Câu đối đỏ ngày Tết
Tại Việt Nam, những câu thơ đối vần, đối nghĩa sẽ được viết lên những tờ giấy màu hồng, màu đỏ với quan niệm màu đỏ là tượng trưng cho sự may mắn, cát tường, biểu tượng cho sức sống mãnh liệt, xua đi những điều xấu xa. Những câu đối này được viết bằng mực tàu như một lời cầu chúc ý nghĩa nhất mà người "xin chữ" muốn dành tặng cho bạn bè, người thân.
![]() |
Cuộc sống hiện đại tuy có nhiều thay đổi nhưng những nét hay, nét đẹp trong văn hóa ngày Tết vẫn được gìn giữ và phát huy. Ở những “phố ông đồ” hay ở các gian hàng của các “ông đồ hiện đại”, nô nức người mua chữ gửi gắm nhiều tâm sự, nỗi lòng, những ước nguyện trong năm mới vào trong câu thơ, chữ viết.
Câu đối là một loại văn thuộc biền văn (“biền” nghĩa đen là hai con ngựa đi song song nhau), là loại văn không có vần nhưng có đối, vốn thường thấy trong các thể cổ như chiếu, hịch, cáo, văn sách, kinh nghĩa (lối hát cổ)… Đối là 2 chữ, câu, hoặc đoạn văn đi sóng đôi với nhau cân xứng cả về ý lẫn lời. Yêu cầu về đối thì có đối ý (hai ý tưởng cân xứng nhau) và đối chữ. Trong đối chữ phải có đối về thanh của chữ và đối về loại của chữ; về thanh, vần bằng đối với vần trắc và ngược lại; đối về loại, hai chữ phải cùng một loại, thực tự (chữ nặng, như trời đất, cây cỏ, nhà cửa, ao vườn…) phải đối với thực tự, hư tự (chữ nhẹ, như thì, là, mà, vậy, ru…) phải đối với hư tự, tức là, danh từ đối với danh từ, tính từ đối với tính từ, trạng từ đối với trạng từ, động từ đối với động từ… Nếu 2 câu mà đối được cả về ý lẫn chữ thì được gọi là đối chỉnh hay đối cân. Điều này đòi hỏi các câu phải theo một khuôn phép nhất định về dùng ý và dùng từ nhưng cũng có những sáng tạo để câu đối không chỉ thể hiện ý mà còn tình, không chỉ thể hiện nghĩa mà còn có dụng ý hoặc thái độ.
![]() |
Thầy đồ Ngọc Đình , Chủ nhiệm CLB Thư pháp Việt UNESCO tặng chữ |
Các câu đối có nội dung phản ánh cảnh sắc, tình cảm và các mong mỏi trong những ngày đầu năm mới. Những câu như:
Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ/ Cây nêu tràng pháo bánh chưng xanh
Hay: Đuốc ngất trời một cây nêu tối bữa ba mươi, ri cũng tết/ Vang đất đùng ba tiếng pháo rạng ngày mồng một, rứa là Xuân
Hoặc: Giao thừa hái lộc, cung kính ông bà, rượu rót đôi ly, nghe lời chúc/ Mồng một đơm hoa, nhớ ơn cha mẹ, trà dâng ba chén, nhận lì xì
Hay: Tết đến, rượu ngon đưa mấy chén/ Xuân về, bút mới thử vài trang (Nguyễn Khuyến)…
Câu đối Tết đã thể hiện phong tục, quang cảnh của dịp tết với thói quen đón Tết của dân ta thế nào, ngày Tết có những gì, người ta ăn Tết ra sao…
Còn những câu như:
Chúc Tết đến trăm điều như ý/ Mừng xuân sang vạn sự thành công.
Tết đến gia đình vui sum họp/ Xuân về con cháu hưởng bình an.
Đất nước phồn vinh câu chúc Tết/ Gia đình hòa thuận thiệp mừng xuân…
Những câu đối này thể hiện mong muốn trong dịp Tết đến Xuân về, bản thân, gia đình được mạnh khỏe, hạnh phúc, bình an, người với người sống chan hòa, nhân ái và đất nước được phồn vinh, thái bình.
Các câu đối trong dịp Tết còn dặn dò, nhắc nhở nhau những điều tốt đẹp.
Xuân sang cội phúc sinh nhành lộc/ Tết về cây đức trổ thêm hoa.
Sắc xuân tô thắm lòng nhân ái/ Hương Tết đượm nồng nghĩa vị tha.
Ơn nuôi dưỡng sâu tựa biển Đông/ Nghĩa sanh thành cao như non Thái.
Cây sinh ngàn nhánh do từ gốc/ Nước chảy muôn nơi bởi có nguồn…
Đó là lòng hiếu kính với cha mẹ ông bà, là những người trực tiếp sinh thành, dưỡng dục, nhớ ơn nguồn cội, sống yêu thương, chan hòa, vị tha nhau, không tranh giành, ganh ghét, đố kỵ nhau.
Nhiều năm nay, còn có thêm những câu đối mừng Xuân mừng Đảng, bởi Đảng ra đời vào mùa Xuân năm Canh Ngọ (1930), chính Đảng đã lãnh đạo nhân dân ta giành được những thắng lợi vĩ đại, đưa đất nước ta bước vào những mùa xuân mới huy hoàng, rực rỡ, tiến tới một mùa xuân của nhân loại, là chủ nghĩa cộng sản. Có thể kể đến những câu như:
Đảng vững Dân tin, 90 tuổi thanh xuân, cơ đồ lưu vạn thuở/ Nhà an Nước thịnh, 4.000 năm văn hiến vững ngàn thu;
Mọi nhà nỗ lực sản xuất kinh doanh, hết sức kiệm cần, hạnh phúc gia đình bừng lộc Tết/ Cả nước đồng tâm làm giàu chính đáng, hăng say lao động, niềm vui xã hội tỏa hương Xuân;
Tư tưởng Người tỏa sáng nghĩa nhân, đưa dân tộc qua đêm đen nô lệ/ Đường lối Đảng chói ngời chân lý, dắt giống nòi đến bờ bến vinh quang; …
Tuy chịu ảnh hưởng của văn học nước ngoài nhưng thể loại câu đối ở Việt Nam có sự sáng tạo đặc sắc để thể hiện cảnh, ý, tình, tư tưởng… rất sâu sắc trong 2 câu ngắn gọn, chỉ vài chục chữ. Trong đời sống hiện đại, câu đối vẫn rất được ưa chuộng, đặc biệt trong những ngày Xuân vui tươi, đầy ý nghĩa của cả đất trời, của đất nước, của xã hội, của lòng người!
Tin liên quan

