Nỗi lo mai một nghề thêu tay Quất Động

LNV - “Đây là bức tranh Sơn thủy hữu tình, đã có khách người Nhật Bản trả tôi 500 triệu đồng, nhưng tôi không bán vì để dành làm phòng tranh; bức kia cũng có người trả 100 triệu đồng, tôi cũng không bán…” - nghệ nhân Hoàng Thị Khương ở thôn Quất Động (xã Quất Động, huyện Thường Tín, Hà Nội) giới thiệu với chúng tôi từng bức tranh do chính bà thêu tay với niềm tự hào của người thợ tài hoa, khéo léo…


Nghệ nhân thêu tay Hoàng Thị Khương (xã Quất Động, huyện Thường Tín) bên bức tranh Sơn thủy hữu tình do bà thực hiện.


Quả thực, khi đến gần, nhìn kỹ từng chi tiết trên mỗi bức tranh sinh động với cây cối, dòng suối, núi đồi, hoa lá… mới thấy những bức tranh rực rỡ này được tạo bởi vô số đường chỉ đủ sắc màu, chúng tôi không khỏi trầm trồ về sự tài hoa, tỉ mỉ trước những tác phẩm tuyệt đẹp của người làng nghề thêu tay Quất Động.

Nằm ven quốc lộ 1, làng nghề thêu tay Quất Động từ lâu đã nổi tiếng bởi những tay kim tài hoa. Vào làng, nơi đâu cũng gặp từng nhóm người đủ lứa tuổi, song chủ yếu là phụ nữ cần mẫn bên khung thêu. Từng chân dung con người, cảnh vật, hoa lá… dần hiện ra trên khung vải dưới bàn tay thoăn thoắt của người làng nghề.

Trò chuyện với nghệ nhân Hoàng Thị Khương (sinh năm 1966), bà cho biết, người trong làng vẫn kể chuyện với sự tri ân về Tổ nghề thêu tay đã mang đến sinh kế cho người làng. Bên cạnh đền thờ Thành Hoàng làng là đền thờ cụ Lê Công Hành - người được tôn vinh là ông tổ nghề thêu Việt Nam. Theo nội dung trong văn bia thì Tiến sĩ Lê Công Hành, tên thật là Bùi Công Hành, là người làng Quất Động, sống ở cuối đời Trần, đầu đời Lê (khoảng thế kỷ XIV). Cụ Lê Công Hành từng đi sứ, học nghề thêu rồi trở về truyền dạy cho dân làng Quất Động. Từ thế kỷ XVII, nghề thêu đã phát triển, nổi danh khắp nơi. Hằng năm, cứ vào ngày 12 tháng Sáu âm lịch là ngày giỗ cụ Lê Công Hành, dân làng và đại diện người dân địa phương làm nghề thêu đều về Quất Động cùng thành kính dâng hương tri ân Tổ nghề...

Trò chuyện với những người thợ trong nhóm thêu tại xưởng thêu của nghệ nhân Hoàng Thị Khương, họ cho biết, trước đây, có thời kỳ, sản phẩm thêu tay của Quất Động nổi danh khắp nơi bởi sự sáng tạo và trình độ tay nghề tinh xảo. Hàng thêu tay của Quất Động được xuất khẩu đi nhiều nước, đặc biệt là Nhật Bản - quốc gia ưa chuộng thêu tay trên nền áo kimono... Bởi vậy, từ xa xưa, người làng nghề Quất Động luôn gắn bó với nghề này, thế hệ trước truyền dạy cho thế hệ sau, người dân Quất Động coi cây kim, sợi chỉ, khung thêu như một phần quan trọng của đời sống. Thu nhập từ nghề thêu tay dù không cao nhưng đủ cho người thợ sinh sống ở mức trung bình. Ở Quất Động, hầu như cả làng đều thạo nghề.

