Giữ nghề là giữ văn hóa

LNV - Không chỉ được biết đến ở xã Phú Tân, huyện Châu Thành, nghệ nhân Lâm Liếp (sinh năm 1948) còn là niềm tự hào của cộng đồng người Khmer ở tỉnh Sóc Trăng, Ông là Nghệ nhân ưu tú đang nắm giữ tri thức dân gian về nghề thủ công truyền thống đan lát. Những sản phẩm do ông làm ra, dù đơn giản chỉ để dùng hằng ngày nhưng đòi hỏi tay nghề của người đan bằng sự kỳ công, khéo léo.
Tre, trúc như người bạn tri kỷ

Theo nghệ nhân Lâm Liếp, không ai biết chính xác nghề đan lát này có từ bao giờ, ông chỉ biết ngay từ khi còn nhỏ đã thấy ông bà, cha mẹ mình đan. Hình ảnh cây tre, cây trúc đã gắn bó với cuộc đời ông như người bạn tri kỷ và cũng chính từ đó đã giúp ông lấy vợ, dựng nhà, mưu sinh cuộc sống cho đến ngày hôm nay.

Không ngơi tay chuốt từng sợi tre, nghệ nhân Lâm Liếp chậm rãi kể với chúng tôi, trước đây đời sống của người dân xã Phú Tân còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, những vật dụng phục vụ nhu cầu sinh hoạt hằng ngày hầu như đều do chính tay họ làm lấy. Bản thân ông, ngay từ nhỏ với tính siêng năng và chịu khó quan sát, được sự chỉ bảo của gia đình, nên sau một thời gian ngắn đã có thể nắm vững kỹ thuật đan và tự đan cho mình những vật dụng cần thiết.


Nghệ nhân ưu tú Lâm Liếp bên chiếc xe quạt lúa do ông chế tác làm hiện vật trưng bày.


Theo truyền thống của người Khmer, con trai đến tuổi phải đi tu để trả hiếu cho cha mẹ, nên ông cũng xuất gia vào chùa rèn chữ, học kinh. Trong suốt 7 năm tu tập ở đây, ngoài việc làm tròn bổn phận của người con Phật, thời gian rảnh, ông chẻ tre đan lát để không quên nghề truyền thống của gia đình và cũng để tạo ra những vật dụng tiện nghi cho cuộc sống. Sau khi ông mãn tu, hoàn tục về với gia đình, đất nước lại đang cần những thanh niên trai tráng như ông, thế là con tim khao khát cống hiến của chàng trai Lâm Liếp lại hối thúc lên đường, tham gia cách mạng. “Chớp mắt, vậy mà mấy chục năm, tui chỉ trở lại với nghề đan lát bắt đầu từ năm 1989 đến nay”, ông nói.

Những chiếc nan tre, thanh trúc vàng óng, tươi xanh được chẻ, vót tinh tươm, qua bàn tay của ông, vợ ông và người con rể mỗi người mỗi công đoạn đã biến những nguyên liệu thô cứng ấy thành ra hàng loạt nông cụ như rổ, rá, giỏ, thúng, nia, nom, sàng, gào, cần xé, xà ngôm, xà neang, chiếc lờ, chiếc lọp… vừa đẹp mắt, tiện dụng và gần gũi mà người dân vùng Khmer Nam Bộ dùng để bắt cá tôm, đựng nông sản và hàng loạt công việc đồng áng khác. Ngừng tay một lát, ông chậm rãi nói, ngày nay những vật dụng này đều đã được sản xuất công nghiệp hàng loạt bằng chất liệu hiện đại, nên người ta ít khi sử dụng các nông cụ truyền thống bằng đan lát này, vì vậy mà ngày trước có nhiều người theo nghề rồi cũng bỏ vì công việc nặng nhọc mà thu nhập không đủ sống. Nghệ nhân Lâm Liếp tâm sự rằng, nghề đan lát là nghề truyền thống của gia đình, giữ lại nghề là giữ lại văn hóa, cội nguồn của tổ tiên. Vậy nên, cho dù đan lát không đủ nuôi sống gia đình, phải kiếm thêm từ các công việc khác, thì ông vẫn miệt mài gìn giữ nghề xưa.

