Hà Nội: Cộng đồng chung tay bảo tồn di sản
Thông tin Hội thổi cơm thi Thị Cấm được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia (tháng 3 vừa qua), khiến người dân làng Thị Cấm (gồm 2 tổ dân phố số 3 và số 4, phường Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm) vô cùng phấn khởi, tự hào. Bà Đỗ Thị Hà (tổ dân phố số 4, phường Xuân Phương), người thường xuyên tham gia Hội thổi cơm thi Thị Cấm bày tỏ, đây là sự ghi nhận quý giá dành cho di sản cũng như những nỗ lực gìn giữ, bảo vệ và phát huy của cộng đồng những năm qua. Còn theo Trưởng tiểu ban di tích đình làng Thị Cấm Nguyễn Vinh Hà, hội thổi cơm thi được duy trì đều đặn hằng năm, là một phần không thể tách rời trong lễ hội đình làng Thị Cấm. “Chúng tôi luôn bảo nhau thực hành đúng nghi lễ, phong tục cổ truyền từ việc giã thóc, sàng gạo… đến kéo lửa, lấy nước, nấu cơm để giữ gìn nguyên vẹn nhất di sản cha ông để lại”, ông Nguyễn Vinh Hà cho biết.
Hội thổi cơm thi làng Thị Cấm (phường Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm) được ghi danh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nhờ nỗ lực gìn giữ, trao truyền di sản của cộng đồng (ảnh chụp năm 2019).
Là di sản nổi danh một thời với “bà chúa Ca trù” dạy hát trong cung vua Lê, Ca trù Thượng Mỗ (xã Thượng Mỗ, huyện Đan Phượng) có giai đoạn gặp khó khăn về cả không gian trình diễn lẫn người thực hành cho đến khi được cộng đồng nỗ lực vực dậy. Nghệ nhân Nguyễn Thị Tam, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Ca trù Thượng Mỗ cho hay, từ ý thức, trách nhiệm của người dân trước nguy cơ mất dấu di sản của cha ông, Câu lạc bộ Ca trù Thượng Mỗ được hình thành, duy trì lịch sinh hoạt, truyền dạy theo tháng rồi theo tuần. Ban đầu theo học là những người đã lên chức ông, chức bà, dần dần thu hút cả giới trẻ với nhiều lứa đào nương lên 5, lên 10 được đào tạo bài bản.
Giống với Thị Cấm, Thượng Mỗ, ở nhiều nơi trên địa bàn Hà Nội, các di sản văn hóa phi vật thể đã và đang được gìn giữ, phát huy với nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả, trong đó không thể thiếu vai trò quan trọng của cộng đồng sở hữu di sản.
Có thể kể đến nhiều ví dụ tiêu biểu khác, như: Phường Thạch Bàn (quận Long Biên) với tục kéo co trong lễ hội đền Trấn Vũ; làng Triều Khúc (xã Tân Triều, huyện Thanh Trì) với điệu múa “Con đĩ đánh bồng”; xã Liệp Tuyết (huyện Quốc Oai) với làn điệu Hát dô; thôn Xuân Lai (xã Xuân Thu, huyện Sóc Sơn) với trò kéo mỏ tại lễ hội đền Vua Bà…
Nghệ nhân Hát dô Nguyễn Thị Lan (xã Liệp Tuyết) chia sẻ, dù còn nhiều khó khăn về kinh phí hoạt động cũng như không gian thực hành, quảng bá di sản, song người dân địa phương luôn tâm niệm phải giữ cho được “lửa” nhiệt tình bảo vệ di sản quê hương.
Đồng hành, hỗ trợ cộng đồng
Với 1.793 di sản văn hóa phi vật thể ở đa dạng loại hình, Thủ đô đang sở hữu nguồn tài nguyên văn hóa phong phú, chất chứa hồn cốt, tinh hoa suốt chiều dài lịch sử Thăng Long - Hà Nội. Bảo vệ, phát huy hiệu quả nguồn tài nguyên này là nhiệm vụ trước mắt và lâu dài, trong đó vai trò của cộng đồng là vô cùng quan trọng.
PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Viện trưởng Viện Văn hóa, nghệ thuật quốc gia Việt Nam cho biết, thực tế đã chứng minh di sản có sức sống bền vững hay không phụ thuộc rất nhiều vào cộng đồng nắm giữ di sản. Điều này cần được chú trọng bằng việc đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cũng như có những quan tâm, đầu tư cần thiết để tiếp sức cộng đồng. Trong khi đó, Viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa dân gian ứng dụng Trần Hữu Sơn cho rằng, các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương và đội ngũ chuyên gia lĩnh vực liên quan cần tích cực đồng hành, hỗ trợ cộng đồng từ phương pháp, kinh nghiệm bảo tồn đến kinh phí đầu tư cơ sở vật chất, truyền dạy, thực hành di sản...
