Hà Nội: 16°C Hà Nội
Đà Nẵng: 24°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 28°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 23°C Thừa Thiên Huế

Rắn trong nghệ thuật điêu khắc và kiến trúc Việt Nam

LNV - Nhắc đến rắn, chúng ta có thể hình dung ra một loại động vật bò sát có máu lạnh với những nét uốn lượn mềm mại khi chúng di chuyển. Tuy nhiên đâu phải sợ là không gặp, hoặc không có cơ hội được thấy, nhất là ở miền nam Việt Nam. Bắt rắn, ăn rắn, làm thuốc rắn, rượu rắn, cao rắn, kể chuyện về rắn, tất cả những điều này đã trở thành một nét văn hoá sâu đậm trong đời sống của người bình dân Việt Nam.

Miền Bắc còn độc đáo hơn, có nguyên một làng “chuyên trị rắn”, nghĩa là mọi hoạt động sinh sống, văn hoá nghệ thuật đều quay quanh con vật này. Làng Lệ Mật là một làng sầm uất, vừa cổ kính vừa hiện đại có rất nhiều người thợ, nhiều dòng họ giỏi việc bắt rắn. Họ còn nuôi rắn, buôn bán, mở nhà hàng đặc sản và kinh doanh những sản phẩm về rắn. Con rắn đã trở thành biểu tượng của làng trong những giao dịch về rắn của toàn miền Bắc, Việt Nam và trên thế giới.

Ở lĩnh vực mỹ thuật, tạo hình, theo nhà nghiên cứu văn học dân gian Chu Quang Trứ, rồng bắt nguồn từ rắn. Các nhà nghiên cứu Trương Chính và Ðặng Ðức Siêu nhận định: Rồng Lý - Trần là một con rắn dài, quấn làm nhiều khúc, đầu không sừng, không râu. Còn GS. Trần Quốc Vượng thì cho rằng: Rồng Thăng Long Ðại Việt là loại Rồng - Rắn, mình tròn trịa và thanh tú, với nhiều khúc uốn lượn nhịp nhàng, là loài có vẩy, ở nước và cũng tượng trưng cho nước, cho mây mưa, vốn là cái nhân tố bận tâm hàng đầu của người dân trồng lúa nước.
Ở lĩnh vực mỹ thuật, tạo hình, theo nhà nghiên cứu văn học dân gian Chu Quang Trứ, rồng bắt nguồn từ rắn. Các nhà nghiên cứu Trương Chính và Ðặng Ðức Siêu nhận định: Rồng Lý - Trần là một con rắn dài, quấn làm nhiều khúc, đầu không sừng, không râu. Còn GS. Trần Quốc Vượng thì cho rằng: Rồng Thăng Long Ðại Việt là loại Rồng - Rắn, mình tròn trịa và thanh tú, với nhiều khúc uốn lượn nhịp nhàng, là loài có vẩy, ở nước và cũng tượng trưng cho nước, cho mây mưa, vốn là cái nhân tố bận tâm hàng đầu của người dân trồng lúa nước.

Hơn thế nữa Việt Nam là một nước nông nghiệp chịu ảnh hưởng của nhiều đạo giáo khác nhau mà trong đó tín ngưỡng thờ vật linh giáo là một trong những cổ tục. Người dân ngày xưa đã coi rắn như vật tổ và tục thờ rắn khá phổ biến ở nước ta và các vùng cư- dân nông nghiệp Đông Nam Á.

Do đó hình tượng rắn được nhắc đến không những trong nét văn hoá dân gian Việt, mà còn được, chạm trổ, sao chép, vẽ hay trang trí trên các bức phù điêu và kiến trúc cổ của đền, miếu, chùa chiền hay những nơi thờ phụng linh thiêng. Nhưng so với các con vật thường được dùng trang trí trong kiến trúc cổ như rồng, lân, ly, qui, phượng thì rắn ít được xử dụng hơn.