Tâm huyết với từng sản phẩm

Sau những câu chuyện chia sẻ đầy ắp tâm tư, quay lại chuyện nghề đan lát hiện tại, nghệ nhân Lâm Liếp phấn khởi khoe, tuy phần lớn người dân không còn sử dụng các vật dụng đan lát cho nhu cầu mưu sinh hằng ngày như xưa kia, nhưng ngày nay nhiều người lại ưa chuộng để làm sản phẩm trang trí, quà lưu niệm du lịch, đặc biệt là dụng cụ học tập… do vậy mà công việc đan lát của ông dường như không rảnh rỗi. Hôm chúng tôi đến thăm, ông đang vót nan chuẩn bị đan một quả địa cầu thật lớn. Đây là mô hình được thực hiện theo “đơn đặt hàng” của các thầy cô giáo ở trường THCS, dùng làm giáo cụ trực quan cho học sinh học về môn địa lý.

Nghệ nhân Lâm Liếp cho biết tính đến nay ông đã làm ra hàng ngàn sản phẩm thủ công bằng tre trúc, đủ loại kích cỡ, chủng loại, hầu hết là những nông cụ của đồng bào Khmer Nam Bộ. Nhiều sản phẩm của ông đang được trưng bày ở các hội chợ, triển lãm, tái hiện trong các bảo tàng, nhà truyền thống… Nhờ tay nghề khéo léo hàng chục năm kinh nghiệm, cùng quá trình gắn bó với vùng quê từ thuở nhỏ, nên chỉ cần nhìn qua sản phẩm, ông có thể chế tác được ngay theo “đơn hàng”. Nghệ nhân tiết lộ thêm, “Có người đặt tui làm xe đạp nước, nông cụ này nghe nói chỉ phổ biến ở tỉnh Trà Vinh, chắc tui phải tranh thủ qua đó một chuyến xem thế nào mới về làm được”. Ông còn tự mày mò, tìm hiểu kỹ thuật mang tính đặc thù để chế tác nên những xe quạt lúa, ghe Ngo, xuồng ba lá, cày, bừa, trục (mô hình nhỏ), nọc cấy, vòng gặt,…

Ông cho hay, năm 2019, Sở VHTTDL tỉnh Sóc Trăng đã hỗ trợ kinh phí để ông dựng nên một ngôi nhà lá nhỏ - ngay trước ngôi nhà ông đang sinh sống ở xã Phú Tân, để trưng bày những hiện vật là các nông cụ gắn liền với đời sống đồng bào Khmer Nam Bộ, do chính ông đan lát, chế tác nên. Công trình nhà trưng bày với hàng chục nông cụ các loại đang được nghệ nhân Lâm Liếp gấp rút hoàn thiện trong năm nay. “Đây là công trình do ngành văn hóa đặt hàng nhưng đồng thời cũng là ước vọng của tui, qua các nông cụ này, thế hệ người trẻ ngày nay có thể hình dung được đời sống lao động của ông cha thuở trước bằng tri thức dân gian, gợi nhớ về hình ảnh ngày xưa của người nông dân tảo tần khuya sớm. Bên cạnh đó, mong muốn được lưu giữ nghề truyền thống của dân tộc, khuyến khích đồng bào sử dụng các sản phẩm đan lát bền rẻ mà thân thiện với môi trường ”, Nghệ nhân ưu tú Lâm Liếp tâm sự.

Theo báo Văn hóa

Tin liên quan

Tin mới hơn

“Mặc áo mới” cho sản phẩm làng nghề gỗ

“Mặc áo mới” cho sản phẩm làng nghề gỗ

LNV - Các làng nghề gỗ truyền thống có danh tiếng lâu đời dường như đang bị chính di sản tinh hoa làng nghề cha ông truyền lại giữ chân trong cuộc đua thích nghi với những biến đổi của thị trường. Do đó, cần "mặc áo mới" cho sản phẩm, phải chuyển đổi nguồn gỗ nguyên liệu từ các loại gỗ rừng quý hiếm, sang các loại gỗ rừng trồng…
Nghệ nhân Trần Văn Việt thổi hồn vào đá

Nghệ nhân Trần Văn Việt thổi hồn vào đá

LNV - Giữa nhịp sống hiện đại, nhiều người trẻ chọn rời làng nghề, từ bỏ những công việc thủ công cần mẫn để mưu sinh nơi phố thị, khu công nghiệp… Nhưng anh Trần Văn Việt (ở xã Thọ An, huyện Đan Phượng, Hà Nội ) vẫn lặng lẽ bám nghề, “ôm đá” để sống. Với bàn tay khéo léo, sự sáng tạo và tâm huyết với nghề, anh là Trần Văn Việt đã trở thành nghệ nhân, được mệnh danh là “người thổi hồn vào đá quý” và hiện anh trở thành ông chủ của cơ sở điêu khắc chế tác đá mỹ nghệ Việt Trang, khởi nghiệp thành công ngay tại quê nhà.
10 làng nghề lâu đời nổi tiếng ở Bắc Giang

