Đồ chơi Trung Thu truyền thống đang trở lại
Đèn ông sao
Câu hát “Chiếc đèn ông sao, sao năm cánh tươi màu…”. Chiếc đèn ông sao dù giản dị nhưng luôn có vị trí đặc biệt trong lòng mọi người. Kiểu lồng đèn này rất dễ làm, có thể tự làm với những nan tre và giấy bóng kiếng. Đèn ông sao đã xuất hiện từ rất lâu và đến nay nó vẫn còn sức hấp dẫn dù có nhiều mẫu mã cầu kì khác cạnh tranh.
Hầu như, Trung Thu năm nào người lớn cũng mua đèn ông sao cho trẻ con trước là vì giá cũng rẻ, sau như một cách nhắc nhớ về ngày Tết Trung thu cổ truyền vui tươi này. Đèn ông sao không thay đổi kiểu dáng nhưng chất liệu được cải tiến màu sắc rực rỡ hơn và có giá thành thấp nên phù hợp với mọi gia đình.
Đèn cù
Đèn cù là một trong những món đồ chơi truyền thống mỗi dịp Rằm Tháng Tám. Sở dĩ đèn có tên như vậy vì khi di chuyển, nó có thể quay như cái cù (con quay - một loại đồ chơi ngày xưa). Theo lời nghệ nhân, đèn này còn được gọi là đèn ông sư, vì chao đèn trông giống hình dạng chiếc mũ của các vị hòa thượng.
Trong ký ức của nhiều người, vào mỗi mùa Trung thu, trẻ em khắp các phố phường lại kéo những chiếc đèn cù vừa chạy, cười đùa ríu rít... Ngày xưa đồ chơi chỉ có đèn ông sao và đèn cù. Mình vẫn nhớ bạn nào có đèn cù là xịn lắm, vì nó có thể đẩy và xoay được. Hội trẻ con trong khu tập thể thường tập trung lại vào đêm rằm để cùng phá cỗ và đua đèn cù từ đầu ngõ đến cuối ngõ.
Đèn vỏ lon
Tận dụng những vỏ lon bia hay lon nước ngọt có sẵn, nhiều người tự chế thành những kiểu lồng đèn rất “chất” và trẻ con không khỏi mê mẩn vì sản phẩm dân dã này.Với đặc tính nhẹ, dễ tái chế, màu sắc lại đa dạng, mềm dẻo của vỏ lon, chỉ cần rạch dọc vỏ lon thành nhiều phần bằng nhau, sau đó ép hai miệng lon lại gần là chúng ta đã có ngay lồng đèn lung linh. Chúng dẩn được cải tiến hơn với những chi tiết tinh xảo, đẹp mắt. Ánh sáng từ mẩu nến len lỏi qua những khe hở chiếu sáng vừa đủ và đặc biệt vỏ lon rất bền không lo bị cháy.
Những chiếc đèn lồng được tái chế từ vỏ lon.
Đèn lồng giấy phim
Lồng đèn giấy film xuất hiện từ những năm 1980 ở Sài Gòn sau đó lan rộng ra các tỉnh lân cận. Thuở ấy, người ta sử dụng những cuộn film 35mm của máy ảnh cơ để làm lồng đèn. Phim sẽ được tẩy trắng, sau đó nhuộm vàng, xanh, đỏ để lồng đèn trở nên bắt mắt dưới ánh nến. Tiếp đến, các công đoạn đo khuôn, cắt khúc, đo mái và bó thân đèn.. sẽ được thực hiện. Tùy vào sở yêu cầu của người đặt hàng mà chiếc lồng đèn sẽ được chế tạo các hình dáng như mái chùa, hình hộp, tráp quả,vv…
Sau này công nghệ phát triển, những chiếc máy kĩ thuật số sử dụng thẻ nhớ ra đời nên nguyên liệu làm lồng đèn trở nên khan hiếm.
Đèn lồng giấy xếp
Bắt đầu du nhập vào Việt Nam từ những năm 2000, lồng đèn xếp giấy như một làn gió mới, tạo thêm sự đa dạng cho các loại lồng đèn mỗi khi Trung thu về.
Lúc đầu những họa tiết trên giấy khá đơn điệu nhưng về sau xuất hiện nhiều hình ảnh sặc sỡ hơn như hình hoa hay hình con thú. Lồng đèn xếp trở nên phổ biến bởi sự tiện lợi.
