Nét đặc sắc của ẩm thực Huế
Theo đạo Khổng Mạnh, người Huế coi trọng lễ nghĩa và cung cách ứng xử với nhau trên mâm cơm. Vị trí ngồi trên bàn ăn được sắp xếp theo phép tắc, tôn ti trật tự, người dưới phải so đũa và xới cơm mời những bậc trưởng bối. Ăn uống phải lịch sự, ý nhị, từ tốn, biết quan sát mọi người xung quanh, “ăn coi nồi, ngồi coi hướng”. Thấm nhuần những triết lý của nhà Phật, người Huế đối xử với nhau chân thành, khoan dung, độ lượng, quan niệm mâm cơm là nơi để sum họp và chia ngọt sẻ bùi những chuyện vui buồn trong cuộc sống. Họ thích cùng bạn bè và người thân chuyện trò, tán gẫu, quý trọng thời khắc quây quần với nhau bên mâm cơm, và coi việc mời ăn uống như một cử chỉ bày tỏ sự quý trọng và tình cảm thân thiết giữa những người bạn. Cộng hưởng thêm tinh thần của Đạo giáo, triết lý ẩm thực Huế đề cao tính thuận tự nhiên. Họ quan niệm “mùa nào thức nấy”, coi ăn uống vừa là để tái tạo năng lượng và điều hoà cơ thể.
![]() |
Bánh màu Pháp Lam - một loại bánh Huế truyền thống, với cách trang trí chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của hệ ngũ sắc trong ẩm thực Huế. |
Một điểm nổi bật trong triết lý ẩm thực của người Huế là quan niệm “ăn hương ăn hoa”. Đây là nếp ăn uống theo lối của người quân tử xưa, “thực bất cầu bão” - tức là ăn không phải để cho no, vì hiểu rằng “quá do bất cập” - cái gì thái quá thì không tốt. Việc ăn uống cũng đề cao tính thưởng thức, do đó chỉ ăn với một lượng vừa phải, từng chút một, ăn một cách điều độ và tiết chế. Không nên ăn quá no vì dễ trở nên tham lam và thô tục, càng không nên uống quá say vì dễ “rượu vào lời ra”, bất cẩn mà gây nên những xích mích không đáng có. Do đó, mâm cơm Huế thường bao gồm nhiều chén dĩa nhỏ, bên trên chỉ bày một lượng thức ăn vừa phải, như một lời nhắn nhủ cần phải tiết chế, điều độ, ý tứ trong bữa ăn, tránh để “miếng ăn là miếng tồi tàn”, vì ham ăn mà đánh mất phẩm giá của mình.
Giống như nếp sống thanh lịch của mình, trong chuyện ăn uống, người Huế cũng rất khoan thai và từ tốn. Họ ngồi một cách vững vàng, gắp miếng ăn một cách chậm rãi, và nhai thức ăn một cách nhẹ nhàng sao cho không phát ra tiếng động. Tất cả những cử chỉ trên bàn ăn đều diễn ra một cách lịch sự, ý tứ và tế nhị, vì họ tin rằng nếp ứng xử của một người trên bàn ăn thể hiện trình độ văn hoá và sự tu dưỡng bên trong.
Triết lý ẩm thực của người Huế cũng đề cao sự hài hoà theo tinh thần phương Đông và thuyết âm dương ngũ hành. Vốn là một nền ẩm thực coi trọng hình thức, món Huế thường được bài trí một cách tinh tế, đôi khi cầu kỳ với hệ ngũ sắc riêng: Đỏ - tím - vàng - lục - xanh. Mặc dù được phái sinh từ 5 màu tượng trưng cho 5 nguyên tố trong ngũ hành, nhưng hệ ngũ sắc của người Huế lại có nét riêng khi tất cả các màu đều rực rỡ và không có màu trung tính. Không chỉ hài hoà về màu sắc, những thức được bày biện trên một mâm cơm Huế phải là sự trung hoà khéo léo các thuộc tính âm - dương, đực - cái, nóng - lạnh, cứng - mềm…
Người Huế tin rằng khi cân bằng được những cặp thuộc tính trên, cơ thể con người sẽ đạt được trạng thái quân bình và thuận theo nhịp sinh học tự nhiên của trời đất, nhờ đó mà cơ thể khỏe mạnh, tinh thần sung mãn, ít bệnh tật, ốm đau. Lúc sinh thời, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường từng nói: “Người Huế xưa nhìn đâu cũng thấy ngũ hành, nên sự cân bằng âm dương cần thiết cho sự điều hoà phủ tạng rất được coi trọng trong văn hoá ẩm thực Huế. Trong kiến thức thông thường, người ta thấy tập quán ăn Huế thích nghi với vận hành của bốn mùa, dùng gia vị thích hợp với từng món ăn để cân bằng hàn - nhiệt trong cơ thể”.