10 làng nghề lâu đời nổi tiếng ở Bắc Giang

LNV - Bắc Giang là tỉnh có nhiều làng nghề, là một trong những cái nôi của các làng nghề thủ công truyền thống ở nước ta. Các làng nghề ở Bắc Giang được hình thành từ xa xưa, xuất phát từ nhu cầu tiêu dùng của nhân dân với những bí quyết cổ truyền đã được đúc kết qua nhiều thế hệ, sản xuất ra một số sản phẩm nổi tiếng trong khắp cả nước như: rượu làng Vân, bánh đa Thổ Hà, mây tre đan Tăng Tiến, bánh đa Kế, bún Đa Mai, mỳ Chũ Lục Ngạn, Hương ngát Linh Sơn…
Mang du lịch, ẩm thực, làng nghề Việt Nam đến châu Âu

Mang du lịch, ẩm thực, làng nghề Việt Nam đến châu Âu

LNV - Tuần Văn hóa - Du lịch và Chương trình giới thiệu du lịch, ẩm thực, làng nghề Việt Nam, kết nối doanh nghiệp nhân Năm Du lịch quốc gia - Huế 2025 tại thị trường châu Âu sẽ diễn ra từ ngày 3/5 đến 14/5.
5 làng nghề miền Tây có truyền thống lâu đời

5 làng nghề miền Tây có truyền thống lâu đời

LNV - Miền Tây được biết đến với nhiều địa danh nổi tiếng, những món ăn ngon độc đáo, bên cạnh đó Làng nghề thủ công là nét đẹp văn hóa không thể thiếu của người dân nơi đây.
Người đàn ông thổi hồn vào từng thớ gỗ

Người đàn ông thổi hồn vào từng thớ gỗ

LNV - Giữa lòng thành phố tấp nập, những dòng nhạc cụ dân tộc như đàn bầu, đàn kìm, đàn tranh,... vẫn tồn tại len lỏi và vang vọng như một phần nghệ thuật không thể thiếu của mảnh đất trải qua hơn 300 năm lịch sử. Đó là câu chuyện về xưởng chế tác đàn thủ công của ông Huỳnh Văn Sắn, một người thợ đã gắn bó với công việc “thổi hồn” vào từng thớ gỗ, dây đàn truyền thống suốt gần 20 năm.

Tin khác

Nghề làm dưa bồn bồn

Nghề làm dưa bồn bồn

LNV - Chế biến dưa bồn bồn là nghề truyền thống ở Cà Mau, nghề rất phổ biến tại xứ Mũi. Dưa bồn bồn được biết đến như một trong những món ăn dân dã nhưng lại là đặc sản thơm ngon khiến nhiều người yêu thích khi về miền Tây sông nước.
Những người giữ hồn đất nung tại Lò lu Đại Hưng

Những người giữ hồn đất nung tại Lò lu Đại Hưng

LNV - Hơn 160 năm tồn tại, lò lu Đại Hưng (tỉnh Bình Dương) không chỉ là nơi lưu giữ tinh hoa gốm Việt mà còn minh chứng cho bề dày lịch sử và giá trị văn hóa của một làng nghề truyền thống lâu đời. Dưới bàn tay tài hoa và tâm huyết của người thợ lành nghề, từng sản phẩm độc đáo chứa đựng hơi thở của thời gian đã được giới thiệu rộng rãi đến với người yêu gốm sứ.
Làng nghề thúng chai với

Làng nghề thúng chai với 'tuyệt chiêu' chống thấm

LNV - Làng nghề thúng chai Phú Mỹ xã An Dân, huyện Tuy An, (Phú Yên) vẫn còn giữ cách làm truyền thống từ vật liệu thô đến các công đoạn chế tạo. Nhiều khu du lịch, các công ty nước ngoài rất yêu thích mặt hàng này.
Lào Cai: Nghề làm nón lá cọ Bản Liền

