Nét đặc sắc của ẩm thực Huế
Theo đạo Khổng Mạnh, người Huế coi trọng lễ nghĩa và cung cách ứng xử với nhau trên mâm cơm. Vị trí ngồi trên bàn ăn được sắp xếp theo phép tắc, tôn ti trật tự, người dưới phải so đũa và xới cơm mời những bậc trưởng bối. Ăn uống phải lịch sự, ý nhị, từ tốn, biết quan sát mọi người xung quanh, “ăn coi nồi, ngồi coi hướng”. Thấm nhuần những triết lý của nhà Phật, người Huế đối xử với nhau chân thành, khoan dung, độ lượng, quan niệm mâm cơm là nơi để sum họp và chia ngọt sẻ bùi những chuyện vui buồn trong cuộc sống. Họ thích cùng bạn bè và người thân chuyện trò, tán gẫu, quý trọng thời khắc quây quần với nhau bên mâm cơm, và coi việc mời ăn uống như một cử chỉ bày tỏ sự quý trọng và tình cảm thân thiết giữa những người bạn. Cộng hưởng thêm tinh thần của Đạo giáo, triết lý ẩm thực Huế đề cao tính thuận tự nhiên. Họ quan niệm “mùa nào thức nấy”, coi ăn uống vừa là để tái tạo năng lượng và điều hoà cơ thể.
![]() |
Bánh màu Pháp Lam - một loại bánh Huế truyền thống, với cách trang trí chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của hệ ngũ sắc trong ẩm thực Huế. |
Một điểm nổi bật trong triết lý ẩm thực của người Huế là quan niệm “ăn hương ăn hoa”. Đây là nếp ăn uống theo lối của người quân tử xưa, “thực bất cầu bão” - tức là ăn không phải để cho no, vì hiểu rằng “quá do bất cập” - cái gì thái quá thì không tốt. Việc ăn uống cũng đề cao tính thưởng thức, do đó chỉ ăn với một lượng vừa phải, từng chút một, ăn một cách điều độ và tiết chế. Không nên ăn quá no vì dễ trở nên tham lam và thô tục, càng không nên uống quá say vì dễ “rượu vào lời ra”, bất cẩn mà gây nên những xích mích không đáng có. Do đó, mâm cơm Huế thường bao gồm nhiều chén dĩa nhỏ, bên trên chỉ bày một lượng thức ăn vừa phải, như một lời nhắn nhủ cần phải tiết chế, điều độ, ý tứ trong bữa ăn, tránh để “miếng ăn là miếng tồi tàn”, vì ham ăn mà đánh mất phẩm giá của mình.
Giống như nếp sống thanh lịch của mình, trong chuyện ăn uống, người Huế cũng rất khoan thai và từ tốn. Họ ngồi một cách vững vàng, gắp miếng ăn một cách chậm rãi, và nhai thức ăn một cách nhẹ nhàng sao cho không phát ra tiếng động. Tất cả những cử chỉ trên bàn ăn đều diễn ra một cách lịch sự, ý tứ và tế nhị, vì họ tin rằng nếp ứng xử của một người trên bàn ăn thể hiện trình độ văn hoá và sự tu dưỡng bên trong.
Triết lý ẩm thực của người Huế cũng đề cao sự hài hoà theo tinh thần phương Đông và thuyết âm dương ngũ hành. Vốn là một nền ẩm thực coi trọng hình thức, món Huế thường được bài trí một cách tinh tế, đôi khi cầu kỳ với hệ ngũ sắc riêng: Đỏ - tím - vàng - lục - xanh. Mặc dù được phái sinh từ 5 màu tượng trưng cho 5 nguyên tố trong ngũ hành, nhưng hệ ngũ sắc của người Huế lại có nét riêng khi tất cả các màu đều rực rỡ và không có màu trung tính. Không chỉ hài hoà về màu sắc, những thức được bày biện trên một mâm cơm Huế phải là sự trung hoà khéo léo các thuộc tính âm - dương, đực - cái, nóng - lạnh, cứng - mềm…
Người Huế tin rằng khi cân bằng được những cặp thuộc tính trên, cơ thể con người sẽ đạt được trạng thái quân bình và thuận theo nhịp sinh học tự nhiên của trời đất, nhờ đó mà cơ thể khỏe mạnh, tinh thần sung mãn, ít bệnh tật, ốm đau. Lúc sinh thời, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường từng nói: “Người Huế xưa nhìn đâu cũng thấy ngũ hành, nên sự cân bằng âm dương cần thiết cho sự điều hoà phủ tạng rất được coi trọng trong văn hoá ẩm thực Huế. Trong kiến thức thông thường, người ta thấy tập quán ăn Huế thích nghi với vận hành của bốn mùa, dùng gia vị thích hợp với từng món ăn để cân bằng hàn - nhiệt trong cơ thể”.
Ẩm thực Huế là một thực thể văn hóa đã tồn tại qua nhiều thế kỷ, hòa quyện với tính cách con người và phong khí đất Kinh đô trăm năm mà thành. Ẩm thực Huế có những đặc điểm riêng biệt mà không nơi nào có được, là sự kết hợp hài hoà của văn hoá Việt và văn hoá Chăm, giữa sự cầu kỳ, tinh tuý của ẩm thực cung đình và sự bình dị, dân dã của ẩm thực dân gian.
Theo nhà nghiên cứu Trần Đình Giản, nền ẩm thực Việt Nam có tổng cộng khoảng 1.700 món ăn, vậy mà đã có đến 1.300 món ăn thuộc về ẩm thực Huế và đến hiện tại còn lưu giữ được khoảng chừng 700 món.
Có thể thấy, ẩm thực Huế quả thực phong phú và đa dạng vô cùng. Dù là món ăn chốn cung đình cầu kỳ hay những món ăn dân gian mộc mạc, dân dã thì ẩm thực của người Huế chế biến vẫn đảm bảo các tiêu chí ngon, bổ, rẻ và đẹp mắt, mê hoặc biết bao thực khách trong và ngoài nước.
Tin liên quan
Tin mới hơn

