Longform
11:53 | 28/07/2023
Phát triển làng nghề Sơn Đồng gắn với du lịch …nhưng nguy cơ bị mai một?

11:53 | 28/07/2023

LNV - Những năm qua, làng nghề Sơn Đồng đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế khu vực nông thôn, tạo công ăn việc làm cho hơn 500 hộ dân trong khu vực. Nhưng hiện nay làng nghề Sơn Đồng đang đối diện với nhiều bất cập, khó khăn về thiếu mặt bằng sản xuất, không có quỹ đất phát triển làng nghề…đòi hỏi những giải pháp căn cơ, kịp thời và hiệu quả hơn.

Phát triển làng nghề

Sơn Đồng gắn với du lịch

...nhưng nguy cơ bị mai một?

Những năm qua, làng nghề Sơn Đồng đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế khu vực nông thôn, tạo công ăn việc làm cho hơn 500 hộ dân trong khu vực. Nhưng hiện nay làng nghề Sơn Đồng đang đối diện với nhiều bất cập, khó khăn về thiếu mặt bằng sản xuất, chưa có quỹ đất phát triển làng nghề…đòi hỏi những giải pháp căn cơ, kịp thời và hiệu quả hơn.

Phát triển làng nghề Sơn Đồng gắn với du lịch …nhưng nguy cơ bị mai một?
Làng nghề tạc tượng Sơn Đồng (xã Sơn Đồng, huyện Hoài Đức, Hà Nội) nổi tiếng với nghề đục, khắc tượng, làm đồ thờ truyền thống cùng với đó là kỹ thuật sơn son, thếp vàng tinh xảo được các khách hàng trong và ngoài nước đánh giá rất cao.

Là nghề tạc tượng phật và làm đồ thờ bằng gỗ nổi tiếng trong và ngoài nước, có lịch sử tồn tại và phát triển hơn 1.000 năm. Bằng tình yêu, tài hoa và niềm đam mê nghề mảnh liệt những người thợ lành nghề đã chế tạo ra những tác phẩm tượng phật đa dạng, độc đáo.

Xã Sơn Đồng (huyện Hoài Đức) có trên 2000 hộ dân, trong đó hơn 90% hộ giữ nghề, tham gia sản xuất đồ gỗ, tạc tượng phật và kinh doanh các sản phẩm từ gỗ. Từ những hộ nhỏ lẻ, nhiều hộ sản xuất đã thành lập công ty chuyên buôn bán, phân phối và hình thành mạng lưới kinh doanh ổn định, nhiều gia đình vươn lên thoát nghèo, phát triển kinh tế vượt trội. Đời sống người dân phát triển nhanh, bộ mặt nông thôn thay đổi, hầu hết các hộ dân tại đây đều xây được nhà cao tầng, biệt thự, mua sắm ô tô và các phương tiện tiện nghi cao cấp.

Ông Nguyễn Viết Lợi – Nghệ nhân có tiếng làm nghề trong làng cho biết: Từ nghề sơn, tạc tượng phật mà nhiều hộ dân nơi đây có của ăn, của để, cuộc sống sung túc hơn…Tuy nhiên việc sản xuất lâu dài trong khu dân cư, thiếu mặt bằng sản xuất, người dân không thể đầu tư nhiều thiết bị máy móc để phát triển nghề. Vì thế chính quyền địa phương và các hộ dân mong muốn làng nghề Sơn Đồng có được mặt bằng sản xuất tập trung. Nhưng các dự án đều chậm triển khai, có dự án không phê duyệt được.

Phát triển làng nghề Sơn Đồng gắn với du lịch …nhưng nguy cơ bị mai một?
Kỹ thuật sơn son thếp vàng tượng cũng kỳ công như nghệ thuật làm vóc sơn mài.

Theo ông Nguyễn Viết Hùng - Chủ tịch UBND xã Sơn Đồng: Kết quả thực hiện Nghị quyết 04 ngày 8 tháng 4 năm 2022 của HĐND TP về biện pháp đẩy nhanh tiến độ đầu tư, tập trung xử lý các dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm triển khai trên địa bàn thành phố Hà Nội. Về điểm công nghiệp phát triển làng nghề kết hợp du lịch làng nghề tại xã Sơn Đồng, theo quyết định số 351 QĐ/UB/19/01/2018 và theo kết quả rà soát các đồ án, dự án tổng hợp tại 140/BC- UBND ngày 15/10/2020, của UBND TP báo cáo Thủ tướng thì Dự án thuộc danh mục không phù hợp quy hoạch (QH) chung của Thủ đô. Theo QH phân khu S2 dự án nằm trong ô quy hoạch đất ở mới, cây xanh công cộng, trường học, giao thông nên không phù hợp quy hoạch.

