Hà Nam: Làng trống Đọi Tam chuyển mình trong hội nhập
Thôn Đọi Tam thuộc xã Đọi Sơn cũ (nay là xã Tiên Sơn) có nghề làm trống hiện diện hơn nghìn năm qua. Mùa xuân Đinh Hợi (987) vua Lê Đại Hành (941- 1005) xa giá từ kinh đô Hoa Lư về Đọi Sơn mở nghi thức cày ruộng Tịch điền khuyến nông để dân cường nước mạnh … Tích truyền, hai anh em cụ Nguyễn Đức Năng và cụ Nguyễn Đức Bản đã được dân làng tiến cử, tự tay làm một cái trống to để đón vua. Tiếng trống vang như sấm rền nên về sau hai cụ được dân làng tôn là Trạng Sấm. Sau khi mất, hai cụ được nhân dân tôn thờ tại di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia đình Đọi Tam nằm sát ngay chân núi Đọi. Và cũng từ đấy các loại trống ra đời ở làng Đọi Tam, một trong những cái nôi của nghề trống nước ta.
Nghề làm trống của Ðọi Tam nổi tiếng cả nước, được cha truyền con nối theo quy định, kỹ thuật làm trống chỉ được truyền cho con trai, không truyền cho con gái, con rể hay người ngoài do sợ thất truyền. Trong những năm gần đây, con gái cũng được truyền dạy nghề trống. Thợ trống làng Ðọi Tam làm được nhiều các loại trống với kích thước khác nhau: Trống đại, trống đội, trống dùng trong đình, chùa, trống chèo, trống cơm, trống trường, trống trung thu, trống hội, trống múa lân sư rồng... Sản phẩm trống của làng nghề Đọi Tam là một sản phẩm đặc biệt với nhiều công năng sử dụng khác nhau như: Trống thờ, trống trong đời sống nghệ thuật dân gian, trống được sử dụng là công cụ truyền tải thông tin… Vì vậy, nghề làm trống và sản phẩm trống có một giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật nhất định trong lịch sử dân tộc nước nhà cũng như đời sống tinh thần của người Việt qua nhiều đời nay.
Trong giai đoạn 2010 - 2020 ghi đậm dấu ấn hưng thịnh của nghề làm trống. Năm 2009 tỉnh Hà Nam phục dựng lễ hội Tịch điền từ thời Tiền Lê, sau 1022 mùa xuân (987 - 2009) vắng nghi lễ này trong đời sống tinh thần văn hóa và lịch sử địa phương. Sản phẩm trống của Đọi Tam được tiêu thụ trên mọi miền của tổ quốc. Hiện trên địa bàn thôn có 56 cơ sở sản xuất kinh doanh trống. Nếu tính cả các hộ sản xuất, kinh doanh trong và ngoài tỉnh Hà Nam, con số này lên tới hàng trăm hộ. Nghề làm trống phát triển góp phần giải quyết việc làm thường xuyên cho khoảng hơn 600 lao động trong thôn. Nhờ có nghề truyền thống, nhiều năm gần đây thôn Đọi Tam không có lao động trong độ tuổi thất nghiệp, đời sống của người dân từng bước được cải thiện và nâng cao, đóng góp nguồn thu lớn và cơ cấu giá trị ngành nghề tiểu thủ công nghiệp của địa phương.
Trong những năm gần đây, việc giữ được sự tồn tại của làng nghề đã khó, phát triển và nâng cao uy tín, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm càng khó hơn. Bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa là một công việc khó khăn, đòi hỏi phải có sự vào cuộc của tất cả các ngành, các cấp đối với di sản văn hóa phi vật thể nghề thủ công truyền thống - làng nghề trống Đọi Tam. UBND tỉnh Hà Nam đã có quyết định về lập quy hoạch đầu tư xây dựng khu sản xuất làng nghề tập trung với tổng diện tích 5ha đối với làng trống Đọi Tam và đang trong quá trình triển khai thực hiện để sớm di chuyển các xưởng sản xuất ra ngoài khu vực dân cư đảm bảo đời sống nhân dân, giảm thiểu ô nhiễm môi trường làng nghề.