Theo bà Khương, để có bức tranh thêu, đầu tiên phải vẽ phác thảo mẫu bằng bút chì trên vải, sau đó người thợ theo nét chì đó để thêu. Kỹ thuật thêu ở Quất Động rất phong phú: Nối đầu, chặn, đâm xô, lùi, bó bạt, đột, thắt gút, kim tuyến… Trong đó, thêu nổi và kim tuyến tốn công nhất bởi sợi chỉ phải kín, thẳng nhưng vẫn phải uyển chuyển, tự nhiên, cân đối…

Nghề thêu nhẹ nhàng song rất cần kỹ thuật và sự khéo léo, tỉ mỉ, cần cù, sáng tạo của người thợ. Giá trị của tác phẩm thêu tay chính là chứa đựng tình cảm, tâm hồn, sự cảm thụ vẻ đẹp của người thợ. Theo kích cỡ và chi tiết của sản phẩm, người thợ có thể hoàn thiện trong vài ngày, vài tháng, thậm chí là vài năm, như bức tranh “Sơn thủy hữu tình” 2mx1,3m được nghệ nhân thực hiện trong vài năm…

Tranh thủ lúc nông nhàn, chị Nguyễn Thị Ngâm cùng chị em trong thôn Quất Động (xã Quất Động, huyện Thường Tín) thêu gia công cho nhà may áo dài.


Như nhiều làng nghề khác, nghề thêu tay của Quất Động cũng trải qua nhiều thăng trầm. Thịnh vượng nhất là những năm của thập kỷ 90, lúc đó, làng nghề làm không hết việc bởi sản phẩm được xuất khẩu tới các nước Đông Âu. Khi các nước này có biến động, việc xuất khẩu bị ngưng trệ, nghề của làng theo đó bị giảm dần…

Thoăn thoắt tay kim, bông sen hồng trên nền tà áo dài trên khung thêu dần hiện ra rất đẹp, chị Nguyễn Thị Ngâm (sinh năm 1968) chia sẻ: “Đây là tà sau, thêu đơn giản, trong 2-3 ngày là xong”. Chị Ngâm thường tranh thủ thêu lúc rảnh rỗi, chứ công việc đồng áng vẫn là chủ yếu. Năm nay, lúa bị chuột phá nên công thêu cũng đỡ được khá nhiều cho trang trải trong sinh hoạt… Hiện, đa số người làng nghề gia công cho các nhà may áo dài và làm theo đơn đặt hàng, mỗi ngày công được khoảng vài trăm nghìn đồng.

Vậy nhưng, hiện nay, do thêu máy thịnh hành nên nghề thêu tay ở Quất Động đang đứng trước nguy cơ mai một. Nhiều cơ sở đầu tư lớn, nhập máy thêu hiện đại, đáp ứng nhu cầu số đông khách hàng “dễ tính”; chỉ còn số ít nhà may thời trang cao cấp hoặc áo dài là sử dụng sản phẩm thêu tay. Bởi vậy, nhiều người trong làng “nản”, đã tìm nghề khác để có thu nhập…

“Dù vậy, không máy móc nào có thể thay thế được sản phẩm thủ công bởi trong đó có sự sáng tạo của từng nghệ nhân; đường kim, mũi chỉ do thêu tay luôn chắc chắn, tinh xảo và “có hồn” hơn thêu máy. Tin tưởng nghề vẫn có chỗ đứng tại thị trường “kỹ tính” nên chúng tôi bảo nhau tiếp tục tìm cách truyền nghề cho con cháu. Trước hết là tri ân Tổ nghề đã dạy cho dân làng sinh kế ngoài làm ruộng; còn nữa “ruộng bề bề không bằng nghề trong tay” nên nghề này với Quất Động cũng chính là nguồn thu nhập lúc nông nhàn; đặc biệt, chúng tôi rất quan tâm truyền nghề cho những người khuyết tật, người sức yếu bởi đây là công việc phù hợp để họ có thu nhập tự trang trải trong cuộc sống...” - nghệ nhân Hoàng Thị Khương tâm sự.

