Ảnh hưởng của môi trường làng nghề tới sức khoẻ cộng đồng
Chất thải trong hoạt động sản xuất của các làng nghề đã và đang gây ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới sức khoẻ của người sản xuất, dân cư làng nghề và một số khu vực xung quanh. Theo kết quả thống kê cho thấy, tỷ lệ người dân sống ở các khu vực làng nghề có tỷ lệ mắc các bệnh cao hơn so với các làng thuần nông. Các loại bệnh thường gặp ở các làng nghề này là các bệnh về đường hô hấp, đau mắt, bệnh đường ruột, bệnh ngoài da. Tại một số làng nghề xuất hiện các bệnh nguy hiểm như ung thư, quái thai, nhiễm khí độc và kim loại nặng.
![]() |
Làng Mẫn Xá (xã Văn Môn, huyện Yên Phong, Bắc Ninh) được coi là làng nghề tái chế nhôm có quy mô lớn nhất miền Bắc. |
Các phòng y tế ở nhiều trạm y tế huyện và xã về tình hình sức khoẻ của nhân dân làng nghề cho thấy, ở các làng nghề khác nhau thì các bệnh nghề nghiệp cũng như tỷ lệ người mắc bệnh nghề nghiệp có khác nhau:
Ở làng nghề cơ khí, đúc, sản xuất nguyên vật liệu… do sử dụng lượng than lớn nên tỷ lệ người mắc các bệnh phổi, phế quản cao. Ví dụ, ở làng nghề gốm Bát Tràng ô nhiễm môi trường không khí đã ảnh hưởng rất lớn đến sức khoẻ của người dân. Qua điều tra sức khoẻ của của 223 người dân thì có 76 người bị bệnh về đường hô hấp và 23 người bị bệnh lao.
Làng nghề tẩy nhuộm vải sợi, mạ kim loại sử dụng nhiều hoá chất độc hại, kim loại nặng thì tỷ lệ người bị bệnh ung thư cao, tuổi thọ giảm.
Làng đúc nhôm Mẫn Xá (xã Văn Môn, huyện Yên Phong) có 296 hộ sản xuất với hơn 400 lò cô đúc nhôm. Hàng ngày, ở Mẫn Xá có từ 900-1.200 lò tái chế hoạt động, tiêu thụ hết 60 tấn phế liệu, 10 tấn than. Thu nhập của người dân khá cao, nhưng lại gặp khó khăn do tình trạng sức khỏe của người dân nơi đây ngày một suy giảm, tiền làm ra chỉ đủ mua thuốc và chữa bệnh. Người có nhiều năm làm nghề nhôm tâm sự: “Thu nhập tuy khá nhưng tiền cầm về đến đâu hết đến đấy vì sức khỏe. Nhôm phế liệu muốn hóa lỏng thì khi nấu phải cho một số hóa chất vào. Khi sức nóng lên tới 1.0000C, các loại hóa chất đều cháy và nhiều khí độc cộng hưởng phản ứng tạo thành một mùi khét lẹt rất khó chịu. Mọi người đều hít phải thứ khí độc này.” Hàng năm ở Mẫn Xá đều có người mắc và chết vì bệnh ung thư. Chỉ tính 2 năm trở lại đây, thôn đã có tới 11 người chết do ung thư. Còn ngất xỉu, nôn, chóng mặt, đau đầu, buốt óc, hoa mắt thì xảy ra như cơm bữa. Ngoài việc thường xuyên hít phải khí độc, người dân Mẫn Xá còn phải uống nước ngầm có độc tố do nhôm, chì thấm vào. Do đó ngoài mắc bệnh, chết vì ung thư, người dân Mẫn Xá còn mắc và chết do nhiều bệnh khác như bệnh lao,các loại khác như: bệnh thần kinh, đường hô hấp, ngoài da, khô mắt, điếc,… chiếm tỷ lệ trên 60% tổng số dân cư trong khu vực làng nghề. Đặc biệt là tỷ lệ mắc các bệnh trên ở nhóm người tham gia sản xuất và không tham gia sản xuất tương đương nhau.
Cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá với diện tích 29,6ha, do Công ty Cổ phần Tập đoàn Hanaka làm chủ đầu tư. Cụm công nghiệp này có vị trí nằm ngay cạnh làng nghề tái chế nhôm Mẫn Xá. Trong quá trình hoạt động, cụm công nghiệp này xảy ra nhiều bất cập nên tiến độ xây dựng hạ tầng kỹ thuật chưa hoàn thiện. Mục đích xây dựng cụm công nghiệp nhằm di dời các hộ dân sản xuất tái chế nhôm trong làng ra đây, để giảm thiểu ô nhiễm, đảm bảo sức khỏe cho người dân.
Ở làng sắt Đa Hội, sự giàu có cũng đang đi đôi với bệnh tật. Với hơn 100 bể mạ, hàng chục máy đột dập, hàng trăm lò luyện phôi thép, hằng ngày làng này thải ra rất nhiều dung môi kiềm, axít, sơn công nghiệp, dầu, mỡ,v.v… Những thứ này chảy tràn lan, phát tán mùi tới tận các đường cùng ngõ hẻm nên đã làm ô nhiễm không khí, nước sinh hoạt, đất vườn, ruộng, tàn phá luôn cảnh quan môi trường xung quanh. Người lao động hằng ngày phải tiếp xúc, hít thở không khí bị ô nhiễm nặng nề nên đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.
![]() |
Làng nghề gây ô nhiễm nguồn nước như chế biến lương thực, mây tre đan, chế biến gỗ thì tỷ lệ người mắc bệnh ngoài da, bệnh mắt hột, bệnh phụ khoa tăng. Ví dụ, làng nghề chế biến lương thực thực phẩm vùng Cát Quế, Dương Liễu (Hà Tây) hàng năm có tỷ lệ người mắc bệnh ngoài da, đau mắt hột chiếm hơn 70% dân số do ô nhiễm nguồn nước. Làng nghề thuộc da xã Liễu Xá (Hưng Yên), do ô nhiễm nguồn nước với các dư lượng như Cr, phèn, vôi… nên các bệnh liên quan thể hiện rất rõ ràng và phổ biến như bệnh về phổi, não, máu, da, những bệnh về hô hấp, mắt… Làng giấy Phong Khê (tỉnh Bắc Ninh) số người mắc bệnh hô hấp, ngoài da, đường ruột tăng nhanh. Môi trường độc hại nhưng những người lao động tại các làng nghề hầu như không có phương tiện bảo hộ. Ngay cả người dân cũng chưa biết quan tâm đúng mức đến sức khỏe của mình. Vì vậy, tuy các làng nghề đem lại hiệu quả kinh tế cao nhưng điều kiện kinh tế gia đình không cải thiện được nhiều.
Ông Lưu Duy Dần, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam cho rằng, các cơ sở làng nghề cần thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ bảo vệ môi trường, trong đó có cả thu phí bảo vệ môi trường với các làng nghề gây ô nhiễm. Cùng với giải pháp của chính quyền, rất cần có sự tham gia tích cực hơn nữa của người dân tại chính các làng nghề thì tình trạng ô nhiễm làng nghề mới sớm được khắc phục triệt để.
“Có thể chúng ta đề ra nhiều chính sách nhưng việc phân cấp tạo ra chồng chéo… vì vậy muốn làng nghề phát triển, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động, đóng góp vào nền kinh tế mà vẫn giữ vững được môi trường trong sạch thì rất cần có quy hoạch”, ông Lưu Duy Dần, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam nói.
Tin liên quan