Đồng thời, theo Nghị định 68/2007/NĐ - CP ngày 25/5/2017, 66/2020/NĐ - CP ngày 11/6/2020 không còn khái niệm điểm công nghiệp, dự án cụm CN không phải thực hiện quyết định chủ trương đầu tư. Theo quyết định số 1292/QĐ - UBND ngày 14/3/2018 của UBND TP về việc phê duyệt quy hoạch phát triển cụm công nghiệp thành phố đến năm 2020 có xét đến năm 2023, thẩm định, trình UBND Thành phố phê duyệt, điểm công nghiệp không phù hợp với quy hoạch phân khu đô thị S2 được duyệt, phải tìm địa điểm khác trên địa bàn huyện (ngoài khu vực phát triển đô thị).

Tuy nhiên, nhiều hộ dân nơi đây vẫn mong bám được nghề tại đất nghề. Ông Nguyễn Xuân Đoàn - Bí thư chi bộ làng nghề, chủ cơ sở Đoàn Trang chia sẻ: Sinh ra và lớn lên tại đất nghề Sơn Đồng, Hoài Đức bản thân người làm nghề rất mong muốn được giữ nghề tại quê hương. Đặc biệt Thành phố đang có chủ trương xây dựng Sơn Đồng thành địa điểm làng nghề gắn với du lịch, mặc dù nhiều phương án di dời cơ sở sản xuất ra khỏi khu dân cư nhưng người dân chưa mặn mà. Người làm nghề, bám nghề với mong muốn tương lai sẽ có mặt bằng sản xuất để phát triển.

Phát triển làng nghề Sơn Đồng gắn với du lịch …nhưng nguy cơ bị mai một?
Những bức tượng phật tại xưởng chế tác tượng tại làng Sơn Đồng.

Nhận định về sự phát triển nghề tại xã Sơn Đồng, Hoài Đức, ông Nguyễn Như Hải chuyên viên văn phòng UBND Sơn Đồng, cũng là nghệ nhân của người làm nghề cho biết: Bản thân người làm nghề rất mong muốn khao khát có được mặt bằng sản xuất phát triển. Ông Hải bộc bạch: “Nếu không có quỹ đất phát triển rồi không biết làng nghề Sơn Đồng sẽ đi đâu về đâu?’’.

Phát triển làng nghề Sơn Đồng gắn với du lịch …nhưng nguy cơ bị mai một?
Về quy trình chế tác, ngoài công thức chung kế thừa của cha ông thì mỗi nghệ nhân ở Sơn Đồng cũng có những thủ pháp, những bí truyền với cách phân, quân tỷ lệ không hoàn toàn giống nhau.

Trong những năm qua, làng nghề Sơn Đồng đã đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế của địa phương. Bình quân thu nhập từ nghề tại đây với sức lao động nhàn rỗi từ 250.000 – 300.000 nghìn/ngày công, làng nghề đã tạo thêm nhiều việc làm cho các lao động dôi dư trong quá trình đô thị hóa.

Nhưng công tác phát triển làng nghề có tính chất bền vững, hiệu quả đối mặt với nhiều khó khăn, bất cập. Mặt bằng sản xuất chật hẹp do chủ yếu cơi nới tại gia đình, vừa sản xuất vừa sinh hoạt cho cả nhà vì thế nhiều cơ sở không có điều kiện đầu tư trang bị máy móc mở rộng sản xuất. Đường đi chật hẹp, phần lớn người dân phải di chuyển bằng xe máy, xe thồ, các phương tiện giao thông tránh nhau rất khó… công tác vận chuyển, giao thương hàng hóa gặp một số trở ngại.

Phát triển làng nghề Sơn Đồng gắn với du lịch …nhưng nguy cơ bị mai một?

