Hà Nội: 32°C Hà Nội
Đà Nẵng: 28°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 32°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 31°C Thừa Thiên Huế

Mèn mén - Món ăn nuôi nấng người Mông bao đời

LNV - Hẳn ai về với Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) đều dễ dàng nhận thấy, ngô là loại cây chủ đạo, được phủ kín khắp các nương đồi. Ngay cả những đồi toàn đá tai mèo, người dân vẫn tận dụng từng hốc đá để thả vào đó những cây ngô xanh mướt. Cũng chính sự nhọc nhằn để có được những bắp ngô vàng ươm đó, người Mông đã nâng niu, trân trọng từng hạt ngô và chế biến ra món mèn mén, món ăn chính nuôi nấng người Mông bao đời.


Em bé theo mẹ học cách cuốc đất trồng ngô ở hẻm Tu Sản hùng vĩ

Món ăn nuôi nấng người Mông bao đời

Còn nhớ cái nắng oi ả 12 giờ trưa giữa tháng 4/2022, tại đỉnh đèo Mã Pí Lèng hùng vĩ, tôi và anh bạn đồng nghiệp xúc động, khi chứng kiến một em bé nhỏ xíu, chừng hơn 4 tuổi học theo bố mẹ cuốc đất trồng ngô. Đất thì toàn đá, cây cuốc thì to mà người em lại nhỏ. Thế mới thấy rằng, để có món mèn mén là những giọt mồ hôi, bao công sức vất vả của cả một gia đình.

Bữa ăn trưa đi làm nương của gia đình cũng thật đơn giản, gồm mèn mén, canh dưa chua đổ trộn vào nhau, thêm gia vị là tương ớt (ớt khô xay nhuyễn). Theo lời người dân kể thì ở nhà họ cũng ăn như vậy.

Nói về món mèn mén của người Mông, ông Nguyễn Minh Thuận - Trưởng Phòng Dân tộc huyện Mèo Vạc bày tỏ, từ bao đời nay, đồng bào người Mông tại huyện cao nguyên đá Mèo Vạc chủ yếu trồng ngô, rất ít ruộng có thể cấy lúa. Vì thế mà, mèn mén là món ăn chính, là “cơm” hàng ngày của người Mông từ xưa đến nay.

Đặc sản vùng cao

Khi gõ từ khóa “mèn mén” lên công cụ tìm kiếm Google, sẽ có hàng nghìn kết quả được hiển thị, nhiều nhất là các trang Website quảng cáo du lịch. Tất cả các bài viết đều cho rằng, mèn mén là món độc, lạ, là món “đặc sản”, nên thử ít nhất 1 lần khi đến với Hà Giang.

Thật vậy, hiện nay tại hầu hết các điểm du lịch, nhất là các điểm du lịch cộng đồng, mèn mén được người dân, các nhà hàng chế biến tinh tế để phục vụ khách du lịch. Đặc biệt, trong mỗi bữa cơm đãi khách phương xa đến địa phương tham quan, làm việc, các địa phương tại Hà Giang cũng thường lấy món mèn mén để đón khách.


Ông Đinh Xuân Thắng (Áo phông đen ngồi giữa), Phó Vụ trưởng Vụ Tuyên truyền (Ủy ban Dân tộc) và Đoàn công tác Trung ương Đoàn được người dân Mèo Vạc đón tiếp bữa trưa và thưởng thức món mèn mén


Trưởng Phòng Dân tộc huyện Mèo Vạc cho biết, quá trình làm món mèn mén là cả một nghệ thuật với nhiều công đoạn cầu kỳ. Món mèn mén mà du khách được thưởng thức trong các nhà hàng, khách sạn đã được cách tân, thêm những gia vị và nguyên liệu để dễ ăn hơn so với mèn mén mà người Mông ăn hằng ngày.

Chị Hoàng Thu Thảo - hướng dẫn viên chuyên tuyến Đông Bắc cho biết, mèn mén là món ăn ngon, bổ dưỡng, no lâu và “lạ” nên chị thường cho khách trải nghiệm. Đây cũng là món ăn tạo nên điểm nhấn, để du khách hiểu hơn về văn hóa ẩm thực người Mông khi đến với Hà Giang.