Rắn thời Lý miền Bắc

Trong mỹ thuật điêu khắc, rồng và rắn không phải lúc nào cũng được phân biệt rành rọt. Đôi khi nó bị biến dạng như con rồng chạm trổ trên các đồ đồng Đông Sơn mang hình con rắn nước, miệng há, đang chờ chim thiêng lao vào. Vào đời Lý, chúng ta hay nghe thành ngữ “rồng, rắn lên mây” nên con rồng chúng ta thấy trên các mái đình, chùa, thời Lý- Trần mang hình dạng rắn gọi là rồng rắn. Đầu của chúng là đầu rồng nhưng thân hình tròn lẳn và dài, mượn của rắn. Rồng nhỏ thì mình trơn, Rồng lớn, lưng có một hàng vây thấp nhỏ liền mạch và đều đặn như riềm lá cờ đuôi nheo. Đặc trưng nổi bật của rồng Lý là thân uốn khúc hình sin uyển chuyển, mềm mại, thanh thoát vút nhỏ dần về phía đuôi. Cách uốn lượn mềm mại của thân rắn khiến ta liên tưởng đến dải mây lụa phơi phới bay trong làn gió xuân hay vũ điệu của sóng nước ngoài khơi. Phổ biến là loại rồng 11 -12 khúc uốn nhưng cũng một số con có tới 17 - 19 khúc uốn như một số mẫu rồng ở tháp Chương Sơn (Ý Yên - Nam Định), chùa Phật Tích (Tiên Du - Bắc Ninh), bia Quỳnh Lâm (Đông Triều - Quảng Ninh), bia Long Đọi (Duy Tiên - Hà Nam).

Hình tượng rắn thần Naga trên mái chùa Dơi (Sóc Trăng).
Hình tượng rắn thần Naga trên mái chùa Dơi (Sóc Trăng).

Con rắn thời Lý là con rồng

Với văn hoá dân gian, rồng, rắn là hai phạm trù, hai khái niệm phản ánh những mối quan hệ tình cảm của con người trong gia đình, xã hội. Chẳng hạn: “ Vóc rồng thì để phần vua, bao nhiêu vải rắn thì lừa cho dân” “Lấy chồng thì phải theo chồng, chồng đi hang rắn hang rồng cũng theo”.

Ngày xưa người dân đã thờ thần rắn trong miếu Xà Thần tại Bắc Ninh trong đền thờ Thái sư Lê Văn Thịnh (xã Đông Cứu, huyện Gia Bình), căn cứ theo một số mảnh tượng có dạng rồng/rắn đào được tại khu vực xung quanh di tích. Ở các thời gian khác nhau, người ta đã khai quật một khối tượng với nghệ thuật tạo hình rất độc đáo và hiếm thấy. Tượng có bộ mặt một con rắn hổ mang cỡ lớn, thân có vẩy, cuộn xiết trong tư thế vật vã, miệng cắn chặt đuôi, các móng quắp lấy thân đau đớn, đôi mắt như nhòa đi. Khối tượng này gồm những mảnh tượng với chất liệu bằng đá cát do các chuyên gia khảo cổ tìm được. Sau khi phân tích kết cấu pho tượng Xà thần và các truyền thuyết từ địa phương, có nhiều câu hỏi và các phỏng đoán được dấy lên. Đây là tượng rồng hay tượng rắn thần? Tượng được tạc vào thời nào ? Lý Trần hay Hậu Lê? Do ai tạc? Tượng là hóa thân của vị Thái sư bị khép án oan hay là lời ngầm trách móc vua Lý Thánh Tông vì nghe lời xiểm nịnh mà tự “ăn thịt” bề tôi của mình?

Rắn trong đền chùa ở Miền Nam

Đi sâu vào lịch sử, trong quá trình dựng nước và mở mang bờ cõi của nước ta, Chiêm Thành(Chămpa) đã được sát nhập vào lãnh thổ Việt Nam. Văn hoá Chăm nghiễm nhiên được xem là một phần văn hoá của dân tộc Việt. Những đền đài, chùa chiền phế tích còn lưu lại đến ngày nay cho thấy hầu hết các tộc người Chăm chịu ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ và thờ thần rắn Naga. Người Chăm xem rắn Naga là biểu tượng cho tôn giáo, tượng trưng cho thần Siva tối cao nắm giữ trong tay sự sáng tạo, hủy diệt và tái sinh.

