Ông tổ làng nghề nón lá Sai Nga và hành trình "giữ hồn" nón Việt
“Hỡi ai đi ngược về xuôi
Muốn đội nón đẹp thì về Sai Nga”
Tới làng nón Sai Nga, hỏi thăm các cụ cao niên về “ông tổ” làng nón Phạm Văn Quất, ai nấy đều tự hào và truyền tai nhau về một người đàn ông đã mang nghề gia truyền dạy cho vợ con mình và những người dân nơi đây.
Người dân xã Sai Nga vẫn cần mẫn và tỉ mỉ với nghề làm nón lá truyền thống
Ông Phạm Đức Bình (thôn Văn Phú, thị trấn Cẩm Khê, huyện Cẩm Khê) con trai cả của cụ Quất đã có gần 40 năm gắn bó với nghề làm nón lá truyền thống (ảnh: Thùy Trang)
Được kế thừa nghề làm nón truyền thống ở quê hương mình, ông Quất đã mang nghề gia truyền dạy cho gia đình và những người dân Sai Nga. Đến đầu những năm 60 của thế kỷ XX, nghề làm nón trở thành nghề mang lại kế sinh nhai cho hàng trăm hộ dân ở xã Sai Nga.
Để làm ra một chiếc nón người nghệ nhân phải mất khoảng 3 tiếng đồng hồ và trải qua rất nhiều công đoạn như: tìm chọn nguyên vật liệu, làm vanh, là lá, quay khâu, nức, nhôi, sấy…
Sau khi người thợ xếp từng lá vào vòng nón, một lớp mo tre và một lớp lá nữa rồi khâu. Khâu là một công đoạn rất khó bởi không khéo là rách lá. Thông qua bàn tay của người nghệ nhân, kim được đưa nhanh thoăn thoắt, từng mũi khâu thẳng đều từ vòng trong ra vòng ngoài. Sau khi khâu xong, cũng là lúc các nghệ nhân tìm cách trang trí cho tác phẩm của mình.
Giữa hai lớp lá mỏng, những hình hoa lá, hình bóng đôi, nét kiến trúc cổ kính được cài vào nón lá như những lời nói lặng thầm đầy thi tứ gửi gắm trong tác phẩm của mình. Đặc biệt, một chiếc nón đẹp phải đảm bảo mái nón phẳng phiu, đường khâu mượt mà, những vết khâu trải trên mỗi vành theo những khoảng cách đều tăm tắp.
Muốn nón được trắng hơn, khi làm xong sẽ hơ qua diêm sinh.
Nón lá Sai Nga đã trở thành sản phẩm du lịch, là món quà độc đáo cho du khách mỗi khi đến với làng nghề.
Trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, nón lá Sai Nga vẫn mang dáng dấp của nón làng Chuông
Nếu trước đây, làm nón tại Sai Nga chỉ là nghề phụ nhưng đến nay nghề này đã giúp người dân trong làng có thêm thu nhập và được công nhận làng nghề truyền thống. Đặc biệt, từ khi có đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai đi qua, nón lá Sai Nga đã trở thành sản phẩm du lịch, là món quà độc đáo cho du khách mỗi khi đến với làng nghề.
Hiện nay, người dân trong xã chủ yếu làm 2 loại: nón kỹ với giá 55.000 - 60.000 đồng/chiếc, nón thưa có giá 25.000 - 40.000 đồng/chiếc. Bình quân mỗi năm cả làng sản xuất ước đạt hơn 600.000 chiếc nón, doanh thu hàng chục tỷ đồng.
Trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, nón lá Sai Nga vẫn mang dáng dấp của nón làng Chuông. Bên cạnh những yếu tố đẹp, mềm mại, uyển chuyển, độ bền cao thì nón lá Sai Nga ít nhiều đã có sự cải biên so với bản gốc. Nếu nón lá làng Chuông màu trắng đục thì nón Sai Nga màu trắng ngần, nón làng Chuông nức nón bằng chỉ đỏ thì nón Sai Nga nức bằng chỉ trắng.
Có dịp về thăm làng nón Sai Nga, chúng tôi không khỏi ấn tượng với hình ảnh các bà, các mẹ, các chị ngồi quây quần dưới hiên nhà khâu nón lá. Khung cảnh đó để lại cho chúng tôi một cảm giác thư thái, bình yên trên vùng quê hương đất Tổ.
Bài và ảnh Huyền Chi
Tin liên quan
Tin mới hơn
Người đảng viên tâm huyết xây dựng làng nghề trên đảo xa
09:43 | 24/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sơn La: Làng nghề chế biến long nhãn từng bước khẳng định thương hiệu
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Sóc Trăng
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tìm giải pháp bảo tồn và phát triển phố nghề Lãn Ông trong khu Phố cổ Hà Nội
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc hoạt động văn hóa 'Giữ nghề xưa trên phố' năm 2024
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nét đẹp văn hóa của Lễ giỗ tổ nghề Yến Cù Lao Chàm
16:20 | 19/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Tin khác
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Gia Lai: Nỗ lực gìn giữ, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người đồng bào
09:21 | 17/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
22:54 | 16/04/2024 Tin tức
Bình Phước: Ngày hội Yến sào mở ra cơ hội phát triển bền vững
22:50 | 16/04/2024 OCOP
Hà Nội: Khai trương tuyến du lịch “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội”
14:31 | 15/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo làng nghề làm tương Mông Phụ
14:08 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thăng trầm nghề đúc lư đồng An Hội ở thành phố hồ chí minh
10:20 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Châm Khê - Nơi giữ hồn quan họ cổ
10:19 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguồn gốc lịch sử về nghề sơn mài
09:44 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Niềm trăn trở của Nghệ nhân ưu tú Y Sim Ê ban
14:44 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề nuôi vẹm xanh
14:43 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo "may nóng" ở phố cổ Hội An
14:42 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc triển lãm “Chuyện Đình trong Phố” với câu chuyện nghề làm da giầy truyền thống
09:16 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự phiên khai mạc Diễn đàn Tương lai ASEAN
14:42 Tin tức
Bế mạc Phiên họp thứ 32 của của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
14:41 Tin tức
Hơn 300 hình ảnh, tài liệu, hiện vật tiêu biểu được giới thiệu tại Triển lãm Điện Biên Phủ
14:41 Tin tức
Bộ Công Thương phổ biến một số điểm mới tại Nghị định số 43 quy định về xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ
11:35 Khuyến công
Linh thiêng cổ tự Chùa Hưng Phúc
11:31 Văn hóa - Xã hội