Uống rượu cây với Tết Ning nơng
A Sang đi trước tôi một quãng ngắn. Con dao sắc như nước thỉnh thoảng lại lóe lên dứt phăng một cành cây chìa ra ngáng đường. Chiếc gùi nhỏ trên vai anh lèn chặt những gạo nếp và thức nhắm – trong đó có một thứ tôi đang nóng lòng được nếm - ấy là “nu’’, một giống sâu đục thân sống trong ruột cây xà nu chỉ có ở xứ sở này…
Không biết đã qua bao nhiêu cây số đường rừng nhưng đầu gối tôi đã bắt đầu cứng lại, mồ hôi dâm dấp lưng áo. Những nếp nhà dưới chân dốc trông về như những chiếc nấm hiu hiu trong chập chờn cơn gió thoảng. Nắng mỏng như tấm lụa choàng lên cây cỏ. Hàng đàn bướm rập rờn ngợp cả không gian. Một tiếng ve lẻ loi cất lên ngắn ngủn cũng đủ khua động cái tĩnh lặng đến lạ kỳ của đại ngàn đang tiết xuân thì…
Mãi ngắm phong cảnh kỳ thú đã chợt nghe tiếng reo mừng rỡ “đến rồi” của A Sang… “Cây rượu” thoạt trông cũng từa tựa cây dừa nhưng thân nhỏ hơn, lá cũng mãnh hơn. Người Xê Đăng gọi nó là “Loă tea vea”. “Loă” là cây, “tea” là nước – tức “cây nước vea”. Thôi ta cứ gọi bằng “cây rượu” cho dễ nhớ. Cái lạ, đất đai, núi rừng Tây nguyên mênh mông là thế nhưng “cây rượu” chỉ đặc ân cho một số nơi ở vùng Bắc cao nguyên. Nam Cao nguyên, ở xã Đăk Plin (Gia Lai) nghe đâu cũng có lác đác. Người Bah Nar gọi nó là cây Doak… Nói “đặc ân” nghe có vẻ hơi khoa trương. Thực ra nó là loại cây chỉ mọc ở lưng chừng núi gần như quanh năm mây phủ, thích hợp với khí lạnh hàn đới điển hình của đại ngàn. Bỡi là thứ cây “đặc ân”, vea thường có chủ. Không ai được tự ý “khai rượu” nếu không được sự cho phép của chủ cây…
“Cây rượu” vea lúc còn bé trông tựa cây cau. Lên đến ba, bốn mét mới bắt đầu trổ buồng. Buồng trồi ra từ nách bẹ buông từng chùm hoa thơm mỡ màng. Sau khoảng hai tuần hoa tàn, trái nhú ra xanh bóng như ngọc. Đây chính là thời điểm thích hợp nhất để “khai rượu”. Cắt bỏ buồng, chỉ chừa lại phần cuống dài chừng gang tay, bên dưới người ta để một chiếc ống tre dài hứng nước. Và nước cứ thể liên tục chảy cả hàng tháng trời mới cạn. Cây lớn mỗi ngày có thể cho đến hai chục lít nước. Để nước cây hóa rượu theo ý muốn, người ta sẽ cho vào ống đựng rượu vỏ cây K’re còn tươi. Vị đắng, ngọt nhiều hay ít tùy số lượng. Mỗi năm cây vea chỉ cho từ 2- 3 buồng vào khoảng tháng 1 đến tháng 7 Dương lịch. Song nếu là cây khỏe, chu kỳ khai thác có thể hơn cả chục năm ròng. Khi không còn trổ buồng cũng có nghĩa là sức đã tàn, cây sẽ âm thầm chết rũ sau khi đã ban tặng cho đời đến kiệt cùng giọt nước ngọt lành…
Tìm chỗ đất bằng chúng tôi trải lá rừng, nhóm lửa để chuẩn bị thức nhắm. Chừng hơn tiếng đồng hồ nhìn lên đã thấy từ ống tre hứng nước cây bọt đùn ra trắng xóa. Hương rượu dịu ngọt thoang thoảng quyến rũ hàng đàn ong bướm chập chờn vây quanh… “Đã là rượu cây, dù mang về uống chung cả làng hay riêng lẻ thì cái thú cũng giảm đi một nửa. Phải ngay dưới cây này, dưới tán rừng này, hồn núi mới cho mình cái say đủ đầy hương vị” – A Sang nói.Tôi liếc nhìn con người chân đất lưng trần, thô tháp như lõi cây rừng và lần đầu tiên cảm nhận được chất nghệ sĩ của một tộc người…Thì đây, bếp lửa than đã hồng. Bỏ từng vốc gạo nếp thơm lừng vào ống lồ ô tươi gác lên giàn lửa, ta đã có cơm lam nguyên chất của núi rừng. Thịt trâu khô nướng cháy cạnh. Và đây, món nu tôi mong đợi đã được chiên vàng với dầu, thơm nức và béo ngậy được bày ra lá… Nghiêng ghè trích một dòng rượu sủi