãnh liệt đối với du khách.
![]() |
![]() |
Những vật dụng truyền thống của người Ê Đê được trang trí trong các ngôi nhà sàn. |
Nhờ không gian kiến trúc, không gian văn hóa đặc sắc của buôn Ako D'hong, tháng 3/2023, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk đã công bố Akô Dhông là buôn du lịch cộng đồng đầu tiên trên địa bàn tỉnh. Theo quy hoạch, điểm du lịch cộng đồng này rộng hơn 55ha, quy mô dân số khoảng 2.200-3.000 nhân khẩu, trong đó có hơn 1/3 số người sinh sống bằng nghề dệt thổ cẩm, làm rượu cần, chế tác đồ thủ công mỹ nghệ và kinh doanh dịch vụ văn hóa, văn nghệ truyền thống. Đặc biệt, buôn Akô Dhông đang duy trì hoạt động 4 dàn chiêng Knăh, nhiều điệu xoang cổ của dân tộc Ê Đê được người dân gìn giữ, bảo tồn khá nguyên vẹn để phục vụ du khách trong nước và quốc tế.
Theo Bà Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch đây là tiền đề cho tỉnh tiếp tục xây dựng phát triển thêm mô hình du lịch cộng đồng tại các thôn, buôn khác của nhiều dân tộc trên địa bàn. Từ đó, tạo ra nhiều sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng của Đắk Lắk, tạo nên sự khác biệt với các tỉnh thành trong cả nước.
Sở mong muốn du khách, nhân dân biết Đắk Lắk có thêm sản phẩm mới của thành phố, do chính người dân cung cấp. Du khách đến đây được cùng trải nghiệm cuộc sống sinh hoạt người dân. "Du lịch cộng đồng nghe rất nhiều nhưng mô hình do người dân làm chủ, có một ban quản lý du lịch do người dân thì đây là mô hình đầu tiên", bà Hiếu cho hay.
![]() |
Khi tới buôn Akô Dhông du khách ngoài trải nghiệm văn hóa, cuộc sống của người dân còn có thể thưởng thức những món ăn đặc trưng của người đồng bào Ê Đê . |
Cũng từ khi ra mắt buôn du lịch cộng đồng đến nay, nhiều hộ dân người Ê Đê trong buôn đã tham gia kinh doanh du lịch. Một số hộ mạnh dạn đầu tư phục dựng nhà dài, mở nhà hàng phục vụ nhu cầu ẩm thực gắn với tìm hiểu văn hóa truyền thống của đồng bào Ê Đê, như diễn tấu cồng chiêng, múa xoang...
Điển hình như gia đình buôn trưởng Y Nuel Niê mạnh dạn đầu tư 5 nhà dài để làm du lịch cộng đồng. Từ những hạt nhân tiên phong trong phát triển du lịch cộng đồng như anh Y Nuel Niê, buôn Ako Dhông đã và đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách khi muốn tìm hiểu, khám phá văn hóa truyền thống của đồng bào Ê Đê.
Anh Y Thiên, hướng dẫn viên du lịch người Ê Đê ở buôn Akô Dhông tâm sự, anh rẽ ngang sang làm du lịch cộng đồng là vì muốn gìn giữ, phát huy giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc mình, góp sức xây dựng quê hương, buôn làng giàu đẹp. “Giữ để không làm méo mó giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình. Tất cả không gian đều mang bản sắc của người bản địa và hơn 90% người làm tại khu du lịch đều là người Ê Đê" - Y Thiên bộc bạch.