Sợi dây gắn kết những người Mông xa quê

Ngày nay, cuộc sống của người Mông đã đủ đầy hơn, nhưng món mèn mén vẫn giữ vai trò chủ đạo trong bữa ăn hằng ngày, cho dù nhiều gia đình có điều kiện. Bởi, dù là món ăn nhưng mèn mén đã ngấm vào máu thịt, nuôi dưỡng bao thế hệ đồng bào Mông. Là món ăn không thể thiếu được trong các ngày lễ, ngày tết.

Đặc biệt, đối với những người con xa quê, hương vị mèn mén như là sợi dây gắn kết để những người con đồng bào Mông dù đi đâu, ở đâu cũng nhớ về cuội nguồn, nhớ về quê hương, nơi chôn rau cắt rốn, nơi có chính bột ngô làm thành mèn mén đã nuôi họ khôn lớn.


Bà Vừ Thị Chợ (thôn Ea Uôl, xã Cư Pui, huyện Krông Bông) làm món mèn mén (Ảnh TL)


Chị Sùng Thị Mai hiện công tác tại Ủy ban Dân tộc, quê ở xã Sà Phìn, huyện Đồng Văn, Hà Giang chia sẻ, dù chị đã thoát ly công tác hơn 20 năm, nhưng trong nhà chị lúc nào cũng sẵn bột ngô (được gửi từ Đồng Văn xuống) để khi bạn bè có nhu cầu thưởng thức, hoặc các dịp lễ tết, cúng tổ tiên ông bà thì chị sẵn sàng chế biến. Chị bảo, có những nghệ sĩ như: Nghệ sĩ nhân dân Tự Long, Nghệ sĩ ưu tú Xuân Hải và các nghệ sĩ nhà hát tuồng, chèo Việt Nam cũng đã nhiều lần được thưởng thức món mèn mén do chính tay chị làm.
"Mèn mén mang linh hồn, văn hóa đậm đặc bản sắc, gắn bó với sinh hoạt hàng ngày của dân tộc Mông. Đến lúc chết, người Mông cũng phải mang hạt ngô trên người để khi được đầu thai có giống để trồng, có mèn mén để ăn…", chị Mai nói,

Tương tự, nhiều gia đình người Mông từ Hà Giang di cư vào các địa phương vùng Tây Nguyên sinh sống, dù cuộc sống đã đầy đủ hơn, mèn mén không còn là món ăn chính trong bữa ăn hằng ngày, thế nhưng mỗi dịp lễ, tết, trong mâm cỗ cúng ông bà, tổ tiên, mèn mén là món ăn không thể thiếu được.

Bà Vừ Thị Chợ (thôn Ea Uôl, xã Cư Pui, huyện Krông Bông) chia sẻ, gia đình bà từ Hà Giang vào sinh sống tại Đắk Lắk đã gần 20 năm nay. Xa quê hương đã lâu nên nhiều món ăn đặc trưng của dân tộc Mông bà đã ít nấu dần. Duy chỉ có món mèn mén là bà vẫn thường nấu mỗi dịp lễ, tết hay khi nhà có khách quý đến thăm.


Mâm cơm đãi khách của người Mông không thể thiếu được món mèn mén


Nhìn nhận về món mèn món, ông Đinh Xuân Thắng - Phó Vụ trưởng Vụ tuyên truyền (Ủy ban Dân tộc) chia sẻ, ngô chính là 1 trong 4 thứ trong túi người Mông khi di cư, sự tồn vong của đồng bào cũng nhờ 4 thứ đó. Do đó, ngô và món mèn mén đã trở thành thứ gắn bó lâu đời trong đời sống đồng bào người Mông.

"Sinh sống ở 4 huyện cao nguyên đá Hà Giang, chính là "sống trên đá chết vùi trong đá" hoặc "vắt đá tai mèo thành mật ngọt" nên không có cây lương thực nào thay thế cây ngô ở nơi đây. Vì thế, mèn mén chính là món ăn khẳng định sự khắc phục khó khăn, vươn lên của người Mông. Mỗi khi đến với Hà Giang, tôi thường thưởng thức món mèn mén này", ông Thắng bộc bạch.


Ngô là cây trồng chính của người Mông ở Cao nguyên đá Đồng Văn


Có thể thấy, mèn mén là món ăn chính để nuôi sống cả một tộc người. Món ăn này không chỉ có giá trị về dinh dưỡng, mà còn mang giá trị văn hóa đậm đà bản sắc của đồng bào Mông
Sự việc bà Hoàng Thị Hường, hay còn gọi là Hoàng Hường, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Dược phẩm Hoàng Hường vừa qua, đã gọi món ăn mèn mén của người Mông là "cám lợn" khiến cho đồng bào dân tộc Mông, cộng đồng mạng, cũng như nhiều chuyên gia văn hóa, ẩm thực cảm thấy phẫn nộ, bất bình, đánh giá về cách hành xử này là thiếu văn hóa, thiếu hiểu biết về ẩm thực. Hy vọng, kể từ nay, những sự việc đáng buồn này sẽ không còn nữa!