bọt vào chiếc cốc gọt bằng gốc nứa còn nguyên mùi nhựa, chúng tôi trân trọng áp môi và từ từ dốc cạn… Tôi lim dim mắt để cảm nhận cái hương vị thuần khiết lần đầu tiên được nếm của núi rừng: Không ngọt nồng như rượu cần, không cháy như rượu cất, bốc như bia, - từ cảm nhận đầu tiên là vị hăng của cây, vị ngọt của nước dừa, thoáng sau mới nghe hơi men nhẹ nhàng bốc lên cổ… Nhón một miếng nu chấm với muối giã ớt rừng cay xé cổ, hương nhựa xà nu phảng phất, vị béo ngậy của món đặc sản có một không hai này quyện với rượu nghe cong vắt cái cảm giác hoan lạc đầu chót lưỡi…Và đôi môi cứ như mềm đi. Một cốc, một cốc rồi cốc nữa…Xung quanh tôi nắng nhễu từng giọt vàng ươm lên mặt đất. Gió ren rén như đôi chân trần thiếu nữ vọng đến từ một cõi mơ hồ. Rồi ngọn lửa của rừng thức dậy. Khẽ khàng và dịu êm, sức nóng tỏa dần vào mỗi li ti của đường gân thớ thịt…Cứ mỗi cốc rượu tôi lại lùi xa thêm một quãng với cuộc đời đang sôi động ngoài kia. Trong veo trong tôi chỉ còn bản ngã. Và rừng. Rừng đang lặng lẽ ban cho tôi tất cả vẻ đẹp, nguồn sống, niềm hoan lạc với sự hào phóng không giới hạn của mình…
Một tiếng hú dài vọng đến lay tôi ra khỏi miên man ảo giác. Sau tiếng hú đáp trả của A sang, chỉ thoáng sau như từ nách rừng, một tốp người tiến đến. Không đợi lời mời, họ cứ tự nhiên nhập cuộc như đã quen biết từ lâu. Tất cả những gì được rừng ban cho một ngày Ning nơng đều được bày ra: Những chú chuột rừng lông vàng mượt béo múp; vài con kỳ đà nhỉnh hơn cán dao, những chùm quả rừng sặc sỡ...Tôi, đang từ một bữa tiệc đối tửu thoắt chuyển sang tiệc rượu cộng đồng. Chẳng quan tâm tôi là ai, từ đâu tới, cứ phải bình đẵng một cốc rượu đầy lần lượt quay vòng. Và cứ xong một “tua”, miếng thịt chuột thơm lừng chấm muối ớt cay xè lại được ấn vào miệng tôi. Chợt thấy lòng dậy lên một cảm xúc yêu mến vô bờ với những con người mắt sáng, da nâu, đầu trần chân đất, chỉ mới khoảng khắc đây thôi hãy còn khiến ta e dè, xa lạ… Tây nguyên là vậy. Bạn đã là người chung tiệc rượu, xin hãy rủ bỏ sự định kiến sang hèn, lời ăn tiếng nói. Bạn đã chung với tôi ly rượu, tôi sẽ đền đáp bạn bằng tất cả sự cởi mở của tấm lòng… Tất cả chúng ta đều cùng một gốc, một ngôn ngữ chung là Rượu – thứ ngôn ngữ không lời mà gói trọn tất cả khát vọng tình người…
Cái cảm giác hoan lạc, tươi ròng được rừng ban phát trong tôi cứ dần vơi theo từng bước chân xuống núi… Đã từng nhập cuộc với bao tiệc rượu tây, rượu ta, tôi vẫn chẳng có ấn tượng khó phai nào như bữa tiệc rượu cây này. A Sang nói rằng chẳng phải riêng tôi, ngay nhiều người đã từng sống nhiều năm ở Tây nguyên - kể cả dân bản địa – cũng chưa dễ một lần được nếm thứ rượu tuyệt vời này. Lộc trời ban riêng rẽ cho một vùng đất đã đành, lại như muốn nó phải gắn chặt nguồn cội: Rượu cây chiết ra phải dùng trong vòng không quá một ngày. Đấy là lý do vì sao cho đến bây giờ rượu cây vẫn chỉ để uống chơi, chưa bao giờ trở thành hàng hóa.
Nhưng chính đây lại là một ẩn ý của tạo hóa mà rất tiếc chưa ai khai mở một ý tưởng làm du lịch ! Du khách đến Kon Tum vẫn kêu ca về sự nghèo nàn, đơn điệu của các tour du lịch thì nguồn của trời ban ngay trước mắt lại chưa ai nghĩ đến… Một ngày được hòa mình giữa thiên nhiên thuần khiết, thưởng thức rượu cây với sản vật của núi rừng – lẽ nào không phải là sự trở về với cội nguồn của sự sống, tươi ròng, viên mãn…
Ngọc Tấn
Tin liên quan
Tin mới hơn