Tin liên quan
![An Giang: Quảng bá đặc sản địa phương phục vụ người dân và du khách](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/18/12/5120240618120826.jpg?rt=20240618124544?240619092954)
An Giang: Quảng bá đặc sản địa phương phục vụ người dân và du khách
09:29 | 19/06/2024 OCOP
![Bình Định: Đánh thức tiềm năng phát triển du lịch đảo Cù Lao Xanh](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/16/10/720240616100858.jpg?rt=20240616115357?240617095757)
Bình Định: Đánh thức tiềm năng phát triển du lịch đảo Cù Lao Xanh
09:57 | 17/06/2024 Du lịch làng nghề
![Vĩnh Long công nhận sản phẩm OCOP 4 sao](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/06/09/2720240606093546.jpg?rt=20240607095902?240607105922)
Vĩnh Long công nhận sản phẩm OCOP 4 sao
10:59 | 07/06/2024 OCOP
Tin mới hơn
![Làng nghề “làm nhà” cho chim cảnh](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/16/820240703160711.jpg?rt=20240703235837?240704112606)
Làng nghề “làm nhà” cho chim cảnh
11:26 | 04/07/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Tương làng Bợ - Sản phẩm OCOP 4 sao nức tiếng gần xa](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/16/22-120240703160609.jpg?rt=20240704000331?240704112830)
Tương làng Bợ - Sản phẩm OCOP 4 sao nức tiếng gần xa
08:44 | 04/07/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Bình Định: Làng nghề truyền thống sản xuất bánh tráng, bún số 8 Tăng Long 1](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/04/00/18-1-120240704001648.jpg?240704084328)
Bình Định: Làng nghề truyền thống sản xuất bánh tráng, bún số 8 Tăng Long 1
08:43 | 04/07/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Phụ nữ Thủ đô: Bảo tồn và phát huy giá trị sản phẩm nghề truyền thống](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/072024/01/15/che-sen-jtql20240701151755.1618350.jpg?rt=20240701151931?240701031954)
Phụ nữ Thủ đô: Bảo tồn và phát huy giá trị sản phẩm nghề truyền thống
15:19 | 01/07/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Khai mạc kỳ họp thứ mười bảy HĐND thành phố Hà Nội khóa XVI](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/072024/01/15/hop-820240701150903.7104210.jpg?rt=20240701151132?240701031206)
Khai mạc kỳ họp thứ mười bảy HĐND thành phố Hà Nội khóa XVI
15:12 | 01/07/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Phú Yên: Khảo sát hoạt động làng nghề bánh tráng Long Bình phục vụ phát triển du lịch cộng đồng](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/01/12/1120240701121541.jpg?rt=20240701121543?240701024044)
Phú Yên: Khảo sát hoạt động làng nghề bánh tráng Long Bình phục vụ phát triển du lịch cộng đồng
14:40 | 01/07/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
![Hà Nam: Phát triển đội ngũ nghệ nhân, thợ giỏi góp phần gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa làng nghề](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/01/12/1420240701125739.jpg?rt=20240701125742?240701024032)
Hà Nam: Phát triển đội ngũ nghệ nhân, thợ giỏi góp phần gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa làng nghề
14:40 | 01/07/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Nghề truyền thống Huế se duyên cùng áo dài](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/01/01/1320240701011718.jpg?240701095609)
Nghề truyền thống Huế se duyên cùng áo dài
09:56 | 01/07/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Cao Bằng: Chú trọng phát triển làng nghề, ngành nghề nông thôn](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/27/10/120240627101851.jpg?rt=20240627101852?240627024203)
Cao Bằng: Chú trọng phát triển làng nghề, ngành nghề nông thôn
14:42 | 27/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Phú Thọ: gìn giữ, phát triển làng nghề truyền thống](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/27/10/2220240627100337.jpg?240627024153)
Phú Thọ: gìn giữ, phát triển làng nghề truyền thống
14:41 | 27/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Thừa Thiên Huế: Bảo tồn và phát triển nghề, làng nghề truyền thống](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/26/14/1620240626141315.jpg?rt=20240626141317?240626024030)
Thừa Thiên Huế: Bảo tồn và phát triển nghề, làng nghề truyền thống
14:40 | 26/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Nghệ nhân trẻ đam mê nghề điêu khắc, tạo tác các tác phẩm từ gỗ](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/25/16/356acc99-e1b8-4974-aaee-3c11cea4d03c20240625160118.jpg?rt=20240625160130?240627024549)
Nghệ nhân trẻ đam mê nghề điêu khắc, tạo tác các tác phẩm từ gỗ
16:03 | 25/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Nghệ nhân thêu ren trẻ nhiệt huyết với nghề thêu ren, đan móc truyền thống](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/25/15/34b08182-fd8c-4a68-a72d-26a166c9d15020240625154128.jpg?rt=20240625154222?240627024709)
Nghệ nhân thêu ren trẻ nhiệt huyết với nghề thêu ren, đan móc truyền thống
15:44 | 25/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Bình Định Làng nghề trồng hoa Bình Lâm chính thức được công nhận làng nghề](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/26/15/h1-120240626152511.jpg?rt=20240626152845?240626033020)
Bình Định Làng nghề trồng hoa Bình Lâm chính thức được công nhận làng nghề
13:00 | 25/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Phú Thọ: Hồi sinh làng nghề dệt thổ cẩm ở xóm Chiềng](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/25/11/120240625112402.jpg?rt=20240625112404?240625113934)
Phú Thọ: Hồi sinh làng nghề dệt thổ cẩm ở xóm Chiềng
11:39 | 25/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Thanh Hoá: Bảo tồn giá trị văn hóa làng nghề gắn với phát triển du lịch](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/25/10/320240625100519.jpg?rt=20240625100520?240625103521)
Thanh Hoá: Bảo tồn giá trị văn hóa làng nghề gắn với phát triển du lịch
10:35 | 25/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Nghề vá lưới biển](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/18/12/4820240618120817.jpg?rt=20240623140306?240625095802)
Nghề vá lưới biển
09:58 | 25/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Nghệ nhân trẻ tâm huyết với nghề đúc truyền thống - nghiên cứu áp dụng công nghệ mới góp phần bảo vệ môi trường Làng nghề](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/24/09/9fc10812-a409-4f38-aa34-4819294989e820240624091457.jpg?rt=20240624091505?240624104442)
Nghệ nhân trẻ tâm huyết với nghề đúc truyền thống - nghiên cứu áp dụng công nghệ mới góp phần bảo vệ môi trường Làng nghề
09:16 | 24/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Tạp chí Làng nghề Việt Nam tổ chức kỷ niệm 99 năm ngày báo chí cách mạng Việt Nam.](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/21/09/z5558417952040-773dd17324f78f0f26a0e2033c59167020240621090520.jpg?rt=20240621110416?240621024413)
Tạp chí Làng nghề Việt Nam tổ chức kỷ niệm 99 năm ngày báo chí cách mạng Việt Nam.