Thần rắn Naga được chạm trổ nơi Tháp Đôi, ở Đống Đa, Quy Nhơn, Bình Định. Tháp Ðôi còn có tên là tháp Hưng Thạnh, được xếp vào một trong những tháp đẹp “độc nhất vô nhị” của nghệ thuật kiến trúc Champa vào cuối thế kỷ 12. Công trình kiến trúc độc đáo này gồm 2 tháp nằm cạnh nhau theo trục Bắc - Nam trong đó tháp Bắc cao 20m và tháp Nam cao 18m. Bởi hai tháp đứng gần như song song với nhau nên được gọi là Tháp Đôi. Cả hai ngôi tháp đều không phải là tháp vuông nhiều tầng theo truyền thống của tháp Champa cổ được xây dựng mà được tạo thành gồm 2 phần chính: Khối thân vuông và phần mái tháp mặt cong. Ở bốn góc của các tầng mái còn được tô điểm các hình rắn Naga 5 đầu.

Nói tóm lại, quan hệ của rắn với người dân Việt không những thể hiện trong những điều thực tế qua các món ăn và sản phẩm từ rắn mà còn bàng bạc trong những pho truyện cổ, những huyền thoại, truyền thuyết được lưu lại bao đời trên các tác phẩm điêu khắc và kiến trúc. Hình tượng rắn trong kho tàng truyện cổ dân gian cũng rất phong phú như các truyền thuyết về rồng vậy. Tuy nhiên có một sự khác biệt trong các mô típ điêu khắc và kiến trúc là, rắn Naga chỉ xuất hiện như một linh vật bảo vệ cho tôn giáo, còn con rồng lại biểu tượng cho quyền lực thế tục của hoàng đế Việt Nam và Trung Hoa.

Trịnh Thanh Thủy

Tin liên quan

Họa tiết Rồng trên gốm sứ Việt Nam

Họa tiết Rồng trên gốm sứ Việt Nam

LNV - Họa tiết Rồng trên gốm sứ Việt Nam là biểu tượng quen thuộc, xuất hiện nhiều trên các tác phẩm gốm sứ phong thủy, đồ thờ gốm sứ. Rồng có mặt trong suốt chiều dài văn hóa hàng nghìn năm qua của dân tộc. Hình tượng Rồng luôn được xem là biểu tượng của uy quyền tuyệt đối, của sự dũng mãnh và sự tối thượng.
Cựu binh già "thổi hồn" vào than đá

Cựu binh già "thổi hồn" vào than đá

LNV - Nghệ nhân Lê Quang Ninh TP. Cẩm Phả (Quảng Ninh) đã chế tác ra các sản phẩm độc đáo, đẹp mắt từ những khối than đá vô tri với niềm đam mê, sáng tạo và tình yêu với nghệ thuật điêu khắc.

Tin mới hơn

Căn cứ Tà Thiết - Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt

Căn cứ Tà Thiết - Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt

LNV - Trong những dịp lễ hội, Tết, các ngày kỷ niệm lịch sử quan trọng của đất nước, nếu như các bạn muốn thực hiện một chuyến du khảo, du lịch “Về nguồn”- đến với Bình Phước, về Lộc Ninh thăm căn cứ Tà Thiết là một lựa chọn tuyệt vời.
Đầu năm mua muối...

Đầu năm mua muối...

LNV - “Đầu năm mua muối/ Cuối năm mua vôi” - đó không chỉ là tập tục mà sâu xa hơn chính là lời dặn dò con cháu của các cụ ngày xưa. Tôi nhớ ngày mình còn bé xíu, sớm mùng 1 Tết, khi vừa chìm vào giấc ngủ sau gần như cả đêm thức đón Giao thừa, đã nghe văng vẳng tiếng rao: “Ai mua muối nào…”. Âm thanh ấy khiến tôi chợt tỉnh, tai ngóng ra ngoài ngõ.
Hòa Vang rộn ràng sắc xuân lễ hội tết Ất tỵ 2025