Minh Bắc/Theo HNM

Tin liên quan

Tin mới hơn

Trên 1000 sản phẩm có mặt tại Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn Hà Nội

Trên 1000 sản phẩm có mặt tại Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn Hà Nội

LNV - Tối 6-11, tại Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao huyện Đan Phượng, Sở NN&PTNT Hà Nội phối hợp với UBND huyện Đan Phượng tổ chức Hội chợ sản phẩm làng nghề và nông sản thực phẩm an toàn trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2024.
Làng nghề làm đá Bửu Long hàng trăm năm tuổi

Làng nghề làm đá Bửu Long hàng trăm năm tuổi

LNV - Nằm yên bình bên dòng sông Đồng Nai, làng nghề làm đá Bửu Long, thuộc phường Bửu Long, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, đã có lịch sử kéo dài hàng trăm năm. Tại đây, nhiều hộ gia đình vẫn miệt mài giữ gìn và phát triển nghề đá với niềm đam mê và tâm huyết. Nghề điêu khắc đá Bửu Long được xem là làng nghề thủ công lâu đời nhất của vùng đất Đồng Nai, nơi các nghệ nhân ngày đêm sáng tạo ra những tác phẩm nghệ thuật tinh xảo từ đá, mang đậm giá trị văn hóa truyền thống.
Nồng nàn hương vị rượu Quán Đế Phú Yên

Nồng nàn hương vị rượu Quán Đế Phú Yên

OVN - Trải qua nhiều năm tháng, nghề nấu rượu mang thương hiệu Quán Đế vẫn được người dân tại xã Xuân Bình, thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên gìn giữ và truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác với những nét đặc trưng riêng biệt vốn có.
Chiếc mâm mây được ví như linh hồn của dân tộc Hà Nhì

Chiếc mâm mây được ví như linh hồn của dân tộc Hà Nhì

LNV - Đến “xứ mưa” Y Tý (huyện Bát Xát) hỏi thăm nhà ông Ly Giờ Lúy giỏi nghề đan mâm mây, từ người già đến trẻ nhỏ ai cũng biết. Trong câu chuyện với người đường xa, họ còn không quên tấm tắc: Mâm mây của già Lúy đan đẹp lắm. Không chỉ đan cho nhà dùng, già còn làm bán cho bà con và khách du lịch nữa đấy!
Tranh gốm Kim Lan - Di sản văn hoá

Tranh gốm Kim Lan - Di sản văn hoá

LNV - Nằm bên dòng sông Hồng thơ mộng, làng gốm Kim Lan đã trải qua hàng trăm năm lịch sử, ghi dấu ấn đậm nét trong bức tranh văn hóa Việt Nam. Với đôi bàn tay khéo léo và tâm hồn nghệ sĩ, những người thợ gốm Kim Lan đã tạo ra những tác phẩm tranh gốm độc đáo, mang đậm dấu ấn truyền thống.
Nghệ nhân điêu khắc đá mỹ nghệ Cao Văn Chiến

Nghệ nhân điêu khắc đá mỹ nghệ Cao Văn Chiến

Tháp Thần Nông ở Bắc Ninh, biểu tượng cho vị thần của nền văn minh lúa nước, được ghép bởi 1.012 cối đá xếp vòng ngoài, bên trong là khung cột bê tông kiên cố. Tháp được thiết kế theo hình hạt lúa, dựng thẳng đứng vừa mới được xác lập kỷ lục thế giới. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Kỹ thương Đông Đô đã vinh dự nhận bằng công nhận này và trong quá trình điêu khắc tháp này, có sự góp công sức của nghệ nhân điêu khắc đá mỹ nghệ Cao Văn Chiến.

