Tổ chức Y tế Thế giới từng cảnh báo, ô nhiễm không khí là một trong những mối đe dọa lớn nhất với sức khỏe nhân loại, gây khoảng 7 triệu ca tử vong mỗi năm. Nếu không được kiểm soát, hệ lụy đối với sức khỏe cộng đồng sẽ ngày càng nặng nề.

Tại TP.HCM, nguồn gây ô nhiễm không khí bao gồm: giao thông đường bộ chiếm 35% lượng phát thải; công nghiệp và sản xuất chiếm 25%; xây dựng chiếm 15%. Trong số những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí, lĩnh vực giao thông và sản xuất công nghiệp được xem là thủ phạm chính.

Trước đó, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Minh Thạnh đã ký văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND TPHCM về tăng cường thực hiện các giải pháp nhằm phòng ngừa và giải quyết tình trạng ô nhiễm không khí các tháng cuối năm 2025.

Theo đó, nhằm chủ động ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường không khí, bảo vệ sức khỏe người dân, Chủ tịch UBND TPHCM đề nghị lãnh đạo các sở, ban, ngành, Chủ tịch UBND các xã, phường, đặc khu phải quyết liệt triển khai đồng bộ các biện pháp kiểm soát nguồn thải, nhằm chủ động ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường không khí, theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) và các kế hoạch văn bản chỉ đạo của thành phố.

Các tòa nhà cao tầng vẫn "nhạt nhòa" dưới màn sương còn rất đậm đặc. Thực tế, đây là bụi mịn do ô nhiễm không khí ở mức độ nguy hiểm.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về các giải pháp toàn diện, cấp bách nhằm xử lý ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn, TP.HCM đang tập trung nguồn lực để triển khai quyết liệt, đồng bộ và hiệu quả nhiều giải pháp từ cơ chế, quy hoạch, kỹ thuật đến truyền thông, với sự tham gia của cả hệ thống chính trị và cộng đồng nhằm giảm ô nhiễm, bảo đảm chất lượng không khí.

Thành phố đang thúc đẩy các quy hoạch theo hướng xanh và bền vững, chú trọng bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên, phát triển đô thị sinh thái, hình thành các vành đai xanh và hành lang xanh dọc sông Sài Gòn; đồng thời mở rộng hệ thống công viên, mảng xanh trong đô thị. TP.HCM cũng dành nguồn lực tài chính, tháo gỡ vướng mắc để đẩy nhanh các dự án nâng cao năng lực quan trắc môi trường, phục vụ công tác dự báo, cảnh báo và ứng phó với tình trạng ô nhiễm không khí.

Công tác ngăn ngừa, kiểm soát ô nhiễm trong hoạt động sản xuất – kinh doanh tiếp tục được siết chặt. Thành phố triển khai nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo nhằm nâng cao khả năng dự báo, cảnh báo chất lượng không khí; đa dạng hóa nguồn lực tài chính cho công tác môi trường; đẩy mạnh hợp tác quốc tế và nghiên cứu khoa học. Bên cạnh đó, TP.HCM đang rà soát cơ sở dữ liệu nguồn thải và xây dựng kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026–2030.

Liên quan đến công tác kiểm soát ô nhiễm không khí, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM đề xuất nhiều nhóm giải pháp trọng tâm. Cụ thể, thành phố cần đẩy mạnh quy hoạch đô thị xanh, phát triển hạ tầng xanh như metro, xe buýt công cộng; tăng cường không gian xanh thông qua hệ thống công viên, rừng đô thị và các vành đai xanh. Đồng thời, thúc đẩy xây dựng công trình xanh; siết chặt kiểm soát bụi tại các công trường bằng các quy định nghiêm ngặt hơn; cải thiện quản lý chất thải thông qua nâng cấp hệ thống thu gom – xử lý rác thải rắn, đẩy mạnh tái chế và các sáng kiến chuyển đổi năng lượng.

Bên cạnh đó, các sở, ngành và địa phương cần vào cuộc quyết liệt, huy động đa dạng nguồn lực tài chính và phối hợp chặt chẽ với các tỉnh lân cận để xử lý ô nhiễm không khí đô thị. Giai đoạn 2025–2030, TP.HCM được khuyến nghị tăng tốc chuyển đổi số gắn với chuyển đổi xanh, đưa mục tiêu nâng cao chất lượng không khí trở thành ưu tiên hàng đầu trong các chính sách phát triển kinh tế – xã hội.