Về vấn đề này, Trưởng phòng Quản lý di sản (Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội) Phạm Thị Lan Anh cho biết, ngành Văn hóa Thủ đô đặc biệt quan tâm tới vấn đề bảo tồn, phát huy di sản văn hóa phi vật thể, như: Đầu tư cơ sở vật chất; hỗ trợ mở lớp truyền dạy; thực hiện điền dã tư liệu hóa di sản… Dù vậy, di sản văn hóa phi vật thể là những di sản “sống” trong đời sống cộng đồng, luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến đổi, do đó rất cần sự giám sát, hỗ trợ nhiều hơn nữa.
Còn theo Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Đông Anh Nguyễn Thế Mạnh, thời gian qua, địa phương đã có những quan tâm nhất định tới công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản, như: Mở các lớp truyền dạy, mua sắm trang thiết bị, trang phục biểu diễn... Tới đây, đơn vị sẽ đề xuất, tham mưu với UBND huyện Đông Anh; Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội để công tác này được quan tâm, chú trọng hơn, hỗ trợ cộng đồng về không gian biểu diễn, điều kiện truyền dạy và bảo tồn di sản.
Bài, ảnh: Nguyễn Thanh
Tin liên quan
Tin mới hơn
Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ phát động Tết trồng cây tại Hưng Yên
09:40 | 05/02/2025 Văn hóa - Xã hội
Hoài Đức phấn đấu trồng 15.000 cây các loại trong năm 2025
12:08 | 03/02/2025 Văn hóa - Xã hội
Rực rỡ cờ hoa chào mừng 95 năm Ngày thành lập Đảng
11:59 | 03/02/2025 Văn hóa - Xã hội
Hàng ngàn du khách trẩy hội Đống Đa Tây Sơn Bình Định
11:51 | 03/02/2025 Văn hóa - Xã hội
Kẹo lạc Phố Hiến – hương vị quê nhà trên bàn trà ngày tết
10:00 | 31/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Từ chiếc võng chuối mộc mạc đến sản phẩm du lịch hấp dẫn
09:00 | 31/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Tin khác
Đảng mãi mãi là mùa Xuân
08:29 | 26/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Mai vàng một góc nhà xưa
09:19 | 25/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Nét quê ngày Tết
09:19 | 25/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Biểu tượng hòa bình hữu nghị ở ngã ba Đông Dương
09:18 | 25/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Ấn tượng với cụm linh vật năm Ất Tỵ 2025 tại Bình Định
21:02 | 23/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Tết về gói bánh chưng xanh
21:00 | 23/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Giữ gìn nét đẹp văn hóa Tết truyền thống của người Việt
20:58 | 23/01/2025 Văn hóa - Xã hội
TP. HCM: Không khí rộn ràng, vàng mã đắt hàng dịp Tết ông Công, ông Táo
20:52 | 23/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Rau dớn " gọi" mùa Xuân xứ Quảng
15:28 | 21/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Lời giải cho bài toán bảo tồn văn hóa đồng bào M’Nâm
15:00 | 20/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Trường THCS Nga Liên Giữ vững danh hiệu trường chuẩn Quốc gia
10:06 | 20/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Gốm Chu Đậu - Món Quà Truyền Thống Văn Hóa Và Niềm Tự Hào Thương Hiệu Quốc Gia Việt Nam
10:01 | 20/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Bình Định: Phù Mỹ tận tâm với công tác an sinh xã hội
09:59 | 20/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Rắn trong nghệ thuật điêu khắc và kiến trúc Việt Nam
09:57 | 17/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Người thi sỹ gieo những vần thơ bằng trái tim nhiệt huyết
09:46 | 17/01/2025 Văn hóa - Xã hội
Bình Định trở thành tỉnh giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc
09:44 Tin tức
Bắt tay ngay vào thực hiện nhiệm vụ từ những ngày đầu Xuân mới, quyết tâm hoàn thành mục tiêu cả năm 2025
09:42 Tin tức
Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ phát động Tết trồng cây tại Hưng Yên
09:40 Văn hóa - Xã hội
Quảng Ngãi: Những “điểm tựa” nơi vùng cao
09:36 Nông thôn mới
Bình Định: Khôi phục và phát triển Làng nghề nón lá Nhơn Mỹ
09:35 Làng nghề, nghệ nhân