Tăng mỡ máu ở tuổi trung niên
Mỡ máu có 2 thành phần cơ bản là cholesterol và triglyceri. Trong đó, cholesterol có 3 loại là cholesterol toàn phần, HDL-C (cholesterol tốt - đảm nhận vai trò làm cho thành động mạch mềm mại để lưu thông máu hiệu quả, đồng thời có khả năng bảo vệ thành mạch máu) và LDL-C (cholesterol xấu - làm cho xơ vữa thành động mạch).
Triglycerid là chất do dư thừa của axít béo không được chuyển thành cholesterol ở gan (khi chất axít béo loại tự do được hấp thu qua gan sẽ được chuyển thành cholesterol, nếu lượng axít béo bị dư thừa sẽ trở thành triglycerid). Tại gan, chất triglycerid sẽ kết hợp với chất apoprotein (do gan sản xuất ra) và được đưa ra khỏi gan dưới dạng lipoprotein có tỉ trọng thấp. Khi có sự mất cân bằng giữa lipid vào gan và lipid ra khỏi gan thì mỡ sẽ tích lại trong gan gây nên gan nhiễm mỡ.
Khi nào gọi là mỡ máu cao?
Cholesterol toàn phần trong máu bình thường có chỉ số < 5,2mmol/l, khi chỉ số này tăng trên 5,2mmol/lít là bắt đầu cao. Với loại HDL-C chỉ số trong máu ở người bình thường là ≥ 0,9mmol/l, chỉ số này càng cao càng tốt. Với loại LDL-C trong máu người bình thường có chỉ số là dưới 3,4mmol/l, khi chỉ số này vượt quá trên 3,4 mmol/l, được gọi là cao.
Khi triglycerit trong máu trên 2,26 mmol/l được gọi là cao.
Khi tăng cả cholesterol xấu và triglycerit, được gọi là tăng mỡ máu hỗn hợp.
Nguyên nhân máu nhiễm mỡ
Nguyên nhân máu nhiễm mỡ chủ yếu do ăn uống không điều độ, tiêu thụ thực phẩm giàu chất béo bão hòa (là chất béo từ mỡ động vật, được tìm thấy trong thịt, trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa) và chất béo chuyển hóa (có nhiều trong các thực phẩm chế biến sẵn), nhiều đường bột, ăn ít hoa quả; hút thuốc; béo phì và lười vận động.
Ngoài ra, người mắc một số bệnh lý như tiểu đường type 2, suy giáp hoặc bệnh thận mạn tính cũng có nguy cơ rối loạn mỡ máu cao hơn.
Nguyên nhân di truyền: Con cái có nguy cơ mắc rối loạn lipid máu nguyên phát cao hơn khi bố hoặc mẹ bị rối loạn lipid máu. Tuổi tác tăng cao cũng là nguy cơ khiến cholesterol tăng cao. Phụ nữ thường có mức LDL thấp hơn nam giới, tuy nhiên, mức LDL ở phụ nữ sẽ có xu hướng tăng sau khi mãn kinh.
Mỡ máu cao gây tác hại gì cho sức khỏe?
Cholesterol xấu (LDL-C) càng cao càng làm cho xơ vữa động mạch, từ đó sẽ hạn chế lưu thông máu, tạo điều kiện cho việc hình thành cục máu đông hoặc các mảng xơ vữa bong ra gây tắc mạch, dẫn tới tình trạng đột quỵ, nhất là tắc mạch vành (nhồi máu cơ tim) hoặc tắc mạch não (nhũn não).
Mỡ máu cao, lượng triglyceride cao cũng làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ, đây cũng là nguyên nhân gây ra các bệnh gan mạn tính như xơ gan, ung thư gan...
Viêm tụy là một trong những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra khi máu nhiễm mỡ, do hàm lượng triglyceride rất cao có thể gây sưng tuyến tụy, gây ra những biểu hiện như: Đau bụng đi ngoài dữ dội, sốt, nôn, thở nhanh, nhịp tim nhanh. Nếu trường hợp dịch tiêu hóa bị rò bên ngoài tuyến tụy có thể nguy hiểm đến tính mạng con người.
Tác hại của máu nhiễm mỡ có thể gây ra tình trạng nặng nề của bệnh tiểu đường type 2 và ngược lại, nhất là với trường hợp có nguy cơ huyết áp cao, tăng mỡ bụng, HDL - C thấp và đường huyết cao. Khi chỉ số triglyceride cao kết hợp cũng sẽ làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường.
Bệnh động mạch ngoại biên: Khi có quá nhiều mỡ máu, sẽ tạo thành lớp chất trong lòng động mạch khi chảy đến chân. Bệnh này gây cảm giác đau và tê chân, đặc biệt là những lúc đi bộ, ngoài ra, bệnh cũng làm tăng khả năng nhiễm trùng ở chân, bàn chân.
Phòng ngừa bệnh máu nhiễm mỡ
Nếu phát hiện và điều trị bệnh sớm ở giai đoạn đầu bệnh máu nhiễm mỡ, chỉ bằng việc thay đổi chế độ ăn uống, tập luyện, người bệnh đã có thể cải thiện bệnh nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu để bệnh tiến triển, việc điều trị khó khăn và phức tạp hơn, có nhiều biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng bệnh nhân.