Văn Hoa/Báo dân tộc




Tin liên quan

Tin mới hơn

Dâng 180 mâm lễ hình bản đồ Việt Nam dâng lên Vua Hùng

Dâng 180 mâm lễ hình bản đồ Việt Nam dâng lên Vua Hùng

LNV - Nằm trong hoạt động tưởng nhớ công lao của Hoàng tử Lang Liêu (Vua Hùng thứ 7) - vị hoàng tử gắn liền với truyền thuyết bánh chưng, bánh giầy , ngày 7-5 tại đình Dữu Lâu (phường Dữu Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) diễn ra hoạt động dâng mâm lễ vật lên Vua Hùng. Năm nay, sự kiện này ghi dấu ấn với 180 mâm lễ lớn nhất Việt Nam, nhằm lưu giữ, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa Việt Nam.
Hà Nội: Nhiều chương trình nghệ thuật đặc sắc kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Hà Nội: Nhiều chương trình nghệ thuật đặc sắc kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

LNV - Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025), từ ngày 17 đến 18-5, các đơn vị nghệ thuật trực thuộc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội sẽ tổ chức nhiều chương trình biểu diễn đặc sắc tại trung tâm một số quận, huyện trên địa bàn thành
Nhiều hoạt động về "Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam" tại Hà Nội

Nhiều hoạt động về "Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam" tại Hà Nội

LNV - Hướng tới kỷ niệm 135 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025); kỷ niệm 71 năm Ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2025), từ ngày 5 đến 31-5, tại Làng Văn hóa, du lịch các dân tộc Việt Nam sẽ tổ chức các hoạt động tháng 5 với chủ đề "Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam".
Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Bình Định kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Bình Định kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập

LNV - Trên hành trình 30 năm xây dựng và phát triển (1995–2025), Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Bình Định luôn kiên định với mục tiêu xây dựng tổ chức vững mạnh, nâng cao chất lượng hoạt động Hội theo hướng ngày càng chuyên nghiệp, hiệu quả.
Hà Nội đón 875.000 lượt khách trong kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5

Hà Nội đón 875.000 lượt khách trong kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5

LNV - Trong 5 ngày nghỉ lễ 30/4 và 1/5, ngành du lịch Thủ đô đã đón được hơn 875.000 lượt khách, tăng 18,64% so với cùng kỳ năm 2024.
Bình Định hội tụ tinh hoa văn hóa và ẩm thực

Bình Định hội tụ tinh hoa văn hóa và ẩm thực

Trên hành trình phát triển du lịch bền vững của tỉnh Bình Định, ẩm thực là một phần không thể thiếu, bởi món ăn không chỉ làm say lòng người, mà còn mang trong mình câu chuyện văn hóa, lịch sử, truyền thống của vùng đất và con người Bình Định.

Tin khác

Bình Định chung sức xây dựng cộng đồng nhân ái

Bình Định chung sức xây dựng cộng đồng nhân ái

Tháng Nhân đạo năm 2025, Hội Chữ thập đỏ tỉnh Bình Định tổ chức chương trình Chợ Nhân ái 0 đồng, phục cho 200 bà con là hộ nhèo, cận nghèo, khó khăn, với gần 30 mặt hàng như gạo, mì tôm, các loại nhu yếu phẩm, nhằm hỗ trợ, giúp đỡ bà con phần nào khó khăn trong cuộc sống.
Bình Định: Huyện Tuy Phước hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát

Bình Định: Huyện Tuy Phước hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát

LNV - Huyện Tuy Phước có thể xem là địa phương đầu tiên của tỉnh Bình Định hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát sớm hơn kế hoạch 1 tháng, đúng dịp chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025).
Sôi động đêm đại nhạc hội Dạ Khúc Tháng Tư 2025: Viễn Nguyên

Sôi động đêm đại nhạc hội Dạ Khúc Tháng Tư 2025: Viễn Nguyên

LNV - Tối 24/4, đêm Đại nhạc hội Dạ Khúc Tháng Tư 2025 với chủ đề “Viễn Nguyên” chính thức diễn ra tại Hội trường lớn Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Đêm đại nhạc hội thu hút sự quan tâm của đông đảo sinh viên.
Đoàn kiều bào dâng hương tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào

Đoàn kiều bào dâng hương tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào

LNV - Đoàn kiều bào gồm 50 đại biểu từ hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ, do Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài Phạm Thị Kim Hoa dẫn đầu, đã có một số hoạt động tại Tuyên Quang.
Phát pháo cuối cùng trong ngày lịch sử 30.4

Phát pháo cuối cùng trong ngày lịch sử 30.4

LNV - Cựu chiến binh Đinh Vượng - thiếu tá, nguyên Trợ lý tuyên huấn của Lữ đoàn pháo Bông Lau anh hùng kể lại cho chúng tôi nghe về trận pháo kích cuối cùng vào sân bay Tân Sơn Nhất trong ngày toàn thắng 30/4/1975.
Bản hùng ca Ngày đại thắng mùa xuân

Bản hùng ca Ngày đại thắng mùa xuân

LNV - Tạp chí Làng nghề Việt Nam xin trân trọng gửi đến quý độc giả bài thơ "Bản hùng ca Ngày đại thắng mùa xuân" của tác giả Tiên Sa
Dũng sỹ trên đồi “thịt băm”

Dũng sỹ trên đồi “thịt băm”

LNV - Đại tá Đào Quang Đới, chạm ngưỡng 75, nhưng tác phong nhanh nhẹn, gương mặt tươi tắn, toát lên nét thanh tú của thời trai trẻ. Qua trò chuyện mới biết, gần 40 năm phục vụ quân đội, trong đó có 24 năm ông là lính Sư đoàn 324, từng tham gia chiến đấu trên đồi A Bia - trận đánh thay đổi cục diện chiến trường, làm rung chuyển Lầu Năm Góc. Đào Quang Đới 3 lần được tặng danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ, 1 lần Chiến sỹ Quyết thắng, cùng nhiều Huân, Huy chương các loại...
Người giữ hồn Tây Nguyên

Người giữ hồn Tây Nguyên

LNV - “Người giữ hồn Tây Nguyên” là biệt danh nhiều người đặt cho ông Nguyễn Văn Hải, một nhà sưu tập cổ vật văn hoá vùng cao nguyên Nam Trung Bộ. Cuộc đời người đàn ông này gắn liền với những hành trình khám phá, đam mê tìm kiếm và lưu giữ nhiều bộ sưu tập mang đậm giá trị lịch sử vùng đất Tây Nguyên huyền bí.
Cơm nắm lá cọ ở làng cổ Phù Ninh

Cơm nắm lá cọ ở làng cổ Phù Ninh

LNV - Cây cọ đã trở thành một phần quan trọng trong văn hóa ẩm thực Phú Thọ. Món cơm nắm lá cọ cũng là một đặc sản nổi tiếng tại vùng đất này.
Thơ người Làng nghề

Thơ người Làng nghề

LNV - Tạp chí Làng nghề Việt Nam xin trân trọng gửi đến quý độc giả mốt số bài thơ nhân dịp ky niệm 50 năm giải phóng Miền Nam thống nhất đất nước.
Bánh bột lọc - Biểu tượng ẩm thực của Cố đô

Bánh bột lọc - Biểu tượng ẩm thực của Cố đô

LNV - Ẩm thực Huế luôn thu hút du khách bởi những món ăn giản dị nhưng mang đến hương vị độc đáo. Trong số những đặc sản đó, bánh bột lọc Huế đứng đầu danh sách không chỉ bởi vẻ ngoại hình tinh tế mà còn bởi phần nhân tinh tế xuyên qua lớp bột mỏng. Để rồi sau mỗi chuyến thăm Huế, người người lại háo hức muốn tìm kiếm và mua bánh lọc Huế về làm quà như một nét đặc trưng không thể thiếu trong hành trình khám phá ẩm thực tại Cố đô.
Bình Định: Huyện Vân Canh thực hiện đồng bộ, hiệu quả chính sách xóa nhà tạm, nhà dột nát

Bình Định: Huyện Vân Canh thực hiện đồng bộ, hiệu quả chính sách xóa nhà tạm, nhà dột nát

Toàn huyện Vân Canh có 419 hộ gia đình xây dựng sửa chữa nhà ở. Đến nay, 100% hộ gia đình khởi công xây dựng, 230 nhà đã xây dựng hoàn thành. Mục tiêu đến cuối tháng 5/2025 sẽ hoàn thành việc xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn huyện.
Hương vị đặc biệt - Hủ tiếu Mỹ Tho