Hòa Vang rộn ràng sắc xuân lễ hội tết Ất tỵ 2025

LNV - Dưới ánh nắng ấm áp của mùa xuân, hương vị Tết cổ truyền len lỏi khắp mọi ngõ ngách, vùng đất Hòa Vang, TP. Đà Nẵng rộn ràng đón chào một sự kiện văn hóa đặc biệt – Lễ hội Tết Việt Ất Tỵ 2025. Đây không chỉ là dịp để ôn lại những giá trị văn hóa lâu đời mà còn là cơ hội để người dân và du khách đắm mình trong bầu không khí Tết xưa, trải nghiệm những hoạt động truyền thống và hiện đại đan xen, tạo nên một bức tranh xuân sống động và đầy sức sống.
Bình Định: Bảo tồn và phát huy di sản của Đào Duy Từ

Bình Định: Bảo tồn và phát huy di sản của Đào Duy Từ

LNV - Lập Quy hoạch chi tiết xây dựng Di tích lịch sử cấp quốc gia Đền thờ Danh nhân Văn hóa Đào Duy Từ để bảo tồn và phát huy di sản của Đào Duy Từ, góp phần vào việc giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống cách mạng và lịch sử văn hóa của dân tộc.
Rước Thánh hoàn cung – Nghi lễ tối linh trong lễ hội truyền thống làng Triều Khúc

Rước Thánh hoàn cung – Nghi lễ tối linh trong lễ hội truyền thống làng Triều Khúc

LNV - Hàng năm, từ mùng 9 -12 tháng Giêng âm lịch, người dân làng Triều Khúc (xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, Hà Nội) lại long trọng tổ chức lễ hội truyền thống linh thiêng, nhằm tưởng nhớ công ơn của vị anh hùng dân tộc Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng. Lễ rước Thánh hoàn cung là một trong những nghi lễ đặc biệt quan trọng và là niềm tự hào của người dân nơi đây.
Nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Hùng Vĩ: Lễ hội truyền thống là tài nguyên văn hóa tinh thần của dân tộc

Nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Hùng Vĩ: Lễ hội truyền thống là tài nguyên văn hóa tinh thần của dân tộc

LNV - Lễ hội truyền thống là một loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian tổng hợp, vừa độc đáo, vừa phong phú. Trải qua thời gian, lễ hội gắn bó với làng xã, địa danh, vùng đất như một thành tố không thể thiếu, đáp ứng nhu cầu tâm linh và củng cố ý thức cộng đồng.

Tin khác

Mâm cúng và văn khấn Rằm tháng Giêng 2025

Mâm cúng và văn khấn Rằm tháng Giêng 2025

LNV - Việc dâng lễ bánh trôi nước khi cúng Rằm tháng Giêng là mong muốn mọi việc quanh năm được hanh thông, trôi chảy.
Bình Định đón bằng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý

Bình Định đón bằng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý

LNV - Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý là sự kiện trọng đại hàng năm của ngư dân vùng biển Nhơn Lý, TP Quy Nhơn, loại hình di sản văn hóa phi vật thể luôn được gìn giữ, phát huy, lan tỏa trong cộng đồng ngư dân.
Du lịch tâm linh hút khách những ngày đầu năm

Du lịch tâm linh hút khách những ngày đầu năm

LNV - Mỗi dịp xuân về, người dân lại có nhu cầu đi chùa lễ Phật cầu bình an cho gia đình, vì vậy các tour du lịch văn hóa tâm linh hút khách. Tuy nhiên để trở thành sản phẩm du lịch 4 mùa đòi hỏi địa phương, doanh nghiệp đầu tư hình thành tour du lịch hoàn chỉnh.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ phát động Tết trồng cây tại Hưng Yên

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ phát động Tết trồng cây tại Hưng Yên

LNV - Trong không khí phấn khởi của những ngày đầu Xuân năm mới, sáng 5/2, tại thị xã Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh tổ chức Lễ phát động Tết trồng cây “Đời đời nhớ ơn Bác Hồ” - Xuân Ất Tỵ năm 2025. Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ phát động Tết trồng cây.
Hoài Đức phấn đấu trồng 15.000 cây các loại trong năm 2025

Hoài Đức phấn đấu trồng 15.000 cây các loại trong năm 2025

LNV - Sáng 3-2, Huyện ủy, HĐND, UBND, Uỷ ban MTTQ Việt Nam huyện Hoài Đức tổ chức Lễ phát động Tết trồng cây Xuân Ất Tỵ năm 2025.
Rực rỡ cờ hoa chào mừng 95 năm Ngày thành lập Đảng

