Làng thêu tay truyền thống Bình Lăng

Lớn lên trong một gia đình có 4 đời làm nghề thêu, năm 9 tuổi được cha dạy cho những mũi thêu đầu tiên, nay đã ở tuổi “thất thập cổ lai hy” nghệ nhân Nguyễn Xuân Dục vẫn nặng lòng với dòng tranh truyền thống tiên tổ.

Năm 2014, tranh thêu tay của nghệ nhân Nguyễn Xuân Dục lọt vào Dự án 1.1.0.2 do Quỹ Văn hóa Hà Nội và Công ty cổ phần Tiếp thị Làn sóng mới tổ chức. Không phải ngẫu nhiên mà các sản phẩm của ông lọt vào mắt xanh của hệ thống tiếp thị “độc nhất vô nhị” này.
 
Tranh thêu tay ở cơ sở của ông Dục là tập hợp của nhiều lớp chỉ chồng chéo lên nhau với đặc thù hình khối hội họa tiêu biểu. Một bức tranh thông thường gồm 3 lớp chính: Lớp nền, lớp đi nét cơ bản, lớp kỹ thuật. Mỗi lớp chỉ do một nhóm thợ khác nhau đảm nhiệm.

Khác với dòng tranh thêu máy hay thêu tay đại trà có tuổi thọ ngắn, tranh thêu tay của nghệ nhân Nguyễn Xuân Dục có thể nói là dòng tranh “đi cùng năm tháng” bởi độ bền màu đáng kinh ngạc. Sở dĩ có sự khác biệt ấy là bởi tranh của nghệ nhân này không có thao tác đánh màu hậu kỳ bằng bút dạ hay màu tuýp.

Vì là dòng tranh cao cấp nên đòi hỏi độ tinh tế, độ bền cao tương xứng với giá thành của sản phẩm. Những mặt hàng tranh thêu đại trà, tranh thêu máy có thể phai màu sau nhiều năm sử dụng nhưng tranh của nghệ nhân Nguyễn Xuân Dục thì hầu như vẫn giữ nguyên hiện trạng của những ngày đầu hoàn thiện.

Ngoài điểm đặc biệt về mặt kỹ thuật, tranh thêu của nghệ nhân này còn làm mãn nhãn người chơi bằng cái hồn, cái tâm và cái tài hoa, khéo léo của người vẽ tranh bằng chỉ. Một dòng tranh mà người thêu phải dồn cả tâm sức, sự tỉ mỉ, kiên nhẫn, trau chuốt từng đường kim mũi chỉ để từng chi tiết mang nét hồn riêng góp vào tổng thể cái hồn chung của bức tranh. Xem tranh thêu của nghệ nhân Nguyễn Xuân Dục, nhiều khi người ta lầm là một bức ảnh hay bức tranh màu nước, sơn dầu.

Có lẽ vì thế nên dẫu phải cạnh tranh với nhiều mặt hàng mới, giá thành rẻ thì tranh thêu của nghệ nhân Nguyễn Xuân Dục nói riêng và tranh thêu làng Bình Lăng nói chung vẫn không bị lép vế. Hơn thế, những điều này còn góp phần làm nên một thương hiệu về làng nghề thêu tay truyền thống tài hoa.

Sau một thời gian dài phát triển hưng thịnh, giờ đây, nghề thêu truyền thống nơi này đang dần bị mai một do khan hiếm nhân lực. Xong mùa xuân mới sẽ về và mang theo những kỳ vọng, khát khao về một làng nghề ngày càng phát triển, được bảo tồn, giữ vững. Điều đó đang được vun đắp, hiện thực hóa từng ngày trong những nỗ lực của chính quyền địa phương cùng sự tận tâm của những người đang miệt mài giữ lửa cho làng nghề.