Bàn thờ gia tiên - Chốn linh thiêng trong ngôi nhà ngày Tết
20:39 | 07/02/2024 Văn hóa - Xã hội

Phong tục Tết Nguyên đán của người Việt
09:32 | 31/01/2024 Văn hóa - Xã hội
Tin mới hơn

Bình Định chung sức xây dựng cộng đồng nhân ái
11:03 | 30/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Bình Định: Huyện Tuy Phước hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát
09:47 | 29/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Sôi động đêm đại nhạc hội Dạ Khúc Tháng Tư 2025: Viễn Nguyên
15:44 | 26/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Đoàn kiều bào dâng hương tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào
14:36 | 24/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Phát pháo cuối cùng trong ngày lịch sử 30.4
14:34 | 24/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Bản hùng ca Ngày đại thắng mùa xuân
14:34 | 24/04/2025 Thơ làng nghề, thơ nghệ nhân
Tin khác

Dũng sỹ trên đồi “thịt băm”
14:34 | 24/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Người giữ hồn Tây Nguyên
14:33 | 24/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Cơm nắm lá cọ ở làng cổ Phù Ninh
14:32 | 24/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Thơ người Làng nghề
14:32 | 24/04/2025 Thơ làng nghề, thơ nghệ nhân

Bánh bột lọc - Biểu tượng ẩm thực của Cố đô
14:31 | 24/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Bình Định: Huyện Vân Canh thực hiện đồng bộ, hiệu quả chính sách xóa nhà tạm, nhà dột nát
14:31 | 24/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Hương vị đặc biệt - Hủ tiếu Mỹ Tho
14:31 | 24/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Phát huy bản chất tốt đẹp Bộ đội Cụ Hồ trong xây dựng cuộc sống
10:17 | 23/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh tại thành phố Hồ Chí Minh
10:03 | 23/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Hồi ức của Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu về ngày giải phóng miền Nam 30/4/1975
10:02 | 23/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Sống lại ký ức nơi “Đất thép thành đồng”
09:58 | 23/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Tình thơ người lính trong tâm hồn dũng sĩ diệt xe cơ giới Lê Sỹ Thái
09:17 | 22/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Bảo tồn văn hoá truyền thống qua tác phẩm truyện tranh về làng nghề
08:50 | 22/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn nghề truyền thống ở bản Sưng
08:50 | 22/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Lễ hội Tràng An - Hành trình về miền di sản linh thiêng
09:22 | 21/04/2025 Văn hóa - Xã hội

Bí thư Tỉnh ủy Bình Định tiếp xã giao Đoàn công tác quận Yongsan
04:00 Xúc tiến thương mại

Từ Nhật Bản trở về, anh nông dân trẻ "thay áo mới" cho thanh long quê nhà
11:03 Kinh tế

Phát huy vai trò chủ thể của người dân: Động lực bền vững trong xây dựng nông thôn mới ở Quảng Trị
11:03 Nông thôn mới

Bình Định chung sức xây dựng cộng đồng nhân ái
11:03 Văn hóa - Xã hội

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước
11:03 OCOP