Quảng Nam: Hồi sinh làng đúc đồng Phước Kiều
Nhà truyền thống làng đúc đồng Phước Kiều (Ảnh: ST)
Làng nghề đúc đồng Phước Kiều thuộc thôn Thanh Chiêm 1, xã Điện Phương, huyện Điện Bàn (Quảng Nam). Theo ghi chép trong Việt Nam gia phả và lịch sử hình thành các làng nghề thì làng nghề Phước Kiều được hình thành từ thế kỷ thứ 16, khi ông Dương Không Lộ (quê xã Đề Kiều, Tổng Bình Quân, châu Thất Truyền, phủ Tường Khánh, tỉnh Lạng Sơn) trên bước đường đi làm ăn đã đặt chân đến phủ Điện Bàn khai khẩn 10 mẫu đất hoang để làm nghề đúc đồng, đổi tên là làng Phước Kiều. Và từ đó đến này cùng với bao biến động, thăng trầm của đất nước làng nghề vẫn được duy trì và phát triển. Danh tiếng của làng nghề không còn bó hẹp trong địa phận của Quảng Nam mà nó đã vươn ra khắp các tỉnh thành trong cả nước. Ngày nay, với vị trí địa lý thuận lợi, nằm kề bên Quốc lộ
1A, nằm trên trục nối hai Di sản Văn hoá Thế giới: Đô thị cổ Hội An và Khu đền Tháp Mỹ Sơn, cùng với danh tiếng có từ lâu đời, ngành du lịch những năm gần đây đã đưa làng nghề đúc đồng Phước Kiều trở thành một trong những điểm đến du lịch hấp dẫn.
Nhà thờ tổ nghề và tiền hiền làng đúc Phước Kiều (Ảnh: ST)
Sản phẩm chủ yếu của làng đúc Phước Kiều là các loại nhạc cụ cồng chiêng dùng trong sinh hoạt, lễ nghi mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Và cũng nhờ vào loại sản phẩm đặc thù này, các nghệ nhân nhiều thế hệ của làng đã tạo được thương hiệu, cùng sánh vai với các làng nghề thủ công trên cả nước. Ngoài lượng cồng chiêng làng Phước Kiều cung cấp phục vụ cho những sinh hoạt lễ nghi của người Kinh, tính riêng khu vực Trường Sơn- Tây Nguyên (hay còn gọi là Vùng văn hóa cồng chiêng), suốt hơn 200 năm qua ước trên 35.000 bộ các loại (tương đương trên 200.000 chiếc) chiếm khoảng 3/4 số lượng cồng chiêng trong toàn khu vực. Điều đó có thể nói rằng làng Phước Kiều đã chế tác nên một phần vật thể không nhỏ trong kho tàng di sản phi vật thể của nhân loại: “Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên”. Và cũng nhờ mối quan hệ hữu cơ của nghề đúc cồng chiêng Phước Kiều với giá trị di sản phi vật thể đại diện của nhân loại, nên thương hiệu Phước Kiều đã vang xa, không những trong nước mà còn lan tỏa khắp vùng Đông Nam Á (Lào, Campuchia…) và trên thế giới. Những sản phẩm cồng, chiêng chất lượng của làng đúc đồng Phước Kiều không chỉ đòi hỏi bí quyết đúc đồng gia truyền từ người thợ lành nghề mà còn cần một đôi tai tinh nhạy và bàn tay khéo léo, tỉ mỉ từng chi tiết của người nghệ nhân. Đây cũng chính là yếu tố làm nên thương hiệu cho các sản phẩm của làng nghề đúc đồng Phước Kiều Quảng Nam.
Làng Phước Kiều quanh năm đỏ lửa để hồi sinh nghề đúc đồng (Ảnh: ST)
Có một thời gian, làng đúc đồng Phước Kiều đã gần như bị quên lãng khi mà lượng khách ghé mua thưa thớt, sản phẩm không bán được trên thị trường, số lượng nghệ nhân lành nghề ngày càng ít đi. Tuy nhiên, trải qua bao thăng trầm, lòng nhiệt huyết với nghề truyền thống của những bậc tiền nhân cũng như được sự hỗ trợ nhiệt tình của chính quyền thị xã Điện Bàn và tỉnh Quảng Nam, các nghệ nhân đã bắt tay vào công cuộc gìn giữ nét đẹp văn hóa, “giữ lửa” và truyền nghề cho đời sau và đã hồi sinh mạnh mẽ làng nghề đúc đồng Phước Kiều.
Khi Hội An và Mỹ Sơn được công nhận di sản và Quảng Nam trở thành tỉnh Du lịch thì sản phẩm đồng của làng nghề được chuyển biến từ đúc hàng mỹ nghệ lưu niệm nhỏ đến hàng trang trí nội thất lớn cho các công trình nhà hàng, khách sạn như trống đồng, tượng, chữ đồng, phù điêu, gia huy và độc lư lớn... Đặc biệt, những sản phẩm của làng nghề làm ra hoàn toàn bằng phương pháp thủ công. Trong những sản phẩm của làng nghề thì Chiêng và Thanh la là hai thứ “đặc sản” với độ ngân vang xa nhất và những thang âm chuẩn mực. Nhờ kỹ thuật pha kim và trình độ thẩm âm bậc thầy của các lão nghệ nhân trong vùng, hai loại nhạc khí này ở đây được khách hàng khắp nơi đánh giá không đâu sánh bằng... Nhắc đến làng nghề truyền thống này, không thể không kể đến công trình Đại Hồng Chung đặt tại nghĩa trang liệt sĩ thị xã Điện Bàn do hơn 40 nghệ nhân lành nghề, tài giỏi ngày đêm rèn đúc. Chiếc chuông này có đường kính 1,3 m và nặng tới hơn 2 tấn. Đây là hợp kim đồng có kích thước lớn nhất, mang dấu ấn của làng nghề và mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc của con người xứ Quảng.
Để khuyến khích, giữ cho làng nghề luôn “đỏ lửa”, UBND tỉnh Quảng Nam cũng đã hỗ trợ kinh phí cho dự án “Phát triển làng nghề truyền thống đúc đồng Phước Kiều” theo hướng kết hợp làng nghề truyền thống và du lịch sạch. Bên cạnh việc giữ gìn uy tín và thương hiệu làng nghề, còn gắn với hướng du lịch văn hóa làng nghề, vừa bán sản phẩm làm ra, vừa trình diễn sản xuất để thu hút khách tham quan.
Hàng năm, mỗi dịp Tết đến Xuân về, sau những ngày vui xuân đón Tết, các nghệ nhân làng đúc Phước Kiều lại tưng bừng, rộn rã tổ chức Lễ giỗ tổ làng đúc đồng Phước Kiều vào ngày 12 tháng Giêng âm lịch. Đây là lễ giỗ tổ Không Lộ Giác Hải thiền sư - một nghi lễ cung kính của người dân làng đúc đồng Phước Kiều hàng trăm năm nay. Lễ giỗ tổ diễn ra tại khuôn viên của Nhà thờ tổ làng đúc Phước Kiều nơi thờ tự Không Lộ Giác Hải thiền sư, tổ tiên của làng đúc Phước Kiều.
Trải qua những biến động, làng nghề truyền thống đúc đồng Phước Kiều có lúc thịnh, lúc suy, nhưng với quyết tâm bảo tồn bản sắc văn hóa của mình, người dân Điện Phương vẫn “giữ lửa” bám nghề và giữ gìn những nét truyền thống trong cách đúc đồng của một làng nghề cổ lâu đời. Bên cạnh đó, cùng với sự quan tâm, hổ trợ của Nhà nước và sự nhạy bén với nhu cầu của thị trường, làng nghề truyền thống đúc đồng Phước Kiều đang từng bước được hồi sinh, phát triển từng ngày và trở thành niềm tự hào của người dân Quảng Nam.
Lâm Đăng Khoa
Tin mới hơn