Một số biện pháp dưới đây giúp phòng tránh bệnh hiệu quả:
- Kiểm soát cân nặng ở mức độ cho phép, dựa theo chỉ số BMI.
- Hạn chế sử dụng đồ chiên xào nhiều dầu mỡ, nội tạng động vật, các loại thịt màu đỏ, da động vật, không hút thuốc lá, rượu bia. Thay vào đó, nên sử dụng các loại dầu thực vật, dầu oliu, dầu đậu nành, ăn cá thay các loại thịt. Tăng cường bổ sung các loại rau xanh, trái cây để cung cấp chất xơ, vitamin và chất khoáng, tốt cho sức khỏe và cân bằng chất béo trong máu.
- Ngừng sử dụng rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích…
- Tăng cường tập thể dục đều đặn hoặc chơi các môn thể thao nhẹ nhàng như: Đi bộ, chơi cầu lông, bơi, tập thể dục dưỡng sinh…
Nên đi khám bệnh định kỳ để được chỉ định xét nghiệm mỡ máu.
Khi mỡ máu cao cần điều trị theo chỉ định và tư vấn của bác sĩ, không nên tự ý mua thuốc để điều trị nếu không có chuyên môn về y học.
Ths.Bs.Nguyễn Anh Tuấn
Tin liên quan
Tin mới hơn
Đoàn viên thanh niên tích cực làm sạch bờ biển Thạch Hà
15:06 | 17/04/2024 Sức khỏe - Đời sống
Hình ảnh đẹp của y tế Việt Nam
06:32 | 30/03/2024 Sức khỏe - Đời sống
Thời gian bảo quản thức ăn trong tủ lạnh - Một số mẹo bảo quản thức ăn
09:26 | 21/03/2024 Sức khỏe - Đời sống
Tác dụng tuyệt với của tỏi đói với sức khoẻ
12:22 | 05/03/2024 Sức khỏe - Đời sống
7 cách ăn uống bảo vệ sức khỏe tim mạch
10:00 | 22/02/2024 Sức khỏe - Đời sống
Bệnh viện Y dược cổ truyền tỉnh Thanh Hóa: Nâng cao chất lượng điều trị, lấy người bệnh làm trung tâm
15:49 | 11/02/2024 Sức khỏe - Đời sống
Tin khác
Smart A - Sản phẩm hỗ trợ sức khỏe, giúp cải thiện tình trạng kháng thuốc đang ngày càng phổ biến
14:45 | 26/01/2024 Sức khỏe - Đời sống
Cách lựa chọn một số thực phẩm thường sử dụng hàng ngày
12:44 | 19/12/2023 Sức khỏe - Đời sống
Vinamilk Sure Prevent Gold đồng hành thăm khám sức khỏe miễn phí cho hàng chục nghìn người cao tuổi
16:00 | 04/12/2023 Sức khỏe - Đời sống
VINAMILK ĐƯỢC VINH DANH “DOANH NGHIỆP ĐẠT CHUẨN VĂN HÓA KINH DOANH VIỆT NAM”
09:18 | 29/11/2023 Sức khỏe - Đời sống
Bạn có biết ruột và não tuy hai mà một?
12:00 | 26/11/2023 Sức khỏe - Đời sống
Vinamilk cùng Câu lạc bộ Điều dưỡng trưởng Việt Nam tập huấn chăm sóc dinh dưỡng bệnh lý cho điều dưỡng phía Bắc
13:00 | 23/11/2023 Sức khỏe - Đời sống
Bạn có biết ‘đường ruột’ ảnh hưởng lớn đến ‘sức khỏe tinh thần?’
13:00 | 22/11/2023 Sức khỏe - Đời sống
Những loại rau quả nên ăn vào thời tiết giao mùa đông
10:55 | 22/11/2023 Sức khỏe - Đời sống
Bí quyết giúp giải toả căng thẳng của giới trẻ ngày nay.
15:11 | 20/11/2023 Sức khỏe - Đời sống
Bạn có biết “hệ thần kinh ruột" giống như bộ não thứ hai của con người?
11:00 | 17/11/2023 Sức khỏe - Đời sống
Những lợi ích tuyệt vời của cà rốt đối với sức khỏe
14:16 | 15/11/2023 Sức khỏe - Đời sống
Tại sao đường ruột khỏe mạnh lại giúp tinh thần thư thái?
10:42 | 15/11/2023 Sức khỏe - Đời sống
Thực phẩm có công dụng an thần, tốt cho giấc ngủ
09:05 | 01/11/2023 Sức khỏe - Đời sống
Lợi ích tuyệt vời của việc ăn gạo lứt đối với sức khoẻ
09:15 | 18/10/2023 Sức khỏe - Đời sống
Hơn 87.700 ca mắc sốt xuất huyết, Bộ Y tế khuyến cáo mạnh mẽ các biện pháp phòng bệnh
09:03 | 28/09/2023 Sức khỏe - Đời sống
Bình Định: Tuy Phước tổ chức Phiên chợ giới thiệu sản phẩm OCOP
22:05 Tin tức
Mặt trận Tổ quốc xã Thọ Văn tích cực góp phần xây dựng nông thôn mới
17:31 Nông thôn mới
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 Làng nghề, nghệ nhân
Rộn ràng Lễ hội Bánh dân gian Nam bộ
17:24 Văn hóa - Xã hội
Bình Định hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP
17:22 OCOP