Thứ sáu, 09-10-2020 | 17:04GMT+7
Dương Văn Hòa đang tách các tầng ong.
Chàng trai đam mê đi rừng dẫn ong về nhà
LNV - Ong vò vẽ là loại ong hung dữ, có chứa độc tố có thể gây chết người. Vậy nhưng loài ong này đang được một số người dân vùng núi Lục Ngạn đưa ong về vườn khai thác lấy nhộng, cho thu nhập khá. Từ đam mê đi rừng, anh Dương Văn Hòa đã nhận ra tiềm năng của loài ong vò vẽ. Và rồi, anh quyết định “khởi nghiệp” bằng việc nuôi ong vò vẽ ngay tại vườn nhà.
Chàng trai lớn lên với rừng
Nhắc đến Lục Ngạn sẽ nhớ đến ngay vùng đất núi rừng với nhiều loại cây ăn quả nổi tiếng, những đàn đại gia súc lớn… Ít ai biết rằng nơi đây còn có một khu vườn quy tụ hàng trăm tổ ong vò vẽ. Đó là vườn cây của gia đình ông Dương Văn Sáu tại xóm Tân Thành, xã Tân Mộc, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. Chủ nhân của những tổ ong là con trai ông Dương Văn Hòa (21 tuổi) và cháu họ Dương Văn Díu (27 tuổi).
Từ đường lớn đi vào sâu trong rừng 4km, tôi gặp Hòa vừa đi cắt tổ ong về, người mặc bộ quần áo bảo hộ kín mít cùng trên tay một tổ ong vò vẽ. Xưa nay tôi chỉ biết bắt tổ ong lấy mật chứ chưa bao giờ nhìn thấy đám nhộng đang lúc nhúc trong tổ, bản thân không khỏi dâng lên cảm giác vừa sợ vừa tò mò về loại ong này.
Dương Văn Hòa đang tách các tầng ong.
Mới 21 tuổi nhưng Hòa trông trưởng thành hơn những cậu thanh niên bình thường bởi nắng gió vùng núi đã sớm gắn bó với cậu. Hòa vui vẻ kể lại những ngày học cấp 2 đã bắt đầu lên rừng đi kiếm nào là nấm, ong, rắn…Hòa thừa nhận mình “nghiện” đi rừng, thậm chí ngay cả khi xuất ngũ trong quân đội, cứ đến buổi trưa lại xin chỉ huy đi vào rừng. Mỗi lần về mang bao nhiêu là đồ rừng cho cả đơn vị.
Năm 2019, sau hoàn thành nghĩa vụ trở về Dương Văn Hòa càng thêm “nghiện” rừng. Cậu cùng anh họ là Dương Văn Díu nhận thấy tiềm năng mới từ loài ong vò vẽ, bởi không cần quá nhiều tiền đầu tư như ong mật, được nhiều người thu mua với giá trị kinh tế khá cao.
Hai cậu thanh niên ấy dường như đã thấy tia hy vọng “khởi nghiệp” của mình. Hai anh em bắt đầu thực hiện việc nuôi ong vò vẽ ngay tại vườn nhà. Nói là nuôi nhưng thực tế thì chỉ tìm cách dẫn ong chúa về để treo lên cây, đàn ong hầu như hoàn toàn tự đi kiếm ăn.
Nghề mới trên vùng núi Lục Ngạn
Việc bắt ong vò vẽ lấy nhộng không hề xa lạ với người dân vùng núi, họ dùng nhộng ong để cải thiện bữa ăn cho gia đình. Tuy nhiên, cho đến những năm 2015, các thương lái bắt đầu tìm mua loại nhộng ong này, đặc biệt là thương lái Trung Quốc. Giá bán trung bình khoảng 300.000/kg, có những năm cao nhất lên tới 380.000/kg.
Loài ong này rất hung giữ nên khi đi săn khá nguy hiểm, kể cả những người có kinh nghiệm cũng phải e dè. Vì vậy, ít người nghĩ tới việc đưa về nuôi thật nhiều mà chỉ dẫn vài tổ về để vườn nhà.
Nhờ khả năng quan sát, Dương Văn Hòa biết được: Tháng 3, ong chúa bắt đầu làm tổ và phát triển đàn của mình. Đến tháng 4 và tháng 5 âm lịch, hai anh em dành nhiều thời gian đi lên rừng săn tổ ong. Mỗi buổi sáng tìm được từ 10-20 tổ ong, đường kính chỉ khoảng 15cm về treo lên cây bưởi, cây xoài trong vườn.