Tin khác

Hồi sinh nghề gốm cổ buôn Dơng Bắk

Hồi sinh nghề gốm cổ buôn Dơng Bắk

LNV - Buôn Dơng Bắk, xã Yang Tao, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk, nghề làm gốm cổ đang đứng trước nguy cơ lụi tàn. Đây từng là cái nôi của nghề gốm truyền thống, nhưng hiện tại chỉ còn lại rất ít nghệ nhân kiên trì với nghề, chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay.
Những nghệ nhân tâm huyết với nghề làm nón Mão Cầu

Những nghệ nhân tâm huyết với nghề làm nón Mão Cầu

LNV - Thôn Mão Cầu, xã Hồ Tùng Mậu, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên được biết đến với nghề truyền thống làm nón lá hơn 70 năm. Hiện nay, cùng với sự ra đời của nhiều sản phẩm che nắng, che mưa, làng nghề làm nón đứng trước nhiều thách thức mới. Thế nhưng vẫn còn đó những con người cần mẫn cố gắng gìn giữ nghề quê hương.
Trưng bày nghề thủ công truyền thống tỉnh Ninh Bình

Trưng bày nghề thủ công truyền thống tỉnh Ninh Bình

LNV - Bảo tàng Ninh Bình trưng bày chuyên đề nghề thủ công truyền thống và chương trình trải nghiệm nghề cói Kim Sơn, giới thiệu các làng nghề tiêu biểu của tỉnh
Hà Nội: Công nhận danh hiệu 3 làng nghề và làng nghề truyền thống

Hà Nội: Công nhận danh hiệu 3 làng nghề và làng nghề truyền thống

LNV - UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 5596/QĐ-UBND về việc công nhận danh hiệu “Làng nghề Hà Nội” và “Làng nghề truyền thống Hà Nội”.
Hiệp hội Làng nghề Hải Phòng Khai trương hoạt động văn phòng đại diện Hiệp hội Làng nghề thành phố tại huyện Kiến Thụy, quận Dương Kinh, quận Đồ Sơn

Hiệp hội Làng nghề Hải Phòng Khai trương hoạt động văn phòng đại diện Hiệp hội Làng nghề thành phố tại huyện Kiến Thụy, quận Dương Kinh, quận Đồ Sơn

LNV - Hiệp hội Làng nghề TP. Hải Phòng vừa tổ chức khai trương Văn phòng đại diện Hiệp hội Làng nghề TP. Hải Phòng tại thôn 2, xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy. Trong đó gồm có các quận Dương Kinh, Đồ Sơn. Cùng dự có lãnh đạo Sở Nông nghiệp và phát triển Nông thôn ; Sở Công Thương ; Đại diện lãnh đạo UBND các huyện Kiến Thuỵ ; quận Dương Kinh ; quận Đồ Sơn ; lãnh đạo UBND xã Tú Sơn cùng các Nghệ nhân trên địa bàn thành phố.
Hội làng nghề dệt lụa Vạn Phúc tổ chức Đại hội II, nhiệm kỳ 2024 - 2029

Hội làng nghề dệt lụa Vạn Phúc tổ chức Đại hội II, nhiệm kỳ 2024 - 2029

LNV - Ngày 26/10, Hội Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc đã tổ chức Đại hội lần thứ II, nhiệm kỳ 2024-2029. Đại hội đã bầu ông Nguyễn Văn Hùng là Chủ tịch Hội, nhiệm kỳ 2024-2029.
Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa huyện Hoài Đức tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 2024 - 2029

Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa huyện Hoài Đức tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 2024 - 2029

LNV - Sáng 26/10/2024, Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa huyện Hoài Đức thành phố Hà Nội long trọng tổ chức Đại hội lần thứ II, nhiệm kỳ 2024 - 2029 với định hướng: “Doanh nghiệp và Doanh nhân huyện Hoài Đức đoàn kết tốt, làm kinh tế giỏi, góp sức xây dựng huyện sớm trở thành quận Hoài Đức”. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Viết Thạnh được bầu làm Chủ tịch Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa huyện Hoài Đức khóa mới.
Quảng Nam thu hồi bằng công nhận làng nghề dệt chiếu hơn 500 tuổi

