Bác sĩ, Tiến sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho biết, trào ngược dạ dày thực quản là hiện tượng sinh lý bình thường xảy ra ở mọi người khỏe mạnh. Trung bình trong 24 giờ số lần trào ngược khoảng dưới 40 lần. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) có thể gây ra các triệu chứng phiền toái tại đường tiêu hóa hoặc ngoài đường tiêu hóa.

Các triệu chứng phổ biến của bệnh là ợ nóng, nôn trớ, ho khan, tức ngực, có vấn đề khi nuốt, đau họng, khàn giọng... Bệnh thường không nguy hiểm, tuy nhiên, người mắc bệnh trong thời gian dài nếu không cải thiện có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Theo bác sĩ Khanh, những thói quen hàng ngày cùng lối sống không khoa học có thể là yếu tố tác động làm căn bệnh này trở nặng.

Ăn quá no

Mỗi ngày, dạ dày cần tiết khoảng 2000 ml dịch giúp tiêu hóa thức ăn. Thường xuyên ăn một lượng lớn thực phẩm trong một lần ăn có thể làm tăng áp lực trong dạ dày dẫn tới tăng trào ngược.

Mặc quần áo bó

Mặc quần áo bó sát vùng bụng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình vận hành của hệ thống tiêu hóa. Một chiếc áo hoặc quần quá chật có thể khiến chúng bóp vào dạ dày và đẩy axit lên thực quản. Điều này gây ra các chứng khó tiêu, ợ nóng, ợ hơi, chướng bụng sau khi ăn. Quá trình tiêu hóa thức ăn bị tác động trực tiếp làm tăng nguy cơ táo bón.

Hút thuốc

Hút thuốc lá có thể gây viêm thực quản trào ngược, còn uống rượu kích hoạt trào ngược. Hút thuốc khiến suy yếu cơ vòng thực quản dưới. Khi đó, các chất trong dạ dày trào ngược lại thực quản gây ợ chua, làm tổn thương niêm mạc thực quản.

Ăn thực phẩm gây kích thích

Đồ cay, đồ chiên rán, thực phẩm béo, chocolate, tỏi, hành tây, rượu, cà phê, đồ uống có ga... có thể ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa, khiến chức năng tiêu hóa giảm. Ăn các thực phẩm gây kích thích, nhất là đồ uống có cồn, chứa cafein làm giãn cơ vòng dưới thực quản, tăng tiết axit ở dạ dày. Đây là một trong những nguyên nhân chính tăng triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Các đồ uống có ga gây đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu và khiến dạ dày co thắt nhiều hơn.

Trào ngược dạ dày thực quản với biểu hiện ợ nóng, nôn trớ, tức ngực... Ảnh: Shutterstock

Đi ngủ ngay sau khi ăn

Đi ngủ hoặc nằm ngay sau khi ăn xong khiến axit dạ dày tăng lên. Thói quen này tạo cảm giác đầy hơi, khó tiêu, nhất là những người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể bị nặng hơn. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí American Journal of Gastroenterology, người bị trào ngược dạ dày thực quản chỉ nên ngủ hoặc nằm nghỉ sau khi ăn 2 giờ.

Tiến sĩ Khanh chia sẻ thêm, người bệnh có thể kiểm soát các triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản bằng cách điều chỉnh thói quen sinh hoạt và dùng thuốc khi cần thiết. Cụ thể là duy trì cân nặng hợp lý, ăn các bữa nhỏ, giảm chất béo bằng cách giảm lượng bơ, dầu, nước trộn salad, nước thịt, các sản phẩm từ sữa, ngồi thẳng lưng trong khi ăn, tránh ăn trước khi đi ngủ, ngừng hút thuốc... Nếu bị trào ngược axit hoặc ợ chua nhiều hơn 2 lần một tuần trong khoảng thời gian vài tuần, bạn nên dùng thuốc chống ợ chua và thuốc kháng axit. Người bệnh cần đi thăm khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa nếu các triệu chứng vẫn không cải thiện.

Các yếu tố nguy cơ góp phần làm bệnh trở nặng bao gồm tuổi trên 50, thừa cân hoặc béo phì, hút thuốc, thường xuyên stress, trầm cảm, ít hoạt động thể chất. Căn bệnh này cũng có thể dẫn đến một số biến chứng như viêm thực quản, chảy máu thực quản, hẹp đường tiêu hóa, chứng khó nuốt, ung thư thực quản. Trào ngược cũng có thể gây ra các biến chứng ngoài tiêu hóa như ăn mòn răng, viêm thanh quản, ho, hen suyễn, viêm xoang và xơ phổi vô căn.

Theo Tiến sĩ Khanh, nội soi thực quản dạ dày khi có viêm thực quản có giá trị chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày thực quản, nếu không có tổn thương trên thực quản thì bệnh nhân không bị bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Thực tế khoảng 80- 90% bệnh nhân bị bệnh trào ngược dạ dày thực quản không có tổn thương thực quản trên nội soi. Tiêu chuẩn "vàng" để chẩn đoán xác định hoặc loại trừ bệnh dạ dày thực quản là đo pH và trở kháng thực quản. Hiện nay, bệnh viện Tâm Anh Hà Nội là một trong rất ít bệnh viện ở Việt Nam có trang thiết bị đo pH và trở kháng thực quản.

Lục Bảo/VNE