Bảo tồn và phát triển làng nghề Hà Nam trong xu thế mới
12:19 | 05/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Về thăm làng nghề bánh phồng Sơn Đốc hơn trăm năm tuổi
12:15 | 05/05/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phụ nữ Tây Hồ chung tay bảo tồn nghề truyền thống: Hành trình từ những búp sen
10:39 | 29/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề làm cờ Tổ quốc tất bật trước dịp kỉ niệm ngày giải phóng miền nam, thống nhất đất nước
10:18 | 29/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Mặc áo mới” cho sản phẩm làng nghề gỗ
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Trần Văn Việt thổi hồn vào đá
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

10 làng nghề lâu đời nổi tiếng ở Bắc Giang
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Mang du lịch, ẩm thực, làng nghề Việt Nam đến châu Âu
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

5 làng nghề miền Tây có truyền thống lâu đời
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Người đàn ông thổi hồn vào từng thớ gỗ
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề làm dưa bồn bồn
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Những người giữ hồn đất nung tại Lò lu Đại Hưng
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề thúng chai với 'tuyệt chiêu' chống thấm
10:04 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lào Cai: Nghề làm nón lá cọ Bản Liền
10:04 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lễ hội Quà tặng Du lịch Hà Nội 2025: Lan toả tinh hoa làng nghề
10:01 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hoà Bình: Đường làng sạch, làng nghề xanh
09:24 | 21/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên: Khó nhọc nghề làm chổi đót Mỹ Thành
09:22 | 21/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng 151 nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề
20:09 | 19/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nước mắm Long Thủy, tinh hoa của vùng biển Phú Yên
10:12 | 18/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

100 hợp tác xã được trao giải thưởng “Ngôi sao hợp tác xã - Coops Award năm 2025"
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chàng trai bỏ phố về quê phục hồi nghề truyền thống
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hà Nội đưa hơn 3.000 sản phẩm OCOP vào hệ thống phân phối hiện đại
12:21 OCOP

Bảo tồn và phát triển làng nghề Hà Nam trong xu thế mới
12:19 Làng nghề, nghệ nhân

Về thăm làng nghề bánh phồng Sơn Đốc hơn trăm năm tuổi
12:15 Làng nghề, nghệ nhân

Tăng hiệu quả, giảm phát thải từ mô hình sản xuất lúa SRI
12:07 Khuyến nông

Hà Nội đón 875.000 lượt khách trong kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5
12:03 Văn hóa - Xã hội