Rực rỡ cờ hoa chào mừng 95 năm Ngày thành lập Đảng

LNV - Những ngày này, khắp các tuyến đường, góc phố của Thủ đô Hà Nội khoác lên mình tấm áo rực rỡ sắc màu với cờ, hoa, pa nô, áp phích tuyên truyền chào mừng kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2025).
Hàng ngàn du khách trẩy hội Đống Đa Tây Sơn Bình Định

Hàng ngàn du khách trẩy hội Đống Đa Tây Sơn Bình Định

LNV - Ngày 1/2, (nhằm ngày mùng 4 Tết Nguyên đán Ất Tỵ) tại Bảo tàng Quang Trung, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định tổ chức Lễ kỷ niệm 236 năm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa (1789 - 2025). Sự kiện đã thu hút hàng ngàn người dân và du khách về trẩy hội đầu xuân.
Kẹo lạc Phố Hiến – hương vị quê nhà trên bàn trà ngày tết

Kẹo lạc Phố Hiến – hương vị quê nhà trên bàn trà ngày tết

LNV - Bên cạnh mứt cổ truyền, ô mai và các loại hạt, bàn trà ngày Tết của người Việt luôn được tô điểm bởi những món ăn truyền thống. Trong đó, kẹo lạc luôn xuất hiện như một món quà giản dị mà ý nghĩa. Đến từ vùng đất Phố Hiến (Hưng Yên), món kẹo dân dã này đã mang đến hương vị ngọt ngào, góp phần làm đậm thêm hương vị ngày xuân.
Từ chiếc võng chuối mộc mạc đến sản phẩm du lịch hấp dẫn

Từ chiếc võng chuối mộc mạc đến sản phẩm du lịch hấp dẫn

LNV - Với đôi tay khéo léo, bà Bàn Thị Xiếu (79 tuổi) đã "hô biến" những tàu lá chuối khô thành những chiếc võng quê gợi nhớ, gợi thương về một thời ký ức xưa cũ và trở thành sản phẩm du lịch du lịch độc đáo tại cồn Sơn.
Đảng mãi mãi là mùa Xuân

Đảng mãi mãi là mùa Xuân

LNV - Một mùa Xuân mới - Xuân Ất Tỵ 2025 đang về trên khắp các nẻo đường của đất nước. Cứ mỗi độ Xuân về cả dân tộc lại hân hoan chào đón kỷ niệm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03/02/1930-03/02/2025).
Mai vàng một góc nhà xưa

Mai vàng một góc nhà xưa

LNV - Tôi cố gắng thu xếp công việc để kịp về nhà lặt lá mai phụ ba và tham gia tát ao bắt cá như những năm trước. Tôi nhớ nhà quay quắt, tôi thèm nghe cái mùi bùn non ngai ngái mỗi dịp xuân về. Nhớ, cứ đến sáng 23 tháng chạp, ông Nội lại “phát động phong trào” tát ao bắt cá. Cá ở ao đủ loại, con nào con nấy đều mập mạp, đám con nít chúng tôi khoái lắm. Bắt được cá, chỉ cần nó quẫy mạnh một cái là tuột khỏi tay, có đứa ngã dúi dụi xuống bùn trong tiếng hò reo ầm ĩ. Tôi không đếm xuể mình đã ngã xuống bùn bao nhiêu lần như thế!
Nét quê ngày Tết

Nét quê ngày Tết

LNV - Tháng mười hai đang trôi qua thật nhanh, thoáng chốc chúng ta đã đi qua tuổi thơ tự lúc nào không hay, nhìn lại tất cả đã già nua, đã mờ nhòe, đã thôi những chông chênh và vấp ngã. Bất chợt ta nhận ra kỷ niệm tuổi thơ với những ngày giáp Tết vẫn cứ len lỏi trong từng miền ký ức, để rồi nghe đâu đây mùi hương không lẫn vào đâu được đó là hương của Tết, hương của những ngày thơ ấu, của những phong tục, của tình thân và hương vị của nét quê hồn hậu, đậm đà.
Biểu tượng hòa bình hữu nghị ở ngã ba Đông Dương