Quảng Nam thu hồi bằng công nhận làng nghề dệt chiếu hơn 500 tuổi

LNV - Uỷ ban Nhân dân tỉnh Quảng Nam thu hồi bằng công nhận làng nghề dệt chiếu An Phước hơn 500 năm tuổi với lý do “không đảm bảo các tiêu chí” để công nhận nghề truyền thống, làng nghề truyền thống.
Đắk Lắk: Gốm đen cổ Yang Tao khắc khoải hồi sinh

Đắk Lắk: Gốm đen cổ Yang Tao khắc khoải hồi sinh

LNV - Bao đời người đã qua, bao mùa ăn lúa mới đã qua nhưng cách làm gốm vẫn thế, người đời trước truyền lại cho đời sau, đời sau nữa. Những bàn chân của các amí lấy đất về buôn, những bàn chân mở ra vòng tròn khép kín vô tận quanh chiếc bàn xoay thủ công. Những đôi tay nhuộm nâu vàng tỉ mẩn với nước và đất để tạo tác. Những khoảnh sân nhỏ luôn sực mùi rơm khói và đất chín trong cuộc chơi của lửa. Lửa bùng lên lúc mạnh lúc yếu, khói trùm lên lúc đậm lúc nhạt. Đất chìm trong lửa, lửa nhiệt nồng với đất để cuối cùng các sản phẩm gốm Yang Tao được hình thành. Lửa hòa vào trong đất, phục sinh trong đất thành những sản phẩm hữu dụng để khi bàn tay người chạm vào chỉ còn mênh mang hơi thở của đất và lửa.
Làng nghề Mây tre đan trăm tuổi ở Hoằng Thịnh

Làng nghề Mây tre đan trăm tuổi ở Hoằng Thịnh

LNV - Làng nghề mây tre đan xã Hoằng Thịnh, Hoằng Hóa (Thanh Hoá) với hàng trăm năm lịch sử và phát triển không chỉ là điểm sáng của vùng quê mà còn là biểu tượng văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi

Về Trù Sơn, nghe chuyện làng nồi

LNV - Được biết đến là làng gốm cổ xưa nhất xứ Nghệ, trải qua bao thăng trầm, hiện làng nồi đất Trù Sơn (huyện Đô Lương, Nghệ An) vẫn giữ được hồn cốt quê hương, giản dị mà bền lâu. Trước nguy cơ bị xóa sổ, mai một, thì nay làng nồi đang được tiếp sức, hồi sinh.
Có 331 làng nghề, truyền thống được công nhận

Có 331 làng nghề, truyền thống được công nhận

LNV - Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Thành phố Hà Nội, trên địa bàn Hà Nội hiện có 331 làng nghề truyền thống được công nhận thuộc địa bàn 25 quận, huyện, thị xã của Thành phố.
Bắc Ninh: Làng nghề mộc Bình Cầu hồi sinh

Bắc Ninh: Làng nghề mộc Bình Cầu hồi sinh

LNV - Trải qua hơn 400 năm phát triển và hội nhập, làng nghề gỗ Bình Cầu, xã Hoài Thượng ở thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đã khẳng định thương hiệu trên thị trường, góp phần mang lại những giá trị kinh tế cao, tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn người dân tại địa phương.
Bát Tràng đưa thương hiệu gốm Việt ngày càng vươn xa

Bát Tràng đưa thương hiệu gốm Việt ngày càng vươn xa

LNV - Đến nay, xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm (Hà Nội) có hơn 50 sản phẩm gốm sứ đạt OCOP từ 3 đến 5 sao. Cùng với chiếm lĩnh phần lớn thị trường tiêu thụ trong nước, gốm Bát Tràng còn được xuất khẩu tới nhiều nước ở châu Á, châu Âu, châu Mỹ…
Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024: Hội tụ hàng nghìn sản phẩm đặc sắc

