Vấn vương xôi đường xứ Quảng
Ngày Xuân về, trong những khoảnh khắc gió nhẹ mang theo hương thơm ngọt ngào của bánh xôi đường, tôi lại nhớ đến những ký ức ấm áp với ngoại tôi. Mỗi Tết đến, hình ảnh những cụ bà nấu bánh trong nhà hay bán bánh xôi đường trong chợ lại hồi sinh, và hương vị tuyệt vời của bánh xôi đường ngoại tôi nấu vẫn hiện hữu mãi trong tâm hồn.
Bánh xôi đường xứ Quảng, hay còn được gọi là xôi ngọt, không chỉ là một phần không thể thiếu trong các dịp lễ Tết mà còn là biểu tượng của sự hòa quyện, ấm cúng, đoàn kết trong gia đình. Trải qua nhiều thế hệ, bí quyết nấu bánh được lưu truyền và ngày nay vẫn là nghệ thuật nấu đầy tinh tế.
![]() |
Lúc sinh thời, ngoại tôi là “chuyên gia” với nghề làm bánh xôi đường xứ Quảng cho hay, nguyên liệu nấu xôi đường gồm nếp, đậu đen, đường bát, gừng tươi, đậu phụng rang, mè rang... Sau khi nấu xong, mang hỗn hợp này cho vào cái khuôn bằng gỗ có lót lá chuối và ép: hỗn hợp” này lại cho chặt, sau đó rắc mè, đậu phụng rang lên trên bề mặt của xôi đường cho đẹp và mang hương vị đặc trưng làm vấn vương bao du khách khi đến tham quan, trãi nghiệm làng quê xứ Quảng khi Xuân đến Tết về.
Những năm gần đây, các khuôn “đúc” bánh xôi đường được thiết kế cách điệu và bàn tay khéo léo của người làm bánh đã cho ra những mẫu bánh xôi đường có màu sắc, hoa văn hoạ tiết rất đẹp. Tuy nhiên muốn nấu xôi đường thơm ngon, hấp dẫn, không nhão và để lâu được thì cần phải có tay nghề, bí quyết. Có nhiều bánh xôi đường để lâu trên 10 ngày, nửa tháng mà vẫn thơm ngon.
![]() |
Ngoại tôi cho hay, muốn nấu bánh xôi đường ngon, đạt yêu cầu phải có tay nghề. Đầu tiên là khâu vuốt nếp thật sạch rồi nấu thành xôi sao cho xôi không quá khô mà cũng không quá nhão. Tiếp đến vuốt (vo) đậu đen với nước cho sạch và loại bỏ những hạt bị hỏng. Sau đó luộc đậu cho chín mềm rồi đổ ra rổ, để ráo.
Tiếp đến dùng đường bát (đường tán) nấu tan chảy rồi lọc sạch chất bẩn. Sau đó bắc lên sên với gừng già giã nhỏ cho dung dịch đặc lại. Tiếp tục cho cho xôi, đậu đen và nước đường vào một thau lớn, dùng đũa xới cho đến khi hỗn hợp được trộn đều.
Khâu quan trọng là cho hỗn hợp trên vào nồi rồi hông (hấp) khoảng nửa giờ trên bếp lửa nhỏ, nhằm giúp chất ngọt thấm đều vào xôi, đậu. Sau khi hông xôi, cho hỗn hợp vào khuôn có thoa một lớp dầu phụng, dùng lá chuối sạch ép xôi chặt lên bề mặt rồi rải mè và đậu phụng (đã được rang chín và bóc sạch vỏ lụa) lên trên cho khay bánh xôi đường thêm phần hấp dẫn.
Qua tìm hiểu, bánh tổ, xôi đường, bánh tráng… là những món “lương khô” mà người dân đất Quảng đã tiếp tế cho quân nhà Tây Sơn tiến quân ra Bắc đại phá quân nhà Thanh, chiến thắng lẫy lừng vào năm Kỷ Dậu (1789). Bánh xôi đường của người Quảng có nét tương đồng với bánh xôi chè (tapei poh) của người Chăm và luôn xuất hiện trong các dịp quan trọng như lễ Tết, dâng cúng ông bà tổ tiên...
![]() |
Thông thường, bà con sinh sống vùng Quảng Nam- Đà Nẵng có thói quen mua xôi đường về cúng, nhất là cúng ông Táo đêm 22 rạng ngày 23 (ÂL). Ở các chợ quê như: Phú Thuận, Hà Tân, Đại Minh, Ái Nghĩa, Quãng Huế, chợ Đàng… thì các bánh xôi đường được bán quanh năm, người ta mua về để đi đám giỗ, biếu tặng…
Mỗi khi mùa Tết đến, hương thơm ngọt ngào của bánh xôi đường lại làm tôi chìm đắm trong những ký ức ấm áp. Bánh xôi đường xứ Quảng không chỉ là một món ngon miệng, mà còn là biểu tượng của sự hòa quyện, ấm áp và đoàn kết trong gia đình.
Cùng với nghệ thuật nấu xôi đường đòi hỏi tay nghề và bí quyết, từ việc vuốt nếp đến việc nấu đường, pha trộn nguyên liệu, hông xôi... Hương vị đặc trưng không chỉ đến từ nguyên liệu, mà còn là sự chân thành và tâm huyết của những người làm bánh như ngoại của tôi. Giờ đây, khi ngoại đã về bên kia thế giới, hương vị ấy vẫn sống mãi trong tâm hồn, khiến cho mỗi chuỗi ngày Tết trở nên thêm nhớ nhung ngoại, nhớ nhung Tết xưa xứ Quảng.
Tin liên quan

