Ghé thăm Làng nghề làm gốm Bồ Bát

Theo sử sách ghi lại: Năm 1.010, vua Lý Công Uẩn dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long. Lúc này, những nghệ nhân giỏi của làng gốm Bồ Bát đã theo triều đình về Thăng Long, định cư ở vùng ven sông Hồng - nơi có vùng đất sét tốt để sản xuất gốm sứ và tạo nên làng gốm sứ Bát Tràng nổi tiếng.

Ở đình làng Bát Tràng hiện vẫn còn đôi câu đối ghi dấu việc di cư này: "Bồ di thủ nghệ khai Đình vũ - Lan nhiệt tâm hương bái thánh thần. (Có nghĩa: Đem nghề nghiệp từ làng Bồ Bát ra đây để xây dựng đình miếu - Lòng dân thành kính tựa hương lan, dâng lên cúng thánh thần).

Sau khi những người thợ gốm dời làng, Bồ Bát bấy giờ chỉ còn ít người giữ được nghề nhưng sau đó cũng chật vật với cuộc sống mưu sinh. Nhiều người dần chuyển qua cấy lúa, làm ruộng. Từ đó, nghề gốm của làng bị lãng quên theo thời gian, dần mai một và thất truyền.
 
Gốm Bồ Bát tưởng chừng bị lãng quên theo thời gian, ấy thế mà cách đây hơn 10 năm, điều bất ngờ đã xảy ra khi những sản phẩm gốm Bồ Bát xuất hiện trở lại trên thị trường trong và ngoài nước.

Kế thừa những tinh hoa của nghệ thuật, nét đặc trưng văn hóa của một vùng đất, các nghệ nhân làng gốm Bồ Bát đã tạo ra những sản phẩm gốm không chỉ phục vụ cho cuộc sống đời thường mà còn tôn vinh giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc. 

Các sản phẩm chủ yếu của Làng gốm Bồ Bát là: chén, bát, đĩa, bình hoa, chuông gió, tranh gốm mỹ nghệ, tượng gốm nghệ thuật được trang trí bằng những họa tiết thổ cẩm hoa văn và được vẽ bằng men màu rất độc đáo.

Ngày nay, cùng với sự phát triển của du lịch Ninh Bình, nghề gốm cổ truyền thống làng Bồ Bát cũng trỗi dậy và phát triển. Sản phẩm gốm, sứ Bồ Bát rất đa dạng, từ những vật dụng sinh hoạt như ấm chén, bát đĩa, lọ hoa … đến những sản phẩm lưu niệm, trang trí như chuông gió, vòng cổ, tranh gốm mỹ thuật… Tất cả đều được chế tác tinh xảo, phủ màu men gan – loại men giả cổ, trắng và sâu men, độ bền cơ học tốt, độ mịn cao. Bằng sự khéo léo và tình yêu quê hương, những người thợ của làng nghề đã thổi hồn cho các sản phẩm gốm sứ bằng những nét vẽ hoa văn, hình ảnh cách điệu mang nét chấm phá ấn tượng của non nước Ninh Bình.

Ngoài các đặc sản và sản phẩm lưu niệm khác, sản phẩm gốm Bồ Bát gắn với các hình ảnh du lịch đặc trưng của mảnh đất Cố đô như: khu du lịch sinh thái Tràng An, Tam Cốc – Bích Động, chùa Bái Đính… đã trở thành món quà của mỗi du khách khi về Ninh Bình. Hy vọng rằng, Bồ Bát sẽ có những bước phát triển xa hơn nữa, góp phần gìn giữ phần nào bản sắc của dân tộc nói chung và văn hóa con người Ninh Bình nói riêng./.