Làng khoa bảng Yên Hoà
Kẻ Cót xưa và Yên Hoà ngày nay (gồm hai làng cổ: Hạ Yên Quyết và Thượng Yên Quyết) là một vùng đất học nổi tiếng chốn kinh kỳ nhiều đời nay với nhiều dòng họ có công lao đóng góp lớn, đã làm nên những danh thơm Khoa bảng, đã cất lên bao trí thức tài danh thời hội nhập, như mạch nguồn chảy mãi. Đó là hai mươi tiến sĩ được ghi danh trên 82 văn bia ở văn miếu Quốc Tử Giám. Đó là nhiều giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ và hàng nghìn thạc sĩ, kỹ sư, cử nhân… là những con số biết nói, là chứng nhân cho một hành trình dài có sự nối tiếp của truyền thống khoa bảng ngàn năm, của chính sách khuyến học khuyến tài thời hội nhập. Yên Hoà luôn tự hào cuộn chảy trong mình mạch nguồn của vùng đất Tứ danh hương.
![]() |
Chùa Làng Cót (tức làng Hạ Yên Quyết) phường Yên Hoà |
Ngay từ xa xưa, người dân Yên Hoà đã nổi tiếng vì chăm lo việc học hành khoa cử để tuyển chọn người tài ra gánh việc nước. Có “quan văn chương” trông nom việc học, có “văn chỉ” để thờ đạo học, có “độc thư điền” - ruộng học để biếu người đỗ đạt, Yên Hoà được vinh danh là một trong hai mươi làng khoa bảng điển hình của Việt Nam và là một trong năm làng khoa bảng nổi tiếng của đất kinh kỳ Thăng Long xưa. Qua bao triều đại, đến nay những người con Yên Hoà vẫn giữ gìn, phát huy được danh thơm đó.
Người dân nơi đây luôn coi trọng việc học, lấy việc học tập là đích phấn đấu để tôn vinh truyền thống mà các lớp tiền nhân để lại. Trong giai đoạn hiện nay, Yên Hoà đã, đang và sẽ tiếp tục cống hiến, đóng góp cho sự nghiệp đổi mới đất nước.
Như một sự gìn giữ nếp học xưa, từ lâu danh hiệu “Làng khoa bảng”, “Đất danh hương” đã trở thành niềm tự hào của mỗi người dân Yên Hoà, là động lực để phát huy sự hiếu học vốn có. Truyền thống khoa bảng làm điểm tựa cho công tác khuyến học, khuyến tài Yên Hoà. Từng bước đưa vào chương trình giáo dục phổ thông để giáo dục, khơi dậy, giữ gìn và phát huy truyền thống gia đình, gia tộc, dòng họ, quê hương.
![]() |
![]() |
Tổ chức sinh hoạt chuyên đề “Làng khoa bảng - Đất Tứ Danh Hương” cho học sinh |
Dựa theo các tài liệu biên soạn cho thấy, làng Hạ Yên Quyết xưa (phường Yên Hoà ngày nay) là một vùng đất cổ, địa linh nhân kiệt. Đầu tiên về lập làng có 4 dòng họ: Nguyễn, Hoàng, Quản, Doãn, sau đó đến Trần, Phạm, Lê, Ngô. Về sau, các dòng họ khác nối tiếp nhau định cư xây dựng nên làng khoa bảng Hạ Yên Quyết, được vang danh “Tứ danh hương: Mỗ, La, Canh, Cót”.
Dòng họ cụ tổ Nguyễn Vân Sơn ở làng Hạ Yên Quyết từ xa xưa luôn đặt nền nhân, nết nghĩa, lấy việc học làm trọng thành truyền thống, cốt lõi của Nhân - Nghĩa - Lễ - Trí - Tín. Tại nhà thờ họ có 17 câu đối, qua thế phả dòng họ, con cháu đời sau tự hào tổ tiên: Đức cao - vọng trọng làm nên sự nghiệm vinh hiển.
Dòng họ khoa bảng Nguyễn Như Uyên là một dòng họ đông dân nhất làng Hạ Yên Quyết và có truyền thống khoa bảng. Dòng họ Nguyễn Quang Minh cũng đã có đóng góp một phần không nhỏ để làng Cót trở thành một làng khoa bảng ven đê. Dòng họ Nguyễn Giáp Hạ đã có mặt ở vùng đất này từ những buổi đầu sơ khai và rất chú trọng đến việc học hành thi cử. Ngoài ra, dòng họ Nguyễn Quang, Nguyễn Công, Nguyễn Văn, Nguyễn Thế, Nguyễn Đình, dòng họ Lê Công, cũng có nhiều công lao trên địa bàn phường để làm nên làng khoa bảng, đất danh hương Yên Hoà.
Dòng họ Hoàng ở Hạ Yên Quyết là một trong những dòng họ lớn, có từ lâu đời. Dòng họ luôn giữ được truyền thống hiếu học, có nhiều người tài giỏi, giúp dân, giúp nước. Dòng họ Quản là một dòng họ khoa bảng, học vấn cao, tài trí, thông minh có nhiều chức sắc trong các triều đình phong kiến. Bên cạnh đó, dòng họ Trần, dòng họ Tô, dòng họ Kim cùng nhiều dòng họ khác đến nơi này định cư sinh sống rất lâu đời và đã có công lao xây dựng quê hương Yên Hoà ngày nay thành đất “Tứ danh hương”, làng “Khoa bảng”, luôn động viên con cháu chăm ngoan học tập.
Tin liên quan
Tin mới hơn