“Để tìm được tổ ong phải quan sát kỹ cách ong lấy vỏ cây và nước, đường ong di chuyển để theo nó về tổ. Loại ong này hay ở gần cây bạch đàn đỏ. Đi tìm ong vào buổi sáng cũng dễ dàng hơn bởi ong hay đi kiếm ăn lúc này và nhờ ánh nắng mặt trời phàn chiếu vào cánh nên dễ phát hiện hơn”, Dương Văn Hòa gợi ý cách tìm tổ ong vò vẽ.
Thời gian đầu do còn thiếu kinh nghiệm nên khi bắt về vườn nhà, nhiều tổ ong không thành công do ong chúa yếu nên không phát triển được. Những ngày đầu, người nuôi có thể sở vào tổ vì ong quen mùi, nhưng sau khi tiến hành thu hoạch các tổ thì ong dữ hơn nên luôn phải dùng đồ bảo hộ. Mỗi bộ quần áo bảo hộ an toàn có giá khoảng 1.500.000 nghìn đồng. Ong vò vẽ có năng suất cao hơn so với ong khác vì mỗi tổ có thể cắt được 2-4 lần, khoảng 1 lần/tháng, mỗi lần cắt được 3-6 tầng. Để duy trì tổ ong thì cần giữ lại ít nhất 1 tầng để tổ tiếp tục phát triển.
Năm nay, số tổ ong bắt được lên tới 200 tổ và cho thu hoạch khoảng 1 tạ nhộng ong, trung bình mỗi tổ vò vẽ mang lại 1kg nhộng ong. Với giá bán ổn định 300.000/kg, nhộng ong trở thành một trong những nguồn thu nhập tốt cho cả gia đình.
“Loại nhộng này dễ bán cho các thương lái để phân phối cho các nhà hàng. Đặc biệt là thương lái Trung Quốc thích mua nhộng ong còn nguyên tầng để bảo quản được lâu hơn với giá không đổi”, anh Dương Văn Díu cho biết.
Những chú ong không thích mùa đông
Có khả năng thu hoạch khá nhưng không có nghĩa đàn ong ổn định quanh năm. Đến cuối thành 9 âm lịch, ong vò vẽ chúa sẽ đẻ chúa mới và chết đi, ong chúa mới cùng ong đực giao phối và tổ ong sẽ “giải tán” để tìm nơi ngủ đông trong rừng. Đến tháng 3 âm lịch ong chúa bắt đầu hết ngủ đông, đi xây tổ và lặp lại một vòng đời của nó.
Trong các tầng ong được thu hoạch có 2 loại nhộng là nhộng vít (dạng sâu), nhộng con non (màu trắng, nằm trong lỗ đã bọc màng trắng). Cả 2 loại này đều được chần qua nước sôi để phần sữa của nhộng cứng lại. Riêng loại nhộng vít cần cắt đầu và khéo léo nặn phần phân ra ngoài.
Nhộng ong vò vẽ không thích hợp với một số người từng dị ứng với tôm. Nếu dị ứng sẽ bị nổi mẩn đỏ, tức ngực, khó thở. Nhưng theo ghi nhận của người dân ở đây thì tỷ lệ người bị dị ứng chỉ khoảng 1-2%. Với những tiềm năng phát triển của nhộng ong vò vẽ, hai chàng trai trẻ tuổi Dương Văn Hòa và Dương Văn Díu dự định sẽ tiếp tục phát triển quy mô và số lượng ong trong năm tới, tích cực tìm kiếm các đầu ra mới cho sản phẩm.
Nuôi ong vò vẽ lấy nhộng là một nghề khá mới giúp người dân tận dụng tài nguyên rừng. Mặc dù loại ong này nguy hiểm nhưng phần nhộng rất được ưa chuộng, chưa kể đến lợi ích diệt sâu bọ trên cây ăn quả. Ngay tại vườn cây của ông Dương Văn Sáu, mấy năm nay không phải phun thuốc trừ sâu vì ong đã diệt gần như hết các loại sâu bọ./
Bài và ảnh: Thúy Vi
Tag :