Mặt bằng sản xuất chật hẹp do chủ yếu cơi nới tại gia đình, vì thế nhiều cơ sở không có điều kiện đầu tư trang bị máy móc mở rộng sản xuất.

Ngày 23/7/2022, Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội tổ chức Hội thảo “Một số giải pháp bảo tồn, phát triển làng nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Mục tiêu tìm giải pháp bảo tồn và phát triển làng nghề.

Ông Nguyễn Văn Chí, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội cho rằng, nhận thức được tầm quan trọng của công tác bảo tồn, phát triển nghề, làng nghề, thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 67/KH-UBND ngày 03/3/2022 về việc Bảo tồn, phát triển làng nghề, ngành nghề nông thôn trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2022 - 2025. Theo kế hoạch này, Hà Nội sẽ tổ chức xét công nhận 50 danh hiệu “làng nghề, nghề truyền thống và làng nghề truyền thống”; hỗ trợ xây dựng thương hiệu và xác lập quyền sở hữu nhãn hiệu tập thể cho 100 làng nghề; hỗ trợ đánh giá tác động môi trường làng nghề cho 100 làng nghề; hỗ trợ 50 dự án phát triển ngành nghề nông thôn.

Qua đó, Hà Nội mong muốn Chính phủ có chính sách ưu đãi, hỗ trợ vốn đầu tư, có cơ chế giảm lãi suất cho vay trung hạn, dài hạn cho làng nghề phù hợp cam kết hội nhập kinh tế quốc tế; có cơ chế, chính sách về đất đai xây dựng cụm công nghiệp, khu sản xuất tập trung, cải tiến thủ tục giao đất, thuê đất lâu dài... Hà Nội phát triển làng nghề gắn với du lịch, trong đó du lịch làng nghề được đặc biệt quan tâm, phát triển theo hướng du lịch bền vững, du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội, du lịch xanh; tạo thuận lợi về thủ tục cho doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư phát triển sản phẩm du lịch, sản phẩm OCOP Hà Nội; phê duyệt nhiệm vụ thực hiện dự án bảo tồn, phát huy giá trị các làng nghề truyền thống.

Phát triển làng nghề Sơn Đồng gắn với du lịch …nhưng nguy cơ bị mai một?

Nghề quý trong tay người thợ Sơn Đồng còn lan tỏa đi khắp vùng miền, góp phần phục dựng và bảo tồn rất nhiều công trình văn hóa tâm linh.

Từ nghề để thoát nghèo, làm giàu và đổi đời thì chắc rằng ai cũng mong muốn nhưng để xây dựng và phát triển được nghề đòi hỏi sự vào cuộc của các cấp, ngành. Mặc dù đứng trước những khó khăn và thử thách nhưng những người làm nghề tại xã Sơn Đồng vẫn hi vọng về một ngày mai rạng rỡ, một ngày hạnh phúc nhất khi tất cả những người làm nghề có được mặt bằng để phát triển.

Sau này chắc rằng sẽ có những ngày những người làm nghề nhắc lại về quá khứ, một quá khứ tươi nguyên về mảnh đất làm nghề: về những khó khăn, về hướng giải quyết. Nhưng điều đó chỉ còn là quá khứ và sẽ có những ngày hân hoan hơn khi xã Sơn Đồng, Hoài Đức đã có hướng phát triển nghề một cách bền vững, hiệu quả.

Làng Sơn Đồng (xã Sơn Đồng, huyện Hoài Đức, Hà Nội) là nơi có nghề tạc tượng và đồ thợ phụng Phật giáo lớn nhất cả nước. Nơi đây từng được xác lập kỷ lục Việt Nam về số lượng, chất lượng tượng gỗ được tạc khắc, cũng như số lượng người làm tượng. Không chỉ là một làng nghề đơn thuần, Làng nghề Sơn Đồng đã trở thành một biểu tượng, là nơi tham quan du lịch hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước và là nét đẹp về văn hóa của Thủ đô.

Năm 2007, sách Kỷ lục Việt Nam đã ghi danh Sơn Đồng là “Làng nghề tạc tượng và đồ thờ phụng Phật giáo lớn nhất Việt Nam”.

Hiện nay, sản phẩm của làng nghề mỹ nghệ Sơn Đồng không chỉ phục vụ đời sống văn hoá tâm linh, tín ngưỡng trong nước mà còn xuất khẩu ra nước ngoài như Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga,...