Tuy nhiên, chúng dễ dàng bắt lửa vì nến cháy táp vào phần giấy. Nhiều lúc trẻ con chưa kịp chơi đã bị lửa bén cháy xém nên cha mẹ khá ngại mua kiểu lồng đèn này cho con chơi.
Lồng đèn cá chép
Vào thập niên 80 – 90 của thế kỷ trước được xem là thời kì hưng thịnh nhất của nghề làm lồng đèn thủ công. Vào thời kì đó, mặc dù mẫu mã không đa dạng như bây giờ, đơn giản chỉ hình ngôi sao, con thỏ hay con cá, nhưng số lượng làm ra bao nhiêu thì bán hết bấy nhiêu. Nguyên liệu để làm lồng đèn là tre nứa được vót nhỏ, giấy kiếng, kẽm cột và keo dán.
"Cá chép hóa rồng” chính là ngụ ý tốt đẹp mà các cụ xưa dành cho các sĩ tử trước ngày thi. Mặt khác “cá chép” cũng là biểu tượng cho sức khỏe dồi dào, cuộc sống an lạc. Vì vậy chú cá chép này nhanh chóng đi vào “huyền thoại” dưới hình dạng lồng đèn. “Đèn cá chép” hay “Đèn cá vàng” của Việt Nam mộc mạc, giản dị. Đặc biệt các hoa văn trên thân cá đôi khi được mô phỏng, cách điệu từ họa tiết trên Tranh Đông Hồ.
Tàu thủy sắt
Trong một vài năm gần đây, tàu thủy sắt gần như không còn xuất hiện ở phố Hàng Mã vào dịp Tết Trung thu. Sẽ là một điều rất đáng tiếc nếu những hình ảnh thân thuộc này không còn quay trở lại với người Hà Nội… Món đồ chơi này làm bằng thiếc (lấy từ các loại vỏ hộp cũ) sơn màu rực rỡ, có nhiều kích cỡ khác nhau. Điều lý thú nhất của tàu thủy sắt là chúng không chỉ để bày mà còn có thể di chuyển trên mặt nước và phát ra tiếng kêu như động cơ tàu thủy thật. Trong quá khứ, nghề làm tàu thủy và các đồ chơi bằng sắt vốn là nghề truyền thống ở làng Khương Hạ, Thanh Xuân, Hà Nội. Trong thời kỳ hoàng kim, các sản phẩm đồ chơi của làng Khương Hạ rất phong phú và tàu thủy sắt chỉ là một phần trong đó.
Ngày nay càng có nhiều đồ chơi hiện đại, màu mè bắt mắt nên đồ chơi truyền thống đang bị lép vế và trẻ em cũng không còn mặn mà với đồ chơi truyền thống, thậm chí nhiều trẻ còn không biết đến đồ chơi ngày xưa của thế hệ anh chị, cha ông mình. Song gần đây, đồ chơi truyền thống đang chiếm được cảm tình của một bộ phận đáng kể khách hàng, dù sức mua không nhiều. Bởi nhiều bậc phụ huynh đã nhận thấy dồ chơi truyền thống phần nào an toàn hơn, đỡ mối lo độc hại hoặc bạo lực. Và quan trọng là người mua đã nhận thức được vẻ đẹp và tầm quan trọng của văn hóa truyền thống trong dòng chảy hiện đại. Nhiều món đồ chơi đã là một phần của lịch sử, là ký ức đẹp của tuổi thơ mà biết bao nghệ nhân tâm huyết và làng nghề truyền thống đang miệt mài gìn giữ.
