Ninh Bình: Chàng trai trẻ đam mê nghệ thuật điêu khắc gỗ

Anh Đỗ Văn Cần đang trạm khắc bức tranh tứ quý.

Sinh năm 1990, trong một gia đình có truyền thống làm nghề mộc dân dụng nên từ nhỏ anh Cần đã say mê học cách cầm cưa, cầm đục chế tác các sản phẩm gỗ đơn giản. Lớn lên qua tìm hiểu anh biết về nghề điêu khắc gỗ nghệ thuật, một nghề đòi hỏi sự tỉ mỉ, cần cù, đặc biệt là sự sáng tạo của người thợ. 

Với quyết tâm theo đuổi nghề và niềm đam mê với những bức tranh, bức tượng gỗ, chàng trai trẻ Đỗ Văn Cần quyết định khăn gói rời quê hương vào Tây Nguyên và ra Đồng Kỵ (Bắc Ninh) học nghề. Sau bao năm lăn lộn, tích lũy kinh nghiệm, năm 2012 anh quyết định trở về quê hương lập nghiệp. "Thời gian đầu lập nghiệp tương đối gian nan, vất vả bởi khách hàng chưa biết đến sản phẩm của mình và giá trị thực của các tác phẩm điêu khắc gỗ. 

Nhưng không nản chí, tôi tự sáng tạo ra các tác phẩm từ nhỏ nhất có thể cầm tay đến các sản phẩm lớn như tranh gỗ với các nét đục đẽo tinh xảo, sắc nét. Dần dần khách yêu nghệ thuật thích, truyền tai nhau và đến xưởng mua hàng càng nhiều. Hiện nay xưởng của tôi không thiếu việc, chủ yếu làm các đơn đặt hàng của khách trong và ngoài huyện"- Anh Cần nói. 

Cũng theo anh Cần, điêu khắc là nghề thủ công mỹ nghệ cao cấp, ngoài khéo tay, có óc sáng tạo, nghề điêu khắc cũng đòi hỏi người thợ phải có tính kiên trì và thực sự đam mê với nghề. Khi học nghề ngoài các kỹ thuật cơ bản, người thợ phải học vẽ để biết cách tạo dáng, biết phác thảo những đường nét lớn cũng như từng họa tiết nhỏ trên mỗi tác phẩm. 

Cũng là tạo tác trên gỗ, nhưng nghề điêu khắc gỗ khác với nghề mộc dân dụng ở chỗ nghề điêu khắc gỗ đòi hỏi sự kiên trì, sự khéo léo, óc sáng tạo và có tính nghệ thuật nhiều hơn. Trong khi nghề mộc dân dụng có thể sử dụng máy móc sản xuất ra sản phầm hàng loạt giống nhau thì mỗi tác phẩm điêu khắc nghệ thuật ra đời là duy nhất. 

Từ các gốc cây, thân cây, gỗ lũa... người thợ sáng tạo ra những sản phẩm dựa theo hình dạng, màu sắc, vân gỗ, khối u, lỗ thủng... trên từng khối gỗ. Từ đó tạo ra những chi tiết sống động, đậm nét văn hóa của người Việt Nam. Do vậy dù cùng kích thước, hình dáng hay chất liệu gỗ nhưng nét đẹp, cái "hồn" của mỗi tác phẩm đều có sự khác biệt, không có tác phẩm nào giống tác phẩm nào.

Quy trình để sáng tạo ra một tác phẩm gỗ điêu khắc trải qua rất nhiều công đoạn, nhưng theo anh Cần quan trọng nhất là công đoạn chọn phôi gỗ, hình thành ý tưởng, phá thô, làm tinh sảo sắc nét, hoàn thiện sản phẩm. Hầu hết các công đoạn đều làm bằng thủ công, vì vậy khi chọn gỗ cũng phải thật tỉ mỉ, gỗ loại tốt, ít cong vênh, có độ dẻo, dai, không nứt và không bị mối, mọt. Hiện xưởng chế tác gỗ của anh Cần có các khối gỗ là rễ cây, gốc cây lớn thuộc nhóm 1, được nhập từ Tây Nguyên. 

Các sản phẩm điêu khắc gỗ nghệ thuật của anh có nội dung, hình ảnh thân thuộc với người Việt, như: tượng Phật, tượng Phúc - Lộc - Thọ, tượng các linh thú, tượng 12 con giáp, tranh đồng quê, tranh vinh quy bái tổ, tranh tứ quý.... 

Mỗi tác phẩm có giá từ vài triệu đến vài chục triệu đồng, tùy vào từng loại gỗ, kích thước, sự cầu kỳ, công phu và cái hồn trong từng sản phẩm. Hiện nay, trung bình mỗi tháng, xưởng điêu khắc gỗ của anh Cần có khoảng 5-7 đơn hàng. 

Không chỉ góp phần phát triển kinh tế gia đình, với niềm đam mê nghề điêu khắc gỗ, anh Cần đã đào tạo, truyền đạt kinh nghiệm cho nhiều thanh niên trên địa bàn xã học nghề, đồng thời tạo việc làm ổn định cho 3 - 4 thợ lành nghề với mức lương từ 7- 10 triệu đồng/tháng. "Trong thời gian tới tôi ấp ủ dự định mở rộng địa bàn hoạt động lên Thành phố Ninh Bình vì người dân có mức sống cao hơn và nhu cầu khách hàng mua sản phẩm điêu khắc gỗ nghệ thuật ở đó sẽ nhiều hơn. 

Ngoài mở thêm xưởng sản xuất, khu trưng bày sản phẩm, tôi tiếp tục đào tạo và tạo việc làm cho các thanh niên trên địa bàn tỉnh cũng có niềm đam mê với nghề"- Anh Cần cho biết thêm.

PV