Đón Tết Trung thu này - Nhớ Tết trung thu xưa
Cụ Đinh Bồn bên các nhạc cụ của mình lúc sinh tiền.
Còn nhớ, khoảng năm 1969, tôi đang học “cấp II” của một ngôi trường miền quê. Vào những ngày nghỉ, mẹ tôi thường sai tôi mang cơm, nước cho các “thợ gặt” ở cánh đồng Trại, sát với làng Cư Nhơn xưa (ngày nay thuộc về thôn Dương Lâm 2, xã Hoà Phong, huyện Hoà Vang, TP. Đà Nẵng). Những lần như thế, sau khi “hoàn thành nhiệm vụ”, tôi thường ghé nhà cụ Đinh Bồn để nghỉ trưa và được nghe tiếng đàn, tiếng trống của cụ, bởi cụ là nghệ nhân chế tác và sử dụng các nhạc cụ cổ truyền rất điêu luyện.
Năm ấy, mùa thu lại về trên bầu trời bàng bạc những đám mây, cánh đồng Trại bát ngát ven làng Cư Nhơn với lúa mùa chín vàng hoe. Hoà vào tiếng cu gáy não nùng trên mấy ngọn mù u, ngọn tre…là tiếng trống ếch văng vẳng, có khi thì tiếng đàn cò (đàn nhị)… Lâu dần, những âm thanh thân quen đó nó đã thấm sâu, hoà vào bờ tre, bụi chuối, cánh đồng tạo thành một làn “âm hưởng” xa xôi mà vắng nó, mọi người như cảm thấy thiếu thiếu, trống vắng một cái gì. Bà con ở đây, ai đã một lần xa quê, mỗi lần nghe tiếng trống, tiếng kèn vọng lại, không khỏi bâng khuâng tấc dạ đến nao lòng.
Các em nhỏ say sưa múa lân
Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, tiếng trống, tiếng kèn của cụ Bồn đã góp phần đem lại sự bình yên cho thôn xóm. Ngày ấy, nhà cụ quay ra hướng đồn Dương Mẹo – nơi mà bọn Mỹ đóng quân để càn quét các khu căn cứ cách mạng trong vùng. Cụ ở nhà trông ra, nghe thấy tín hiệu lính Mỹ trong đồn đi càn nhiều thì cụ đánh trống con với nhịp điệu dồn dập, khi bọn Mỹ đi ít thì cụ chơi đàn cò, hoặc thổi kèn thổi sáo. Từ đó du kích, bà con trong làng nhận biết “tín hiệu” mà có kế hoạch đối phó. Song, cũng có lần bọn Mỹ từ phía sau, tay lăm lăm cây súng, nhẹ nhàng đi tới, cụ vẫn mải mê chơi. Tụi Mỹ thấy kèn, trống, nghe hay hay, chúng chụp ảnh lia lịa, rồi kéo quân đi…
Khi tuổi đã cao, không còn tham gia thổi kèn, đánh trống cho các đám ma, đám cúng nữa nhưng thi thoảng cụ mang nhạc cụ ra chỉnh sửa, vuốt ve, lúc cao hứng vẫn thổi kèn, kéo nhị... Bà con trong thôn, trong xóm cho biết : ”Hôm nào, thiếu tiếng trống, tiếng kèn của cụ, không khí ở đây nghe trống vắng lạ lùng, mất đi cái vẽ gì đó mơ hồ, thăm thẳm…xa xăm. Cụ mất năm 2012 để lại bao tiếc thương cho gia đình, bà con trong làng...
Các em vui vẻ hưởng những mùa trung thu khi nước nhà được thái bình, độc lập, tự do, hạnh phúc.
Còn nhớ Tết Trung thu năm ấy, trong lúc tôi đi xem gặt bên vùng đồng Trại, được nghe chuyện kể về xóm Cây Thông (gần làng Cư Nhơn). Gọi là xóm Cây Thông là vì gần sát xóm, có cây thông cổ thụ rất to. Bọn trẻ quê nơi đây, không có tiền mua đầu lân đẹp ở phố. Chúng lấy giấy, vải thừa cắt, dán hình đầu rồng, ông địa… lấy nghệ, sơn, lọ nồi… sơn, vẽ lên “bộ lân”. Trống thì chúng lấy gàu múc nước hư đáy bịt hai đầu lại bằng xăm xe bò. Cứ trong một xóm, chúng làm 5- 7 bộ và rủ nhau múa quanh xóm. Song chỉ múa được ban ngày, còn ban đêm không ai dám ra khỏi nhà vì bọn Mỹ trên đồn Dương Mẹo hay kéo xuống rình rập quanh làng. Tuy nhiên, chúng chẳng làm ăn được gì vì có bọn nhóc múa lân. Bọn trẻ chia nhau chăn dắt trâu trên cánh đồng làng, cứ thấy bọn Mỹ rục rịch kéo xuống đồn Dương Mẹo là tín hiệu từ mấy đứa chăn trâu được gửi đi vào làng bằng những tiếng sáo “vi vu” (tiếng sáo này bọn trẻ học từ cụ Bồn) lúc dồn lúc dập. Khi trong xóm nghe tín hiệu từ sáo, những đứa trẻ quơ vội đầu lân, ông địa, trống con… dẫn đi quanh xóm, quanh làng nhảy múa rất rộn ràng. Đó là thông điệp báo cho các anh du kích trong làng biết bọn Mỹ sắp càn mà có kế hoạch, kịp thời ứng phó.
Sau mùa Trung thu, để đối phó với bọn giặc trên đồn, trẻ em nơi đây bèn chế tác ra đầu trâu để múa. Bọn giặc nghi ngờ có hỏi, nhưng các em trả lời là: Con trâu là biểu tượng của làng quê Việt Nam, theo phong tục nơi đây, trẻ em múa đầu trâu trong các dịp như: Sau khi thu hoạch vụ mùa, trước khi xuống giống, lúc lúa làm đòng, lúc lúa trổ…nhằm cầu mong cho mùa màng tươi tốt. Bọn giặc có vẻ chú ý nghe và do không rành về phong tục tập quán nơi đây nên chúng cũng ậm ờ tỏ ra am hiểu, chúng nói xí lô xí là rồi kéo quân đi. Từ đó, các nhóm lân, trâu của xóm Cây Thông hoạt động khá thành công trong việc sát cánh cùng lớp cha, anh giữ xóm, giữ làng.
Năm nay, mùa Trung thu lại về với ánh trăng thu vằng vặc chiếu trên mái tóc tôi đã lên màu “sương khói”. Song, khi nhìn các em hồn nhiên múa Lân, nghe tiếng trống “tùng cắc tùng”, vang vọng khắp đầu thôn, cuối xóm trong sắc màu “lân- long” truyền thống, lòng tôi lại nhớ về bao lớp thiếu niên ngày ấy, có em lớn lên đi làm giao liên, đi làm cách mạng, tiếp nối lớp cha anh. Song, có em ra đi không bao giờ trở lại cho sự nghiệp giải phóng quê hương, chưa hưởng được những mùa Trung thu thái bình khi nước nhà Độc lập, Tự do…
Bài, ảnh: Hòa Vang
Tin liên quan
Tin mới hơn