11:05 | 21/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Làng nghề phở Vân Cù - Nét đẹp văn hoá ẩm thực Việt](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/16/10/2320240616100944.jpg?rt=20240616103929?240618091207)
Làng nghề phở Vân Cù - Nét đẹp văn hoá ẩm thực Việt
09:12 | 18/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![Tây Ninh: Phát triển ngành nghề nông thôn dựa trên lợi thế địa phương](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/16/10/1420240616100913.jpg?rt=20240616102948?240618091040)
Tây Ninh: Phát triển ngành nghề nông thôn dựa trên lợi thế địa phương
09:10 | 18/06/2024 Làng nghề, nghệ nhân
![qc-vinamilk-100-thanh-trung](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/012024/22/13/8-300x25020240122135907.jpg?rt=20240122135908)
![Quảng Ngãi: Nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/16/thumbnail/1420240703160641.jpg?rt=20240704155307?240704035918)
Quảng Ngãi: Nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP
15:59 OCOP
![Huyện Yên Định (Thanh Hóa): Phấn đấu về đích Nông thôn mới nâng cao](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/16/thumbnail/1920240703160628.jpg?rt=20240704154147?240704035901)
Huyện Yên Định (Thanh Hóa): Phấn đấu về đích Nông thôn mới nâng cao
15:59 Nông thôn mới
![Huyện Ba Vì (Hà Nội): Xã Vạn Thắng xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/16/thumbnail/4220240703160537.jpg?rt=20240704154514?240704035848)
Huyện Ba Vì (Hà Nội): Xã Vạn Thắng xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu
15:58 Nông thôn mới
![Trà Vinh chương trình khuyến công có trọng tâm, trọng điểm](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/16/thumbnail/2620240703160600.jpg?rt=20240704013859?240704035833)
Trà Vinh chương trình khuyến công có trọng tâm, trọng điểm
15:58 Khuyến công
![Làng nghề “làm nhà” cho chim cảnh](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/16/thumbnail/820240703160711.jpg?rt=20240703235837?240704112606)
Làng nghề “làm nhà” cho chim cảnh
11:26 Làng nghề, nghệ nhân
![qc-vinamilk-dinh-duong-vang](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/012024/22/14/6-300x50020240122140218.jpg?rt=20240122140220)
![ct-tnhh-pt-xuan-thanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/ct-tnhh-pt-xuan-thanh20240618120024.png?rt=20240618120024)
![ctcp-xd-tan-loc](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/11/ctcp-xd-tan-loc20240618115958.png?rt=20240618115958)
![nong-nghiep-xanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/11/nong-nghiep-xanh20240618114304.png?rt=20240618114304)
![minh-hieu](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/minh-hieu20240618120332.png?rt=20240618120338)
![nhu-thanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/nhu-thanh20240618120332.png?rt=20240618120437)
![an-phat](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/an-phat20240618120333.png?rt=20240618120501)
![thanh-chau](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/thanh-chau20240618120335.png?rt=20240618120525)
![thuan-duc](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/thuan-duc20240618120336.png?rt=20240618120545)
![ha-tinh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/ha-tinh20240618120337.png?rt=20240618120604)
![binh-dinh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/binh-dinh20240618120337.png?rt=20240618120617)