Ẩm thực Huế là một thực thể văn hóa đã tồn tại qua nhiều thế kỷ, hòa quyện với tính cách con người và phong khí đất Kinh đô trăm năm mà thành. Ẩm thực Huế có những đặc điểm riêng biệt mà không nơi nào có được, là sự kết hợp hài hoà của văn hoá Việt và văn hoá Chăm, giữa sự cầu kỳ, tinh tuý của ẩm thực cung đình và sự bình dị, dân dã của ẩm thực dân gian.
Theo nhà nghiên cứu Trần Đình Giản, nền ẩm thực Việt Nam có tổng cộng khoảng 1.700 món ăn, vậy mà đã có đến 1.300 món ăn thuộc về ẩm thực Huế và đến hiện tại còn lưu giữ được khoảng chừng 700 món.
Có thể thấy, ẩm thực Huế quả thực phong phú và đa dạng vô cùng. Dù là món ăn chốn cung đình cầu kỳ hay những món ăn dân gian mộc mạc, dân dã thì ẩm thực của người Huế chế biến vẫn đảm bảo các tiêu chí ngon, bổ, rẻ và đẹp mắt, mê hoặc biết bao thực khách trong và ngoài nước.
Tin liên quan
Tin mới hơn
![Festival Nghề truyền thống Quảng Nam 2024](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/4620240717233719.jpg?rt=20240719000517?240725073705)
Festival Nghề truyền thống Quảng Nam 2024
07:37 | 25/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Bình Định: Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý được đề cử là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/15/h3-220240719151832.jpg?rt=20240719151934?240719032137)
Bình Định: Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý được đề cử là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
15:21 | 19/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Bình Định: Tiếng vọng đồng đội từ lòng đất mẹ](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/8920240717233749.jpg?rt=20240718235941?240719095304)
Bình Định: Tiếng vọng đồng đội từ lòng đất mẹ
09:53 | 19/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Bà giáo tâm huyết lưu giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Thái ở Nghệ An](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/4420240717233716.jpg?rt=20240719000229?240719095246)
Bà giáo tâm huyết lưu giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Thái ở Nghệ An
09:52 | 19/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Đô thị cổ Hội An: Nhiều hoạt động kỷ niệm 25 năm được công nhận Di sản Thế giới](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/11/di-san-bai-choi120240717111208.jpg?rt=20240717111322?240717111356)
Đô thị cổ Hội An: Nhiều hoạt động kỷ niệm 25 năm được công nhận Di sản Thế giới
11:13 | 17/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Thanh niên xung phong là biểu tượng sáng ngời của thế hệ trẻ Việt Nam](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/16/10/1420240716104018.jpg?rt=20240716104155?240716022324)
Thanh niên xung phong là biểu tượng sáng ngời của thế hệ trẻ Việt Nam
14:23 | 16/07/2024 Văn hóa - Xã hội
Tin khác
![Học sinh Bình Định tham gia trải nghiệm nghệ thuật truyền thống](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/12/10/h1-320240712105110.jpg?rt=20240712105122?240712105454)
Học sinh Bình Định tham gia trải nghiệm nghệ thuật truyền thống
10:54 | 12/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Độc đáo Lễ hội Khô già già của người Hà Nhì ở Lào Cai](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/11/11/4420240711111426.jpg?rt=20240711125431?240711022343)
Độc đáo Lễ hội Khô già già của người Hà Nhì ở Lào Cai
14:23 | 11/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Người mẹ có hai con là Nghệ sĩ Nhân dân](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/11/11/30-120240711111450.jpg?rt=20240711125758?240711022318)
Người mẹ có hai con là Nghệ sĩ Nhân dân
14:23 | 11/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Tinh hoa các sản phẩm quý từ sen](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/10/10/36c44d0e-04e7-4d21-a55b-ac8c251d772a20240710101000.jpg?rt=20240710101113?240710101122)
Tinh hoa các sản phẩm quý từ sen
10:11 | 10/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Phụ nữ Vĩnh Phúc - Cử chỉ đẹp, sống nhân văn](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/09/09/420240709091219.jpg?rt=20240709091222?240709093124)
Phụ nữ Vĩnh Phúc - Cử chỉ đẹp, sống nhân văn
09:31 | 09/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Hà Nội: Lễ hội hoa sen lần đầu tiên](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/04/16/17-220240704161353.jpg?rt=20240704161354?240705091038)
Hà Nội: Lễ hội hoa sen lần đầu tiên
09:10 | 05/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Một nhà báo tâm huyết với nghề](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/16/4720240703160528.jpg?rt=20240704160234?240705091028)
Một nhà báo tâm huyết với nghề
09:10 | 05/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Khúc hẹn hò cồn cào sóng sông Như Nguyệt](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/04/16/1aa20240704160743.jpg?rt=20240704160744?240705091017)
Khúc hẹn hò cồn cào sóng sông Như Nguyệt
09:10 | 05/07/2024 Thơ làng nghề, thơ nghệ nhân