9 Di sản Thế giới ở Việt Nam được UNESCO vinh danh
15:01 | 15/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Định vị thương hiệu du lịch sen Hà Nội
10:44 | 10/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Gia Lai quyết liệt vận hành hiệu quả chính quyền hai cấp "gần dân, sát dân, vì dân"
09:44 | 10/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Kinh tế Việt Nam - Thăng trầm và đột phá: Góc nhìn xuyên suốt một hành trình đổi mới
09:44 | 10/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Ninh Bình: Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa lễ hội truyền thống
13:57 | 09/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Giáo dục văn hóa truyền thống cho học sinh người dân tộc thiểu số
13:57 | 09/07/2025 Văn hóa - Xã hội
Tin khác

Chủ tịch Hà Thị Tính được vinh danh “Doanh nghiệp Văn hóa UNESCO năm 2025”
09:11 | 09/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Hướng dẫn thí sinh xác nhận nhập học vào lớp 10 năm học 2025 - 2026
08:44 | 08/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Vào hạ
09:17 | 07/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Khi Đạo giáo trở thành điểm tựa tinh thần trong biến động lịch sử Việt Nam
11:14 | 05/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Dấu ấn văn hóa đặc sắc trong dòng chảy tín ngưỡng Việt Nam
11:14 | 05/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Quán Đạo giáo - Di sản tôn giáo độc đáo cần được bảo tồn đúng giá trị
11:13 | 05/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Khi vũ điệu Chăm làm 'sống' lại không gian tháp cổ
14:07 | 02/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Kỳ họp thứ nhất HĐND tỉnh Gia Lai mới, dấu mốc khởi đầu hành trình mới với một niềm tin lớn
11:01 | 02/07/2025 Văn hóa - Xã hội

“Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” - Lịch sử gần gũi từ những câu chuyện dân gian
09:18 | 01/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Nhà báo, nhạc sĩ, nhà thơ Đinh Văn Bình: “Không có giới hạn nào giữa báo chí, thơ ca và âm nhạc”
09:54 | 28/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Hơn 8.000 tình nguyện viên Thủ đô tiếp sức kỳ thi tốt nghiệp THPT
10:19 | 26/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Nhiệm kỳ 2021–2026, HĐND tỉnh Bình Định hoàn thành xuất sắc sứ mệnh vì dân
09:14 | 26/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Kỳ họp cuối của HĐND tỉnh Bình Định, khép lại một giai đoạn, mở ra thời cơ mới
09:15 | 25/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025: Chủ động thích ứng với những điểm mới
10:03 | 23/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Bình Định ngày đầu vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền 2 cấp thuận lợi
16:15 | 21/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Chủ tịch nước Lương Cường dự và khai mạc kỳ họp lần thứ 3/2025 của hội đồng tư vấn kinh doanh APEC (ABAC lll)
14:47 Tin tức

Thủ tướng Chính phủ ký Chỉ thị 20/CT-TTg: Quyết liệt giải quyết ô nhiễm môi trường
13:49 Môi trường

Về An Giang thăm làng nghề bánh phồng Phú Mỹ
13:49 Làng nghề, nghệ nhân

Phụ nữ Nghệ An: nòng cốt trong xây dựng nông thôn mới bền vững
13:49 Nông thôn mới

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới
13:49 Tin tức