Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội và hiền tài - Nguyên khí Quốc gia"
Theo cuốn sách “ Lịch triều hiến chương loại chí”, ở phần khoa mục chí, Phan Huy Chú có kể tên từng khoa thi và những người đỗ đầu các khoa. Nếu tính từ năm 1246 năm bắt đầu có Trạng nguyên đến năm 1787 khoa cuối cùng của đời Lê Trung Hưng, sau đó triều Nguyễn không lấy đỗ Trạng nguyên nữa thì có cả thảy 125 khoa thi Đình với 127 vị đỗ Đình nguyên. Sở dĩ dôi ra hai Đình nguyên vì có 2 khoa thi Triều Trần(1256 và 1266) lấy hai Trạng nguyên: Kinh Trạng nguyên(cho khu vực Ninh Bình trở ra Bắc) và Trại Trạng nguyên(cho hai tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An trở vào). Trong 127 vị Đình nguyên chỉ có 47 Trạng nguyên, còn lại là Bảng nhãn trở xuống.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Ở Triều Trần có 9 vị, người đỗ Trạng nguyên đầu tiên là Nguyễn Quan Quang (đỗ năm 1246) quê ở Bắc Ninh.
Triều Lê sơ có 21 vị.
Triều nhà Mạc có 11 vị
Triều Lê Trung Hưng có 6 vị.
Nếu tính từ năm 1075 thời Lý Nhân Tông (1072-1128) mở khoa thi Nho học tam trường đầu tiên của nước ta. Lê Văn Thịnh đỗ Thủ khoa kỳ thi đó (Triều Lý chưa lấy đỗ Trạng nguyên) cho nên được coi như Thủ khoa (tương đương Trạng nguyên) đầu tiên của nước ta.
Trong 47 Trạng nguyên thì có thể phân ra như sau: Nhiều nhất là Bắc Ninh có 12 vị, Hải Dương 8 vị, Hà Nội 4 vị, Hà Tây (cũ) 4 vị, Hải Phòng 3 vị, Hưng Yên 3 vị, Nam Định 3 vị, Bắc Giang 2 vị, Thái Bình 2 vị, Hà Tĩnh 2 vị, Phú Thọ 1 vị, Nghệ An 1 vị, Thanh Hóa 1 vị, Quảng Bình 1 vị.
Có môt vài chi tiết chú ý là Trạng nguyên nhỏ tuổi nhất là Nguyễn Hiền(1247) quê ở Dương Á, Nam Thắng, Nam Trực, Nam Định đỗ Trạng năm 12 tuổi. Một làng có 2 Trạng nguyên là làng Canh Hoạch, xã Dân Hòa, Thanh Oai (Hà Tây cũ) có Trạng nguyên Nguyễn Đức Lượng đỗ năm 1514 và Trạng nguyên Nguyễn Thiến đỗ năm 1532(2 người là cậu và cháu ruột, cậu là Thầy giáo dạy cháu).
Từ năm 1442 đến năm 1779 có nhiều nhân vật nổi tiếng trong khoa cử và tài danh như Lương Thế Vinh, Lê Văn Hưu, Ngô Sỹ Liên, Lê Quý Đôn.
Di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám là một di tích lịch sử đánh dấu nền khoa cử và nơi đào tạo chọn cử nhân tài cho đất nước. Các vị được lưu danh tên tuổi trên các bia đá là sự ghi nhận tài danh và sự cống hiến cho đất nước. Họ đều là những tấm gương lớn với đức cao vọng trọng, mà các thế hệ cùng thời và hậu thế tôn thờ, ngưỡng mộ... Những năm gần đây hàng năm tại Văn Miếu- Quốc Tử Giám, Nhà nước và thành phố Hà Nội tổ chức tuyên dương và trao thưởng cho các Thủ khoa của các Trường Đại học và cũng được ghi danh vào bảng vàng lưu trữ tại Văn Miếu.
Văn Miếu là một di tích và cũng là một điểm tham quan rất đẹp tại Hà Nội, tọa lạc trên một khu đất rộng thuộc địa bàn quận Đống Đa.
Khi Nhà Nguyễn chuyển kinh đô vào Huế, trong 143 năm tồn tại Triều Nguyễn cũng tổ chức thi đình. Hiện Văn Miếu - Huế có 36 tấm bia đá. Trong đó có 32 bia đề danh tiến sỹ. Trong các bia tiến sỹ triều Nguyễn có 291 tiến sỹ trong 39 khoa thi Đình từ năm 1882 đến 1919. Phan Thanh Giản, Phan Đình Phùng, Phạm Văn Nghị, Dương Khuê, Nguyễn Thượng Hiền, Nguyễn Khuyến, Ngô đức Kế, Huỳnh Thúc Kháng đều là những người nổi tiếng.
