Ông tổ làng nghề nón lá Sai Nga và hành trình "giữ hồn" nón Việt
“Hỡi ai đi ngược về xuôi
Muốn đội nón đẹp thì về Sai Nga”
Tới làng nón Sai Nga, hỏi thăm các cụ cao niên về “ông tổ” làng nón Phạm Văn Quất, ai nấy đều tự hào và truyền tai nhau về một người đàn ông đã mang nghề gia truyền dạy cho vợ con mình và những người dân nơi đây.
Người dân xã Sai Nga vẫn cần mẫn và tỉ mỉ với nghề làm nón lá truyền thống
Ông Phạm Đức Bình (thôn Văn Phú, thị trấn Cẩm Khê, huyện Cẩm Khê) con trai cả của cụ Quất đã có gần 40 năm gắn bó với nghề làm nón lá truyền thống (ảnh: Thùy Trang)
Được kế thừa nghề làm nón truyền thống ở quê hương mình, ông Quất đã mang nghề gia truyền dạy cho gia đình và những người dân Sai Nga. Đến đầu những năm 60 của thế kỷ XX, nghề làm nón trở thành nghề mang lại kế sinh nhai cho hàng trăm hộ dân ở xã Sai Nga.
Để làm ra một chiếc nón người nghệ nhân phải mất khoảng 3 tiếng đồng hồ và trải qua rất nhiều công đoạn như: tìm chọn nguyên vật liệu, làm vanh, là lá, quay khâu, nức, nhôi, sấy…
Sau khi người thợ xếp từng lá vào vòng nón, một lớp mo tre và một lớp lá nữa rồi khâu. Khâu là một công đoạn rất khó bởi không khéo là rách lá. Thông qua bàn tay của người nghệ nhân, kim được đưa nhanh thoăn thoắt, từng mũi khâu thẳng đều từ vòng trong ra vòng ngoài. Sau khi khâu xong, cũng là lúc các nghệ nhân tìm cách trang trí cho tác phẩm của mình.
Giữa hai lớp lá mỏng, những hình hoa lá, hình bóng đôi, nét kiến trúc cổ kính được cài vào nón lá như những lời nói lặng thầm đầy thi tứ gửi gắm trong tác phẩm của mình. Đặc biệt, một chiếc nón đẹp phải đảm bảo mái nón phẳng phiu, đường khâu mượt mà, những vết khâu trải trên mỗi vành theo những khoảng cách đều tăm tắp.
Muốn nón được trắng hơn, khi làm xong sẽ hơ qua diêm sinh.
Nón lá Sai Nga đã trở thành sản phẩm du lịch, là món quà độc đáo cho du khách mỗi khi đến với làng nghề.
Trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, nón lá Sai Nga vẫn mang dáng dấp của nón làng Chuông
Nếu trước đây, làm nón tại Sai Nga chỉ là nghề phụ nhưng đến nay nghề này đã giúp người dân trong làng có thêm thu nhập và được công nhận làng nghề truyền thống. Đặc biệt, từ khi có đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai đi qua, nón lá Sai Nga đã trở thành sản phẩm du lịch, là món quà độc đáo cho du khách mỗi khi đến với làng nghề.
Hiện nay, người dân trong xã chủ yếu làm 2 loại: nón kỹ với giá 55.000 - 60.000 đồng/chiếc, nón thưa có giá 25.000 - 40.000 đồng/chiếc. Bình quân mỗi năm cả làng sản xuất ước đạt hơn 600.000 chiếc nón, doanh thu hàng chục tỷ đồng.
Trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, nón lá Sai Nga vẫn mang dáng dấp của nón làng Chuông. Bên cạnh những yếu tố đẹp, mềm mại, uyển chuyển, độ bền cao thì nón lá Sai Nga ít nhiều đã có sự cải biên so với bản gốc. Nếu nón lá làng Chuông màu trắng đục thì nón Sai Nga màu trắng ngần, nón làng Chuông nức nón bằng chỉ đỏ thì nón Sai Nga nức bằng chỉ trắng.
Có dịp về thăm làng nón Sai Nga, chúng tôi không khỏi ấn tượng với hình ảnh các bà, các mẹ, các chị ngồi quây quần dưới hiên nhà khâu nón lá. Khung cảnh đó để lại cho chúng tôi một cảm giác thư thái, bình yên trên vùng quê hương đất Tổ.
Bài và ảnh Huyền Chi
Tin liên quan
Tin mới hơn

Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên
11:01 | 04/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống
12:15 | 03/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên
09:31 | 03/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ
14:07 | 02/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Mùa sen ở hồ Tây
11:48 | 02/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh
14:01 | 01/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu
10:30 | 30/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội
10:30 | 30/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến
10:24 | 26/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng
11:03 | 25/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”
11:02 | 25/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân sinh vật cảnh năng động, sáng tạo
11:02 | 25/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề xứ Thanh – Nơi kết tinh tinh hoa văn hóa cha ông
10:49 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ lửa nghề bánh tráng Thuận Hưng
10:21 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đổi thay tích cực cho nghề nuôi biển: Tháo gỡ các nút thắt
10:08 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề dệt lanh Lùng Tám – Nét văn hóa Mông trên Cao nguyên đá
09:01 | 19/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân “hồi sinh” các con giống bột cổ
11:09 | 18/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên công nhận 11 nghề truyền thống năm 2025
15:44 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Người âm thầm dùng cây kim, sợi chỉ lưu giữ hồn cốt văn hóa Việt
15:42 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Văn hoá Bắc Bộ qua các làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Hà Nội
15:41 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chủ tịch nước Lương Cường gặp mặt nghệ nhân làng nghề tiêu biểu toàn quốc
13:19 | 12/06/2025 Tin tức

Khi Đạo giáo trở thành điểm tựa tinh thần trong biến động lịch sử Việt Nam
11:14 Văn hóa - Xã hội

Dấu ấn văn hóa đặc sắc trong dòng chảy tín ngưỡng Việt Nam
11:14 Văn hóa - Xã hội

Quán Đạo giáo - Di sản tôn giáo độc đáo cần được bảo tồn đúng giá trị
11:13 Văn hóa - Xã hội

Hiến pháp sửa đổi năm 2025: Nền tảng pháp lý vững chắc cho sự phát triển bền vững của đất nước
11:12 Tin tức

Cả nước đã có 16.543 sản phẩm OCOP
14:57 OCOP