Hội chợ Làng nghề Việt Nam 2024: Hội tụ hàng nghìn sản phẩm đặc sắc

LNV - Sự kiện do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức từ ngày 3-6/10/2024. Tại đây, trưng bày phong phú nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc sắc, tinh xảo, cùng những sản phẩm đoạt giải cao trong các hội thi sản phẩm làng nghề của thành phố Hà Nội…
Xem thêm
qc-vinamilk-100-thanh-trung
Mới nhất Đọc nhiều
Huyện Quốc Oai Khai mạc Triển lãm các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề năm 2024

Huyện Quốc Oai Khai mạc Triển lãm các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề năm 2024

LNV - Sáng ngày 7/11. Tại thị trấn Quốc Oai, Sở Công thương Hà Nội phối hợp với huyện Quốc Oai tổ chức Khai mạc Triển lãm các sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ và làng nghề năm 2024.
Làng nghề Bát Tràng là thành viên mạng lưới các Thành phố thủ công sáng tạo toàn cầu

Làng nghề Bát Tràng là thành viên mạng lưới các Thành phố thủ công sáng tạo toàn cầu

LNV - Ngày 21/10, Hội đồng giám khảo quốc tế của Hội đồng Thủ công Thế giới đã có dịp gặp gỡ nhiều nghệ nhân nổi tiếng và thăm quan các di chỉ gốm tại làng Bát Tràng. Qua những trải nghiệm ấy, Hội đồng giám khảo quốc tế, Hội đồng Thủ công Thế giới đã xem xét công nhận làng nghề Bát Tràng, huyện Gia Lâm (Hà Nội) trở thành thành viên của Mạng lưới các thành phố Thủ công sáng tạo toàn cầu.
Ra mắt bộ sách “Vang danh nghề cổ”, giới thiệu về các làng nghề thủ công - truyền thống

Ra mắt bộ sách “Vang danh nghề cổ”, giới thiệu về các làng nghề thủ công - truyền thống

LNV - NXB Kim Đồng vừa ra mắt bộ tranh truyện “Vang danh nghề cổ”, giới thiệu về các làng nghề thủ công truyền thống của Việt Nam.
Tuần lễ sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng các vùng - miền năm 2024

Tuần lễ sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng các vùng - miền năm 2024

LNV - Tuần lễ sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng các vùng - miền và công nghệ sản xuất - bảo quản - chế biến nông sản năm 2024 trưng bày, giới thiệu gần 1.000 sản phẩm của hơn 320 doanh nghiệp, hợp tác xã đến từ 32 tỉnh thành trên cả nước. Sự kiện do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Tp. Hồ Chí Minh phối hợp với các địa phương tổ chức, diễn ra từ ngày 6 - 10/11, tại Công viên Văn hoá Lê Thị Riêng, Quận 10, Tp. Hồ Chí Minh.
Tạp chí Tài nguyên và Môi trường tổ chức Diễn đàn “Phụ nữ tiên phong phát triển kinh tế tuần hoàn”

Tạp chí Tài nguyên và Môi trường tổ chức Diễn đàn “Phụ nữ tiên phong phát triển kinh tế tuần hoàn”

LNV - Ngày 6/11/2024, tại Trung tâm Phụ nữ và Phát triển (Tây Hồ, Hà Nội), Tạp chí Tài nguyên và Môi trường phối hợp cùng Ban Tuyên giáo Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức Diễn đàn “Phụ nữ tiên phong phát triển kinh tế tuần hoàn” nhằm kết nố
qc-vinamilk-dinh-duong-vang
ct-tnhh-pt-xuan-thanh
ctcp-xd-tan-loc
nong-nghiep-xanh
minh-hieu
nhu-thanh
an-phat
thanh-chau
thuan-duc
ha-tinh
binh-dinh
Giao diện di động