Mỗi năm khi kết thúc năm học cuối cùng của Trường Phổ thông, các sỹ tử lại bước vào một kỳ thi chọn người tài. Các bạn thường đến “ Trường Đại học đầu tiên” để chiêm bái, ngưỡng vọng và cầu may, mong cho có sức khỏe tốt, thi đạt điểm cao và muốn trở thành người hiền cống hiến tài năng cho đất nước.
Vào dịp Tết Nguyên Đán, có hàng ngàn người dân Hà Nội và du khách tới Văn Miếu-Quốc Tử Giám xin chữ đầu năm. Trong đó, có không ít học sinh tới xin chữ để cầu may, học hành thành đạt. Theo quan niệm truyền thống, cùng với tục khai bút đầu năm, người Việt còn có thói quen xin chữ và cho chữ vào những ngày Tết cổ truyền của dân tộc. Đây là một việc làm mang nhiều ý nghĩa nhân văn, thể hiện sự trọng chữ, trọng tri thức.
Bài, ảnh: Nguyễn Quang Tình
Tin liên quan
Tin mới hơn
Ngày hội tôn vinh hình ảnh cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”
10:24 | 18/12/2024 Văn hóa - Xã hội
Gặp các nhân vật thuộc Cụm tình báo H63 tại buổi họp mặt truyền thống Phòng tình báo Miền
09:31 | 17/12/2024 Văn hóa - Xã hội
Xuân Quê hương 2025 - Việt Nam vươn lên trong kỷ nguyên mới
09:16 | 16/12/2024 Văn hóa - Xã hội
Bình Định: Giá trị nhân văn từ Lễ hội Thần làng
09:26 | 12/12/2024 Văn hóa - Xã hội
TP. Vũng Tàu: Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường TP.HCM thăm, trồng cây tại Trung đoàn 251, Vùng 2 Hải Quân
14:52 | 11/12/2024 Văn hóa - Xã hội
Bệnh viện Phổi Hà Tĩnh: Xứng tầm bệnh viện chuyên khoa tuyến đầu của tỉnh
09:24 | 09/12/2024 Văn hóa - Xã hội
Tin khác
Quận Hoàn Kiếm tổ chức Kỷ niệm 20 năm phố cổ Hà Nội được xếp hạng di tích lịch sử quốc gia
08:58 | 03/12/2024 Văn hiến Hà Thành
Quốc Oai (Hà Nội): Hòa Thạch nỗ lực xây dựng nông thôn mới nâng cao
09:20 | 29/11/2024 Nông thôn mới
Ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và phát huy di sản mộc bản
11:45 | 27/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Thạp gốm hoa nâu Hiệp An - Bảo vật quốc gia thời Trần
10:59 | 26/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Huyện Ba Vì (Hà Nội): Trường THCS tiên phong coi trọng giáo dục pháp luật cho học sinh
10:55 | 25/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Hội An - Thương cảng cổ xưa
09:56 | 25/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Phở ngô - “Sứ giả văn hóa” của vùng núi đá Hà Giang
09:56 | 25/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Nhiều hoạt động kỷ niệm 20 năm Khu phố cổ Hà Nội là Di tích lịch sử Quốc gia
15:30 | 22/11/2024 Văn hiến Hà Thành
Bình Định: Người có uy tín, già làng tiên phong trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia
15:25 | 22/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Bình Định: Hai tượng sư tử đá thành Đồ Bàn là bảo vật quốc gia
09:39 | 22/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Trường Tiểu học Nga Phú: Không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục
09:10 | 21/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Vĩnh Long: Festival Gạch Gốm Đỏ - Kinh tế Xanh
09:08 | 21/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Huyện Ba Vì (Hà Nội): TRƯỜNG THPT MINH QUANG KỶ NIỆM 10 NĂM THÀNH LẬP VÀ ĐÓN NHẬN BẰNG KHEN CỦA BỘ GD&ĐT
13:58 | 19/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Vẻ đẹp độc đáo Lũy cổ Phương Mai
11:43 | 19/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Festival Thổ cẩm Lào Cai - sắc màu văn hóa giữa miền sương mây
10:07 | 11/11/2024 Văn hóa - Xã hội
Lễ hội mua sắm nông sản, quảng bá văn hóa gắn kết du lịch tại Sóc Sơn
22:00 Tin tức
Khai mạc chương trình Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM
15:59 Tin tức
Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên
15:10 Tin tức
Hoài Đức (Hà Nội): La Phù nâng cấp hạ tầng đáp ứng kịp thời phát triển kinh tế
22:25 Kinh tế
Nông nghiệp xanh gắn với bảo vệ môi trường ở Đồng bằng sông Cửu Long
09:54 Môi trường