Tuyên Quang: Nghệ nhân với tâm huyết gìn giữ di sản văn hoá
15:14 | 05/12/2023 Văn hóa - Xã hội

CLB thơ Việt Nam chi nhánh huyện Tam Nông (Phú Thọ): Góp phần xây dựng đời sống văn hoá mới
10:28 | 04/12/2023 Văn hóa - Xã hội

Tiền Giang: Quảng bá văn hóa, du lịch làng cổ Đông Hòa Hiệp
09:29 | 01/12/2023 Văn hóa - Xã hội

Hà Nội: Quận Hoàng Mai phát huy thành tựu 20 năm xây dựng và phát triển
09:27 | 01/12/2023 Văn hóa - Xã hội

Ứng dụng giá trị nghệ thuật Tuồng trong đời sống đương đại
14:46 | 27/11/2023 Văn hiến Hà Thành

Vovinam - Di sản văn hóa Việt Nam tổ chức giải đấu quốc tế
14:44 | 27/11/2023 Văn hóa - Xã hội
Tin khác

Phòng Dân tộc huyện Ba Vì hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao
14:43 | 27/11/2023 Văn hóa - Xã hội

Viện Văn hóa nghệ thuật truyền thông và thương hiệu: “Hứa hẹn sẽ mang lại những thành quả tốt đẹp”
14:06 | 25/11/2023 Văn hóa - Xã hội

(Hoàn Kiếm) Tưng bừng hoạt động chào mừng ngày Di sản Văn hóa Việt Nam tại phố cổ Hà Nội
15:15 | 20/11/2023 Văn hiến Hà Thành

Trường THCS Hoà Nam kỷ niệm 60 năm thành lập và đón nhận Bằng khen của Bộ Giáo dục và Đào tạo
14:32 | 20/11/2023 Văn hóa - Xã hội

Đồng chí Trương Thị Mai dự lễ hội Hokkaido tại Hạ Long
13:53 | 20/11/2023 Văn hóa - Xã hội

( Long Biên) Ấn tượng khai mạc Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội năm 2023
13:48 | 20/11/2023 Văn hiến Hà Thành

Khai mạc chuỗi hoạt động chào mừng Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam
23:00 | 18/11/2023 Văn hóa - Xã hội

Trường mầm non Hoằng Xuân 1 - “Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ”
13:59 | 17/11/2023 Văn hóa - Xã hội

Trường Mầm non Đa Lộc - Thanh Hóa Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
13:59 | 17/11/2023 Văn hóa - Xã hội

Trung tâm dạy nhảy Bluesky Kids mở lớp năng khiếu mới
13:58 | 17/11/2023 Văn hóa - Xã hội

Phú Thọ: Trường mầm non Thọ Văn địa chỉ đỏ của ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Tam Nông
13:56 | 17/11/2023 Văn hóa - Xã hội

Khai mạc “Festival Nông sản - Văn hóa - Ẩm thực - Du lịch huyện Đan Phượng năm 2023”
13:37 | 17/11/2023 Văn hóa - Xã hội

Tạo hoa văn cạp váy - Nghệ thuật độc đáo dân tộc Mường Hòa Bình
20:24 | 13/11/2023 Văn hóa - Xã hội

Thanh Hóa: Nét văn hóa đặc sắc tại Lễ hội 'Hương sắc vùng cao'
09:00 | 12/11/2023 Văn hóa - Xã hội

Trường mầm non Nga Bạch nâng cao chất lượng dạy và học
11:09 | 10/11/2023 Văn hóa - Xã hội



Vinamilk và câu chuyện đằng sau việc thay đổi nhận diện thương hiệu
13:37 Tin tức

Thừa Thiên Huế: Phát huy nội lực, đánh thức tiềm năng du lịch làng nghề
12:00 Du lịch làng nghề

Festival quốc tế ngành lúa gạo Việt Nam - Hậu Giang
11:28 Tin tức

Cần một cách tiếp cận đa chiều đối với quy hoạch phát triển thủ đô Hà Nội
11:27 Tin tức

Nâng cao kỹ năng bán hàng online và marketting cho Doanh nghiệp nghệ nhân làng nghề
11:27 Tin tức