Bên cạnh đó, bảo tồn và phát triển làng nghề trống Đọi Tam phải kết hợp chặt chẽ với các loại hình du lịch làng nghề, du lịch sinh thái. Làng nghề cần ưu tiên xây dựng cơ sở hạ tầng, các khu trưng bày, các công trình văn hoá, xây dựng các hộ gia đình nghệ nhân tiêu biểu thành các điểm đón khách; Đảm bảo an ninh trật tự và an toàn xã hội; Tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức và văn hoá giao tiếp cho người dân ở làng nghề khi tiếp xúc với các du khách. Giải quyết tốt việc chia sẻ lợi ích từ du lịch cho mọi người dân. Quan tâm đúng mức và tôn vinh tài năng các nghệ nhân làng nghề.
Các cở sản xuất tại Đọi Tam đã nắm bắt xu hướng, tích cực tìm tòi sáng tạo ra các sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị hiếu, thẩm mỹ của người sử dụng. Việc đa dạng hóa các sản phẩm với nhiều chủng loại, kiểu dáng trống mới cũng như sản xuất các sản phẩm khác từ gỗ như thùng đựng rượu (gỗ sồi nhập từ Bắc Âu), bồn tắm gỗ, chậu ngâm chân, xe song mã kéo pháo … và nhiều mặt hàng tinh xảo của thợ trống làm ra đang đem lại nguồn thu không nhỏ đối với làng nghề Đọi Tam - Hà Nam.
Một mùa Xuân mới lại về, làng nghề trống Đọi Tam cũng đang tiếp tục chuyển mình hội nhập với các làng nghề khác trong cả nước để gìn giữ và bảo tồn nghề truyền thống trong đời sống văn hóa tinh thần của dân tộc Việt.
Thành Chung
Tin liên quan
Tin mới hơn
Làng nghề đèn lồng Hội An tất bật vào vụ Tết
10:04 | 23/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thách thức bảo tồn nghề nón Huế
09:12 | 23/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Kết nối nghề xưa với văn hóa truyền thống
09:11 | 23/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên
15:10 | 20/12/2024 Tin tức
Làng nghề làm than đước Năm Căn Trăm năm giữa rừng đước bạt ngàn
09:53 | 19/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề đan lưới Vân Trình Di sản văn hoá bền vững
09:53 | 19/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Phường Quảng An, quận Tây Hồ đón nhận 2 danh hiệu nghề truyền thống Hà Nội
10:26 | 18/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề trồng nấm ở An Giang
10:25 | 18/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Quảng Ngãi: Nghề làm muối Sa Huỳnh được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
09:20 | 17/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hằng Khoa - nơi dòng tranh độc đáo hội ngộ nghệ thuật thêu tay và hội họa
19:35 | 16/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Cu Đơ Ông Bà Thư Viện - Mật ngọt gừng cay thấm đượm tấm lòng người dân xứ Nghệ
09:00 | 13/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Đan quyện tinh hoa và sáng tạo
09:41 | 12/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Làng nghề trồng mai tất bật chuẩn bị vụ Tết
14:47 | 11/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng Cụm kinh tế của các tổ chức thành viên năm 2024
14:14 | 09/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề hối hả vào vụ sản xuất phục vụ Tết
13:55 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề làm người tuyết bằng xốp trên phố cổ Hà Nội
13:53 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hà Nội: Làng nghề sinh vật cảnh Hồng Vân
13:52 | 06/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng miến truyền thống Bình Lư hối hả vào vụ Tết
14:00 | 05/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hành trình Khát vọng Việt Nam Hùng cường – Phát triển nền kinh tế xanh bền vững, tôn vinh làng nghề và sản phẩm Ocop
10:41 | 04/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sản phẩm OCOP, làng nghề Hà Nội vươn tầm thế giới
15:18 | 03/12/2024 Tin tức
"Giữ lửa" nghề tại làng hương xạ truyền thống gần 300 năm ở Hưng Yên
13:31 | 03/12/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Lâm Đồng: Đoãn xã Tân Thanh góp sức trẻ xây dựng nông thôn mới
10:57 Nông thôn mới
Bình Định: Vẻ đẹp hình tượng rắn Naga trên tháp Dương Long
10:57 Văn hóa - Xã hội
Thanh Hóa: Giữ gìn, phát triển nghề truyền thống tạo việc làm cho lao động nông thôn
10:57 OCOP
Đặc sắc Phiên chợ nông sản Bình Định lần thứ III năm 2024
10:56 Tin tức
Làng nghề đèn lồng Hội An tất bật vào vụ Tết
10:04 Làng nghề, nghệ nhân