Thực hiện: Thanh Hậu

Ảnh: Minh Vân

( Bài viết có sự phối hợp với Chi cục phát triển nông thôn Hà Nội)

Thanh Hậu

Tin khác

Phường Quảng An, quận Tây Hồ đón nhận 2 danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội

Phường Quảng An, quận Tây Hồ đón nhận 2 danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội

LNV - UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 6275/QĐ-UBND về công nhận danh hiệu “Nghề truyền thống, Làng nghề truyền thống” Hà Nội.
Nghề trồng nấm ở An Giang

Nghề trồng nấm ở An Giang

LNV - Những năm gần đây, thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi ở tỉnh An Giang, các mô hình sản xuất hữu cơ, tuần hoàn được đẩy mạnh, trong đó có mô hình trồng nấm vừa tận dụng nguồn rơm sau thu hoạch không phải đốt gây ô nhiễm môi trường khói bụi, vừa phù hợp với nông hộ có ít đất sản xuất mang lại thu nhập cao cho người nông dân, giải quyết việc làm cho người nghèo.
Quảng Ngãi: Nghề làm muối Sa Huỳnh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Quảng Ngãi: Nghề làm muối Sa Huỳnh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

LNV - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Quyết định số 3983 công nhận Nghề thủ công truyền thống nghề làm muối Sa Huỳnh thuộc phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Hằng Khoa - nơi dòng tranh độc đáo hội ngộ nghệ thuật thêu tay và hội họa

Hằng Khoa - nơi dòng tranh độc đáo hội ngộ nghệ thuật thêu tay và hội họa

LNV - Nghề thêu truyền thống có mặt ở nhiều nơi, nhưng để đạt đến mức độ tinh xảo, điêu luyện, không thể không nhắc đến làng nghề thêu ở Mỹ Đức (Hà Nội) – nơi được coi là ‘cái nôi’ của nghệ thuật thêu. Với sự kết hợp độc đáo giữa hội hoạ và thêu, nghệ nhân Nguyễn Thị Hằng, cùng chồng là một hoạ sĩ, đã sáng tạo ra một phương pháp thêu mới lạ. Để có được thành công này, bà đã trải qua hàng năm trời nghiên cứu, cải tiến, và không ngần ngại từ bỏ hàng trăm bức tranh thêu tay tỉ mỉ.
Cu Đơ Ông Bà Thư Viện - Mật ngọt gừng cay thấm đượm tấm lòng người dân xứ Nghệ

Cu Đơ Ông Bà Thư Viện - Mật ngọt gừng cay thấm đượm tấm lòng người dân xứ Nghệ

LNV - Từ những hạt lạc tròn mẩy, mật mía ngọt ngào, gừng tươi cay nồng, những người nghệ nhân đã khéo léo đem nấu và kết hợp cùng bánh đa tạo nên món Cu đơ Ông bà Thư Viện thơm ngon nức tiếng – xứng tầm là đặc sản xứ Nghệ.
Đan quyện tinh hoa và sáng tạo

Đan quyện tinh hoa và sáng tạo

LNV - Hà Nội đang từng bước nâng tầm sản phẩm thủ công, kết hợp hài hòa giữa tinh hoa văn hóa truyền thống và sáng tạo hiện đại
Bình Định: Làng nghề trồng mai tất bật chuẩn bị vụ Tết

Bình Định: Làng nghề trồng mai tất bật chuẩn bị vụ Tết

LNV - Thời gian này, các Làng nghề trồng mai cảnh ở thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định đang tất bật cho việc chăm sóc mai cảnh để giữ lá xanh tốt chờ đến ngày lặt lá. Bởi, cuối tháng 11 âm lịch là thời điểm cây mai cảnh bắt đầu bước vào giai đoạn lặt lá để chuẩn bị đơm hoa đón Tết chào Xuân mới Ất Tỵ năm 2025.
Hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng Cụm kinh tế của các tổ chức thành viên năm 2024

Hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng Cụm kinh tế của các tổ chức thành viên năm 2024