Nhà hàng Minh Công - Niềm tin của người tiêu dùng
20:27 | 25/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Tháng 7 chi ân
20:26 | 25/09/2023 Thơ làng nghề, thơ nghệ nhân

Nét đặc sắc của ẩm thực Huế
08:44 | 25/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Trung thu nét đẹp truyền thống của người Việt
08:44 | 25/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Triển lãm tranh mỹ thuật mang tên “Chơi”
08:59 | 22/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Lễ hội Thành Tuyên chính thức diễn ra từ ngày hôm ngay 20/9/2023 đến hết ngày 27/9/2023
08:56 | 21/09/2023 Văn hóa - Xã hội
Tin khác

Bộ Y tế đề xuất nới phạm vi chi trả bảo hiểm y tế với thuốc hiếm
20:56 | 19/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Quê hương đổi mới
11:22 | 13/09/2023 Thơ làng nghề, thơ nghệ nhân

Nhiều hoạt động hấp dẫn tại lễ hội Trung thu 2023
10:33 | 12/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Nhớ mùa trung thu năm ấy
09:16 | 11/09/2023 Văn hóa - Xã hội

“Gió thổi mùa thu hương cốm mới”
09:15 | 11/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Khai mạc Ngày hội văn hoá các dân tộc miền trung
14:21 | 08/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Bánh cuốn ngọt miền Tây
09:34 | 07/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Người trẻ nặng lòng với truyền thống lịch sử dân tộc
09:33 | 07/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Xôi cốm - món quà thanh tao của người Hà Nội
15:18 | 06/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh tổ quốc xã Hoà Lâm
15:17 | 06/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Huyện Lý Nhân (Hà Nam) : Thôn Cát Vinh, xã Công Lý khánh thành Nhà Văn hóa chào mừng kỷ niệm 78 năm ngày Quốc khánh 2/9.
16:32 | 04/09/2023 Văn hóa - Xã hội

Cần Thơ: Tổ chức hoạt động kỷ niệm Quốc khánh, thu hút du khách
08:00 | 30/08/2023 Văn hóa - Xã hội

“Tiến quân ca”- Tài sản vô giá sống mãi với thời gian
15:16 | 29/08/2023 Văn hóa - Xã hội

Món quà mùa thu
11:09 | 28/08/2023 Văn hóa - Xã hội



Chú trọng HTX làm OCOP để tạo sức bật xây dựng nông thôn mới
20:30 OCOP

Phục dựng các mẫu đèn Trung thu cổ đã bị thất truyền
20:29 Tin tức

Hà Nội tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường tại các làng nghề
20:29 Môi trường

Quy định xét công nhận nghề truyền thống, làng nghề và làng nghề truyền thống
20:29 Làng nghề, nghệ nhân

Đắk Lắk: Kết nối giao thương, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm nông sản
20:28 Khuyến công