Hương vị đặc biệt - Hủ tiếu Mỹ Tho

LNV - Hủ tiếu được xem là món ăn quen thuộc với người dân vùng Nam Bộ vì tỉnh nào cũng có, nhưng để trở thành đặc sản Tiền Giang vang danh khắp nơi thì hủ tiếu Mỹ Tho sở hữu riêng cho mình một hương vị đặc biệt. Sự đặc biệt ấy không chỉ ở từng sợi hủ tiếu mà hương vi của nồi nước lèo cũng là một ẩn số tại sao lại thơm và ngọt đến thế.
Phát huy bản chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ trong xây dựng cuộc sống

Phát huy bản chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ trong xây dựng cuộc sống

LNV - Ở vị trí nào, ông Lý Văn Quang- cựu chiến binh, thương binh hạng 3/4 ở xã Dân Quyền (huyện Tam Nông, Phú Thọ) cũng làm việc hết mình với tinh thần " Vì nhân dân phục vụ ", hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Ông luôn tự hào vì gia đình mình đã có công lao, hy sinh xương máu cùng với quân dân cả nước đem lại chiến thắng 30/04, giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước.
Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh tại thành phố Hồ Chí Minh

Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh tại thành phố Hồ Chí Minh

LNV - Trước kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam (30/4/1975 – 30/4/2025), “Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh” TP. Hồ Chí Minh đã thu hút lượng lớn du khách cả trong lẫn ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu về lịch sử.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Ba Vì (Hà Nội): Chi hội cựu Công an xã Phú Đông góp phần xây dựng nông thôn mới

Ba Vì (Hà Nội): Chi hội cựu Công an xã Phú Đông góp phần xây dựng nông thôn mới

LNV - Thực hiện chỉ đạo của Hội Cựu CAND thành phố Hà Nội và Hội Cựu CAND huyện Ba Vì, tháng 03/2024 Chi hội cựu CAND xã Phú Đông chính thức được thành lập và đi vào hoạt động. Chi Hội gồm có 14 hội viên là các cán bộ, chiến sĩ CAND và CBCS lực lượng CA bán chuyên trách đã nghỉ hưu tại địa phương.
Diễu hành xe đạp làng nghề

Diễu hành xe đạp làng nghề

LNV - Nằm trong chuỗi chương trình "Di sản dành cho cuộc sống", sáng 3/5, tại Không gian làng nghề truyền thống, Bến xe Đồng Gừng, Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động, xã Ninh Hải (thành phố Hoa Lư), gần 100 đại biểu và lực lượng đoàn viên, thanh niên đã tham gia chương trình Diễu hành xe đạp làng nghề.
Hà Nội: Thành lập 2 cụm công nghiệp làng nghề vốn gần 370 tỷ đồng

Hà Nội: Thành lập 2 cụm công nghiệp làng nghề vốn gần 370 tỷ đồng

LNV - Thành phố Hà Nội quyết định thành lập 2 cụm công nghiệp làng nghề, vốn gần 370 tại huyện Thạch Thất và huyện Phú Xuyên...
Thành phố biển Quy Nhơn rực rỡ sắc vàng hoa lim xẹt

Thành phố biển Quy Nhơn rực rỡ sắc vàng hoa lim xẹt

LNV - Hoa lim xẹt hay còn gọi là hoa điệp vàng, hoa phượng vàng, muồng kim phượng, lim sét...Đây là loài hoa có màu vàng rực rỡ được nở rộ từ tháng 3 đến tháng 5, tạo nên bức tranh mùa hạ với cảnh sắc tuyệt đẹp cho thành phố biển Quy Nhơn hiền hòa, mến kh
Những làng dệt thổ cẩm ở Tây Bắc

Những làng dệt thổ cẩm ở Tây Bắc

LNV - Tây Bắc không chỉ cuốn hút du khách bởi cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn bởi những nét văn hóa đặc sắc, trong đó nổi bật là nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào dân tộc Mông. Từ Lùng Tám (Hà Giang), Cát Cát (Sapa) đến Sin Suối Hồ (Lai Châu), mỗi bản làng đều lưu giữ và phát triển nghề dệt lanh, nhuộm chàm, thêu sáp ong – tạo nên những sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa, được yêu thích bởi cả du khách trong và ngoài nước.
Giao diện di động