Những nguy cơ tiềm ẩn

Thông thường khi bệnh nhân đi khám bệnh, bác sĩ thường ưu tiên trao đổi để tìm hiểu về diễn biến của bệnh hơn chứ ít khi hỏi trước đó bệnh nhân có dùng thuốc giảm đau hay không. Chính vì thế tình trạng bệnh nhân tự ý sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn trước khi đi khám bệnh thường dễ dàng bị bỏ qua trong quá trình khám lâm sàng của các bác sĩ.

Trên thực tế, nhiều bệnh nhân chỉ khai về các loại thuốc được kê đơn đúng theo đơn thuốc để điều trị bệnh mạn tính mà không kể về thuốc giảm đau mình tự sử dụng. Nhưng nếu bác sĩ hỏi kỹ hơn, thì rất nhiều bệnh nhân cho biết cũng đang dùng thêm các thuốc giảm đau như: naproxen, ibuprofen, acetaminophen, ibuprofen/diphenhydramine, acetaminophen/hydrocodone. Lý do các bệnh nhân không đề cập đến các loại thuốc này là bởi vì họ không xem đây là “thuốc” vì các sản phẩm này không có trong đơn thuốc và được mua dễ dàng ở hiệu thuốc... Đây chính là nguy cơ tiềm ẩn nghiêm trọng dẫn đến suy tim, suy thận mạn, đột quỵ và nhiều các nguy cơ nghiêm trọng khác khi dùng đồng thời nhiều loại thuốc không kê đơn có cùng thành phần hoặc tương tác với các loại thuốc khác khi họ không trao đổi với bác sĩ trong quá trình thăm khám bệnh.

Người bệnh thường tự ý mua thuốc giảm đau về dùng gây nhiều hệ luỵ cho sức khoẻ.

Khai thác việc sử dụng thuốc giảm đau để tránh rủi ro

Khi các bác sĩ khai thác về quá trình sử dụng thuốc của bệnh nhân là rất quan trọng. Nhưng như vậy vẫn chưa đủ, mà cần khai thác cả các loại thuốc không kê đơn nói chung, thuốc giảm đau nói riêng và kể cả các thực phẩm chức năng, để cung cấp hướng dẫn điều trị thích hợp nhất dựa trên tiền sử sức khỏe của từng bệnh nhân và cân nhắc nguy cơ/ lợi ích. Việc không có thông tin đầy đủ có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

Ngay tại một quốc gia có hệ thống y tế phát triển và việc quản lý sử dụng thuốc chặt chẽ như Mỹ, thì qua một khảo sát với quy mô lớn trên toàn nước này, cho thấy có tới 94% người thường xuyên sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn để điều trị đau. Nhiều người trong số họ sử dụng thuốc mà không xem xét các yếu tố nguy cơ có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của họ. Chẳng hạn trong một nghiên cứu, có 45% bệnh nhân không xem xét các loại thuốc kê đơn mà họ đang dùng có tác dụng gì với thuốc giảm đau không. 58% không xem xét tiền sử sức khỏe trước đó sẽ có nguy cơ ra sao khi dùng thuốc giảm đau. 65% không xem xét các loại thuốc không kê đơn khác mà họ đang dùng. 73% những người từ 60 tuổi trở lên không xem xét đến sự ảnh hưởng của tuổi tác khi sử dụng thuốc. 20% không xem xét bất kỳ yếu tố an toàn quan trọng nào.

Trong khi đó, nếu dùng thường xuyên các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) có thể làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch cho bệnh nhân, nhất là đối với những bệnh nhân sẵn có bệnh tim mạch. Việc sử dụng NSAIDs liên tục trên 3 tháng có liên quan đến tỷ lệ loét dạ dày từ 15-35%. Những kết quả này cho thấy yêu cầu sử dụng thận trọng các loại thuốc này.

Đối với các yếu tố nguy cơ trên gan, khi dùng thuốc acetaminophen vẫn là nguyên nhân phổ biến nhất gây suy gan cấp ở Mỹ. Nghiêm trọng hơn, nhiều bệnh nhân có tiền sử bị độc tính do acetaminophen vẫn không biết rằng họ đang lạm dụng thuốc. Do vậy, bệnh nhân cần phải có kiến thức về các loại thuốc có chứa acetaminophen, cũng như liều thích hợp tối đa hàng ngày, để đảm bảo việc sử dụng thuốc hợp lý.

Chúng ta đều biết rằng thuốc giảm đau không kê đơn là phổ biến trên thị trường. Và thuốc giảm đau không kê đơn cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Các sản phẩm này thường an toàn và hiệu quả khi sử dụng theo hướng dẫn. Với việc tăng cường truyền thông và giáo dục bệnh nhân xung quanh các thuốc giảm đau không kê đơn nói riêng, các thuốc không kê đơn nói chung, kể cả các thực phẩm chức năng, sẽ giúp các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể đưa ra những quyết định đúng đắn về liệu pháp điều trị cho bệnh nhân và giúp bệnh nhân đưa ra các lựa chọn an toàn, hợp lý.

Theo SK&ĐS