Biểu tượng hòa bình hữu nghị ở ngã ba Đông Dương

LNV - Không chỉ là biểu tượng của hòa bình và hữu nghị giữa Việt Nam - Lào - Campuchia, cột mốc Ngã ba Đông Dương còn là địa điểm tham quan hấp dẫn, thu hút du khách yêu thiên nhiên, thích khám phá lịch sử.
Ấn tượng với cụm linh vật năm Ất Tỵ 2025 tại Bình Định

Ấn tượng với cụm linh vật năm Ất Tỵ 2025 tại Bình Định

LNV - Chiều 21/1, tại quảng trường Nguyễn Tất Thành, TP Quy Nhơn, Sở Văn hóa và Thể thao Bình Định tổ chức Lễ khánh thành cụm linh vật năm Ất Tỵ 2025 đã thu hút đông đảo người dân và du khách đến xem thưởng lãm, chụp hình vào những ngày giáp Tết Nguyên đán Ất Tỵ.
Tết về gói bánh chưng xanh

Tết về gói bánh chưng xanh

LNV - Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/ Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh. Hai câu ca dao trên đã gói ghém được những thứ thiết yếu trong Tết xưa của người Việt. Mỗi gia đình dù giàu hay nghèo, sang hay hèn cũng đều chuẩn bị mọi thứ cho tươm tất, đủ đầy hơn ngày thường, trong đó không thể thiếu được chiếc bánh chưng xanh. Trước là để cúng trời đất, tổ tiên, sau là ăn trong mấy ngày Tết và còn để đi lễ hay làm quà biếu. Đó là một phong tục đẹp và nét văn hóa truyền thống từ ngàn đời nay của dân tộc ta. Song có lẽ háo hức và mong chờ Tết hơn cả vẫn là lứa tuổi học trò vô lo vô nghĩ nhất.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Sắp diễn ra Festival Hành trình 100 năm nghề muối - Đời người

Sắp diễn ra Festival Hành trình 100 năm nghề muối - Đời người

LNV - Vừa qua, Bộ NN&PTNT phối hợp với UBND tỉnh Bạc Liêu tổ chức họp báo thông tin về Festival Nghề muối Việt Nam - Bạc Liêu năm 2025. Sự kiện dự kiến diễn ra từ ngày 6 - 8/3/2025.
Chiêm ngưỡng những tuyệt tác của làng nghề Hà Nội

Chiêm ngưỡng những tuyệt tác của làng nghề Hà Nội

LNV - Hàng ngàn sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc sắc của các làng nghề truyền thống Hà Nội đang quy tụ tại khuôn viên Hoàng Thành Thăng Long. Đây được xem là sự kiện trưng bày, trình diễn, tạo tác sản phẩm thủ công mỹ nghệ lớn nhất từ trước đến nay của TP Hà
Đột phá xuất khẩu nông sản Hà Nội

Đột phá xuất khẩu nông sản Hà Nội

LNV - Năm 2024, lần đầu tiên xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Hà Nội vượt ngưỡng 2 tỷ USD. Đây là bước tiến vượt bậc, đánh dấu thành tựu quan trọng trong phát triển nông nghiệp Thủ đô theo hướng chế biến sâu, đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại để gia
Ở vùng rau VietGAP Phú Long

Ở vùng rau VietGAP Phú Long

LNV - Ông Trần Văn Cảnh – 1 trong số gần 50 hộ dân tại thị trấn Phú Long tham gia mô hình sản xuất rau hướng hữu cơ đạt chứng nhận VietGAP cho biết, gia đình có 4 sào, được Trung tâm Khuyến nông tỉnh hỗ trợ cải tạo nền đất bằng phân bón hữu cơ vi sinh, nê
Phát huy hơn nữa ngành nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao

Phát huy hơn nữa ngành nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao

LNV - Với định hướng phát triển nông nghiệp trở thành 1 trong 3 trụ cột kinh tế của tỉnh, trọng tâm phát triển là nông nghiệp sinh thái, ứng dụng công nghệ cao.
so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-61
so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-66
so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-67
so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-91
so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-32
so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-50
so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-33
so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-51
so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-54
so-456-tap-chi-lang-nghe-viet-nam-2025-75
Giao diện di động