Hà Nội nỗ lực 'xanh hóa' các làng nghề
09:46 | 24/06/2025 Môi trường

Giải bài toán bảo vệ môi trường làng nghề
19:28 | 13/02/2025 Nghiên cứu trao đổi

Bảo vệ môi trường làng nghề
09:42 | 19/08/2024 Môi trường
Tin mới hơn

Thời tiết ngày 3/7: Mưa rào và dông vẫn bao trùm nhiều nơi trên cả nước
09:22 | 03/07/2025 Môi trường

Bảo vệ môi trường làng nghề theo hướng phát triển bền vững: Tìm hướng đi mới của các làng nghề
15:11 | 25/06/2025 Môi trường

Giá vàng trong nước đứng yên, cao hơn thế giới khoảng 12,5 triệu đồng/lượng
10:57 | 18/06/2025 Môi trường

Bình Định: Mô hình “Tàu cá mang rác nhựa về bờ” thu hút sự tham gia của 200 tàu cá
15:45 | 13/06/2025 Môi trường

Doanh nghiệp cần biết trước Quy định chống phá rừng có hiệu lực
09:48 | 30/05/2025 Môi trường

Bảo vệ môi trường làng nghề theo hướng phát triển bền vững
10:24 | 28/05/2025 Môi trường
Tin khác

Sáng, xanh, sạch, đẹp nhờ giải pháp đồng bộ
09:33 | 27/05/2025 Môi trường

Bắc Ninh đồng thuận xử lý dứt điểm ô nhiễm làng nghề
14:01 | 26/05/2025 Môi trường

Hỗ trợ đổi mới công nghệ, giảm ô nhiễm tại các làng nghề
09:07 | 07/05/2025 Môi trường

Nam Định: Ô nhiễm bủa vây làng nghề thu 100 tỷ mỗi năm
08:51 | 22/04/2025 Môi trường

Phú Yên triển khai hoạt động phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn
13:41 | 07/03/2025 Môi trường

Bắc Ninh: Các cơ sở sản xuất giấy ở làng nghề Phong Khê dừng hoạt động
11:39 | 01/03/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hà Nội: Không khí ở ngưỡng tốt vào buổi sáng, chiều lại kém
10:16 | 18/02/2025 Môi trường

Cuộc sống mới ở làng nghề ô nhiễm nhất Bắc Ninh
08:41 | 14/02/2025 Môi trường

Để Hà Nội thực sự sáng - xanh - sạch - đẹp
11:14 | 07/02/2025 Môi trường

Hoài Đức phấn đấu trồng 15.000 cây các loại trong năm 2025
12:08 | 03/02/2025 Văn hóa - Xã hội

Bắc Ninh: Mạnh tay xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề
10:13 | 30/12/2024 Môi trường

Dự báo thời tiết ngày 30/12/2024: Hà Nội sương mù, rét ngày đầu tuần
09:56 | 30/12/2024 Môi trường

Nông nghiệp xanh gắn với bảo vệ môi trường ở Đồng bằng sông Cửu Long
09:54 | 19/12/2024 Môi trường

Gian Hàng Xanh ESG - Mô hình thúc đẩy tăng trưởng xanh, phát triển bền vững
19:11 | 30/09/2024 Môi trường

HTX Nông nghiệp Sông Hồng nỗ lực khôi phục sản xuất sau bão lũ
09:33 | 27/09/2024 Môi trường

Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống
12:15 Làng nghề, nghệ nhân

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên
09:31 Làng nghề, nghệ nhân

Đời sống mới ở xã Lê Lợi
09:30 Nông thôn mới

Dự báo, giá xăng, dầu giảm mạnh 6,8 - 7,5% trong ngày 3-7
09:29 Kinh tế

Trí thức trẻ Lê Bảo Hưng đam mê với khát vọng làm giàu trên mảnh đất quê hương
09:26 Kinh tế