Khi Đạo giáo trở thành điểm tựa tinh thần trong biến động lịch sử Việt Nam
11:14 | 05/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Dấu ấn văn hóa đặc sắc trong dòng chảy tín ngưỡng Việt Nam
11:14 | 05/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Quán Đạo giáo - Di sản tôn giáo độc đáo cần được bảo tồn đúng giá trị
11:13 | 05/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Khi vũ điệu Chăm làm 'sống' lại không gian tháp cổ
14:07 | 02/07/2025 Văn hóa - Xã hội

Kỳ họp thứ nhất HĐND tỉnh Gia Lai mới, dấu mốc khởi đầu hành trình mới với một niềm tin lớn
11:01 | 02/07/2025 Văn hóa - Xã hội

“Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” - Lịch sử gần gũi từ những câu chuyện dân gian
09:18 | 01/07/2025 Văn hóa - Xã hội
Tin khác

Nhà báo, nhạc sĩ, nhà thơ Đinh Văn Bình: “Không có giới hạn nào giữa báo chí, thơ ca và âm nhạc”
09:54 | 28/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Hơn 8.000 tình nguyện viên Thủ đô tiếp sức kỳ thi tốt nghiệp THPT
10:19 | 26/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Nhiệm kỳ 2021–2026, HĐND tỉnh Bình Định hoàn thành xuất sắc sứ mệnh vì dân
09:14 | 26/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Kỳ họp cuối của HĐND tỉnh Bình Định, khép lại một giai đoạn, mở ra thời cơ mới
09:15 | 25/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025: Chủ động thích ứng với những điểm mới
10:03 | 23/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Bình Định ngày đầu vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền 2 cấp thuận lợi
16:15 | 21/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Trường THCS Nguyễn Trường Tộ liên tục đạt thành tích xuất sắc
10:07 | 18/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Lễ tổng kết và trao giải Cuộc vận động sáng tác văn học nghệ thuật về Nghề báo - Người làm báo Thủ đô và cả nước 2025
10:35 | 17/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Ấn tượng đêm chung kết Hoa hậu và Nam vương siêu mẫu thể hình thế giới 2025
23:09 | 15/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Hội Nhà văn Hà Nội: Bàn về sáng tác văn học viết cho trẻ em
15:45 | 13/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Hội Chữ thập đỏ tỉnh Bình Định cầu nối những tấm lòng nhân ái
15:45 | 13/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Nhà báo, Nhà văn Hồ Quang Lợi ra mắt sách “Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút”
15:43 | 13/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Gia Lai: Huyện Ia Pa vận động gần 2 tỷ đồng ủng hộ xóa nhà tạm, nhà dột nát
15:43 | 13/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Bệnh viện Đa khoa Vân Đình hướng tới sự hài lòng của người bệnh
15:40 | 13/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Bình Định: Những ngôi nhà mang giá trị nhân văn
15:39 | 13/06/2025 Văn hóa - Xã hội

Khi Đạo giáo trở thành điểm tựa tinh thần trong biến động lịch sử Việt Nam
11:14 Văn hóa - Xã hội

Dấu ấn văn hóa đặc sắc trong dòng chảy tín ngưỡng Việt Nam
11:14 Văn hóa - Xã hội

Quán Đạo giáo - Di sản tôn giáo độc đáo cần được bảo tồn đúng giá trị
11:13 Văn hóa - Xã hội

Hiến pháp sửa đổi năm 2025: Nền tảng pháp lý vững chắc cho sự phát triển bền vững của đất nước
11:12 Tin tức

Cả nước đã có 16.543 sản phẩm OCOP
14:57 OCOP