LNV - Sáng ngày 8/12, tại Hải Phòng, UBTƯ MTTQ Việt Nam tổ chức hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng Cụm kinh tế của các tổ chức thành viên năm 2024.
Làng nghề hối hả vào vụ sản xuất phục vụ Tết

Làng nghề hối hả vào vụ sản xuất phục vụ Tết

LNV - Khoảng 2 tháng nữa là đến Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025. Thời điểm này, các làng nghề trong tỉnh có sản phẩm đặc trưng phục vụ Tết như: Hàng thủ công mỹ nghệ, làm hương, trồng hoa, cây cảnh, chế biến nông sản… trở nên nhộn nhịp. Các cơ sở sản xuất, nhà vườn hối hả chạy đua với thời gian để cung ứng những sản phẩm có chất lượng, phục vụ nhu cầu tiêu dùng của thị trường.
Nghề làm người tuyết bằng xốp trên phố cổ Hà Nội

Nghề làm người tuyết bằng xốp trên phố cổ Hà Nội

LNV - Còn vài chục ngày nữa là tới lễ Giáng sinh, thời điểm này, phố hàng Mã đã lung linh màu sắc của ngày Noel. Bên cạnh cây thông, vòng nguyệt quế, trái châu... một món đồ được nhiều người săn đón là mô hình người tuyết xốp.
Hà Nội: Làng nghề sinh vật cảnh Hồng Vân

Hà Nội: Làng nghề sinh vật cảnh Hồng Vân

LNV - Xã Hồng Vân thuộc huyện Thường Tín từ lâu được biết đến là làng nghề sinh vật cảnh vô cùng độc đáo. Tại vùng quê trù phú này, mỗi cây cảnh đều là một tác phẩm nghệ thuật mang trong mình hơi thở của thiên nhiên và dấu ấn sáng tạo của các nghệ nhân.
Làng miến truyền thống Bình Lư hối hả vào vụ Tết

Làng miến truyền thống Bình Lư hối hả vào vụ Tết

LNV - Gần hai tháng nữa là đến Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, các cơ sở sản xuất miến của làng nghề truyền thống xã Bình Lư (huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu) lại hối hả vào vụ mới, chuẩn bị hàng Tết đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng.
Hành trình Khát vọng Việt Nam Hùng cường – Phát triển nền kinh tế xanh bền vững, tôn vinh làng nghề và sản phẩm Ocop

Hành trình Khát vọng Việt Nam Hùng cường – Phát triển nền kinh tế xanh bền vững, tôn vinh làng nghề và sản phẩm Ocop

LNV - Ngày 2/12/2024, tại Nhà khách Chính phủ, Viện Nghiên cứu Phát triển Doanh nhân Việt Nam -Asean (EDRI) đã trang trọng công bố “Hành trình Khát vọng Việt Nam Hùng cường”, một chương trình mang tầm Quốc gia dân tộc nhằm đoàn kết, phát triển doanh nhân các dòng họ Việt Nam và mục tiêu xây dựng nền kinh tế xanh bền vững đưa Việt Nam vươn tầm thế giới.
Sản phẩm OCOP, làng nghề Hà Nội vươn tầm thế giới

Sản phẩm OCOP, làng nghề Hà Nội vươn tầm thế giới

LNV - Năm 2024, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội tiếp tục tham dự cùng Trung tâm Xúc tiến Thương mại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức Không gian trưng bày, quảng bá sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ, nông sản thực phẩm Việt Nam gồm 16 doanh nghiệp của Hà Nội và các tỉnh thành Việt Nam tại Hội chợ Thủ công mỹ nghệ quốc tế Artigiano lần thứ 28 diễn ra tại Trung tâm triển lãm ở thành phố Milan, Italia.
"Giữ lửa" nghề tại làng hương xạ truyền thống gần 300 năm ở Hưng Yên

"Giữ lửa" nghề tại làng hương xạ truyền thống gần 300 năm ở Hưng Yên

LNV - Với gần 300 năm làm nghề, làng hương thôn Cao, xã Bảo Khê (Hưng Yên) được ví như cái nôi của nghề làm hương Việt Nam; những ngày cuối tháng 11.2024, trong tiết trời se lạnh, chúng tôi tìm về nơi đây và được chứng kiến bà con đang khẩn trương làm những mẻ hương để kịp cung ứng hàng cho thị trường dịp cuối năm.
Xem thêm