![Quảng Ngãi: Phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/15/h2-220240703150349.jpg?rt=20240703150351?240703030524)
Quảng Ngãi: Phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn
15:05 | 03/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Thanh niên miền núi chung tay xây dựng đô thị văn minh](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/01/02/420240701020256.jpg?rt=20240701020300?240701092523)
Thanh niên miền núi chung tay xây dựng đô thị văn minh
09:25 | 01/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Hội thi diễn xướng dân gian văn hoá các dân tộc tại Quảng Ngãi](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/25/09/120240625094057.jpg?rt=20240625094058?240625095906)
Hội thi diễn xướng dân gian văn hoá các dân tộc tại Quảng Ngãi
09:59 | 25/06/2024 Văn hóa - Xã hội
![Trường THCS Nguyễn Trãi A Tổng kết năm học 2023-2024](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/23/14/khai-mac-le-tong-ket-nam-hoc-2023-202420240623142139.jpg?rt=20240623142316?240625095819)
Trường THCS Nguyễn Trãi A Tổng kết năm học 2023-2024
09:58 | 25/06/2024 Văn hóa - Xã hội
![Sắp diễn ra lễ hội hoa sen lần đầu tiên được tổ chức tại Hà Nội](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/24/14/picture120240624142942.jpg?rt=20240624142944?240624023238)
Sắp diễn ra lễ hội hoa sen lần đầu tiên được tổ chức tại Hà Nội
14:31 | 24/06/2024 OCOP
![Trường Trung học Phổ thông Hậu Lộc I hướng tới kỷ niệm 60 năm thành lập](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/23/14/le-tong-ket-nam-hoc-2023-202420240623142135.jpg?rt=20240623143508?240624095849)
Trường Trung học Phổ thông Hậu Lộc I hướng tới kỷ niệm 60 năm thành lập
09:58 | 24/06/2024 Văn hóa - Xã hội
![Cô giáo Mầm non ở vùng quê nghèo đam mê Thư pháp](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/24/09/ae8a86fe-c70f-47da-a60c-51a69a21a0b920240624092107.jpg?rt=20240624092122?240624030525)
Cô giáo Mầm non ở vùng quê nghèo đam mê Thư pháp
09:26 | 24/06/2024 Văn hóa - Xã hội
![qc-vinamilk-100-thanh-trung](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/012024/22/13/8-300x25020240122135907.jpg?rt=20240122135908)
![TỔNG THUẬT: LỄ TRUY ĐIỆU VÀ LỄ AN TÁNG TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/072024/26/15/thumbnail/img7243-1721864281096275832949-20-0-621-962-crop-172186456336340879560920240726151716.0157400.jpg?rt=20240726152643?240726032828)
TỔNG THUẬT: LỄ TRUY ĐIỆU VÀ LỄ AN TÁNG TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG
15:27 Tin tức
![Huyện Bình Liêu (Quảng Ninh): Ứng dụng công nghệ số trong xây dựng Nông thôn mới](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/thumbnail/3520240717233703.jpg?rt=20240718234710?240726031633)
Huyện Bình Liêu (Quảng Ninh): Ứng dụng công nghệ số trong xây dựng Nông thôn mới
15:16 Nông thôn mới
![Nghề đan võng ngô đồng đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/22-120240725092304.jpg?rt=20240725092952?240726031548)
Nghề đan võng ngô đồng đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia
15:15 Tin tức
![Quản lý và giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/3820240725092247.jpg?rt=20240725094126?240726031454)
Quản lý và giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề
15:14 Nghiên cứu trao đổi
![Khuyến công Hà Nam: Hỗ trợ cơ sở công nghiệp nông thôn thiết bị tiên tiến vào sản xuất](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/1620240725092314.jpg?rt=20240725130026?240726031417)
Khuyến công Hà Nam: Hỗ trợ cơ sở công nghiệp nông thôn thiết bị tiên tiến vào sản xuất
15:14 Khuyến công
![qc-vinamilk-dinh-duong-vang](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/012024/22/14/6-300x50020240122140218.jpg?rt=20240122140220)
![ct-tnhh-pt-xuan-thanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/ct-tnhh-pt-xuan-thanh20240618120024.png?rt=20240618120024)
![ctcp-xd-tan-loc](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/11/ctcp-xd-tan-loc20240618115958.png?rt=20240618115958)
![nong-nghiep-xanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/11/nong-nghiep-xanh20240618114304.png?rt=20240618114304)
![minh-hieu](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/minh-hieu20240618120332.png?rt=20240618120338)
![nhu-thanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/nhu-thanh20240618120332.png?rt=20240618120437)
![an-phat](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/an-phat20240618120333.png?rt=20240618120501)
![thanh-chau](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/thanh-chau20240618120335.png?rt=20240618120525)
![thuan-duc](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/thuan-duc20240618120336.png?rt=20240618120545)
![ha-tinh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/ha-tinh20240618120337.png?rt=20240618120604)
![binh-dinh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/binh-dinh20240618120337.png?rt=20240618120617)