Bài, ảnh: Doãn Ngọc
Tin liên quan
Tin mới hơn
![Festival Nghề truyền thống Quảng Nam 2024](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/4620240717233719.jpg?rt=20240719000517?240725073705)
Festival Nghề truyền thống Quảng Nam 2024
07:37 | 25/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Bình Định: Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý được đề cử là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/19/15/h3-220240719151832.jpg?rt=20240719151934?240719032137)
Bình Định: Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý được đề cử là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
15:21 | 19/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Bình Định: Tiếng vọng đồng đội từ lòng đất mẹ](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/8920240717233749.jpg?rt=20240718235941?240719095304)
Bình Định: Tiếng vọng đồng đội từ lòng đất mẹ
09:53 | 19/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Bà giáo tâm huyết lưu giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Thái ở Nghệ An](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/4420240717233716.jpg?rt=20240719000229?240719095246)
Bà giáo tâm huyết lưu giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Thái ở Nghệ An
09:52 | 19/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Đô thị cổ Hội An: Nhiều hoạt động kỷ niệm 25 năm được công nhận Di sản Thế giới](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/11/di-san-bai-choi120240717111208.jpg?rt=20240717111322?240717111356)
Đô thị cổ Hội An: Nhiều hoạt động kỷ niệm 25 năm được công nhận Di sản Thế giới
11:13 | 17/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Thanh niên xung phong là biểu tượng sáng ngời của thế hệ trẻ Việt Nam](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/16/10/1420240716104018.jpg?rt=20240716104155?240716022324)
Thanh niên xung phong là biểu tượng sáng ngời của thế hệ trẻ Việt Nam
14:23 | 16/07/2024 Văn hóa - Xã hội
Tin khác
![Học sinh Bình Định tham gia trải nghiệm nghệ thuật truyền thống](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/12/10/h1-320240712105110.jpg?rt=20240712105122?240712105454)
Học sinh Bình Định tham gia trải nghiệm nghệ thuật truyền thống
10:54 | 12/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Độc đáo Lễ hội Khô già già của người Hà Nhì ở Lào Cai](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/11/11/4420240711111426.jpg?rt=20240711125431?240711022343)
Độc đáo Lễ hội Khô già già của người Hà Nhì ở Lào Cai
14:23 | 11/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Người mẹ có hai con là Nghệ sĩ Nhân dân](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/11/11/30-120240711111450.jpg?rt=20240711125758?240711022318)
Người mẹ có hai con là Nghệ sĩ Nhân dân
14:23 | 11/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Tinh hoa các sản phẩm quý từ sen](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/10/10/36c44d0e-04e7-4d21-a55b-ac8c251d772a20240710101000.jpg?rt=20240710101113?240710101122)
Tinh hoa các sản phẩm quý từ sen
10:11 | 10/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Phụ nữ Vĩnh Phúc - Cử chỉ đẹp, sống nhân văn](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/09/09/420240709091219.jpg?rt=20240709091222?240709093124)
Phụ nữ Vĩnh Phúc - Cử chỉ đẹp, sống nhân văn
09:31 | 09/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Hà Nội: Lễ hội hoa sen lần đầu tiên](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/04/16/17-220240704161353.jpg?rt=20240704161354?240705091038)
Hà Nội: Lễ hội hoa sen lần đầu tiên
09:10 | 05/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Một nhà báo tâm huyết với nghề](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/16/4720240703160528.jpg?rt=20240704160234?240705091028)
Một nhà báo tâm huyết với nghề
09:10 | 05/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Khúc hẹn hò cồn cào sóng sông Như Nguyệt](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/04/16/1aa20240704160743.jpg?rt=20240704160744?240705091017)
Khúc hẹn hò cồn cào sóng sông Như Nguyệt
09:10 | 05/07/2024 Thơ làng nghề, thơ nghệ nhân
![Quảng Ngãi: Phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/03/15/h2-220240703150349.jpg?rt=20240703150351?240703030524)
Quảng Ngãi: Phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn
15:05 | 03/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Thanh niên miền núi chung tay xây dựng đô thị văn minh](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/01/02/420240701020256.jpg?rt=20240701020300?240701092523)