Lào Cai: Nghề làm nón lá cọ Bản Liền

LNV - Nón lá cọ (tiếng Tày là chúp cọ) là vật dụng quen thuộc, nét văn hoá độc đáo của người Tày xã Bản Liền, huyện Bắc Hà (Lào Cai). Nón theo chân các bà, các mẹ, các chị em lên nương hái chè, trong những buổi lao động sản xuất. Nón không chỉ là một vật che mưa, che nắng mà đã trở thành nét văn hóa truyền thống của người Tày.
Lễ hội Quà tặng Du lịch Hà Nội 2025: Lan toả tinh hoa làng nghề

Lễ hội Quà tặng Du lịch Hà Nội 2025: Lan toả tinh hoa làng nghề

LNV - Tối 11/4, Lễ hội Quà tặng du lịch Hà Nội năm 2025 với chủ đề “Du lịch Hà Nội - Điểm đến di sản thế giới” đã khai mạc. Sự kiện do Sở Du lịch thành phố Hà Nội tổ chức, tại Không gian đi bộ phố Trần Nhân Tông, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Hoà Bình: Đường làng sạch, làng nghề xanh

Hoà Bình: Đường làng sạch, làng nghề xanh

LNV - 11 làng nghề truyền thống, hơn 400 hộ sản xuất nhỏ lẻ, nhưng tỷ lệ vi phạm gây ô nhiễm môi trường tại các làng nghề trên địa bàn tỉnh Hòa Bình hiện nay gần như bằng 0. Từ khi triển khai mô hình làng nghề xanh - sạch - đẹp, từng con ngõ, từng bãi tập kết rác, từng hầm xử lý nước thải đều được người dân tự quản chặt chẽ. Làng nghề không chỉ làm ra sản phẩm, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, mà đang đặt ra cả những chuẩn mực mới cho mục tiêu phát triển bền vững.
Phú Yên: Khó nhọc nghề làm chổi đót Mỹ Thành

Phú Yên: Khó nhọc nghề làm chổi đót Mỹ Thành

Chổi đót của Làng nghề bó chổi Mỹ Thành, thôn Mỹ Thành, xã Hòa Thắng, huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên được làm ra từ đôi bàn tay khéo léo và lành nghề của chính người dân địa phương. Những năm gần đây, sản phẩm chổi đót được tiêu thụ mạnh trong tỉnh Phú Yên và một số tỉnh khác trên cả nước.
Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng 151 nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng 151 nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề

LNV - Ngày 18/04/2025, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh (số 19 phố Ngọc Hà, quận Ba Đình, Hà Nội), Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đã trang trọng tổ chức Lễ phong tặng nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề Việt Nam đợt 2, lần thứ XI năm 2024. Sự kiện nhằm tôn vinh những cá nhân và dòng họ có đóng góp xuất sắc trong việc bảo tồn và phát triển các nghề thủ công truyền thống của dân tộc.
Nước mắm Long Thủy, tinh hoa của vùng biển Phú Yên

Nước mắm Long Thủy, tinh hoa của vùng biển Phú Yên

LNV - Nước mắm Long Thủy, xã An Phú, TP Tuy Hòa mang trong mình toàn bộ tất cả những tinh hoa của vùng biển Phú Yên. Đó là sự kết hợp hài hòa và độc đáo giữa dòng cá cơm than tươi ngon và muối biển tinh khiết Sông Cầu không lẫn tạp chất, tạo ra vị nước mắm thơm ngon, nhẹ nhàng và ấm áp.
100 hợp tác xã được trao giải thưởng “Ngôi sao hợp tác xã - Coops Award năm 2025"

100 hợp tác xã được trao giải thưởng “Ngôi sao hợp tác xã - Coops Award năm 2025"

LNV - Tối 11/4, tại Hà Nội, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam long trọng tổ chức lễ tôn vinh 100 hợp tác xã (HTX) tiêu biểu, trao giải thưởng “Ngôi sao hợp tác xã - Coops Award năm 2025", chào mừng 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).
Chàng trai bỏ phố về quê phục hồi nghề truyền thống

Chàng trai bỏ phố về quê phục hồi nghề truyền thống

LNV - Tốt nghiệp thạc sĩ ngành Quản trị kinh doanh (Đại học Đà Nẵng), khi ra trường, Phạm Văn Bình (SN 1987, ở thôn An Lương, xã Duy Hải, huyện Duy Xuyên, Quảng Nam) đã dễ dàng tìm được công việc ổn định tại TP Đà Nẵng. Tuy nhiên, chứng kiến cơ sở nước mắm hơn 40 năm của gia đình đang gặp khó khăn trước sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường, anh Bình đã ấp ủ ý định phục hồi và phát triển nghề truyền thống.
“Lát Càng Long” – Khẳng định vị thế, mở rộng thị trường cho sản phẩm làng nghề