Lễ hội “Tinh hoa Đại ngàn - Biển xanh hội tụ” bản giao hưởng nghệ thuật - văn hóa - du lịch đặc sắc của Gia Lai
18:21 | 31/08/2025 Du lịch làng nghề

Bánh đậu xanh như ý: Sản phẩm OCOP vị xưa, sức sống mới
14:17 | 28/08/2025 Kinh tế

94 gian hàng ẩm thực, OCOP, làng nghề được trưng bày tại Lễ hội tinh hoa Đại ngàn - Biển xanh hội tụ 2025
09:26 | 27/08/2025 Văn hóa - Xã hội
Tin mới hơn

Cầu Long Biên - Cây cầu bắc qua miền yêu thương
12:00 | 12/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Làng nghề truyền thống trong dòng chảy “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”
11:00 | 12/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Triển lãm thành tựu Đất nước: Bảo đảm phục vụ tốt nhất nhu cầu của Nhân dân cho đến khi kết thúc Triển lãm
09:47 | 10/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Gia Lai tăng cường kết nối cung - cầu lao động, bảo đảm an sinh xã hội cho người lao động
09:51 | 09/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Nhạc sĩ, ca sĩ Phạm Mai Hiền Xuân: Tỏa sáng với những giải thưởng âm nhạc
10:53 | 07/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Lãnh đạo Thành phố Hà Nội tham quan hai không gian trưng bày đặc sắc của Thu đô tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia Việt Nam
22:49 | 06/09/2025 Văn hóa - Xã hội
Tin khác

Mừng Lễ Vu Lan báo hiếu 2025
10:49 | 05/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Pháo hoa rực sáng bầu trời Hà Nội mừng Quốc khánh 2-9
09:42 | 03/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Gia Lai: Triển lãm “Hồn của đất” tôn vinh tinh hoa gốm sứ và bản sắc văn hóa Việt
18:23 | 31/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Chiến dịch “Tự hào Việt Nam - Nhuộm đỏ không gian mạng” mừng Quốc khánh 2-9
09:28 | 29/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Khai mạc Triển lãm “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”: Bức tranh toàn cảnh về khát vọng Việt Nam
23:58 | 28/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Gia Lai: Rộc Tưng - Gò Đá dấu ấn 800.000 năm và khát vọng vươn ra thế giới
14:16 | 28/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Mùa hè đỏ lửa ở Thành cổ Quảng Trị
09:26 | 28/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Cách mạng Tháng Tám và khát vọng đi tới phồn vinh của dân tộc Việt Nam
11:19 | 27/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Phương án vận hành xe buýt và đường sắt đô thị trong ngày 27-8
10:08 | 27/08/2025 Tin tức

Người con Hậu Giang dành cho miền đất nghĩa tình
15:36 | 26/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Ngày tựu trường – Nơi yêu thương khởi nguồn tri thức
15:33 | 26/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Chạy đua thời gian hoàn tất gian trưng bày Triển lãm Thành tựu đất nước 80 năm
09:52 | 26/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Trường Lũy Gia Lai - Di sản quân sự cổ vĩ đại và hành trình bảo tồn, phát huy giá trị
09:11 | 26/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Gia Lai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia năm 2025 vì sự phát triển bền vững
09:46 | 25/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Khai trương Trung tâm báo chí Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
23:57 | 22/08/2025 Văn hóa - Xã hội

Khuyến công Cao Bằng tiếp tục là đòn bẩy chiến lược trong tiến trình công nghiệp hóa nông thôn
08:00 Khuyến công

Cao Bằng nhân rộng vùng nguyên liệu dược liệu cỏ ngọt gắn với Chương trình OCOP
00:00 OCOP

Đắk Lắk xây dựng Kế hoạch khuyến công năm 2026
15:00 Khuyến công

Đồng Nai tập trung giải pháp đột phá cho công tác khuyến công 6 tháng cuối năm
14:49 Khuyến công

Bước đột phá từ hỗ trợ khuyến công
14:00 Khuyến công