Thanh niên miền núi chung tay xây dựng đô thị văn minh
09:25 | 01/07/2024 Văn hóa - Xã hội
![Hội thi diễn xướng dân gian văn hoá các dân tộc tại Quảng Ngãi](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/25/09/120240625094057.jpg?rt=20240625094058?240625095906)
Hội thi diễn xướng dân gian văn hoá các dân tộc tại Quảng Ngãi
09:59 | 25/06/2024 Văn hóa - Xã hội
![Trường THCS Nguyễn Trãi A Tổng kết năm học 2023-2024](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/23/14/khai-mac-le-tong-ket-nam-hoc-2023-202420240623142139.jpg?rt=20240623142316?240625095819)
Trường THCS Nguyễn Trãi A Tổng kết năm học 2023-2024
09:58 | 25/06/2024 Văn hóa - Xã hội
![Sắp diễn ra lễ hội hoa sen lần đầu tiên được tổ chức tại Hà Nội](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/24/14/picture120240624142942.jpg?rt=20240624142944?240624023238)
Sắp diễn ra lễ hội hoa sen lần đầu tiên được tổ chức tại Hà Nội
14:31 | 24/06/2024 OCOP
![Trường Trung học Phổ thông Hậu Lộc I hướng tới kỷ niệm 60 năm thành lập](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/23/14/le-tong-ket-nam-hoc-2023-202420240623142135.jpg?rt=20240623143508?240624095849)
Trường Trung học Phổ thông Hậu Lộc I hướng tới kỷ niệm 60 năm thành lập
09:58 | 24/06/2024 Văn hóa - Xã hội
![Cô giáo Mầm non ở vùng quê nghèo đam mê Thư pháp](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/062024/24/09/ae8a86fe-c70f-47da-a60c-51a69a21a0b920240624092107.jpg?rt=20240624092122?240624030525)
Cô giáo Mầm non ở vùng quê nghèo đam mê Thư pháp
09:26 | 24/06/2024 Văn hóa - Xã hội
![qc-vinamilk-100-thanh-trung](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/012024/22/13/8-300x25020240122135907.jpg?rt=20240122135908)
![TỔNG THUẬT: LỄ TRUY ĐIỆU VÀ LỄ AN TÁNG TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/nguyenvanvu/072024/26/15/thumbnail/img7243-1721864281096275832949-20-0-621-962-crop-172186456336340879560920240726151716.0157400.jpg?rt=20240726152643?240726032828)
TỔNG THUẬT: LỄ TRUY ĐIỆU VÀ LỄ AN TÁNG TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN PHÚ TRỌNG
15:27 Tin tức
![Huyện Bình Liêu (Quảng Ninh): Ứng dụng công nghệ số trong xây dựng Nông thôn mới](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/17/23/thumbnail/3520240717233703.jpg?rt=20240718234710?240726031633)
Huyện Bình Liêu (Quảng Ninh): Ứng dụng công nghệ số trong xây dựng Nông thôn mới
15:16 Nông thôn mới
![Nghề đan võng ngô đồng đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/22-120240725092304.jpg?rt=20240725092952?240726031548)
Nghề đan võng ngô đồng đón nhận danh hiệu Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia
15:15 Tin tức
![Quản lý và giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/3820240725092247.jpg?rt=20240725094126?240726031454)
Quản lý và giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề
15:14 Nghiên cứu trao đổi
![Khuyến công Hà Nam: Hỗ trợ cơ sở công nghiệp nông thôn thiết bị tiên tiến vào sản xuất](https://langngheviet.com.vn/stores/news_dataimages/2024/072024/25/09/thumbnail/1620240725092314.jpg?rt=20240725130026?240726031417)
Khuyến công Hà Nam: Hỗ trợ cơ sở công nghiệp nông thôn thiết bị tiên tiến vào sản xuất
15:14 Khuyến công
![qc-vinamilk-dinh-duong-vang](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/012024/22/14/6-300x50020240122140218.jpg?rt=20240122140220)
![ct-tnhh-pt-xuan-thanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/ct-tnhh-pt-xuan-thanh20240618120024.png?rt=20240618120024)
![ctcp-xd-tan-loc](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/11/ctcp-xd-tan-loc20240618115958.png?rt=20240618115958)
![nong-nghiep-xanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/11/nong-nghiep-xanh20240618114304.png?rt=20240618114304)
![minh-hieu](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/minh-hieu20240618120332.png?rt=20240618120338)
![nhu-thanh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/nhu-thanh20240618120332.png?rt=20240618120437)
![an-phat](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/an-phat20240618120333.png?rt=20240618120501)
![thanh-chau](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/thanh-chau20240618120335.png?rt=20240618120525)
![thuan-duc](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/thuan-duc20240618120336.png?rt=20240618120545)
![ha-tinh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/ha-tinh20240618120337.png?rt=20240618120604)
![binh-dinh](https://langngheviet.com.vn/stores/ads_data/2024/062024/18/12/binh-dinh20240618120337.png?rt=20240618120617)