“Lát Càng Long” – Khẳng định vị thế, mở rộng thị trường cho sản phẩm làng nghề

LNV - Cục Sở hữu trí tuệ vừa ban hành Quyết định về việc cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 533047 cho NHCN “Lát Càng Long”.
Phú Yên: Phát triển bền vững Làng nghề trồng dâu nuôi tằm xã Hòa Phong

Phú Yên: Phát triển bền vững Làng nghề trồng dâu nuôi tằm xã Hòa Phong

LNV - Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, đến nay Làng nghề trồng dâu nuôi tằm thôn Mỹ Thạnh Tây, xã Hòa Phong, huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên vẫn tồn tại và phát triển bền vững, góp phần đưa xã Hòa Phong đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu về sản xuất năm 2024.
Ước Lễ làng nghề giò chả 500 tuổi

Ước Lễ làng nghề giò chả 500 tuổi

LNV - Ngay từ 7h30 sáng ngày 10 tháng 4, tại khu chợ cổ làng Ước Lễ - ngôi làng nổi tiếng 500 năm với nghề giò chả truyền thống, hàng chục tay thợ đã sẵn sàng giã những mẻ giò đầu tiên cùng với cối, chày. Với những người thợ, nghề truyền thống đã ăn sâu vào tim, dù lâu lâu mới được thể hiện, họ vẫn say sưa vào cuộc nhiệt tình.
Bình Định: "Ông Dư bài chòi" một di sản sống của văn hóa làng biển Nhơn Hải

Bình Định: "Ông Dư bài chòi" một di sản sống của văn hóa làng biển Nhơn Hải

LNV - Ông Nguyễn Dư (SN 1948) hay còn gọi là "ông Dư Bài chòi" ở thôn Hải Đông, xã Nhơn Hải, TP Quy Nhơn được xem là một di sản sống của nghệ thuật Bài chòi dân gian và văn hóa làng biển Nhơn Hải.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Bình Định và Gia Lai thống nhất việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh

Bình Định và Gia Lai thống nhất việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh

Hợp nhất 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai sẽ phát huy hiệu lực, hiệu quả hoạt động cùng đoàn kết, thống nhất, tạo động lực mới, khí thế mới, sức mạnh mới đưa tỉnh Gia Lai mới phát triển nhanh, trở thành cực tăng trưởng mới của đất nước.
Công bố 50 tác phẩm văn học - nghệ thuật tiêu biểu của TP.HCM

Công bố 50 tác phẩm văn học - nghệ thuật tiêu biểu của TP.HCM

Sáng ngày 25/4, tại Nhà Văn hóa Thanh niên 1(số 04 Phạm Ngọc Thạch, Phường Bến Nghé, Quận 1), Sở Văn hóa - Thể thao TP. HCM đã tổ chức buổi họp báo công bố 50 tác phẩm văn học,...
Tổng Bí thư Tô Lâm: Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một

Tổng Bí thư Tô Lâm: Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một

LNV - Tạp chí Làng nghề Việt Nam trân trọng giới thiệu toàn văn bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm với tiêu đề: "Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một".
Tổng duyệt diễu binh, diễu hành kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Tổng duyệt diễu binh, diễu hành kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

LNV - Sáng 27/4, tại đường Lê Duẩn, Quận 1, TPHCM đã diễn ra Chương trình tổng duyệt cấp Nhà nước diễu binh, diễu hành kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025).
Tập đoàn SYRE đầu tư dự án Tổ hợp tái chế vải polyester 1 tỷ USD tại Bình Định

Tập đoàn SYRE đầu tư dự án Tổ hợp tái chế vải polyester 1 tỷ USD tại Bình Định

Tập đoàn SYRE (Thụy Điển) dự kiến đầu tư dự án Tổ hợp tái chế vải polyester tại Bình Định, có tổng vốn dự kiến khoảng 1 tỷ USD. Dự án đưa Việt Nam trở thành trung tâm toàn cầu đầu tiên về dệt may tuần hoàn, ứng dụng công nghệ cao theo tiêu chuẩn Hoa Kỳ và
Giao diện di động